KopalniaWiedzy.pl

Dr hab. n. med. Arkadiusz Kazimierczak i dr n. med. Paweł Rynio - chirurdzy naczyniowi z Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 2 PUM Szczecinie - przeprowadzili pierwszą w Polsce całkowicie przezskórną naprawę aorty piersiowo-brzusznej za pomocą modyfikowanego stent-graftu. Operacja odbyła się 20 września. Wykonano ją u 75-letniego pacjenta z objawowym - bolesnym - i grożącym pęknięciem tętniakiem okołotrzewnym. Z powodu występujących u niego dodatkowych naczyń odchodzących od aorty chory nie mógł skorzystać z zamawianych u producenta standardowych stent-graftów (branchowego z doszywanymi rękawkami na naczynia czy fenestrowanego z wyciętymi okienkami na naczynia). Ze względu na stan tętniaka w grę nie wchodziło również oczekiwanie na stent-graft wyprodukowany na miarę (trwałoby to bowiem od 2 do 3 miesięcy). Tętniak okołotrzewny to jeden z rodzajów tętniaków aorty brzusznej, czyli odcinka aorty od przepony po tętnice biodrowe. Najczęściej pojawiają się tutaj tętniaki podnerkowe, które lokalizują się w odległości większej niż 1 cm poniżej tętnic nerkowych. To standardowy przypadek, który może być leczony „zwyczajnym” stent-grafem (protezą) - powiedział Kopalni Wiedzy doktor Paweł Rynio. Czasem jednak tętniak rozciąga się w stronę przepony. W zależności od jego umiejscowienia, może być przynerkowy (tzw. juxtarenalny), gdy przylega do tętnic nerkowych, okołonerkowy (pararenalny), gdy sięga powyżej tętnic nerkowych, oraz gdy sięga jeszcze wyżej aż do pnia trzewnego, wówczas zwiemy go tętniakiem okołotrzewnym, mając jednak cały czas na myśli tętniaka aorty brzusznej - wyjaśnia doktor Rynio. W przypadku tętniaka podnerkowego wystarczy zastosować protezę (stent-graf), który wygląda jak rura do odkurzacza i nie ma otworów bocznych. Kolejne stadia tętniaka oznaczają, że jeśli chcemy zastosować protezę, to będzie ona przechodziła w miejscu naczyń bocznych, zatem stent musi mieć otwory, które umożliwią przepływ krwi do tych naczyń. Z tego wynika cała trudność tej procedury i z tego powodu jest potrzebny indywidualny model 3D pacjenta, aby zaplanować otwory w sposób zindywidualizowany do danego pacjenta - tłumaczy chirurg. W opisywanym przypadku rozwiązanie problemu było na wyciągnięcie ręki, ponieważ lekarze z Kliniki Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Angiologii szpitala klinicznego nr 2 w Szczecinie wyspecjalizowali się w modyfikowaniu stent-graftów. Wykorzystując model aorty danego pacjenta, wydrukowany techniką 3D, modyfikują [oni] własnoręcznie, już na sali operacyjnej, standardowe stent-grafty i dopasowują je indywidualnie do anatomii operowanego pacjenta - podkreślono w komunikacie placówki. Chirurdzy naczyniowi szpitala na szczecińskich Pomorzanach są jedynym zespołem w Polsce, który tego typu zabiegi wykonuje rutynowo, również w przypadkach nagłych - dodano. Warto podkreślić, że zastosowanie dostępu całkowicie przezskórnego minimalizuje uraz operacyjny i skraca czas rekonwalescencji. [...] Zastosowaliśmy modyfikację stent-graftu z okienkami na cztery naczynia trzewne [takie leczenie bazuje na zmodyfikowanych wewnątrz wydruku 3D stent-graftach fenestrowanych] - powiedział dr hab. n. med. Kazimierczak. Wykonanie przezskórne - dwa dostępy do tętnicy podobojczykowej na klatce piersiowej i obu udowych w pachwinach, zamiast jak dotychczas czterech - pozwoliło na zminimalizowanie urazu operacyjnego, tak że chory był w pełni uruchomiony już w pierwszej dobie po zabiegu i zapytał o termin wypisu ze szpitala – dodał dr Rynio. Doktorzy Kazimierczak i Rynio należą do szczecińskiego Aortic Teamu, czyli zespołu chirurgów naczyniowych i kardiochirurgów, którzy stosują nowatorskie metody leczenia tętniaków. Zespół planuje rozszerzenie wskazań do zabiegów całkowicie przezskórnych w leczeniu patologii łuku aorty. Pierwsze próby z ograniczeniem urazu operacyjnego w tym zakresie zostały już podjęte w przypadku innej operowanej chorej. Tym razem zastosowano dwa małe cięcia przy wymianie całego łuku aorty zamiast jak dotychczas pięciu. Pacjentka również jest w dobrym stanie. « powrót do artykułu

W okręgu Huanchaco w peruwiańskiej prowincji Trujillo znaleziono kolejnych 76 pochówków dzieci, które zostały złożone w ofierze. To już 6. na tym obszarze masowy pochówek dzieci zabitych w ceremonialny sposób. Odkrycia dokonano na stanowisku archeologicznym Pampa La Cruz. Wspomniane masowe pochówki datowane są na lata 1050–1500. Dzieci były poświęcane w ceremoniach związanych z ważnymi momentami tworzenia się, rozwoju i konsolidacji społeczności kultury Chimu. Najnowsze znalezisko składa się z Kopca I, w którym pochowano 25 dzieci i Kopca II, gdzie pochowanych zostało 51 ofiar. W sumie na badanym terenie odkryto szczątki 302 dzieci złożonych w ofierze. W Kopcu I zauważono też, że 5 młodych kobiet zostało pochowanych w pozycji siedzącej i ułożone mniej więcej w kształt okręgu. Archeolodzy próbują rozszyfrować znaczenie takiego ułożenia ciał. Kopiec I to zresztą najwcześniejszy ze znanych pochówków ofiarnych. Jego powstanie związane jest z jakimś wydarzeniem z lat 1050–1100 i składano tam ofiary do roku 1200. Pochowane tutaj dzieci ułożono stopami na zachód, głowami na wschód. Są zwrócone plecami do morza. Taki sposób ułożenia dotyczy wszystkich ciał z tego kopca. W Kopcu II 90% ofiar zostało zabitych podczas jednego wydarzenia. „Na zdjęciu lotniczym z 1942 roku widać, że kopiec otoczony jest polami i kanałami kultury Chimu. Obecnie już tego nie widać. Ofiarę z dzieci złożono, by poświęcić nowo zakładane pola uprawne", mówi dyrektor Programa Arqueológico Huanchaco, Gabriel Prieto Burméster. Zdaniem naukowca ofiary 1. i 2., w ramach których poświęcano dzieci, mają podobne podłoże. Natomiast ofiara 3., która miała miejsce w latach 1200–1300, związana jest z wydarzeniem, podczas którego kultura Chimu dokonała postępu wojskowego i terytorialnego na północ. Tutaj w ramach ofiary poświęcono dzieci, które zostały złożone do grobów przyozdobione piórami. Ponadto, sądząc po deformacjach czaszek, dzieci te mogły przybyć z Lambayeque, doliny Jequetepeque lub Chicama. Możliwe też, że jedna para została przywieziona z Casmy, dodaje uczony. Z kolei uroczystości ofiarne 4. oraz 5., do których doszło w latach 1300–1450, były powiązane z konsolidacją imperium Chimu. Widzimy tutaj dzieci pochowane w czymś, co przypomina mundur. Miały opaski na biodrach, kolorowe kamizelki i nakrycia głowy przypominające turbany. To okres szczytowej potęgi Chimu, przypomina Prieto. Ostatnie z wydarzeń, ofiara 6., miało miejsce już po podporządkowaniu sobie Chimu przez Inków. Ofiary złożono pomiędzy rokiem 1450 a 1500. Dzięki odkryciom w Pampa La Cruz wiemy, że ofiary z ludzi, przede wszystkim z dzieci, były ważnym elementem religii Chimu i służyły do celebrowania i podkreślania wielkości imperium. Dowodem na to jest sześć opisanych przez nas wydarzeń związanych ze składaniem ofiar, dodaje uczony. « powrót do artykułu

