KopalniaWiedzy.pl

Bardzo rzadko dziękujemy osobom, z którymi jesteśmy najbliżej związani. Tak wynika z badań międzynarodowego zespołu naukowego, których wyniki opublikowano w Royal Society Open Science. Dziękujemy ludziom za przysługę czy uprzejmość i generalnie rzecz biorąc, jest to objaw dobrego wychowania. Okazuje się jednak, że zwykle zachowujemy się tak w sytuacjach publicznych. Naukowcy, chcąc dowiedzieć się więcej o wyrażaniu wdzięczności w sytuacjach społecznych, uzyskali od ochotników zgodę na zainstalowanie mikrofonów w ich domach oraz w miejscach spotkań lokalnych społeczności. Zarejestrowali dzięki temu 1057 osób i przeanalizowali je, licząc, ile razy pojawiły się w nich podziękowaniach. Badania zostały przeprowadzone na pięciu kontynentach, wśród osób posługujących się ośmioma językami. Okazuje się, że wyrażamy wdzięczność rzadziej, niż można by się spodziewać, a najrzadziej dziękujemy rodzinie i bliskim przyjaciołom. Widoczne są też różnice językowe. Najczęściej, bo aż w 14,5% przypadków dziękowali użytkownicy języka angielskiego. Podobnie często (13,5%) wdzięczność wyrażali Włosi. Później było już znacznie gorzej. Użytkownicy języka Murrinh-patha z australijskiego Terytorium Północnego dziękowali w 4,5 procentach przypadków, Rosjanie w 3,1%, a Polacy wyrażali wdzięczność tylko w 2,2% procentach przypadków. Osoby posługujące się laotańskim podziękowali w 2 z 99 rozmów, użytkownicy siwi byli wdzięczni w 0,8%, a wśród 97 konwersacji prowadzonych przez użytkowników języka cayapa z północnego Ekwadoru nie usłyszano żadnego podziękowania. Średnio podziękowania wygłaszano w 5,5% rozmów. Badacze sugerują, że mamy to do czynienia nie z mniejszą kulturą wobec członków własnej rodziny, ale z podstawowymi zasadami wzajemności. Po prostu gdy prosimy o coś członka rodziny, to standardową odpowiedzią jest zgoda. Spodziewamy się zgody na to, o co prosimy osoby blisko z nami związane. A do sytuacji takich dochodzi częściej niż nam się wydaje. Z badań wynika bowiem, że podczas standardowej rozmowy prosimy o coś naszego rozmówce średnio co... 90 sekund. Zauważyli też, że mimo iż nie wyrażamy swej wdzięczności za udzieloną zgodę, rozmówca nie jest z tego powodu zły i bardzo rzadko zwraca uwagę na brak podziękowań. Jedynie wtedy, gdy osoba prosząca słyszy odmowę, mamy do czynienia z jakąś zauważalną reakcją. Reaguje, oczywiście, osoba, której odmówiono. Podobnie zresztą dzieje się w przypadku osoby odmawiającej. Zwykle czuje się ona w obowiązku wyjaśnić, dlaczego odmawia prośbie. « powrót do artykułu

Mutacje białka tau, które zwykle kojarzy się z chorobami neurodegeneracyjnymi, wydają się nieznanym dotąd czynnikiem ryzyka nowotworu. Nasze badanie ujawniło, że obecność mutacji tau zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu - opowiada dr Fabrizio Tagliavini, dyrektor naukowy Fundacji Instytutu Neurologicznego Carla Besty. Białko tau odgrywa ważną rolę w stabilizacji mikrotubul, składników cytoszkieletu komórek. Wadliwe białko tau jest tradycyjnie wiązane z chorobami neurodegeneracyjnymi, m.in. chorobą Alzheimera czy zwyrodnieniem płatów czołowych i skroniowych (ang. frontotemporal lobar degeneration, FTLD). Zmutowane tau wykazuje mniejszą zdolność do wiązania się z mikrotubulami. Prowadzi to do destabilizacji mikrotubul i zaburzenia cytoszkieletu [...]. Oprócz tego wolne białko tau może tworzyć toksyczne agregaty w neuronach, upośledzając ich funkcje. Wcześniejsze badania zespołu Tagliaviniego pokazały, że mutacje białka tau prowadzą do defektów chromatyny i aberracji chromosomowych. Dobrze zaś wiadomo, że aberracje [mutacje] chromosomowe wiążą się często z nowotworami. Mając to na uwadze, postanowiliśmy sprawdzić, czy istnieje zależność między mutacjami tau i nowotworami. Włosi przyglądali się częstości występowania nowotworów w 15 rodzinach obciążonych 7 różnymi mutacjami tau i FTLD. By wyliczyć ryzyko nowotworu, do każdej z nich dopasowano 3 rodziny referencyjne o podobnym rodowodzie (dopasowano m.in. wiek czy płeć). Autorzy publikacji z pisma Cancer Research podają, że na nowotwór zapadło 15% osób z rodzin z mutacjami tau i tylko 9% osób z rodzin kontrolnych. Mutacje tau nie były związane ze specyficznymi nowotworami. Po wieloczynnikowej analizie naukowcy ustalili, że osoby z rodzin z mutacjami tau chorowały na nowotwory 3,72-krotnie częściej niż przedstawiciele rodzin referencyjnych. Za pomocą analizy bioinformatycznej ekipa Tagliaviniego zademonstrowała, że prawie 1/3 białek wchodzących w interakcje z tau bierze udział w metabolizmie DNA i kontroli cyklu komórkowego. Zaburzenie tych procesów może zaś prowadzić do nowotworów. Zwykle pacjentów z mutacjami tau obserwuje się pod kątem neurodegeneracji. Jeśli nasze wyniki zostaną jednak potwierdzone, osoby te powinny być także monitorowane pod kątem ryzyka wystąpienia nowotworu. « powrót do artykułu

W temperaturze 71 stopni Celsjusza można usmażyć jajko, giną bakterie salmonelli, a człowiek doświadcza oparzeń trzeciego stopnia. Taką właśnie temperaturę może osiągnąć deska rozdzielcza samochodu zaparkowanego w pełnym słońcu. Dwuletnie dziecko pozostawione w takim samochodzie może umrzeć w ciągu godziny. Badacze z Arizona State University i University of California San Diego przeprowadzili badania, w ramach których porównywali, jak różna typy samochodów nagrzewają się podczas letnich dni pozostawione w miejscach o różnym stopniu nasłonecznienia i zacienienia. Przeprowadzono też symulację wpływu temperatur w samochodach na pozostawione w nich 2=-letnie dziecko. Nasze badanie nie tylko pokazało nam różnice temperatury w samochodach pozostawionych w cieniu i na słońcu, ale wykazało również, że małe dziecko może umrzeć nawet, jeśli samochód, w którym je zostawiliśmy, będzie zaparkowany w cieniu, mówi profesor klimatologii Nancy Selover z Arizona State University. Każdego roku w Stanach Zjednoczonych umiera średnio 37 dzieci pozostawionych w samochodach. Podczas badań wykorzystano dwa identyczne srebrne sedany średniej wielkości, dwa identyczne srebrne małe samochody osobowe i dwa identyczne srebrne miniwany. Podczas gorących letnich dni samochody były parkowane w różnych miejscach i przez różny czas były zacienione i ogrzewane bezpośrednio padającymi promieniami słonecznymi. Badacze o różnych porach dnia mierzyli temperaturę wewnątrz kabiny oraz temperatury na powierzchni różnych elementów pojazdów. Okazało się, że w samochodzie zaparkowanym w pełnym słońcu, gdy temperatura na zewnątrz wynosi 37,7 stopnia Celsjusza, po godzinie temperatura w kabinie sięga średnio 46,6 stopnia Celsjusza, temperatura deski rozdzielczej to 69,4 stopnia, temperatura kierownicy to 52,7 stopnia, a temperatura foteli wyniosła 50,5 stopnia. Jeśli samochód zaparkowany był w cieniu, temperatura kabiny była podobna do temperatury otoczenia, deska rozdzielcza rozgrzewała się do 47,7 stopnia, kierownica do 41,6 stopnia,a temperatura siedzeń po godzinie wynosiła 40,5 stopnia Celsjusza. Jak można się było spodziewać, mniejsze samochody nagrzewały się szybciej niż większe. Każdy z nas zetknął się z sytuacją, gdy wracał do zaparkowanego samochodu i ledwie mógł dotknąć kierownicy. Wyobraźcie sobie jak to jest być dzieckiem uwięzionym na siedzeniu. A gdy w samochodzie znajduje się człowiek, to oddychając zwiększa wilgotność we wnętrzu pojazdu. Im większa wilgotność, tym organizm trudniej się chłodzi, gdyż pot wolniej odparowuje, mówi Selover. O tym, na ile wysoka temperatura jest dla nas śmiertelna, decyduje nasz wiek, waga, stan zdrowia, ubranie i inne czynniki. Nauka nie jest w stanie jednoznacznie przewidzieć, kiedy dziecko dozna udaru cieplnego, jednak większość udarów u dzieci ma miejsce, gdy temperatura organizmu przez dłuższy czas przekracza 40 stopni Celsjusza. Na potrzeby badań użyto cyfrowego modelu temperatury ciała 2-letniego chłopca. Badacze symulowali, co się stanie, jeśli dziecko zostanie zamknięte na godzinę w samochodzie zaparkowanym w pełnym słońcu i na dwie godziny w samochodzie zaparkowanym w cieniu. Symulacje wykazały, że w każdym przypadku dochodzi do hipertermii i udaru cieplnego, a uszkodzenia organów wewnętrznych mają miejsce w temperaturach poniżej 40 stopni Celsjusza. Część osób, które w rzeczywistości przeżyły udar cieplny doświadczyła stałych uszkodzeń mózgu i organów wewnętrznych. Gene Brewer, profesor psychologii, który nie brał udziału w powyższych badaniach, mówi, że zapomnienie dziecka w samochodzie może przydarzyć się każdemu. Brewer, który specjalizuje się w procesach pamięciowych, był ekspertem w sprawie przeciwko rodzicom, których dziecko zmarło pozostawione w samochodzie. Często w takich przypadkach mamy do czynienia z roztargnieniem rodziców. Kłopoty z pamięcią to poważna sprawa i mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku, płci, pochodzenia, osobowości, klasy społecznej czy innych cech. Z funkcjonalnego punktu widzenia nie ma dużej różnicy pomiędzy zapomnieniem kluczy, a zapomnieniem dziecka w samochodzie, mówi uczony. Większość ludzi oddaje się codziennie tym samym rutynowym czynnościom. Tą samą drogą jeżdżą do pracy, wiozą dziecko do tego maego przedszkola, pozostawiają kluczyki od samochodu w tym samym miejscu. Czynności te nie wymagają myślenia. Jeśli rutyna ta zostanie przerwana przez jakieś wydarzenie, na przykład telefon od szefa czy zmianę dni odwożenia dziecka do przedszkola, może dojść do zaburzeń pamięci. Takie zaburzenia nie mają nic wspólnego z dzieckiem. Zdarzają się one, gdyż czyjś mózg musiał pomyśleć o czymś innym i została przerwana rutyna. Zaczynamy nagle myśleć o czymś nowym, a to prowadzi do zapomnienia. Nikt nie ma pamięci doskonałej, wyjaśnia Bewer. « powrót do artykułu