Ziemia jest dobrze ukryta przed obcymi cywilizacjami o podobnym do naszego stopniu zaawansowania technologicznego, które wykorzystują technikę mikrosoczewkowania grawitacyjnego do poszukiwania potencjalnie zamieszkanych planet, ogłosił międzynarodowy zespół naukowy na łamach Monthly Notices of Royal Astronomical Society. Badania naukowców z Japonii, Tajlandii, Francji i Wielkiej Brytanii pomogą określić najlepsze miejsce w Drodze Mlecznej, w którym możemy poszukiwać obcych inteligencji. Z naszego doświadczenia wynika, że życia powinniśmy poszukiwać na niewielkich skalistych planetach. Dysponujemy kilkoma technikami poszukiwania takich planet, ale najbardziej efektywnym okazało się poszukiwanie tranzytów, czyli przejść planet na tle ich gwiazdy macierzystej. Dzięki technice tej udało się odkryć 75% ze wszystkich znanych nam egzoplanet. Polega ona na długotrwałej obserwacji gwiazdy i rejestrowaniu okresowych regularnych spadków jej jasności, spowodowanych przejściem planety. Metoda tranzytu ma jednak poważne ograniczenia. Najważniejszym z nich jest fakt, że pozwala zarejestrować tylko te planety, których płaszczyzna orbity jest zgodna z płaszczyzną orbity Ziemi. Takich planet jest zaś niewiele. Alternatywną metodą jest mikrosoczewkowanie grawitacyjne. Do mikrosoczewkowania dochodzi, gdy światło bardziej odległego obiektu – na przykład gwiazdy – biegnąc w stroną Ziemi, porusza się w pobliżu masywnego obiektu, którym może być inna gwiazda. Dochodzi wówczas do zakrzywienia światła i powiększenia obrazu bardziej odległego z obiektów. Jeśli w takim przypadku bliższa nam gwiazda – ta, która pełni rolę soczewki grawitacyjnej – posiada planetę, dojdzie do dodatkowego zaburzenia soczewkowanego światła, co możemy wykryć. Olbrzymią zaletą mikrosoczewkowania jest fakt, że działa na długich dystansach. O ile metoda tranzytu pozwala na obserwowanie planet odległych od nas maksymalnie o kiloparsek (ok. 3200 lat świetlnych), to dzięki mikrosoczewkowaniu możemy wykrywać planety w odległości do 7 kpc. Grupa astronomów postanowiła odszukać te regiony naszej galaktyki, z których najłatwiej byłoby zauważyć Ziemię metodą mikrosoczewkowania. Regiony takie nazwali roboczo „strefami mikrosoczewkowania Ziemi” (EMZ - Earth microlensing zone). EMZ możemy traktować jako strefy podobne do Earth Transit Zone, skąd obca cywilizacja może obserwować Ziemię przechodzącą na tle Słońca, wyjaśniają autorzy badań. Naukowcy wykorzystali dane dotyczące ponad 1,1 miliarda gwiazd i przyjęli założenie, że w pobliżu każdej z nich znajduje się cywilizacja o podobnym do naszego stopniu zaawansowania technologicznego. Z obliczeń wynika, że liczba obserwacji, podczas których można by zauważyć Ziemię metodą mikrosoczewkowania wynosi zaledwie 14,7 rocznie. Biorąc pod uwagę, jak prawdopodobnie rzadkie jest występowanie w kosmosie zaawansowanych technologicznie cywilizacji, wykrycie Ziemi tą metodą jest „bardzo wątpliwe”. Chyba, że użyje jej cywilizacja znacznie bardziej zaawansowana od nas. « powrót do artykułu

Nie da się ukryć, że remont łazienki jest jednym z najbardziej wymagających remontów. Remontu łazienki nie można zrobić w kilka dni. Musimy się przygotować do ograniczenia z korzystania z łazienki i to przez kilka tygodni. Na samym początku czekają nas zakupy, które również do najłatwiejszych nie należą. Nie musisz jeździć od sklepu do sklepu Zakupy przed remontem kojarzą się nam z nieustannym jeżdżeniem po sklepach. Nie dość, że nie jesteśmy w stanie kupić wszystkiego za jednym razem, to do naszej listy zakupów cały czas coś dochodzi. Jest to naprawdę wyczerpujące. Nie da się ukryć, że coś w tym jest. Zakupy wyprowadzają nas z równowagi. Nie dość, że często przekraczamy nasz budżet, to jeszcze wielu produktów po prostu na sklepowych półkach nie ma. Czy jest jakiś sposób, aby sobie nieco zaoszczędzić nerwów? Jak najbardziej tak. Powinniśmy się przekonać do zakupów internetowych. Nie oznacza to jednak, że możemy kupić wszystkie potrzebne produkty w byle jakim sklepie. Musimy wybrać sklep sprawdzony. Remont łazienki robi się na kilkadziesiąt lat. Wymienia się nie tylko kafelki, ale także wszelkie instalacje. Nikt przecież nie będzie kuł kafelek, gdy pojawi się problem z instalacją. Mijałoby się to z celem. Wszystkie użyte produkty powinny być możliwie najwyższej jakości. Taką jakość oferuje sklep internetowy Hydro Termo. Czy wszystko możemy w nim kupić? Jak najbardziej tak. Kompletne zakupy w niskiej cenie Przyzwyczailiśmy się już do tego, że w sieci większość produktów jest w nieco niższej cenie. Wynika to z mniejszych narzutów sklepów internetowych. Raczej sklepy stacjonarne mają droższe koszty utrzymania, a więc ceny naturalnie muszą być wyższe. Niestety musimy uważać na jakość, w co po niektórych sklepach. Niestety niejednokrotnie podejrzanie niska cena doprowadza do słabej jakości. W przypadku sklepy Hydro Termo nie musimy być zbyt uważni, ponieważ produkty, które są oferowane w tym sklepie, są odpowiedniej jakości. Na pewno się na nich nie zawiedziemy. Czasami można także liczyć na dodatkowe rabaty. Wiadomo, że im nasze zakupy będą większe, tym korzyści również jest więcej. Bardzo nam to odpowiada, ponieważ zawsze można na tym zyskać. Przy dużej kwocie nawet rabat pięciu procent stanowi dla nas spore odciążenie. Za zaoszczędzoną kwotę możemy kupić już całkowicie coś innego. Bardzo nam to odpowiada. Gdy z pewnym produktem popełnimy błąd, to pamiętajmy, że podobnie jak w przypadku sklepów stacjonarnych, mamy możliwość zwrotu produktu. Bardzo nam to odpowiada, ponieważ przy tak dużych remontach można się pomylić. Na pewno jest to możliwe, a już, szczególnie gdy nie mamy zatrudnionych fachowców, tylko bawimy się w remont samodzielnie. Zwrot towaru i odzyskanie pieniędzy jest naszym prawem konsumenta. Raczej żaden sklep internetowy nie powinien nam robić w tym aspekcie problemów. Musimy jak najbardziej pamiętać o swoich prawach. Nikt inny o to nie zadba. « powrót do artykułu

Zakup nowych urządzeń elektronicznych wiązać się może ze sporymi wydatkami. W szczególności, jeżeli mowa jest o produktach z wyższej półki, które są w stanie poradzić sobie z różnymi wyzwaniami. Zresztą, nie każdy może pozwolić sobie na takie koszty. Alternatywą w takiej właśnie sytuacji okazać się mogą sprzęty poleasingowe, do których można zaliczyć chociażby telefony, czy też tablety. Niska cena zakupu Jedną z zalet, jeżeli chodzi o zakup tego sprzętu, jest chociażby niska cena zakupu. Sprzęty poleasingowe często przeceniane są nawet do -70%. Tak naprawdę dobrej jakości telefony, tablety, itd., można kupić za 30% wartości początkowej. Duża różnica? Oczywiście, że tak. Taka, która jest w stanie sprawić, że na finalny zakup może pozwolić sobie zdecydowanie większa ilość klientów. Nawet tych nieco uboższych. Chociaż należy zaznaczyć, że finalna cena za poszczególne produkty w dużej mierze zależna jest od wielu czynników, jak chociażby stan techniczny. Sprzęt w dobrym stanie Skoro już o tym mowa, to warto nieco dłużej się przy tym zatrzymać. Sprzęty poleasingowe są sprzedawane przez ludzi, którzy sprawdzają z jakimi urządzeniami dokładnie ma się do czynienia. Tzn. wiadomo, że chodzi tu o komputer, czy też smartfon. Każdy z nich jest jednak sprawdzany pod kątem technicznym, aby mieć pewność z jakimi usterkami ma się dokładnie do czynienia. Tak, nie można zapomnieć o tym, że są to urządzenia używane, dlatego takie działania są potrzebne. Klient jest na bieżąco informowany o wszystkim. Towar wystawiony na sprzedaż jest dokładnie opisany. W przeciwieństwie to sprzętów, jakie sprzedawane są prywatnie. W takich przypadkach można śmiało powiedzieć, że często ma się do czynienia ze sprzętem, który ma ukryte wady. Takie, które najczęściej wychodzą później, podczas użytkowania. Najczęściej jednak z taką sytuacją nic nie można zrobić. Lepiej więc inwestować w coś sprawdzonego, co wiadomo w jakim naprawdę stanie jest. Sprzęty klasy premium Nie można także zapomnieć, że tablety, telefony, laptopy, samochody, itd. z kategorii poleasingowe to jakość premium. Taka, której wartość początkowa naprawdę przyprawia o zawrót głowy. Coś, co jest w stanie wyróżnić się chociażby większą wydajnością, pamięcią, czy nawet wyglądem. Urządzenia posiadają ogrom zalet, które są w stanie sprawić, że chociażby wykonywanie codziennych obowiązków będzie zdecydowanie łatwiejsze. Co więcej, takie urządzenia są solidne, cechujące się dłuższą żywotnością. Czy potrzeba więc wymieniać więcej zalet takich sprzętów? Chyba nie. Pozostaje więc chociażby zajrzeć na https://amso.pl/pol_m_Produkty_Telefony-i-tablety_iPhone-2559.html, gdzie można znaleźć telefony i tablety, jakie wcześniej były używane w leasingu. Takie urządzenia można zakupić nie tylko dla siebie, ale także dla bliskich. Warto również nadmienić, że wiele firm wykorzystuje sprzęty poleasingowe, dzięki czemu mogą ograniczyć koszty. Tak naprawdę są to urządzenia, jakie w chwili obecnej, można spotkać w rękach wielu osób każdego dnia. « powrót do artykułu

W połowie lipca kalifornijska firma MycoWorks zaprezentowała pierwsze komercyjne produkty modowe ze swojego flagowego materiału Reishi – wykonanej z grzybni alternatywy dla skóry. Są to 3 modele kapeluszy, zaprojektowane przez znanego modystę Nicka Fouqueta. Choć wszystkie kosztują powyżej 800 dolarów, bucket hat Boletus już się wyprzedał. Jak zachwala producent, Reishi jest naturalnym, luksusowym materiałem o właściwościach porównywalnych ze skórą zwierzęcą najwyższej jakości. Jego wpływ środowiskowy jest jednak o wiele mniejszy. W Reishi nie wykorzystuje się tworzyw sztucznych. Producenci sięgnęli za to po barwniki warzywne. Reishi to jedyna na rynku alternatywa dla skóry, którą cechuje zarówno niski ślad węglowy, jak i brak tworzyw sztucznych - podkreśla dyrektor generalny MycoWorks Matt Scullin. Boletus jest wykonany w 100% z Reishi, a w przypadku pozostałych dwóch modeli - Coprinusa i Morchelli - z materiału grzybniowego uzyskano elementy ozdobne i lamówki. Nasi klienci pragną dóbr luksusowych z materiałów, które dobrze się noszą i z którymi dobrze się czują. Reishi jest, wg nas, jedyną alternatywą skóry, która dorównuje pięknu, jakości i funkcjonalności tradycyjnej skóry - przekonuje Fouquet. W dotyku Reishi wydaje się bogate i organiczne. Wyróżnia się też startą patyną, którą pokazaliśmy [...] w naszej Reishi Collection. Philip Ross i Sophia Wang założyli MycoWorks w 2013 r. Ross już od lat 90. XX w. wykorzystywał grzybnię jako materiał na swoje rzeźby i meble. Zadaniem Wang, która w Berkeley robiła doktorat z poezji i zakładała firmę powiązaną z tańcem, było stworzenie firmy biotechnologicznej. Choć w procesie dochodzenia do chronionej patentem technologii Fine Mycelium brali udział inżynierowie, biochemicy, eksperci od fermentacji czy mykolodzy, zespół zachował artystyczne spojrzenie, od którego wszystko się zaczęło. MycoWorks się rozwija. Firma „wyrosła” ze swojej siedziby w Kalifornii, gdzie produkowano 10 tys. arkuszy Reishi rocznie i otwiera większą fabrykę w Karolinie Południowej, której możliwości produkcyjne będą już sięgać paru milionów arkuszy rocznie. Fouquet, który kształcił się w zakresie nauk o środowisku i zrównoważonego rozwoju, jest pasjonatem alternatywnych tekstyliów. Odezwał się do MycoWorks za pomocą formularza kontaktowego i 9 miesięcy później zadebiutowały 3 kapelusze: Boletus, Coprinus i Morchella (wszystkie nazwy pochodzą od nazw rodzajów grzybów; odpowiednio: borowik, czernidlak i smardz). Boletus kosztuje 810 dol., Coprinus 875 dol., a najdroższy Morchella aż 1725 dol. Fouquet opowiada, że nawet krawcowe nie są w stanie odróżnić Reishi od skóry. Oczywistą różnicą jest, oczywiście, zapach. Pierwszą rzeczą, jaką robię ze skórą, jest wąchanie. Skóra, zwłaszcza skóra farbowana, ma bardzo specyficzną woń. Trudno zaś opisać, jak pachnie Reishi. Na pewno zaskakuje, bo to woń bardzo surowa, ziemista. « powrót do artykułu

We Wrocławiu w siedzibie Uniwersytetu Wrocławskiego trwa rozpoczęta wczoraj Konferencja Naukowa i Forum Ekonomiczne „Polska – Azja. Wojna i pandemia, zmierzch dawnej globalizacji i początek nowej”. Po wystąpieniach otwierających, podczas których mogliśmy wysłuchać wystąpień radcy Ambasady Republiki Korei w Polsce Kim Shika, ambasadora Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w Polsce Choe Ila oraz dyrektora Korea Business Center w Warszawie Lee Junghoona, rozpoczęła się sesja plenarna. Dzisiaj dzień poświęcony Korei, więc eksperci wygłoszą wykłady dotyczące koreańskiej polityki, sztuki i społeczeństwa. Grażyna Strnad z UAM w Poznaniu opowie o obliczach prezydentury Yoon Suk-Yeola, a Piotr Kletowski z UJ przygotował wykład „Konflikt koreański jako temat kina Korei Płn. i Płd. w perspektywie polityki historycznej”. Po nim zaś wystąpi Marceli Burdelski z UWr z wykładem „Stosunki Polski z Republiką Korei w sferze politycznej, bezpieczeństwa, militarnej, ekonomicznej i kulturalnej”. Po południu będziemy zaś mogli wysłuchać wykładów „Pomniki konfucjańskie na liście skarbów narodowych Korei Północnej”, „Polacy na Dalekim Wschodzie. Korea odwiedzana niegdyś i dziś przez Polaków”, czy „Czego uczy nas Korea Północna? Ochrona suwerenności państwa poprzez jego militaryzację w dobie ścierania się światowych mocarstw”. Od godziny 16 do 18 będzie zaś trwała sesja humanistyczna. Wystąpią podczas niej Piotr Galik z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, który opowie o „Kartograficznym obrazie Chin w atlasie ”Theatrum Orbis Terrarum” Joana Blaeu”, Gościwit Malinowski (UWr) z wykładem „De imperii Sinarum Tomasza Dunina-Szpota SJ jako przykład recepcji Chin w Europie początku XVIII wieku”, Beata Gaj (UKSW w Warszawie) poruszy temat „Starożytności grecko-rzymskiej a konotacji azjatyckich wojna i pokój”, a Paweł Dybała z UJ przedstawi „Japońskie gry słowne we współczesnych tekstach popkultury na przykładzie komiksów manga”. Jutro, 28 września, rozpocznie się zaś forum ekonomiczne. W jego trakcie dowiemy się jak wyglądał chiński rynek w czasie Covid-19 (Andrzej Juchniewicz, Kierownik Biura Handlu Zagranicznego w Szanghaju) oraz jak zarządzać kryzysem w organizacji w konteskie materializujących się kryzysów na rynkach światowych (Michał Lorenc, Celius Sp. z o.o.). Wystąpią tez przedstawiciele Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu. W kolejnych dniach czeka nas też sesja turecka, podczas której Katarzyna Jędrzejczyk-Kuliniak (UWr) przedstawi „Turecki model humanitaryzmu plus. Zaangażowanie w pomoc humanitarną i rozwojową a geopolityka", Jakub Gismatullin i Gościwit Malinowski opowiedzą o ludach tureckich w Federacji rosyjskiej, a ewa Cieślik (UE w Poznaniu) przedstawi porównanie wrażliwości gospodarek azjatyckich na pandemię. Ostatni dzień Konferencji zarezerwowano na forum ekonomiczne i omówienie wielu innych nie poruszonych dotychczas tematów. Zaproszeni goście opowiedzą o doświadczeniach Sri Lanki, o wykorzystaniu jogi do radzenia sobie ze stresem, mniejszości wietnamskiej w NRD i obecnych Niemczech czy relacjach Polski z Chinami i Malezji. Szczegółowy program konferencji został udostępniony na witrynie [PDF] oraz facebookowym profilu organizatora konferencji, Centrum Studiów Azjatyckich. « powrót do artykułu