Skóra jest ważniejszym szlakiem wychwytu rakotwórczych związków powstających podczas grillowania niż oddychanie i płuca. Autorzy artykułu z pisma Environmental Science & Technology zauważyli też, że ubranie nie chroni tak dobrze, jak mogłoby się wydawać. Podczas grillowania powstaje sporo wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), które mogą powodować choroby dróg oddechowych i mutacje. Choć WWA dostają się do organizmu głównie podczas jedzenia, wcześniejsze badania zespołu Eddy'ego Y. Zenga z Jinan University wykazały, że nawet bez sięgania po potrawy z rusztu osoby przebywające w okolicach grilla są wystawiane na oddziaływanie znaczących ilości węglowodorów aromatycznych. Dzieje się tak, bo są one wchłaniane przez skórę i wdychane. Mając to na uwadze, naukowcy postanowili precyzyjnie wyliczyć skórny wychwyt WWA. Biorących udział w 2,5-godzinnym grillu ochotników podzielono na grupy, które różniły się pod względem ekspozycji na pokarm i dym. Gdy zbadano próbki krwi, tak jak się spodziewano, okazało się, że za największą część ekspozycji na WWA odpowiadała konsumpcja grillowanych pokarmów. Na drugim miejscu znalazła się jednak skóra, a nie oddychanie. Chińczycy tłumaczą, że wychwyt wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych przez skórę wydają się zwiększać tłuste substancje z dymu. Co istotne, ubranie ogranicza ten proces tylko na krótką metę, nim samo przesyci się dymem z grilla. Później znaczące ilości WWA są pobierane właśnie ze spodni czy koszulki. Po powrocie z grilla warto więc od razu wrzucić garderobę do pralki. « powrót do artykułu

Atmosferyczny pył zawieszony, popularnie zwany smogiem, staje się coraz bardziej uciążliwy. Jego drobiny atakują płuca nie tylko mieszkańców dużych miast. W państwach uprzemysłowionych są obecne dosłownie wszędzie, nawet na obszarach leśnych pozornie odległych od aglomeracji miejskich. Wszędobylski smog charakteryzuje się ogromnym bogactwem związków chemicznych, przy czym wiele z nich występuje w odmianach izomerycznych, różniących się rozmieszczeniem atomów w cząsteczce, a w konsekwencji także właściwościami chemicznymi. Detekcja tych izomerów była słabą stroną współczesnych technik analitycznych – do teraz. Na łamach czasopisma „Analytical Chemistry” warszawscy naukowcy z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk (IChF PAN), Instytutu Chemii Organicznej PAN i Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego zaprezentowali metodę wyjątkowo precyzyjnej analizy drobin smogu. Nową technikę analityczną będzie mogło się posługiwać każde w miarę nowocześnie wyposażone laboratorium chemiczne. Co tak naprawdę trafia do naszych płuc? Gdy przyjrzymy się uważnie próbkom powietrza, okaże się, że jest w nich wiele aerozoli. W większości przypadków te drobiny, o rozmiarach rzędu mikro- lub nawet nanometrów, mają pochodzenie naturalne. Są to przede wszystkim pyły wytwarzane w gigantycznych ilościach przez złożone procesy atmosferyczne, których głównym motorem są rośliny, zwłaszcza lasy, wyjaśnia dr hab. inż. Rafał Szmigielski, profesor IChF PAN, kierujący zespołem badawczym zajmującym się od lat badaniem tajników chemii atmosfery, w tym mechanizmów powstawania pyłów zawieszonych i ewolucji smogu. Problem pojawia się, gdy na arenę zdarzeń wkracza człowiek. Spalanie różnych substancji, czy to w przydomowych piecach, czy w silnikach samochodowych, czy w obiektach przemysłowych, wprowadza do atmosfery całą gamę związków chemicznych. Zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego, w tym tlenki azotu, nie tylko same są szkodliwe dla naszego zdrowia. Ich oddziaływanie jest wzmocnione przez fakt, że modyfikują skład aerozolu naturalnego, doprowadzając do jego trwałego zanieczyszczenia. Dziś już wiadomo, że korelacja między długookresowym przebywaniem w atmosferze zanieczyszczonej smogiem a np. zachorowalnością na choroby serca czy płuc jest bardzo wyraźna. W celu określenia właściwości związku chemicznego w szkolnej chemii wystarczyło podać liczbę atomów poszczególnych pierwiastków w cząsteczce. Rzeczywistość jest bardziej skomplikowana. O cechach chemicznych cząsteczek, zwłaszcza organicznych, decyduje bowiem nie tylko sam skład chemiczny, ale także przestrzenna budowa cząsteczek. Pojedynczy związek chemiczny, wykryty w aerozolu dotychczasowymi metodami, może w rzeczywistości obejmować całą grupę stereoizomerów. Wszystkie będą miały ten sam skład chemiczny, ale z powodu innego rozmieszczenia atomów w cząsteczce mogą wykazywać zupełnie odmienne powinowactwo na przykład do białek czy receptorów komórkowych. Funkcjonalnie będą to więc różne substancje, o różnym wpływie na nasze zdrowie. Całe to izomerowe zoo dotychczas umykało oczom chemików, tłumaczy prof. Szmigielski. Warszawscy naukowcy wykazali, że bardzo dokładny skład chemiczny aerozolu atmosferycznego można otrzymać bez wielkich nakładów finansowych, za pomocą aparatury już dziś pracującej w wielu współczesnych laboratoriach. Warunek jest jeden: podczas analizy należy umiejętnie połączyć różne narzędzia chemii analitycznej. W omawianej, tandemowej technice analitycznej podstawową rolę odgrywa specyficzne połączenie możliwości oferowanych przez dwie dość popularne techniki analityczne: chromatografię i spektrometrię mas. Pył zawieszony jest zbierany do badań za pomocą specjalnych poborników. Zasysają one powietrze, które przechodzi przez system dysz pozwalających na podział frakcji drobin aerozolu w zależności od ich wielkości. To, co przechodzi do wnętrza przyrządu, trafia na czysty krążek z włókien kwarcowych, na których się osadza. Następnie za pomocą ekstrakcji rozpuszczalnikowej zebrane drobiny aerozolu są przenoszone do roztworu i tu zagęszczane. W ramach naszej metody dobraliśmy m.in. efektywniejsze rozpuszczalniki do przenoszenia drobin do roztworu, co znacząco poprawiło wyniki otrzymywane dzięki spektrometrii mas, mówi prof. Szmigielski. Nowa metoda analizy drobin smogu jest nie tylko dokładna. Co równie ważne, jest w pełni powtarzalna. Próbki pobrane z tego samego miejsca, analizowane w różnych laboratoriach, prowadzą do tych samych wyników. Oznacza to, że osoby zawodowo odpowiedzialne za monitorowanie środowiska będą mogły dostarczać społeczeństwu rzeczywiście wiarygodne informacje o aktualnym stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Znajomość nie tylko składu chemicznego drobin smogu, ale także izomerów tworzących go składników, ma dodatkowe, istotne znaczenie praktyczne. Dysponując tak dokładną wiedzą, naukowcy są w stanie znacznie precyzyjniej wskazać źródła odpowiedzialne za emisję poszczególnych związków oraz odtworzyć wędrówkę zanieczyszczeń w atmosferze. W badaniach, sfinansowanych z grantu konsorcyjnego OPUS Narodowego Centrum Nauki, wykorzystano próbki aerozolu atmosferycznego zebranego w stacjach pomiarowych na Diablej Górze w Puszczy Boreckiej oraz w Zielonce w Borach Tucholskich. « powrót do artykułu

USA wydały ostrzeżenie dla Amerykanów przebywających w Chinach. Powodem jest wystąpienie u jednego z pracowników rządowych niezwykłych odczuć dźwiękowych i ciśnienia, które wskazują na łagodne uszkodzenie mózgu. Mamy tutaj do czynienia z podobnymi objawami, jakie w latach 2016 – 2017 wystąpiły u ponad 20 pracowników ambasady USA na Kubie. Tajemnica tamtych przypadków wciąż nie została wyjaśniona. Osoba, która zachorowała w Chinach pracowała w Kantonie. Tajemnicze objawy wystąpiły u niej w okresie od końca 2017 roku do kwietnia 2018. Została ona wysłana do USA w celu przeprowadzenia badań medycznych. Przed kilkoma dniami ambasada USA w Pekinie została poinformowana, że wyniki tych badań wskazują na łagodne traumatyczne uszkodzenie mózgu. Przedstawiciele Departamentu Stanu sprawdzają, czy to atak dźwiękowy, podobny do tego, co wydarzyło się na Kubie. Chińskie MSZ nie zajęło jeszcze oficjalnego stanowiska w tej sprawie, jednak rzecznik prasowa ambasady USA w Pekinie stwierdziła, że chińskie władze zapewniły nas, że również prowadzą śledztwo i podejmą odpowiednie kroki. Departament Stanu radzi, by osoby, doświadczające niezwykłych zjawisk związanych z dźwiękiem lub ciśnieniem, jak najszybciej oddaliły się z miejsca, gdzie one występują. « powrót do artykułu

We krwi osób ze schizofrenią występuje materiał genetyczny większej liczby typów mikroorganizmów. Naukowcy z Uniwersytetu Stanowego Oregonu podkreślają, że na razie nie wiadomo, czy to przyczyna, czy raczej skutek choroby. Zespół Davida Koslickiego wykonał analizę transkryptomu pełnej krwi 192 osób. W badanej grupie znajdowali się zarówno ludzie zdrowi, jak i pacjenci ze schizofrenią, zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, a także stwardnieniem zanikowym bocznym. Amerykanie wykryli we krwi RNA bakterii i archeonów, przy czym we krwi schizofreników zestaw ten był większy niż u pozostałych trzech grup. Coraz więcej wiadomo o roli odgrywanej przez mikrobiom w ludzkim zdrowiu i chorobie. [...] To badanie pokazuje, że mikrobiom krwi przypomina mikroorganizmy z jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Wydaje się [więc], że mamy do czynienia z pewną przepuszczalnością [...]. Naukowcy odkryli, że w próbkach krwi osób ze schizofrenią częściej występują 2 typy bakterii: Planctomycetes i Thermotogae. Stwierdzili także, że we krwi chorych jest mniej limfocytów pamięci immunologicznej CD8+. To może sugerować mechanizm, który odpowiada za zwiększoną różnorodność mikrobiologiczną krwi. [...] Interesujące, że zaburzenie afektywne dwubiegunowe, które jest genetycznie i klinicznie skorelowane ze schizofrenią, nie cechowało się podobną zwiększoną różnorodnością mikrobiologiczną. Koslicki dodaje, że sekwencjonowanie RNA nie pozwala na wykrycie organizmów żyjących we krwi (potwierdza się tylko to, że występuje tu ich materiał genetyczny; mógł się więc przedostać z innych części organizmu). « powrót do artykułu

Przedstawiciele Wildlife Conservation Society (WCS) ukończyli trwającą 2,5 roku ekspedycję badawczą w najbardziej bioróżnorodnym regionie świata, boliwijskim Parku Narodowym Madidi. Wynikiem ich pracy jest powiększenie spisu znanych gatunków zamieszkujących Park Madidi oraz potencjalne odkrycie ponad 120 nowych gatunków roślin, motyli i kręgowców. Osiągnęliśmy wszystkie zakładane cele ekspedycji. Wykonaliśmy olbrzymią liczbę zdjęć, zebraliśmy wielką liczbę danych, co pozwoli nam lepiej chronić ten wyjątkowy obszar i zachować go dla przyszłych pokoleń, mówi doktor Robert Wallace, któy stał na czele ekspedycji Identidad Madidi. W ciągu ostatnich 30 miesięcy naukowcy odwiedzili wszystkie ekosystemy Madidi, od wysokogórskich obszarów Andów, poprzez sawanny po lasy równikowe. WCS we współpracy z National Herbarium i Missouri Botanical Garden już wcześniej prowadziło szeroko zakrojone badania Parku Madidi. Podczas Identidad Madidi postanowiono zweryfikować wyniki dotychczasowych badań polowych prowadzonych wcześniej w 15 miejscach. Okazało się, że w Madidi żyje więcej gatunków, niż sądzono. Do już istniejącego spisu dodano 100 gatunków ssaków, 41 gatunków ptaków, 27 gatunków gadów, 25 gatunków płazów, 138 gatunków ryb, 611 gatunków i podgatunków motyli oraz 440 gatunków roślin. Wśród nich jest 200 gatunków, o których nie wiedziano, że występują w Boliwii i 124 gatunki, które mogły być dotychczas nieznane nauce. Są wśród nich 84 gatunki roślin, 5 gatunków i 8 podgatunków motyli, 19 gatunków ryb, 8 gatunków płazów, 4 ssaków i 4 gadów. Okazuje się zatem, że w Parku Narodowym Madidi żyje 265 gatunków ssaków, 1028 gatunków ptaków, 105 gatunków gadów, 109 gatunków płazów, co najmniej 314 gatunków ryb, 5515 gatunków roślin i 1544 gatunki i podgatunki motyli. Mowa tu tylko o gatunkach potwierdzonych. Tym samym Madidi jest obszarem chronionym, na którym żyje najwięcej na świecie gatunków roślin, motyli, ptaków i ssaków oraz drugim pod względem liczby gadów i płazów. Park Narodowy Madidi został ustanowiony w 1995 roku. Obejmuje on niemal 19 000 kilometrów kwadratowych powierzchni, a w jego granicach znajdziemy zarówno pokryte lodowcami szczyty Andów, jak i tropikalne lasy deszczowe. Park powstał głównie dzięki wysiłkom jednej kobiety. Rosa Maria Ruiz przez ponad 20 lat walczyła o powołanie Parku Madidi. Założyła organizację Eco-Bolivia, która stała się główną siłą napędową tej walki. Po osiągnięciu celu Eco-Bolivia zakończyła swoją działalność w 2002 roku. « powrót do artykułu

Im wyższa temperatura ciała, tym szybciej organizm przystępuje do walki z infekcjami, ranami czy guzami nowotworowymi, wykazali matematycy i biolodzy z Uniwersytetów w Warwick i Manchesterze. Naukowcy dowiedli, że niewielki wzrost temperatury ciała, taki jak ma to miejsce podczas gorączki, przyspiesza zegar komórkowy, który kontroluje reakcję organizmu na infekcję. Okazało się, że to zapalenie objawiające się gorączką aktywują proteiny NF-κB (Nuclear Factor kappa B) i w ten sposób dochodzi do uruchomienia specyficznego zegara komórkowego. NF-κB opuszczają jądro komórkowe i ponownie doń wchodzą, co powoduje włączanie i wyłączania odpowiednich genów. To zaś pozwala komórce reagować na  pojawienie się infekcji, rany czy guza. Gdy NF-κB przemieszcza się w sposób niekontrolowany pojawiają się choroby zapalne, takie jak choroba Leśniewskiego-Crohna, łuszczyca czy reumatoidalne zapalenie stawów. Biolodzy zauważyli też, że gdy temperatura ciała spada do 34 stopni cykl NF-κB ulega spowolnieniu, gdy zaś przekracza 37 stopni dochodzi do jego przyspieszenia. Matematycy obliczyli, w jaki sposób wzrost temperatury prowadzi do przyspieszenia cyklu. Najpierw założyli, że proteina A20, która pozwala uniknąć chorób zapalnych, musi być podstawowym elementem całego cyklu. Gdy modelu matematycznym usunięto A20 z komórek, okazało się, że zegar NF-κB przestał reagować na wzrost temperatury. Matematyk profesor David Rand z Instytutu Biologii Systemów i Epidemiologii Chorób Zakaźnych wyjaśnia, że w czasie normalnego funkcjonowania nasz zegar biologiczny kontroluje zmiany temperatury, które w ciągu doby sięgają 1,5 stopnia Celsjusza. Niższa temperatura ciała w czasie snu może być wspaniałym wyjaśnieniem takich zjawisk jak kłopoty z przystosowaniem się do pracy zmianowej, zespołu nagłej zmiany strefy czasowej czy problemów ze snem. W tym czasie bowiem pojawia się w organizmie więcej procesów zapalnych. Jak zauwazył matematyk Dan Woodcock, najnowsza praca to wspaniały przykład tego, jak matematyczne modelowanie komórek może pomóc w zrozumieniu biologii. Zmiany temperatury nie miały wpływu na aktywność wielu genów kontrolowanych przez NF-κB, jednak wpływały na kluczowe geny, które wykazywały różne zachowania w różnych temperaturach. Wśród genów wrażliwych na zmiany temperatury były te odpowiedzialne za regulowanie procesów zapalnych i kontrolowanie komunikacji międzykomórkowej. Powyższe badania sugerują, że leki, które brałyby na cel proteinę A20 pozwoliłyby na manipulowanie reakcją organizmu na stany zapalne. Mogą też wyjaśniać, jak temperatura otoczenia i naszego własnego organizmu wpływają na nasze zdrowie. Od pewnego czasu wiemy, że epidemie grypy czy gorączek są zwykle poważniejsze w chłodniejszych porach roku. Wiemy też, że myszy żyjące w wyższych temperaturach rzadziej chorują na nowotwory i zapalenia. Być może te różnice da się wyjaśnić reakcją układu odpornościowego na różną temperaturę otoczenia, mówi profesor Mike White, biolog z University of Manchester. « powrót do artykułu