Na przedmieściach Pragi, na osiedlu Vinoř, archeolodzy badają neolityczny rondel – duże założenie przestrzenne w kształcie okręgu. Rondele to najstarsze w Europie przykłady architektury monumentalnej. W Europie znanych jest zaledwie około 200 takich struktur. Rondel z Pragi jest wyjątkowo dobrze zachowany i ma niezwykły plan podłogi, na którym widać trzy wejścia. Rondel z Vinořza ma średnicę 55 metrów i wyjątkową cechę, gdyż jest jednym z niewielu, które posiadały trzy wejścia, mówi kierownik wykopalisk Miroslav Kraus z Instytutu Archeologii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze. Naukowców zaskoczyły też świetnie zachowane pozostałości po dołkach palisadowych, w których umieszczona była oryginalna drewniana struktura. W większości przypadków zachowały się tylko pozostałości rowu lub nawet licznych rowów otaczających drewnianą strukturę znajdującą się w centralnej części rondela. Fakt, że zachowały się trzy dołki to dla nas olbrzymia niespodzianka, gdyż w ciągu ostatnich 7000 lat tutejszy teren uległ znacznym zmianom, stwierdzili archeolodzy. Unikatowy jest nie tylko sam rondel, ale i zakres prac prowadzonych przez archeologów. Na całym terenie mają powstać budynki mieszkalne, więc cały zostanie zbadany. Oceniam, że będziemy mogli przebadać około 90% powierzchni rondela. To niezwykła okazja. W całej Europie w tak szerokim zakresie przebadano jedynie około 10 rondeli, mówi Jaroslav Řídký z Czeskiej Akademii Nauk, który od dawna specjalizuje się w rondelach. Praski rondel został odkryty w latach 80. Około 10 lat później archeolodzy mogli przebadać jego niewielką część. Dopiero teraz nadarzyła się okazja do zbadania całości. W tej chwili wiemy, że rondel ma średnicę 55 metrów, w jego skład wchodzi otaczający go rów oraz trzy trzy dołki palisadowe. Z centralnego budynku istniały trzy wyjścia; na północ, południowy-zachód i południowy-wschód. Do dzisiaj trwają spory, co do kształtów rondeli. Wiadomo jednak, że wewnątrz znajdowała się drewniana struktura na palach otoczona przez od jednego do czterech rowów. Na zewnętrznej stronie rowu prawdopodobnie gromadzono materiał z wykopu. Rondele posiadały 2, 3, a najczęściej 4 wyjścia. Jeśli istniały dwa wyjścia, znajdowały się one na wschodzie i zachodzie, jeśli były cztery – były skierowane na cztery strony świata, dodaje Řídký. Wszystkie znane nam rondele pochodzą z lat 4850–4700/4600 p.n.e. i udokumentowano w nich istnienie różnych kultur archeologicznych. Są tym samym najstarszymi budowlami monumentalnymi w Europie. Z wcześniejszych badań wiemy, że pobliżu praskiego rondela, w kierunku północno-wschodnim istniały zabudowania mieszalne, w których mogło żyć około 300–400 osób. W promieniu 5 kilometrów istnieje więcej podobnych śladów osadnictwa. « powrót do artykułu

Pojazd DART (Double Asteroid Redirection Test) trafił w asteroidę Dimorphos. Był to pierwszy w historii test obrony Ziemi przed asteroidami. Do zderzenia doszło – zgodnie z założeniem – dzisiaj o godzinie 1:14. O tym, czy misja spełniła swoją rolę i udało się zmienić orbitę Dimorphosa wokół asteroidy Didymos przekonamy się za jakiś czas. Dimorphos ma średnicę około 160 metrów i krąży wokół asteroidy Didymos o średnicy 780 metrów. Żaden z tych obiektów nie stanowi zagrożenia dla Ziemi. W momencie uderzenia asteroidy znajdowały się około 11 milionów kilometrów od naszej planety. Przez ostatnich 90 000 kilometrów DART leciał w trybie całkowicie autonomicznym, korzystając z kamery i oprogramowania nawigacyjnego. Uderzył w asteroidę z prędkością 22 530 km/h. Specjaliści z NASA mają nadzieję, że to wystarczy, by 560-kilogramowy DART nieco spowolnił Dimorphosa, którego masa wynosi 4,8 miliona ton. W wyniku zderzenia orbita Dimorphosa wokół Didymosa powinna ulec skróceniu o około 10 minut. Na 2 tygodnie przed uderzeniem od DART oddzielił się niewielki pojazd Light Italian CubeSat for Imaging of Asteroids (LICIACube). Przybył on na miejsce zderzenia 3 minuty po kolizji i wykonał zdjęcia. LICIACube jest jednak wyposażony w bardzo małą antenę, więc przesyłanie wykonanych przez niego fotografii potrwa kilka tygodni. W międzyczasie zespół badaczy wykorzysta dziesiątki naziemnych teleskopów do obserwowania materiału wyrzuconego z Dimorphosa w wyniku kolizji, a przede wszystkim do precyzyjnych pomiarów orbity asteroidy. Pozwoli to na stwierdzenie, o ile DART przesunął Dimorphosa. Uzyskane w ten sposób dane zostaną wykorzystane do poprawienia modeli komputerowych służących do oceny efektywności tej techniki obrony przed asteroidami. Za cztery lata Europejska Agencja Kosmiczna wyśle misję Hera, której zadaniem będzie szczegółowe zbadanie Dimorphosa i Didymosa, szczególnie krateru powstałego po uderzeniu DART. Podobny do DART test zapowiadają też Chiny. Państwo Środka chce w 2026 roku wysłać pojazd, który uderzy w asteroidę 2020 PN1. Obiekt ten ma średnicę 14–63 metrów. « powrót do artykułu

W dobie coraz większych zawirowań gospodarczych poszukiwanie jakości w dobrej cenie jest na wagę złota. Zasada ta zdecydowanie dotyczy branży remontowo-budowlanej, którą trudne warunki koniunkturalne wbrew pozorom mogą znacznie wzmocnić. Na efektywność prac remontowych i budowlanych składa się bowiem nie tylko doświadczenie pracowników, ale także wykorzystywane narzędzia remontowo-budowlane. Jak odróżnić wysokojakościowy asortyment budowlany od artykułów, które prędko będzie trzeba wymienić? Narzędzia remontowe - materiał prawdę Ci powie Jednym z głównych mankamentów w trakcie wykonywania remontów i prac budowlanych jest zawodność używanego sprzętu. Kierując się niską ceną, często wybieramy artykuły nietrwałe, które przy pierwszym lub którymś z kolei zastosowaniu ulegają uszkodzeniu. Dotyczy to zarówno elektronarzędzi, np. wiertarek i używanych do nich wierteł, jak i artykułów ręcznych - wałków do malowania, pędzli, rajberek, szpachli, szlifierek, pompek, pił, noży i młotów. Wysokiej jakości narzędzia do remontu rozpoznać można przede wszystkim po zastosowanych materiałach. Narzędzia do cięcia powinny być wykonane ze stali nierdzewnej, nie ze stopów aluminium i niklu lub podobnych, które są znacznie mniej trwałe. Duże znaczenie ma także metoda hartowania (hartowanie stopniowe, martenzytyczne). Przy wyborze wielu artykułów remontowych kluczowe są opinie klientów. Świetnym przykładem są wiadra glazurnicze, których konstrukcja pozornie jest identyczna. Możemy jednak spotkać takie modele, które zapewniają stabilność prac i takie, które gwarantują jedynie rozlanie klejów, fug lub innych spoiw po powierzchni.   Jakość wcale nie musi oznaczać wysokiej ceny. Na rynku znajdziemy wiele produktów dobrze znanych, światowych marek, których jakość i poziom wykończenia pozostawia wiele do życzenia. Oczywiście najtańsze narzędzia remontowe z reguły również nie będą godne polecenia. Trwałe, niedrogie, a przy tym wytrzymałe i dostosowane do warunków codziennej pracy narzędzia budowlane znajdziesz w sklepie Taśmy-Folie-Narzędzia - https://tasmy-folie-narzedzia.pl/. W jednym miejscu skompletujesz najlepszy sprzęt do prac. Potrzebne artykuły remontowo-budowlane zakupisz zarówno w formie detalicznej, jak hurtowej. Taśmy i folie - najważniejsze parametry techniczne Duży wpływ na efektywność prac remontowych mają także artykuły o pozornie drugorzędnym znaczeniu. Sprawdzając, jakim asortymentem dysponuje dany sklep internetowy, taśmy, folie i tektury należy sprawdzić pod kątem zastosowanego materiału. Folie polipropylenowe będą bardzo odporne na rozrywanie, ale nadadzą się także do zakrywania mebli na czas malowania podobnie, jak tektury malarskie. W przypadku taśm najważniejszym parametrem będzie rodzaj spoiwa: kauczuk naturalny (Solvent), polipropylen, PVC czy kleje na bazie wody. Wszystkie akcesoria remontowe mają odrębne parametry, dlatego przy wyborze tak istotne jest dokładne określenie docelowego przeznaczenia i dokładna weryfikacja użytych materiałów. « powrót do artykułu