Samice bonobo pomagają rodzącym. Włosko-francuski zespół porównuje to funkcji spełnianych przez położne. Dotąd fizyczną asystę w czasie porodu obserwowano wyłącznie u ludzi. Cechę tę wiązano z przebiegiem porodu u naszego gatunku. Autorzy publikacji z Evolution and Human Behavior analizowali nagrania wideo z 3 porodów bonobo żyjących w niewoli (w parkach naczelnych w Holandii i Francji). Gdy samica zaczynała rodzić, inne samice gromadziły się w jej pobliżu. W miarę postępów porodu zaczynały bronić samcom i ludziom dostępu do rodzącej. Odganiały też muchy od odsłoniętych genitaliów. Elisa Demuru, Pier Francesco Ferrari i Elisabetta Palagi z Uniwersytetu w Pizie i Université Lyon I wspominają także, że samice wąchały wody płodowe i w II fazie porodu próbowały schwycić młode. Naukowcy podkreślają, że niektóre z asystentek już wcześniej rodziły, dlatego miały pojęcie, jak pomóc. Przypominają też, że więzi między samicami bonobo są zawsze silne (to wokół nich ogniskuje się życie stada; wygląda na to, że zajmują one pozycję dominującą). O ile u szympansów ciężarna oddala się, by rodzić w samotności, u tyle u bonobo zostaje, prawdopodobnie wręcz licząc na pomoc. Zespół przypomina, że u szympansów karłowatych poród nie jest utrudniany przez warunki anatomiczne i że matki są samowystarczalne w zakresie porodu. Włosi i Francuzi dywagują, że położnictwo mogło wyewoluować u wspólnego przodka ludzi i szympansów, jednak u szympansów cecha ta uległa zanikowi wraz ze spadkiem uspołecznienia. Akademicy podkreślają, że potrzebne są dalsze badania u bonobo żyjących w niewoli i na wolności. « powrót do artykułu

Używanie nóg, szczególnie w ramach treningu obciążeniowego, wysyła do mózgu sygnały, które są kluczowe dla powstawania zdrowych neuronów. Nasze badanie stanowi poparcie dla twierdzenia, że osoby, które nie mogą wykonywać ćwiczeń obciążeniowych, np. obłożnie chore lub astronauci w czasie długich misji, nie tylko tracą masę mięśniową. Chemia ich organizmu zmienia się na poziomie komórkowym, co wiąże się z negatywnymi oddziaływaniami także na układ nerwowy - wyjaśnia dr Rafaella Adami z Uniwersytetu w Mediolanie. Podczas eksperymentu przez 28 dni część myszy mogła korzystać z tylnych łap tylko w ograniczonym zakresie. Gryzonie mogły jednak nadal normalnie jeść czy utrzymywać higienę. Nie zaobserwowano u nich oznak stresu. Pod koniec testów naukowcy przyglądali się strefie okołokomorowej komór bocznych (ang. subventricular zone, SVZ). Rezydują tu nerwowe komórki macierzyste (ang. neural stem cells, NSC), które mogą się przekształcać w neurony, komórki gleju, a także formujące osłonki mielinowe oligodendrocyty. Okazało się, że ograniczanie aktywności fizycznej zmniejszało liczbę NSC nawet o 70% (porównań dokonywano do grupy kontrolnej, która swobodnie zażywała ruchu). Oprócz tego ani neurony, ani oligodendrocyty w pełni nie dojrzewały. Wszystko wskazuje więc na to, że używanie nóg wiąże się z wysyłaniem do mózgu sygnałów, które są kluczowe dla produkcji zdrowych neuronów. To nie przypadek, że jesteśmy stworzeni do aktywności: chodzenia, biegania czy wykorzystywania mięśni nóg do podnoszenia różnych obiektów. Zdrowie neurologiczne nie przypomina jednokierunkowej drogi, gdzie tylko mózg nakazuje mięśniom pracę - podkreśla Adami. Gdy autorzy publikacji z pisma Frontiers in Neuroscience skupili się na poszczególnych komórkach, stwierdzili, że ograniczanie ćwiczeń zmniejsza ilość tlenu w organizmie, co tworzy środowisko beztlenowe i zmienia metabolizm. Ograniczanie ruchu wydaje się też wpływać na 2 geny, z których jeden - CDK5Rap1 - ma duże znaczenie dla zdrowia mitochondriów. Włosi podkreślają, że uzyskane wyniki rzucają nowe światło na szereg kwestii, w tym na takie choroby, jak stwardnienie rozsiane czy rdzeniowy zanik mięśni. Chorobami neurologicznymi interesuję się od 2004 r. Zawsze zadawałem sobie pytanie: czy skutki tych chorób wynikają wyłącznie z uszkodzeń rdzenia i mutacji genetycznych [...], czy znaczenie ma też ograniczona zdolność poruszania - opowiada dr Daniele Bottai, również z Uniwersytetu w Mediolanie. Można by powiedzieć, że jesteśmy literalnie uziemieni na Ziemi. To coś, co dopiero zaczynamy rozumieć [i eksplorować] - dodaje. « powrót do artykułu

Rywalizujące ze sobą od 2 dekad zespoły pracujące przy dwóch wielkich amerykańskich teleskopach postanowiły połączyć siły. Budowniczowie Gigantycznego Teleskopu Magellana (GMT), 25-metrowego teleskopu powstającego w Chile, oraz Thirty Meter Telescope (TMT), który miałyby stanąć na szczycie Mauna Kea na Hawajach, jak dotychczas nie zapewnili sobie pełnego finansowania i niezbędnego wsparcia za strony partnerów. Teraz oba zespoły postanowiły działać razem na rzecz uzyskania finansowania ze strony Narodowej Fundacji Nauki (NSF). Jeśli się uda, oba teleskopy będą mogły myśleć o rywalizacji z 39-metrowym European Extremely Large Telescope (ELT), który ma rozpocząć pracę w 2024 roku. Porozumienie pomiędzy zespołami pracującymi nad GMT i TMT jest niezwykle ważne, gdyż rywalizacja o fundusze doprowadziła do znacznych opóźnień w realizacji obu projektów. Ten podział opóźnił amerykańską astronomię o dekadę, uważa Richard Ellis, astronom z University College London i były menedżer TMT. Na podstawie umowy, którą w ubiegłym miesiącu zatwierdził zarząd TMT, a niedawno podpisał zarząd GMT, postanowiono, że naukowcy związani z każdym z tych projektów będą mogli korzystać też z drugiego teleskopu. Dotychczas przewidywano, że z danego teleskopu będą mogli korzystać tylko naukowcy z zaangażowanych weń państw i instytucji. Rozważany jest też plan przyznania co najmniej 25% czasu obserwacyjnego każdego z teleskopów naukowcom z państw i instytucji, które w ogóle nie uczestniczą w ich budowie. Rozdziałem czasu miałoby zarządzeń National Center for Optical-Infrared Astronomy, które w przyszłym roku zastąpi dotychczasową instytucję zarządzającą, National Optical Astronomy Observatory (NOAO). Zespoły pracujące nad TMT i GMT mają nadzieję, że dzięki powyższej umowie uda im się nakłonić Narodową Fundację Nauki do sfinansowania co najmniej 25% kosztów obu teleskopów. Może być tutaj mowa o kwocie rzędu 1 miliarda dolarów. Co prawda szacowany koszt GMT to 1 miliard USD, a TMT ma kosztować 1,4 miliarda, jednak wielu specjalistów uważa, że rzeczywiste koszty będą wyższe. Richard Ellis uważa, że pomysłodawcy TMT i GMT stracili na początku obecnego wieku szansę, by stworzyć jeden wspólny projekt i przekonać do niego środowisko akademickie, polityków i państwowe agencje naukowe. Zamiast tego zaczęto pracować nad dwma różnymi pomysłami. TMT jest rozwijany pod kierunkiem California Institute of Technology i University of California, a w tworzącym go konsorcjum znajdziemy Gordon and Betty Moore Foudation, Japonię, Indie, Chiny i Kanadę. Z kolei projekt GMT jest prowadzony przez Carnegie Observatories wspomagane przez uniwersytety z USA, Australii, Brazylii oraz Korei. Z jednej strony GMT i TMT mają ciągłe problemy i doświadczają opóźnień, z drugiej zaś ELT powstaje bez przeszkód, przez co to na nim skupia się uwaga specjalistów, sponsorów czy opinii publicznej. To tym bardziej zagraża amerykańskim projektom. David Silva, dyrektor NOAO, uważa, że przyszłość obu teleskopów będzie zależała od NSF i Kongresu. Jego zdaniem, istnieją spore szanse, że teleskopy powstaną, gdyż zarówno Richard Green, dyrektor Wydziału Nauk Astronomicznych NSF oraz astronom Anne Kinney, mianowana niedawno szefową wydziału odpowiedzialnego za nauki matematyczne i fizyczne chcieli dać tym projektom szansę. Jednak Kinney już zastrzegła, że zarówno ona jak i Green będą chcieli najpierw przyjrzeć się postępom w pracach poczynionych w ostatniej dekadzie nad GMT i TMT. Podobne stanowisko wyraża wpływowy kongresmen John Culberson, który przewodniczym podkomitetowi Izby Reprezentantów ustalającemu budżet NSF. Culberson przewiduje, że NSF chętnie zapłaci za teleskopy, jednak najpierw chce poznać wyniki audytu za ostatnią dekadę. Jeśli nawet oba teleskopy powstaną, to i tak będą musiały zmierzyć się z problemem długoterminowego finansowania swojej działalności. Nie można bowiem wykluczyć, że w najbliższych latach NSF będzie ograniczała finansowanie nowych wielkich teleskopów. Jak bowiem zauważa Silva, Narodowa Fundacja Nauki, musi bardzo się postarać, żeby być w stanie finansować działalność supernowoczesnych instytucji badawczych, a jednocześnie przyznawać pieniądze na nowe projekty. Zespół pracujący przy GMT odlał już większość z niezwykłych luster tego teleskpu. « powrót do artykułu