Już za kilkanaście godzin, w nocy 27 września o 1:14 czasu polskiego Dawid zmierzy się z Goliatem. Pojazd DART o masie około 0,56 tony uderzy z prędkością 6,5 km/s w asteroidę Dimorphos o masie 4,8 miliona ton, która krąży wokół większej asteroidy Didymos. NASA ma nadzieję, że DART, lżejszy od celu 8,5 miliona razy, przesunie Dimorphosa i skróci czas jego obiegu wokół Didymosa z obecnych 11 godzin 55 minut do 11 godzin 45 minut. Jeśli zmianę tę zarejestrują naziemne teleskopy, zdobędziemy pierwszy dowód, że w przyszłości możliwe będzie obronienie Ziemi przed zagrażającymi jej asteroidami. Od DART odłączył się już satelita LICIA Cube, który podąża jego śladem. Około 3 minuty po zderzeniu LICIA Cube przybędzie na miejsce i sfotografuje chmurę wzbitego materiału. Za cztery lata dokładniejsze badania układu Didymos-Dimorphos wykona zaś europejska sonda Hera. W jej ramach na Dimorphosie osiąść miniaturowy lądownik. Jednak na długo zanim Hera wystartuje, powinniśmy wiedzieć, czy DART – pierwszy w historii test obrony Ziemi przez asteroidami – zdał egzamin. DART pozwoli też na lepsze poznanie właściwości fizycznych asteroid, zweryfikowanie i poprawienie współczesnych modeli obliczeniowych. W jego ramach testowane są też technologie autonomicznej nawigacji i nakierowywanie się na cel czy nowe koncentratory promieni słonecznych, zapewniające pojazdowi trzykrotnie więcej mocy, niż standardowe panele słoneczne. DART testuje też zasilany promieniami słonecznymi silnik jonowy NEXT-C, który może być wykorzystany w przyszłych misjach kosmicznych. Jak się bronić? Wiemy, że przez co najmniej 100 najbliższych lat w Ziemię nie uderzy żadna naprawdę groźna asteroida. Jest jednak tylko kwestią czasu, aż takie niebezpieczeństwo się pojawi. Ludzkość chce być na nie gotowa. Proponowanych jest wiele sposobów na obronienie Ziemi przed nadlatującą asteroidą. Na obecnym poziomie rozwoju technologicznego najlepiej przygotowani jesteśmy do przekierowania asteroidy poprzez uderzenie w nią za pomocą pojazdu wysłanego z Ziemi. Jednym z najbardziej spektakularnych pomysłów na obronę planety jest rozbicie asteroidy za pomocą ładunku atomowego. Jak jednak wykazały badania przeprowadzone przed trzema laty, jest to znacznie trudniejsze zadanie, niż się wydaje. Broni atomowej można by jednak użyć przeciwko niewielkiemu obiektowi o średnicy ok. 100 metrów, który został odkryty na tyle późno, że nie ma czasu na jego przekierowanie. W przypadku znacznie wcześniej odkrytych obiektów znacznie lepiej byłoby użyć broni atomowej do przekierowania zagrożenia. Pojawiła się też propozycja umieszczenia na orbicie asteroidy masywnego pojazdu kosmicznego, który krążąc wokół niej przez wiele lat oddziaływałby na asteroidę grawitacyjnie, powodując stopniową zmianę jej kierunku. Dość podobnym pomysłem jest użycie pojazdu z silnikiem jonowy, który wyrzucałby w stronę asteroidy strumień jonów, zmieniając stopniowo jej trasę. Inny pomysł to umieszczenie w pobliżu asteroidy urządzenia koncentrującego promienie słoneczne. W ten sposób, bardziej ogrzewając jedną stronę asteroidy można zmienić jej tor lotu. Dość podobnie brzmi idea odparowywania części asteroidy za pomocą lasera, obłożenie jej materiałem odbijającym światło słoneczne czy pomalowanie. Mówi się też o ewentualnym doczepieniu silników, które będą spychały ją z kursu. W tej chwili, jak wspomnieliśmy, najbardziej realnym pomysłem jest uderzenie pojazdem, który przekieruje asteroidę. Uważa tak nie tylko NASA. W 2026 roku Chiny chcą wykonać swój własny test podobny do DART. Celem wysłanego przez nich pojazdu będzie asteroida 2020 PN1 o średnicy 14–63 metrów. Przed czym się bronimy? W Układzie Słonecznym znajdują się miliardy komet i asteroid. Niewielka część z nich to NEO (near-Earth object), czyli obiekty bliskie ziemi. Za NEO uznawany jest obiekt, którego peryhelium – punkt orbity najbliższy Słońcu – wynosi mniej niż 1,3 jednostki astronomicznej. Jednostka astronomiczna (j.a.) to odległość pomiędzy Ziemią a Słońcem, wynosi ona 150 milionów kilometrów. To 1,3 j.a. od Słońca oznacza bowiem, że taki obiekt może znaleźć się w odległości 0,3 j.a. (45 milionów km) od Ziemi. Obecnie znamy (stan na 21 września bieżącego roku) 29 801 NEO. Uznaje się, że asteroidy o średnicy większej niż 20 metrów mogą, w przypadku wpadnięcia w atmosferę Ziemię, dokonać poważnych lokalnych zniszczeń. Oczywiście im asteroida większa, tym bardziej dla nas niebezpieczna. Za bardzo groźne uznawane są asteroidy o średnicy ponad 140 metrów, a te o średnicy ponad 1 kilometra mogą spowodować katastrofę na skalę globalną. Wśród wszystkich znanych nam NEO jest 10 199 obiektów o średnicy ponad 140 metrów i 855 o średnicy przekraczającej kilometr. Specjaliści uważają, że znamy niemal wszystkie NEO o średnicy przekraczającej kilometr. Wiemy też, że przez najbliższych 100 lat żaden taki obiekt nie zagrozi Ziemi. Jednak już teraz przygotowywane są scenariusze obrony. Gdybyśmy bowiem wykryli tak wielki obiekt, a badania jego orbity wykazałyby, że prawdopodobnie uderzy w Ziemię, będziemy potrzebowali całych dziesięcioleci, by się obronić. Jeśli bowiem chcielibyśmy zmieniać trasę takiego obiektu, to biorąc pod uwagę jego olbrzymią masę, już teraz wiemy, że wysłany z Ziemi pojazd, uderzając w asteroidę, tylko minimalnie zmieniłby jej trajektorię. Do zderzenia musiałoby zatem dojść na całe dziesięciolecia przed przewidywanym uderzeniem w Ziemię, by ta minimalna zmiana kumulowała się w czasie i by asteroida ominęła naszą planetę. « powrót do artykułu

Gwiazdy mogą przechwytywać masywne planety wielkości Jowisza, wynika z modelu stworzonego przez naukowców z University of Sheffield. Mechanizm kradzieży wyjaśnia, skąd na orbitach gwiazd typu OB wzięły się odkryte w ubiegłym roku planety nazwane Bestiami (BEAST). Zgodnie bowiem z obecnie obowiązującymi teoriami, takie planety nie powinny istnieć. We wszechświecie istnieje wiele niezwykłych układów planetarnych. Z jednej strony mamy układy takie jak TRAPPIST-1, gdzie kilka niewielkich skalistych planet upakowanych jest na ciasnych orbitach wokół gwiazdy, z drugiej zaś znamy planety wielkości Jowisza, które krążą na orbitach odległych o setki jednostek astronomicznych od gwiazd. Wyjaśnienie formowania się takich układów planetarnych to poważne wyzwanie dla astronomii. W 2021 roku podczas projektu badawczego o nazwie B-star Exoplanet Abundance Study (BEAST) zauważono dwie planety wielkości Jowisza obiegające gwiazdy typu OB. Do tego typu należą gorące gwiazdy o masie co najmniej 2,4 razy większej od masy Słońca. Obecnie obowiązujące teorie mówią, że promieniowanie z gwiazd OB jest tak intensywne, że odparowują one otaczający je dysk akrecyjny, co uniemożliwia formowanie się planet. Tymczasem, jak wspomnieliśmy, znaleziono dwie planety wokół takich gwiazd. A jakby tego było mało jedna z nich znajduje się gigantycznej odległości 556 jednostek astronomicznych od gwiazdy. Do ponad 10-krotnie więcej niż odległość pomiędzy Plutonem a Słońcem. Richard Parker i Emma Daffern-Powell z University of Sheffield postanowili sprawdzić, skąd gwiazdy OB mogą mieć planety. Stworzyli model komputerowy, który miał zbadać hipotezę mówiącą, że gwiazdy OB rodzą się w miejscach dość dużego zagęszczenia gwiazd, a następnie bardzo szybko się stamtąd oddalają. Model wykazał, że w takim scenariuszu do przechwycenia planety przez gwiazdę OB może dochodzić 1 raz na 10 milionów lat. Ponadto, biorąc pod uwagę kształty i rozmiary orbit Bestii, gwiazdy OB z większym prawdopodobieństwem przejmą planety swobodne – takie, które zostały wyrzucone z orbity wokół gwiazdy macierzystej – niż planety znajdujące się na orbitach. Wykonane w Sheffield analizy wspierają więc hipotezę, że planety znajdujące na na orbitach odległych o ponad 100 j.a. nie krążą wokół gwiazd macierzystych. « powrót do artykułu

W kościele Najświętszego Zbawiciela w Rykach (woj. lubelskie) odkryto szatę liturgiczną diakona zwaną dalmatyką, w której wykorzystano tkaninę najprawdopodobniej z 2. połowy XVI/początku XVII w. Na dnie kościelnej szuflady znaleźli ją ewidencjonujący wartościowe przedmioty pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie. W czasie kontroli przestrzegania przepisów Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z nowej szafy wyjęto dalmatykę uszytą z szarego płótna. Jako kolumnę wszyto w nią połączone fragmenty [mocno zniszczonej jedwabnej] tkaniny lub przynajmniej dwóch tkanin, które sposobem wykonania i stylistyką wskazują na możliwość pochodzenia z XVI lub początku XVII w. - podkreślono na profilu Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na Facebooku. Proboszcz Stanisław Chodźko pokazał dziennikarzowi Radia Lublin szufladę, w której odkryto dalmatykę. Wyjaśnił, że znajdują się w niej różne rzeczy używane w procesjach. Dalmatyka leżała sobie po prostu na dnie. Pokazywaliśmy [pracownikom WUOZ] po kolei te zabytki. Okazało się, że pośród różnych innych ornatów, kap, które nie są wpisane do rejestru zabytków, a też są dosyć stare, znalazła się ta dalmatyka. Szata musiała być wcześniej przechowywana w innych kościołach; obecną świątynię wybudowano w latach 1908-14 w stylu neogotyckim. Dalmatyka nie była wymieniona ani w Katalogu zabytków powiatu ryckiego, ani w artykule „O nieznanych szatach liturgicznych z Lubelszczyzny z przełomu gotyku i renesansu” Izabelli Dybały, opublikowanym w materiałach z konferencji „Tkanina – cenne dziedzictwo, przedmiot współczesnych badań”. Zwłaszcza w okresie baroku szaty liturgiczne szyto z tkanin wtórnie wykorzystywanych. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków uważa, że podobnie było w przypadku szaty liturgicznej z Ryk, która prawdopodobnie powstała w XVIII w. Niewykluczone, że tkanina kolumn był przetykana złotą nicią, ale podczas oględzin jej nie stwierdzono. Skąd wiadomo, że tkanina kolumny pochodzi z XVI w.? Sugeruje to charakterystyczny dla tego okresu ornament, który znaleźć można np. w tkaninach wykorzystanych w ornatach i kapie z katedry lubelskiej czy kolumnie ornatu z kościoła Nawrócenia św. Pawła w Lublinie. Ornament ten można określić jako gęsty, symetryczny, maureskowy, deseń zbudowany z cienkich ulistnionych gałązek i większych motywów, zapewne jabłek granatu - umieszczonych na osi, jeden nad drugim - napisano na profilu Konserwatora na FB. Specjaliści wskazują także na typową dla tkanin z końca XVI stulecia dwubarwną kolorystykę; wyraźnie widać nici czerwone oraz żółte. Proboszcz Chodźko skontaktował się z Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. Instytucja zaoferowała pomoc w zakresie zabezpieczenia i rozpoznania szaty. « powrót do artykułu

Widzimy, że gwiazdy te ulegają precesji oraz poruszają się w górę i w dół z różną prędkością, mówi Paul McMillan z Lund Observatory. McMillan stał na czele grupy badawczej, która dzięki danym z teleskopu Gaia wyjaśniła, co jest przyczyną tajemniczych zmarszczek widocznych w zewnętrznych regionach Drogi Mlecznej. Szwedzcy uczeni wykorzystali dane z europejskiego teleskopu kosmicznego Gaia, który pozwolił im zbadać większy obszar Drogi Mlecznej niż to wcześniej było możliwe. Naukowcy zmierzyli, jak silne są „zmarszczki” w różnych częściach dysku naszej galaktyki, dzięki czemu udało się odtworzyć ich historię i wskazać na przyczynę tego zjawiska. Gdy galaktyka karłowata w Strzelcu (SagDEG – Sagittarius Dwarf Elliptical Galaxy) przechodziła w pobliżu Drogi Mlecznej, wywołała fale, trochę podobne do tych, jakie widzimy na powierzchni stawu, gdy wrzucimy kamień, wyjaśnia Paul McMillan. Przejście SagDEG miało miejsce kilkaset milionów lat temu, ale – jak widać – skutki są widoczne do dzisiaj. Obecnie galaktyka ta, znana nam dopiero od 1994 roku, znajduje się w odległości około 85 000 lat świetlnych od Ziemi. Ma średnicę około 10 000 lś. Sagittarius jest w tej chwili powoli rozrywana [przez oddziaływanie Drogi Mlecznej – red.], ale jeszcze 1-2 miliony lat temu była znacznie większa, miała około 20% masy Drogi Mlecznej, mówi McMillan. Dotychczasowe badania SagDEG wykazały, że w przeszłości wchodziła ona w skład Wielkiego Obłoku Magellana. W wyniku oddziaływania Drogi Mlecznej część gwiazd została wydarta i utworzyła galaktykę karłowatą. Wiemy, że SagDEG już co najmniej 5-krotnie musiało dojść do bliskiego spotkania obu naszych galaktyk. Nie można wykluczyć, że jednemu z takich przejść zawdzięczamy powstanie Układu Słonecznego. Dzięki temu odkryciu możemy badać Drogę Mleczną podobnie, jak geolodzy na podstawie układu warstw, wyciągają wnioski o historii Ziemi. Taka kosmiczna sejsmologia wiele nam mówi o ewolucji naszej galaktyki, cieszy się McMillan. « powrót do artykułu

W ubiegły poniedziałek w pobliżu południowo-wschodniego wybrzeża Meksyku doszło do trzęsienia Ziemi o mocy 7,6 stopni w skali Richtera. Około 5 minut później i 2500 kilometrów dalej w Devils Hole w Dolinie Śmierci powstało „pustynne tsunami”, w wyniku którego w spokojnym zwykle zbiorniku pojawiły się fale o wysokości ponad 1 metra. Devils Hole to pustynny zbiornik wodny, który rejestruje trzęsienia ziemi na całym świecie, a trzęsienia doprowadzają do swoistego resetu, dzięki któremu w zbiorniku może istnieć jedyna na świecie populacja karpieńca diablego. Devils Hole to niewielki zbiornik wodny o głębokości ponad 152 metrów. Żyje tam wyjątkowa populacja karpieńców. O ile wszystkie okoliczne karpieńce pochodzą od wspólnego przodka, który żył ok. 10 000 lat temu, to ryby z Devils Hole zostały odcięte od świata zewnętrznego 225 lat temu. To jednak wystarczyło, by wyewoluowały na tyle, by powstał nowy gatunek. Przed kilku laty przeprowadzono badania genetyczne, których autorzy ze zdumieniem zauważyli, że zwierzęta Devils Hole w jakiś sposób wymieniają materiał genetyczny z innymi populacjami. Devils Hole zapewnia rybom stałą temperaturę wody wynoszącą 33 stopnie Celsjusza i stałe zasolenie. Takie warunki szybko zabiłyby większość ryb. Chociaż ryby spotykano nawet na głębokości 20 metrów, żywią się one wyłącznie na płytkim skalnym szelfie, zjadając glony i okrzemki. Populacja karpieńca diablego waha się od 100-200 w zimie po 300-500 latem. Badania wykazały, że czynnikiem decydującym o wielkości populacji jest ilość glonów. Ona zaś zależy od ilości docierającego światła słonecznego oraz od koncentracji składników odżywczych. A koncentracja jest najwyższa wówczas, gdy w skałach gniazdują płomykówki zwyczajne. Nie od dzisiaj wiadomo, że Devils Hole działa jak sejsmograf. Fale pojawiają się tam w wyniku trzęsień ziemi, do których dochodzi w Japonii, Chinach czy Indonezji. Co interesujące, nie wszystkie, nawet bliższe, trzęsienia wywołują tsunami. Gdy w ostatni wtorek u wybrzeży Meksyku doszło do kolejnego trzęsienia ziemi – tym razem o sile 6,8 stopni w skali Richtera, – a miało ono miejsce niedaleko epicentrum poniedziałkowego trzęsienia, nie zaobserwowano żadnych fal w Devils Hole. Wszystko zależy od głębokości, siły i lokalizacji epicentrum, mówi Kevin Wilson, ekolog z National Park Service. Devils Hole rejestruje trzęsienia o mocy co najmniej 7 stopni, które mają miejsce w Pacyficznym Pierścieniu Ognia. Powstające w wyniku trzęsień ziemi tsunami jest niebezpieczne dla karpieńców. Wzrusza bowiem osady, wymywa glony, którymi żywią się ryby i może niszczyć ich jaja. Jednak w perspektywie długoterminowej tsunami odgrywają pozytywną rolę. Uniemożliwiają bowiem nadmierne nadbudowywaniu się materii organicznej, która z czasem pozbawiłaby tlenu ten unikatowy ekosystem. Poprzednie „pustynne tsunami” w Devils Hole miało miejsce w lipcu 2019 roku. Po trzęsieniu ziemi o sile 7,1 stopni w skali Richtera, do którego doszło w Kern County, fale osiągnęły wysokość 4,5 metra. « powrót do artykułu

Fundacja Mamy Serce i zespół Arete zapraszają na wyjątkowy koncert „Mamy serce dla serca”, który będzie podziękowaniem dla pracowników Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki za ratowanie życia dzieci. Bezpłatny koncert odbędzie się jutro, w niedzielę 25 września, o godzinie 12.00 do sali koncertowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II st. im. H. Wieniawskiego w Łodzi na ul. Sosnowej 9. Bilety można pobrać tutaj: https://app.evenea.pl/event/koncertmamysercedlaserca/ Zespół Arete ma na swoim koncie 8 płyt. Tworzą go poznańscy artyści, którzy wykonują piosenkę literacką przeplataną elementami bluesa, jazzu, flamenco i rocka. Chcą, wraz z Fundacją Mamy Serce, okazać wdzięczność ludziom którzy codziennie walczą o życie i zdrowie małych pacjentów. Na pomysł wyjątkowej formy podziękowania wpadł jeden z członków zespołu. Lekarze z ICZMP uratowali zdrowie jego dziecka. Zespół więc nagrał płytę, którą zadedykował Fundacji Mamy Serce i wszystkim tym, którzy wspierają jej działania na rzecz dzieci z wrodzonymi wadami serca. A teraz zagra w Łodzi, by podziękować lekarzom i całemu personelowi Centrum Zdrowia. Podczas koncertu usłyszymy m.in. utwory z płyty „Mamy serce dla serca”, do których słowa napisał Jerzy Strug. Wraz z multiinstrumentalistą Grzegorzem Kopalą skomponował melodie i stworzył muzykę. Płyta została wydana m.in. pod patronatem Polskiego Radia Wrocław. « powrót do artykułu