Pewne nasze działania, np. nadmierne opalanie czy palenie, powodują, że zapadamy na nowotwory. Od jakiegoś czasu naukowcy zastanawiają się, czy my, ludzie, jesteśmy onkogenni także dla innych gatunków. Specjaliści z Uniwersytetu Stanowego Arizony uważają, że tak. Autorzy publikacji z pisma Nature Ecology & Evolution twierdzą, że ludzie zmieniają środowisko w taki sposób, że powoduje to nowotwory w populacjach dzikich zwierząt. Wiemy, że pewne wirusy mogą powodować u ludzi nowotwory, zmieniając środowisko, w którym żyją, w tym przypadku nasze komórki, w taki sposób, by było dla nich bardziej sprzyjające. Zasadniczo my robimy to samo. Zmieniamy środowisko pod siebie, a nasze przekształcenia wywierają wielopoziomowy negatywny wpływ na różne gatunki, zwiększając m.in. prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu - wyjaśnia dr Tuul Sepp. Sepp, Mathieu Giraudeau i ich współpracownicy z Australii czy Francji wskazują wcześniejsze badania, które zademonstrowały, jak ludzka działalność szkodzi zwierzętom. Chodzi m.in. o chemiczne i fizyczne zanieczyszczenie oceanów i cieków wodnych, katastrofy nuklearne czy gromadzenie się mikroplastiku w różnych środowiskach lądowych i wodnych. Oprócz tego problemy zdrowotne powodują wystawienie na oddziaływanie pestycydów i herbicydów, zanieczyszczenie sztucznym światłem oraz utrata różnorodności genetycznej. Nowotwory w dzikich populacjach to całkowicie ignorowany temat, dlatego chcieliśmy zainspirować badania w tej dziedzinie. Ostatnio opublikowaliśmy parę teoretycznych prac na ten temat, ale tym razem pragnęliśmy naświetlić fakt, że nasz gatunek silnie oddziałuje na częstość występowania nowotworów u wielu innych gatunków - opowiada Giraudeau. Naukowcy podkreślają, że na dzikie zwierzęta negatywnie wpływają zanieczyszczenie sztucznym światłem i pokarm przeznaczony dla ludzi. Z badań na ludziach wiadomo, że otyłość i niedobory różnych substancji mogą powodować nowotwory, ale u dzikich zwierząt przeważnie pomija się to zagadnienie. Jednocześnie coraz więcej dzikich gatunków styka się z antropogenicznymi źródłami pokarmu. Z drugiej strony ustalono, że sztuczne światło może [u nas] wywoływać zmiany hormonalne i prowadzić do nowotworu. [Należy pamiętać, że] zwierzęta żyjące w pobliżu miast i dróg zmagają się z tym samym problemem - nigdzie nie jest już ciemno. Wiadomo np., że u ptaków nocne światło oddziałuje na hormony, te same, które są powiązane z nowotworami u ludzi. Kolejnym krokiem powinno więc być zbadanie, czy zjawisko to wpływa także na prawdopodobieństwo rozwoju guzów. Choć Sepp, Giraudeau, Beata Ujvari, Paul W. Ewald i Frédéric Thomas apelują o pilne studia nt. nowotworów i ich przyczyn w populacjach dzikich zwierząt, akademicy zdają sobie sprawę, że to niełatwa sprawa do badania. Giraudeau podkreśla, że kolejnym krokiem musi być udanie się w teren i zmierzenie wskaźnika zachorowalności na nowotwory u dzikich zwierząt. Obecnie próbujemy opracować biomarkery, które na to pozwolą. Myślę, że interesująco byłoby zmierzyć częstość występowania nowotworów u dzikich zwierząt w środowiskach zmienionych przez ludzi i na bardziej dziewiczych obszarach. Jeśli ludzie wywołują nowotwory u zwierząt, zagrożonych jest więcej gatunków, niż się wydaje. Sepp dodaje, że smutne jest to, że wiemy, co szkodzi innym gatunkom, ale nadal to robimy. Nadzieją jest jednak odpowiednia edukacja. « powrót do artykułu

Obecne działania mające na celu ochronę największego płaza na Ziemi, skrajnie zagrożonej salamandry olbrzymiej chińskiej, mogą doprowadzić do zniknięcia jej podgatunków, ostrzegają autorzy najnowszych badań. Po przeanalizowaniu genomów 70 dzikich salamander i 1034 zwierząt hodowanych na farmach, naukowcy stwierdzili, że żyjąca na wolności Andrias davidianus składa się z 5 podgatunków, które oddzieliły się od siebie przed 5 do 10 milionów lat temu. Natomiast wśród salamander z farm zauważono wysoki stopień wymieszania pomiędzy podgatunkami. To zaś oznacza, że obecna praktyka ochrony salamander prowadzi do zaniku podgatunków, a zatem do ich wyginięcia. Salamandra olbrzymia chińska była niegdyś szeroko rozpowszechniona w Chinach. Jednak działalność człowieka, niszczenie habitatów i zanieczyszczenia rzek spowodowały, że gatunek jest skrajnie zagrożony. Obecnie na wolności żyje kilkadziesiąt tysięcy przedstawicieli salamandry olbrzymiej chińskiej. Liczebność osobników hodowanych na farmach sięga kilku milionów. Zwierzęta te są jednak hodowane w celach spożywczych, a nie w celu ochrony gatunku. Chiński rząd od pewnego czasu wspiera program wypuszczania salamander na wolność. To rodzi znane dotychczas problemy, jak ryzyko zarażenia dzikiej populacji nieznanymi chorobami, zawleczonymi przez hodowlane, nieleczone salamandry. Teraz doszedł do tego kolejny problem. Wszystko wskazuje więc na to, że aby ochronić dziką salamandrę, chiński rząd będzie musiał prowadzić wysoce specjalistyczny program, który uwzględni zróżnicowanie podgatunków Andrias davidianus. Dodatkowym problemem jest fakt, że hodowlane salamandry osiągają wysokie ceny w restauracjach, stały się produktem luksusowym, co tylko zachęca kłusowników do przetrzebienia dzikiej populacji. Jest to tym łatwiejsze, że zwierzęta te bardzo łatwo jest złapać. Działalność człowieka spowodowała, że w ciągu ostatnich 3 pokoleń liczebność dzikiej populacji spadła o 80%. « powrót do artykułu

Nowy usuwający skutki udaru żel pomaga w odtwarzaniu neuronów i naczyń krwionośnych myszy. Badanie sugeruje, że tkanka mózgu może być zregenerowana na obszarze czegoś, co wcześniej było zwykłą nieaktywną blizną poudarową - opowiada prof. Thomas Carmichael z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA). Wyniki sugerują, że pewnego dnia takie podejście może się stać terapią dla pacjentów z udarami - dodaje dr Tatiana Segura. Mózg ma ograniczoną zdolność regeneracji po udarze i innych chorobach. Nie odtwarza połączeń, naczyń krwionośnych i struktur tkankowych. Tkanka, która obumiera w wyniku udaru, zostaje wchłonięta - pozostaje pozbawiona naczyń, neuronów i aksonów pusta przestrzeń. By sprawdzić, czy otaczającą tę jamę zdrową tkankę można skłonić do naprawy, zespół Segury opracował żel do wstrzykiwania w pustą przestrzeń, który gęstnieje po iniekcji, naśladując właściwości tkanki mózgu. W ten sposób powstaje rusztowanie. Żel jest wysycony substancjami stymulującymi wzrost naczyń (angiogenezę) i hamującymi stan zapalny; stan zapalny skutkuje bliznowaceniem i utrudnia/uniemożliwia wzrost prawidłowej tkanki. Autorzy publikacji z pisma Nature Materials podkreślają, że po 16 tygodniach jama zawierała zregenerowaną tkankę mózgu, w tym sieci neuronalne (nigdy wcześniej nie obserwowano czegoś takiego). U myszy z nowymi neuronami poprawie ulegało zachowanie motoryczne. Dokładny mechanizm zjawiska nie jest jednak znany. Nowe aksony naprawdę mogą działać. Albo odtworzona tkanka poprawia działanie nieuszkodzonej, zdrowej tkanki. Ostatecznie żel był wchłaniany przez organizm. Pozostawała tylko nowa tkanka. Opisywane badanie dot. okresu okołoudarowego (5 dni u myszy i 2 miesięcy u ludzi). Teraz Carmichael i Segura chcą ustalić, czy tkankę mózgu da się zregenerować w późniejszym terminie. « powrót do artykułu

Wpływowy przedstawiciel Izby Reprezentantów, John Culberson, doprowadził do przyznania dużego zastrzyku gotówki dla teleskopu budowanego w Chile przez Narodową Fundację Nauki (NSF). Decyzja jest tym bardziej zaskakująca, że ani środowiska naukowe, ani przedstawiciele NSF nie prosili o dodatkowe pieniądze na Large Synoptic Survey Telescope (LSST). John Culberson to przewodniczący podkomitetu odpowiedzialnego za handel, sprawiedliwość i naukę. W ubiegłym tygodniu komitet rozdzielał 62,5 miliarda USD na rok budżetowy 2019. Pieniądze były przyznawane NSF, NASA i agendom naukowym w Departamencie Handlu. LSST będzie teleskopem, który co 3 dni zmapuje całe widoczne niebo i zarejestruje wszelkie obiekty, które się poruszyły, zmieniły czy zniknęły. Prace nad teleskopem rozpoczęto w 2014 roku, przewidziano je na 9 lat, a budżet całego przedsięwzięcia finansowanego przez NFS to 473 miliony dolarów. Dodatkowo Departament Energii przeznaczył 168 milionów dolarów na główny element teleskopu, czyli najpotężniejszą w historii kamerę cyfrową rozdzielczości 3,2 gigapiksela. Urządzenie będzie w stanie dostarczyć każdej nocy 20 terabajtów kolorowych zdjęć. Zgodnie z założeniami budżetowymi w roku podatkowym 2019 Kongres miał przyznać na LSST 49 milionów dolarów, a w ciągu kolejnych 3 lat dodatkowo 92 miliony USD. Tymczasem Culberson umieścił w budżecie na 2019 rok kwotę 123 milionów dolarów. Nie prosiliśmy o to. Zabudżetowaliśmy 49 milionów i takiej kwoty się spodziewaliśmy. Oczywiście posiadanie większej kwoty nie zaszkodzi. Jednak to nie przyspieszy zbytnio prac nad teleskopem, gdyż pieniądze nas nie ograniczają, mówi astrofizyk Steven Kahn, dyrektor LSST. Zupełnie tego nie rozumiem. To dziwne. Nigdy czegoś podobnego nie widziałem, dodaje. Zdziwieni są też przedstawiciele NSF. Nie znamy intencji twórców budżetu i nie chcemy na ten temat spekulować, mówi James Ulvestad, menedżer odpowiedzialny za infrastrukturę badawczą NFS i były szef wydziału astronomii Narodowej Fundacji Nauki. Kongresmen Culberson stwierdza, że jego decyzja nie powinna dziwić. Chodzi o to, by upewnić się, że ten niezwykle ważny instrument naukowy zacznie działać tak szybko, jak to możliwe. Nie chciał mówić o tym, czy ktoś lobbował za przyznaniem dodatkowych pieniędzy. To nie pierwszy raz, gdy Culberson używa swojej pozycji i wpływów do przyspieszenia projektów naukowych. W tegorocznym budżecie przewidziano też pieniądze na misję NASA na księżyc Europa. NASA prosiła o 265 milionów USD na najbliższy rok podatkowy. Culberson spowodował, że Agencji przyznano 545 milionów dolarów na prace nad orbiterem, który będzie krążył wokół Europy oraz dodatkowo 195 milionów USD na lądownik, którego NASA w ogóle nie planowała. Niektóre decyzje Culbersona potrafią naprawdę zaskakiwać. Polityk przez lata sprzeciwiał się odnawianiu floty oceanograficznych statków badawczych NSF. Kierowany przez  niego podkomitet od lat nie przyznawał na jednostki żadnych funduszy, jednak szczęśliwie dla oceanografów, pieniądze były przyznawane przez cały Senat. Na przykład w latach 2017 i 2018 Senat przyznał pieniądze na utrzymanie 3 jednostek, mimo że NFS prosiła o finansowanie dwóch. W bieżącym roku Culberson całkowicie zmienił front. NFS poprosiła o dodatkowe 28 milionów dolarów, dzięki czemu miałaby w sumie 255 milionów USD na dwie jednostki. Tymczasem Culberson przyznał dodatkowo 127 milionów dolarów, zaznaczając, że to pieniądze na trzy jednostki. Dzięki tej decyzji NFS ma do dyspozycji 355 milionów dolarów, czyli tyle, ile w przeszłości zakładano na budowę 3 jednostek. Obecnie nie wiadomo, czy ta kwota wystarczy, jednak radykalna zmiana postawy wpływowego kongresmena jest warta odnotowania. Polityk tłumaczy, że nigdy nie był przeciwny finansowaniu statków oceanograficznych, a brak zgody na ich finansowanie w latach poprzednich wynikał z faktu, że jego podkomitet nie dysponował odpowiednimi kwotami. W bieżącym roku, jak pamiętamy, amerykańscy prawodawcy znacznie zwiększyli nakłady na naukę. W tym roku mieliśmy nieco swobody w ustalaniu budżetu i oto są tego efekty, wyjaśnia Culberson. Wpływowy polityk podkreślił też, że sprzeciwia się i będzie się sprzeciwiał, przyznawaniu dodatkowych pieniędzy poszczególnym wydziałom NSF. Woli, by projekty naukowe były finansowane bezpośrednio przez Kongres, a nie za pośrednictwem poszczególnych wydziałów. Myślę, że to bardzo ważne, by chronić NSF – zarówno program kosmiczny jak i w ogóle jej programy naukowe – od presji politycznej z lewa i prawa. Nauka nie powinna być upolityczniana. Naukowcy muszą podążać za faktami, a ja, jako prawodawca, potrzebuję obiektywnych faktów, by móc podejmować dobre decyzje, wyjaśnia Culberson. « powrót do artykułu

Na łamach Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters poinformowano o odkryciu pierwszego pozasłonecznego obiektu, o którym wiadomo, że posiada stałą orbitę wokół Słońca. Asteroida (413107) 2015 BZ509 został po raz pierwszy zauważony w 2015 roku za pomocą Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System (Pan-STARRS). Już wówczas zwrócił on na siebie uwagę astronomów niezwykłą, ale stabilną, orbitą. Jego rezonans orbitalny w stosunku do Jowisza wynosi niemal idealnie 1:1, ale asteroida porusza się w przeciwnym kierunku. "Pozostawało tajemnicą, jak to się dzieje, że porusza się on w ten sposób niemal dzieląc orbitę w Jowiszem. Jeśli 2015 BZ509 pochodziłby z naszego układu planetarnego, powinien poruszać się w tym samym kierunku co wszystkie planety i asteroidy. Kierunek ten został odziedziczony z chmury gazu i pyłu, z której powstał Układ Słoneczny", mówi główny autor badań, Fathi Namouni. Ruch obiektów powstałych z tego samego dysku protoplanetarnego odbywa się w tym samym kierunku, chyba, że dojdzie do zderzenia pomiędzy nimi i wyrzucenia obiektu z orbity. Jednak 2015 BZ509 nie wyglądał na obiekt, który zmienił kierunek ruchu wskutek zderzenia. Naukowcy przeprowadzili więc symulacje komputerowe, by sprawdzić, w jaki sposób asteroida poruszał się przed 4,5 miliardami lat, u początków Układu Słonecznego. Wykazali w ten sposób, że nie mógł on powstać w naszym układzie planetarny. Najprawdopodobniej pochodzi z innego układu, który powstał w tym samym regionie formowania się gwiazd co Słońce. Migracje asteroid pomiędzy układami planetarnymi są możliwe, gdyż gwiazdy powstają z gęsto upakowanych gromadach. Niewielkie odległości pomiędzy nimi oraz oddziaływania grawitacyjne planet powodują, że asteroidy są przyciągane i przechwytywane z innych układów planetarnych, dodaje Helana Morais, członkini zespołu badawczego. Jednym z najbardziej interesujących następstw powyższego odkrycia będzie możliwość zbadania... obcego systemu planetarnego. Jeśli potwierdzi się, że 2015 BZ509 powstał poza Układem Słonecznym, to badanie jego składu pozwoli stwierdzić, jak bardzo inny układ planetarny różni się od naszego własnego. Niewykluczone też, że uda się określić, z którego dokładnie układu planetarnego pochodzi asteroida, to zaś pozwoli zbadać interakcje pomiędzy jego gwiazdą macierzystą a Słońcem. « powrót do artykułu