W ostatnich latach zaszycie alkoholowe wywołuje sporo kontrowersji, nawet pośród terapeutów leczenia uzależnień. Metoda ta, niegdyś ciesząca się ogromną popularnością, obecnie wykorzystywana jest już znacznie rzadziej. Czy oznacza to, że zaszycie alkoholowe zupełnie nie sprawdza się w leczeniu alkoholizmu? Na pytanie to odpowiadamy w poniższym artykule, w którym opisujemy również, na czym dokładnie polega to rozwiązanie. Co warto wiedzieć o działaniu wszywki alkoholowej? Czym właściwie jest wszywka alkoholowa? To podskórny implant w formie jałowych tabletek, które zawierają substancję aktywną. W tym przypadku jest to disulfiram, potocznie nazywany esperalem. To wykorzystywany od dekad lek, który oddziałuje na metabolizm alkoholu, a dokładniej rozkład aldehydu octowego przez dehydrogenazę alkoholową. Wszywka alkoholowa, poprzez zablokowanie tego enzymu, wywołuje gwałtowny wzrost stężenia toksycznego aldehydu octowego, gdy tylko chory spożyje niewielką dawkę alkoholu. Konsekwencją tego jest pojawienie się objawów zatrucia, do których zalicza się: zaczerwienienie twarzy; uderzenia gorąca; nadmierną potliwość; bóle i zawroty głowy; lęk i niepokój; nudności i wymioty; spadek ciśnienia tętniczego; wzrost tętna; uczucie kołatania serca. Czy zaszycie alkoholowe może wyleczyć alkoholizm? Stanowisko ekspertów jest w tym przypadku jasne – wszywka alkoholowa nie jest skutecznym lekiem na chorobę alkoholową. Zaszycie alkoholowe nie leczy przyczyn alkoholizmu, a jedynie maskuje na pewien czas jego objawy. Czy oznacza to jednak, że nie warto korzystać z tego rozwiązania? Absolutnie nie! Zaszycie alkoholowe jest doskonałym uzupełnieniem profesjonalnej terapii uzależnień, zwłaszcza w jej pierwszych miesiącach. Metoda ta ułatwia alkoholikom utrzymanie abstynencji, gdy nie wykształcili oni jeszcze odpowiednich mechanizmów radzenia sobie z głodem alkoholowym. Wszywka alkoholowa jest zatem polecana jako element kompleksowego leczenia nakierowanego na długotrwałe utrzymanie trzeźwości. Jak przebiega zabieg zaszycia alkoholowego? Zaszycie alkoholowe jest zabiegiem zaliczanym do drobnych zabiegów chirurgicznych. Oznacza to, że musi być przeprowadzone przez lekarza, najlepiej doświadczonego chirurga. Skorzystanie z usług odpowiedniego lekarza daje gwarancje, że zabieg zaszycia alkoholowego będzie skuteczny, ale przede wszystkim w pełni bezpieczny. Na początku wizyty niezbędne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego. Ma on na celu ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta, ale także wykluczenie ewentualnych przeciwwskazań do zaszycia alkoholowego. Metoda ta nie jest polecana osobom, które: mają nadwrażliwość na substancję czynną lub substancję pomocniczą zawartą we wszywce; spożywały alkohol w ciągu ostatniej doby przed zabiegiem; chorują na chorobę niedokrwienną serca lub niewydolność serca; zmagają się z niewyrównanym nadciśnieniem tętniczym; zmagają się z chorobą lub zaburzeniem psychicznym, zwłaszcza z przebytymi próbami samobójczymi. Po zakwalifikowaniu pacjenta do zabiegu specjalista dezynfekuje skórę w miejscu planowanego zaszycia wszywki. Najczęściej jest do skóra w okolicy pośladka, choć może być to także okolica łopatki bądź ramienia. Lekarz znieczula skórę i tkankę podskórną, a następnie wykonuje niewielkie nacięcie. Umieszcza w nim jałowe tabletki, a następnie zaszywa kilkoma szwami chirurgicznymi. Zaszycie alkoholowe w Warszawie? Wybierz mądrze! Zastanawiasz się nad skorzystaniem z zaszycia alkoholowego? Nie wiesz, czy ta metoda będzie dla Ciebie odpowiednia? Najlepszym rozwiązaniem będzie rozmowa ze specjalistą, który rozwieje Twoje wątpliwości? Doświadczonych w tym temacie lekarzy znajdziesz w KacDoktorze – warszawskiej firmie specjalizującej się we wszywaniu esperalu i odtruwaniu alkoholowym. Jak skorzystać z usług tej firmy? Wystarczy zadzwonić, by umówić się na dogodny dla Ciebie termin. Zaszycie alkoholowe w KacDoktorze wykonywane jest w nowoczesnym gabinecie w centrum Warszawy, z wykorzystaniem nowoczesnych i najlepszych jakościowo narzędzi. Próbujesz wyjść z nałogu alkoholowego? Zaszycie alkoholowe może pomóc Ci utrzymać abstynencję nawet przez kolejne 10 miesięcy! « powrót do artykułu

W najbliższy poniedziałek NASA spróbuje zrobić coś, czego ludzkość nigdy wcześniej nie dokonała – zmienić tor lotu asteroidy. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, 26 września o godzinie 21:14 czasu polskiego w asteroidę Dimorphos uderzy pojazd DART. Będzie to pierwszy w historii test obrony Ziemi przed asteroidami. Dimorphos ma około 170 metrów średnicy, krąży wokół 800-metrowego Didymosa i wcale nam nie zagraża. W momencie zderzenia będzie znajdował się około 11 milionów kilometrów od Ziemi. Misja DART ma na celu sprawdzenie przede wszystkim, czy jesteśmy w stanie trafić wysłanym z Ziemi pojazdem w asteroidę oraz czy po uderzeniu asteroida zmieni kurs. NASA chce, by pędzący z prędkością 23 000 km/h pojazd wielkości samochodu przesunął Dimorphosa skracając o 10 minut czas jego obiegu wokół Didymosa. Obecnie Dimorphos okrąża większą asteroidę w ciągu 11 godzin i 55 minut. Skrócenie tego czasu o 10 minut zostanie zarejestrowane przez naziemne teleskopy. Przed kilkoma tygodniami od misji DART oddzielił się satelita LICIACube, który podąża jego śladem. Po uderzeniu LICIACube będzie towarzyszył układowi Dimorphos-Didymos i przysyłał nam jego zdjęcia, na podstawie których specjaliści będą oceniali skutki zderzenia. Ponadto w październiku 2024 roku ma wystartować misja Hera Europejskiej Agencji Kosmicznej. Dwa lata później Hera spotka się z Dimorphosem i dokona szczegółowych pomiarów. W jej ramach na Dimorphosie ma wylądować miniaturowy lądownik. Czy coś nam grozi? W Układzie Słonecznym znajdują się miliardy komet i asteroid. Niewielka część z nich to NEO (near-Earth object), czyli obiekty bliskie ziemi. Za NEO uznawany jest obiekt, którego peryhelium – punkt orbity najbliższy Słońcu – wynosi mniej niż 1,3 jednostki astronomicznej. Jednostka astronomiczna (j.a.) to odległość pomiędzy Ziemią a Słońcem, wynosi ona 150 milionów kilometrów. To 1,3 j.a. od Słońca oznacza bowiem, że taki obiekt może znaleźć się w odległości 0,3 j.a. (45 milionów km) od Ziemi. Obecnie znamy (stan na 21 września bieżącego roku) 29 801 NEO. Uznaje się, że asteroidy o średnicy większej niż 20 metrów mogą, w przypadku wpadnięcia w atmosferę Ziemię, dokonać poważnych lokalnych zniszczeń. Oczywiście im asteroida większa, tym bardziej dla nas niebezpieczna. Za bardzo groźne uznawane są asteroidy o średnicy ponad 140 metrów, a te o średnicy ponad 1 kilometra mogą spowodować katastrofę na skalę globalną. Wśród wszystkich znanych nam NEO jest 10 199 obiektów o średnicy ponad 140 metrów i 855 o średnicy przekraczającej kilometr. Specjaliści uważają, że znamy niemal wszystkie NEO o średnicy przekraczającej kilometr. Wiemy też, że przez najbliższych 100 lat żaden taki obiekt nie zagrozi Ziemi. Jednak już teraz przygotowywane są scenariusze obrony. Gdybyśmy bowiem wykryli tak wielki obiekt, a badania jego orbity wykazałyby, że prawdopodobnie uderzy w Ziemię, będziemy potrzebowali całych dziesięcioleci, by się obronić. Jeśli bowiem chcielibyśmy zmieniać trasę takiego obiektu, to biorąc pod uwagę jego olbrzymią masę, już teraz wiemy, że wysłany z Ziemi pojazd, uderzając w asteroidę, tylko minimalnie zmieniłby jej trajektorię. Do zderzenia musiałoby zatem dojść na całe dziesięciolecia przed przewidywanym uderzeniem w Ziemię, by ta minimalna zmiana kumulowała się w czasie i by asteroida ominęła naszą planetę. Co lata obok W bieżącym roku w pobliżu Ziemi pojawi się kilka naprawdę dużych NEO. Pierwszą z nich będzie asteroida 2022 RM4 o średnicy 330–740 metrów, która 1 listopada przeleci w odległości 2,3 miliona kilometrów od nas. Trzy tygodnie później w trzykrotnie większej odległości od Ziemi znajdzie się 2019 QR1 o średnicy 180–410 metrów, a 2 i 3 grudnia w odległości około 5 milionów kilometrów przelecą obiekty o średnicy – odpowiednio – 320-710 m i 150-330 m. Jeśli zaś chodzi o asteroidy o średnicy ponad 1 kilometra, to w ciągu najbliższych 12 miesięcy będziemy mieli dwa takie spotkania. Już 16 lutego 2023 w odległości około 4,5 miliona kilometrów od Ziemi znajdzie się asteroida 199145 (2005 YY128) o średnicy 570–1300 metrów, a 13 kwietnia w podobnej odległości minie nas 436774 (2012 KY3) o średnicy 540–1200 metrów. Na odwiedziny prawdziwego olbrzyma musimy zaś poczekać do 2 września 2057 roku. Wtedy w odległości 7,5 miliona kilometrów minie nas pędząca z prędkością 48 492 km/h asteroida 3122 Florence o średnicy 4,9 km. « powrót do artykułu