Nanocząstki pozyskane z liści herbaty hamują wzrost komórek raka płuc i niszczą nawet 80% z nich. Brytyjsko-indyjski zespół dokonał tego odkrycia, szukając nowych metod produkcji kropek kwantowych. Naukowcy podkreślają, że choć nanocząstki są już wykorzystywane w medycynie, to kropki kwantowe dopiero od niedawna przyciągają uwagę "biobadaczy". Autorzy publikacji z pisma Applied Nano Materials dodają, że kropki kwantowe można co prawda uzyskiwać chemicznie, ale jest to złożony i drogi proces z toksycznymi efektami ubocznymi. Nic więc dziwnego, że akademicy postanowili przetestować roślinną metodę, bazującą na ekstrakcie z liści herbaty. Ekipa dr. Sudhagara Pitchaimuthu z Uniwersytetu w Swansea wyjaśnia, że liście herbaty zawierają wiele różnych składników, w tym polifenole, aminokwasy, witaminy czy przeciwutleniacze. Podczas eksperymentów wyciąg z liści herbaty mieszano z siarczanem kadmu(II) - CdSO4 - oraz siarczkiem sodu (Na2S). Roztwór pozostawiono do inkubacji. Uzyskanymi kropkami kwantowymi potraktowano komórki raka płuc. Okazało się, że kropki kwantowe z liści herbaty hamowały wzrost komórek rakowych. Penetrowały ich nanopory i niszczyły do 80% z nich. Nasze badania potwierdziły, że ekstrakt z liści herbaty może być nietoksyczną alternatywą dla chemicznej produkcji kropek kwantowych - zaznacza Pitchaimuthu. Prawdziwym zaskoczeniem było jednak to, że kropki aktywnie hamowały wzrost komórek raka płuc. Nie spodziewaliśmy się czegoś takiego. Kropki kwantowe CdS pozyskane z wyciągu z liści herbaty wykazywały podczas bioobrazowania komórek rakowych lepszą emisję fluorescencyjną (były lepszymi znacznikami fluorescencyjnymi) niż tradycyjne nanocząstki CdS. Zachęceni uzyskanymi wynikami naukowcy zamierzają przeskalować proces. Chcielibyśmy założyć "fabrykę" kropek kwantowych, która pozwoliłaby nam w pełni zbadać sposoby ich wykorzystania. « powrót do artykułu

Microsoft kupił firmę Semantic Machines z Berkeley, która pracuje nad sztuczną inteligencją zdolną do nawiązania dialogu z człowiekiem. Obecnie SI dopiero uczy się rozmawiać. Zdecydowana większość botów i inteligentnych asystenów potrafi jedynie reagować na proste komendy lub słowa. Maszyny nie są w stanie zrozumieć języka naturalnego. Semantic Machines wykorzystuje metody nauczania komputerowego, dzięki czemu SI ma łatwiej i szybciej przyswajać umiejętności potrzebne do prowadzenia naturalnego dialogu z człowiekiem. Główną siłą Semantic Machines jest jej kadra. Firma została założona przez przedsiębiorcę Dana Rotha oraz czołowych światowych ekspertów od naturalnego języka i sztucznej inteligencji profesora Dana Kleina z Uniwersytetu Klifornijskiego w Berkeley oraz Larry'ego Gillick, który w był zatrudniony w Apple'u jako główny naukowiec odpowiedzialny za rozwój Siri. W zespole znajdziemy też profesora Percy'ego Lianga z Uniwersytetu Stanforda, który w przeszłości pracował dla Google'a nad technologiami SI dla Google Assistanta. Sam Microsoft od ponad 2 dekad prowadzi własne badania nad rozpoznawaniem mowy i rozumieniem języków naturalnych przez maszyny. Koncern stworzył framework do budowy botów i rozwija cyfrową asystentkę Cortanę. Pracuje też nad społecznościowymi czatbotami, takimi jak np. XieoIce, w którego bazie danych znajduje się ponad 30 miliardów rozmów z 200 milionami użytkowników z Chin, Japonii, USA, Indii i Indonezji. Średnia długość takiej rozmowy to 30 minut. « powrót do artykułu

Dodawanie probiotyków do pokarmu dla pszczół sprawia, że stają się one bardziej oporne na nozemozę, grzybicę, która wiąże się z zespołem masowego ginięcia pszczoły miodnej (ang. Colony Collapse Disorder, CCD). Zgodnie z badaniami specjalistów z Uniwersytetu Laval, probiotyki mogą zmniejszyć wskaźnik śmiertelności nawet o 40%. Nozemoza jest wywoływana przez pochodzące z Azji jednokomórkowe grzyby Nosema ceranae. Pszczoły zjadają je z pokarmem. W normalnych okolicznościach grzyb nie powoduje u pszczół żadnych problemów. Jeśli jednak pszczoły są poddawane stresowi, [rosnący w komórkach ścian jelita] mikroorganizm może pokonać układ odpornościowy, wywołując zakażenie upośledzające zdolność do żerowania i opiekę nad larwami, zaburzające orientację i zwiększające śmiertelność - wyjaśnia prof. Nicolas Derome. Obecnie nozemozę leczy się antybiotykami, ale ich skuteczność spada, bo pojawiły się oporne szczepy grzyba. Poza tym produkty te mogą zabijać korzystne bakterie z mikroflory jelitowej pszczół. Musieliśmy znaleźć inne rozwiązania, stąd pomysł, by przetestować probiotyki. Kanadyjczycy umieszczali pszczoły w laboratoryjnych klatkach. Oceniali skuteczność 4 probiotyków (interesowało ich zarówno zapobieganie, jak i leczenie nozemozy). Preparaty Bactocell i Levucell stosuje się na farmach świń, drobiu, krewetek czy łososi, a pozostałe dwa to bakterie wyizolowane z mikrobiomu zdrowych pszczół. Wszystkie probiotyki mieszano z syropem cukrowym. Po 2 tygodniach testów zauważono, że w porównaniu do grupy kontrolnej, wskaźnik śmiertelności pszczół otrzymujących probiotyk był niższy o 20-40%. Wszystkie testowane probiotyki zapewniały podobną skuteczność. Ważne, by odnotować, że [...] probiotyki nie zmniejszały liczebności grzybów u pszczół, ale pozwalały owadom lepiej je tolerować. Autorzy publikacji z pisma Frontiers in Ecology and Evolution zamierzają wykorzystać fakt, że w mikrobiomie pszczół znajdują się bakterie pomagające w walce z nozemozą. Testy, które przeprowadziliśmy na koloniach pszczół, sugerują, że najlepszym kandydatem jest Parasaccharibacter apium. Zidentyfikowaliśmy także inne obiecujące szczepy bakterii i teraz mamy nadzieję opracować kombinację probiotyków do zwalczania nozemozy. [Należy jednak pamiętać, że] realnym rozwiązaniem [problemu tej choroby] jest wskazanie i skorygowanie źródeł pszczelego stresu. « powrót do artykułu

Naukowcy z Uniwersytetu Kentu dokonali ważnego odkrycia, jak poprawić skład witaminowy roślin pod kątem diety wegetariańskiej i wegańskiej. Witamina B12 (kobalmina) pełni rolę regulatora produkcji erytrocytów. Występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego (produkują ją bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym zwierząt). Dotąd zakładano, że rośliny jej nie potrzebują i nie wytwarzają. Okazuje się jednak, że to nieprawda. Zespół prof. Martina Warrena wykazał bowiem, że rzeżucha ogrodowa (Lepidium sativum) wychwytuje kobalminę. Ilość absorbowanej witaminy B12 zależy od stężenia występującego w medium hodowlanym. Autorzy publikacji z pisma Cell Chemical Biology potwierdzili, że rzeżucha wychwytuje kobalminę, wykazując, że występuje ona w liściach. Naukowcy cieszą się, że pewnego dnia ich ustalenia pomogą np. mieszkańcom Indii, gdzie duży odsetek obywateli to wegetarianie, a także wegetarianom/weganom z całego świata, którzy zyskają dostęp do pełnowartościowej diety. Podczas eksperymentów akademicy z Uniwersytetu Kentu współpracowali z nauczycielami biologii oraz uczniami Szkoły Sir Rogera Manwooda w Sandwich. Uczniowie hodowali rzeżuchę zawierającą coraz większe ilości B12. Po tygodniu wzrostu siewkom obcinano liście. Po umyciu zajmowali się nimi naukowcy. Okazało się, że siewki wchłaniają kobalminę z medium hodowlanego i magazynują ją w liściach. By potwierdzić swoje wstępne spostrzeżenia, w dalszym etapie eksperymentu akademicy posłużyli się rodzajem witaminy, który po aktywacji laserem emituje fluorescencyjne światło. Także i wtedy stwierdzono, że kobalmina gromadzi się w liściach, a konkretnie w wakuolach. « powrót do artykułu

Chiny wystrzeliły dzisiaj satelitę telekomunikacyjnego, który zapewni łączność pomiędzy Ziemią a łazikiem, który ma w bieżącym roku wylądować po niewidocznej stronie Księżyca. Jak poinformowała Chińska Narodowa Administracja Kosmiczna, satelita Queqiao został wystrzelony przed świtem z centrum kosmicznego Xichang. Po 25 minutach lotu satelita oddzielił się od rakiety Długi Marsz 4C, rozwinął panele słoneczne oraz anteny i rozpoczął podróż do miejsca przeznaczenia. "Ten start to dla Chin kluczowy element osiągnięcia celu, jakim miękkie lądowanie i badanie za pomocą łazika niewidocznej strony Księżyca", mówi Zhang Lihua, odpowiedzialny za misję Queqiao. Satelita będzie przekazywał sygnał pojazdu Chang'e 4, który ma trafić na Srebrny Glob jeszcze w bieżącym roku. Celem misji jest Basen Biegun Południowy – Aitken. To największy krater księżycowy (średnia 2500 km, głębokości 13 km) i jeden z największych znanych nam kraterów uderzeniowych w całym Układzie Słonecznym. Chang'e-4 ma być drugim, po Yutu, chińskim łazikiem na Księżycu. Chiny już planują kolejną misję na ziemskiego satelitę. Łazik Chang'e-5 ma trafić tam w przyszłym roku, zebrać próbki i dostarczyć je na Ziemię. « powrót do artykułu

Zwykle gdy istnieje ryzyko upolowania, rośnie wielkość grup zwierząt. Większa grupa zmniejsza bowiem ryzyko zabicia jednostki, a wypatrywaniem zagrożenia może się zająć większa liczba par oczu. Ku swojemu zaskoczeniu naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu zauważyli jednak, że obecność drapieżników nie wpływa na wielkość stad żyraf. To zaskakuje i pokazuje, jak mało wiemy nawet o podstawowych aspektach zachowania żyraf - podkreśla doktorantka Zoe Muller. Autorzy najnowszej publikacji z Journal of Zoology sprawdzali, jak różne czynniki, w tym ryzyko upolowania, rodzaj habitatu i cechy indywidualne, wpływają na zbieranie żyraf w grupy. Okazało się, że choć rodzaj habitatu miał pewien wpływ na wielkość stada, najważniejszym czynnikiem kształtującym wielkość grupy było zachowanie dorosłych samic; gdy miały one cielęta, przebywały w mniejszych grupach (zazwyczaj zakłada się, że samice tworzą większe stada, by wspólnie dbać o młode). W ostatnich 30 latach liczebność żyraf spadła o 40%. Uznaje się, że obecnie na wolności żyje mniej niż 98 tys. osobników. W "Czerwonej księdze gatunków zagrożonych" żyrafa figuruje jako narażona na wyginięcie. Niewykluczone jednak, że status podgatunków może być gorszy. Choć żyrafy rzucają się w oczy, w porównaniu do innych charyzmatycznych ssaków Afryki, są znacznie słabiej zbadane. Powszechnym nieporozumieniem jest założenie, że żyrafy są w Afryce wszędzie, tymczasem ostatnie badania pokazują, że ich populacje są rozczłonkowane i coraz mniejsze. Na razie badania prowadzono w Kenii, kolejnym etapem ma więc być ich powtórzenie w innych regionach Afryki. « powrót do artykułu

Adolf Hitler zmarł w Berlinie w 1945 roku, oświadczyli francuscy badacze, którzy uzyskali dostęp do przechowywanych w Moskwie fragmentów zębów byłego kanclerza Niemiec. Zęby są autentyczne, nie ma co do tego wątpliwości. Nasze badania dowodzą, że Hitler zmarł w 1945 roku, mówi profesor Philippe Charlier. Możemy przestać zajmować się teoriami spiskowymi. Nie uciekł on do Argentyny na pokładzie okręgu podwodnego, nie mieszka w ukrytej bazie na Antarktyce ani po ciemnej stronie Księżyca, dodaje uczony. Wyniki badań prowadzonych przez pięcioosobowy zespół ukazały się w piśmie European Journal of Internal Medicine. W marcu i lipcu 2017 roku rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa oraz archiwa państwowe zezwoliły zagranicznym naukowcom – po raz pierwszy od 1945 roku – zbadać szczątki Hitlera. Francuzom pokazano m.in. fragment czaszki z dziurą po lewej stronie. Nie pozwolono im jednak pobrać stamtąd próbek. Mogli jednak przeprowadzić badania porównawcza i, jak twierdzą, zaprezentowany im fragment był „całkowicie porównywalny” ze zdjęciem rentgenowskim czaszki Hitlera wykonanym na rok przed jego śmiercią. Francuzi mogli za to zbadać zęby przywódcy III Rzeszy. Znaleźli na nich kamień nazębny, jednak bez śladów tkanek mięsa. Hitler był wegetarianinem. Nie znaleziono też na nich śladów prochu, co pokazuje, że Hitler nie popełnił samobójstwa strzelając sobie w usta. Z kolei na sztucznych zębach, które kanclerz posiadał, odnaleziono niebieskawe ślady. Zdaniem naukowców mogły one powstać wskutek reakcji cyjanku z metalem. Badania potwierdzają powszechnie przyjętą wersję, że Hitler zmarł 30 kwietnia 1945 roku. Miał zażyć cyjanek, a następnie strzelić sobie w głowę. Profesor Philippe Charlier to specjalista w dziedzinie patologii i paleopatologii. Jego głównym obszarem zainteresowań są badania mumii i starych szczątków ludzkich. Badał on m.in. zachowane serce Ryszarda Lwie Serce. « powrót do artykułu

Ludzie, których dieta jest bogatsza w warzywa, owoce, orzechy i ryby, mogą mieć większe mózgi. Wcześniejsze badania wykazały, że osoby z większą objętością mózgu mają lepsze zdolności poznawcze, dlatego inicjatywy pomagające poprawić jakość diety mogą być dobrą strategią podtrzymania umiejętności kognitywnych starszych dorosłych - przekonuje dr Meike W. Vernooij z Centrum Medycznego Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie. Potrzeba dalszych badań, by potwierdzić te wyniki i przeanalizować szlaki, za pośrednictwem których dieta może wpływać na mózg. Najnowsze studium, którego wyniki ukazały się w piśmie Neurology, objęło 4213 Holendrów w średnim wieku 66 lat (nikt nie miał demencji). Ochotnicy wypełniali kwestionariusz, dzięki któremu można było określić ilość blisko 400 produktów, zjedzonych w ciągu poprzedniego miesiąca. Jakość diety ustalano w oparciu o holenderskie zalecenia żywieniowe. Analizowano następujące grupy pokarmowe: warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy, nabiał, ryby, herbata, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz tłuszcze ogółem, czerwone i przetworzone mięso, słodkie napoje, alkohol oraz sól. Naukowcy oceniali jakość diety na skali od 0 do 14. Za najlepszą uznawano dietę złożoną z warzyw, owoców, orzechów, pełnych ziaren, nabiału i ryb oraz ograniczonej ilości słodkich napojów. Średni wynik uczestników wynosił 7. Wszyscy ochotnicy przeszli badanie rezonansem magnetycznym. W ten sposób określano objętość mózgu, a także wykrywano drobne krwawienia oraz zmiany/uszkodzenia istoty białej. Okazało się, że średnia objętość mózgu wynosiła 932 mililitry. Oprócz tego akademicy zbierali informacje o innych czynnikach, które mogą wpływać na objętość mózgu, np. o nadciśnieniu, paleniu i aktywności fizycznej. Okazało się, że po uwzględnieniu wieku, płci, wykształcenia, palenia i aktywności fizycznej wyższy wskaźnik dietetyczny wiązał się z większą ogólną objętością mózgu (naukowcy wzięli przy tym, oczywiście, poprawkę na wielkość głowy badanych). Wyliczono, że u osób przestrzegających lepszej diety objętość mózgu była większa średnio o 2 ml; dla porównania akademicy podają, że objętość mózgu mniejsza o 3,6 ml to odpowiednik 1 roku starzenia. Dieta nie korelowała ze zmianami istoty białej czy drobnymi krwawieniami. Gdy zespół Vernooij przyjrzał się diecie śródziemnomorskiej, która także jest bogata w warzywa, ryby i orzechy, okazało się, że objętości mózgu przypominały te występujące u osób przestrzegających holenderskich zaleceń dietetycznych. Vernooij dodaje, że korelacja między lepszą ogólną jakością diety i większą objętością mózgu nie wynikała z jednego specyficznego rodzaju produktów, ale raczej z zestawienia kilku grup pokarmowych. Holenderka zaznacza, że na razie nie wykazano zależności przyczynowo-skutkowej. By udowodnić, że lepsza dieta rzeczywiście daje większą objętość mózgu, trzeba by przeprowadzić dłuższe badania, najlepiej interwencyjne. Do ograniczeń opisywanego badania należą poleganie na samoopisie i pamięci ochotników. Nie wiadomo też, czy wyniki uzyskane na Holendrach przekładają się na inne populacje. « powrót do artykułu