NASA informuje o wykryciu problemów w unikalnym instrumencie naukowym Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba. Pod koniec sierpnia zauważono nieprawidłowości w jednym z trybów pracy MIRI. Po analizie problemu 6 września powołany został specjalny zespół, który ma zająć się jego rozwiązaniem. Zaprzestano też korzystania ze wspomnianego trybu. Mid-Infared Instrument (MIRI) składa się z kamery i spektrografu pracujących w średniej podczerwieni. To zakresy od 5 do 28 mikrometrów. Pozostałe instrumenty teleskopu pracują w bliskiej podczerwieni. MIRI to bardzo czuły instrument, zobaczy przesunięte ku czerwieni światło odległych galaktyk, tworzących się gwiazd i słabo widocznych komet. Będzie też mógł obserwować Pas Kuipera. Kamera MIRI jest zdolna do wykonania podobnych szerokokątnych zdjęć, z jakich zasłynął Hubble. A jego spektrograf umożliwi poznanie wielu cech fizycznych odległych obiektów. MIRI korzysta z trzech macierzy czujników zbudowanych z krzemu wzbogaconych arsenem. MIRI, by ujawnić swoje niezwykłe możliwości, musi mieć zapewnioną temperaturę -266,15 stopni Celsjusza. Urządzenie działa w czterech trybach. Obrazowanie (imaging) pozwala na obserwowanie niemal wszystkich obiektów, do badania których zbudowany został Webb. W trybie tym rejestrowane są fale od długości od 5 do 27 mikrometrów. Pozwala to np. na obserwowanie pyłu i zimnego gazu w regionach gwiazdotwórczych i poszerza ogólne możliwości obserwacyjne Webba, dostarczających dodatkowych informacji. W trybie spektrostroskopii o niskiej rozdzielczości (low-resolution spectroscopy) MIRI rejestruje fale o długości 5–12 mm. Może badać słabiej świecące obiekty niż podczas pracy w spektroskopii średniej rozdzielczości. W trybie tym można np. analizować powierzchnię księżyca Plutona, Charona. Wspomniana już spektroskopia o średniej rozdzielczości (medium-resolution spectroscopy) umożliwia obserwację światła w zakresie 5–28,5 mm. To właśnie w tym zakresie uzyskujemy silny sygnał z pyłu i molekuł. Dzięki temu możemy badać np. skład dysków protoplanetarnych. Ostatni z zakresów pracy, obrazowanie koronograficzne, pozwala na bezpośrednie wykrywanie planet pozasłonecznych i badanie pyłowych dysków wokół gwiazd. Pod koniec sierpnia zauważono, że mechanizm przełączona na tryb spektroskopii o średniej rozdzielczości stawia większy opór niż powinien. Dlatego też zdecydowano się na rezygnację w pracy w tym trybie do czasu rozwiązania problemu. Pozostałe tryby MIRI oraz całe obserwatorium pracują bez zakłóceń. « powrót do artykułu

Gdy zbliża się zima, krety stają przed poważnym wyzwaniem. Muszą przetrwać najmroźniejsze miesiące, tymczasem pożywienia będzie zbyt mało, by podtrzymać ich wymagający metabolizm. Zwierzęta znalazły jednak niezwykły sposób na przeżycie. Zamiast migrować lub hibernować, krety... obkurczają swój mózg. Dina Dechmann i jej zespół z Instytutu Behawiorystyki im. Maxa Plancka donoszą, że w zimie krety zmniejszają objętość mózgu o 11%, a do lata zwiększa się on o 4%. Kret europejski jest zatem kolejnym gatunkiem ssaka, u którego występuje fenomen znany jako zjawisko Dehnela. Jednak niemieccy naukowcy zrobili coś więcej, niż tylko powiększenie katalogu takich zwierząt. Przyjrzeli się też mechanizmom ewolucyjnym, w ramach których wytworzył się ten niezwykły mechanizm oszczędzania energii. Uczeni porównali krety żyjące w różnych warunkach klimatycznych i stwierdzili, że mechanizm kurczenia mózgu jest napędzany raczej przez niskie temperatury, niż przez same niedobory pożywienia. Zmniejszenie tkanki mózgowej pozwala na zmniejszenie poboru energii i przetrwanie chłodów. Zjawisko Dehnela zostało opisane w latach 50., kiedy zauważono, że czaszki ryjówek są mniejsze zimą, a większe latem. W 2018 Dechmann wraz z kolegami udowodniła, że takie zmiany zachodzą przez całe życie zwierzęcia i wykazała, iż mają one miejsce też u gronostajów i łasic. Wszystkie wymienione gatunki łączy bardzo wymagając metabolizm. Ich metabolizm działa na najwyższych obrotach i są aktywne przez cały rok w chłodnym klimacie. Ich organizmy są jak silniki Porscha z turbodoładowaniem. Spalają zapasy energii w ciągu godzin, wyjaśnia Dechmann. Obkurczenie wymagających energetycznie narządów, takich jak mózg, pozwala zwierzętom zmniejszyć zapotrzebowanie na energię. Rozumieliśmy, że zjawisko Dehnela pozwala zwierzętom przetrwać trudne czasy. Nie rozumieliśmy jednak, co było prawdziwym wyzwalaczem środowiskowym, napędzającym ten proces, wyjaśniają uczeni. Uczeni zmierzyli przechowywane w muzeach czaszki kretów europejskich oraz kretów iberyjskich i na tej podstawie zbadali, jak zmieniają się one wraz z porami roku. Odkryli, że w listopadzie czaszka kreta europejskiego kurczy się o 11%, a wiosną zwiększa się o 4%. U kreta iberyjskiego jej rozmiar się nie zmieniał. Na tej podstawie stwierdzili, że czynnikiem wyzwalającym proces zmniejszania i powiększania czaszki jest temperatura, a nie dostępność pożywienia. Gdyby to była kwestia tylko pożywienia, to czaszki kretów europejskich powinny zmniejszać się zimą, a kretów iberyjskich latem, gdy z powodu upałów zmniejsza się dostęp do pożywienia, mówi Dechmann. Naukowcy mają nadzieję, że poznanie mechanizmu zmian wielkości tkanki mózgowej i tkanki kostnej ułatwi nam badania nad chorobą Alzheimera czy osteoporozą. « powrót do artykułu

W ostatnim sezonie wykopalisk w Filippi w Grecji (Macedonia Wschodnia) odkryto dużą figurę Herkulesa. Prawdopodobnie zdobiła ona fontannę. W tym roku wykopaliskami kierowała prof. Natalia Poulou z Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach. Prace koncentrowały się na wschodniej stronie jednej z głównych ulic w miejscu, gdzie łączy się ona z inną arterią biegnącą dalej na północ. W okolicy ich zbiegu znajdował się plac, nad którym górował bogato zdobiony obiekt, najprawdopodobniej fontanna. Zwieńczeniem struktury była ponadnaturalnych rozmiarów rzeźba z okresu rzymskiego (z II w. n.e.). Przedstawia ona Herkulesa trzymającego maczugę (jej fragmenty odnaleziono w czasie wykopalisk). Z lewego ramienia postaci zwisa lwia skóra. Głowę herosa zdobi wieniec z liści winorośli. Z tyłu jest on związany wstęgą, której końce opadają na barki. Naukowcy podkreślają, że na podstawie wyników wykopalisk można powiedzieć, że statua zdobiła obiekt/budynek z VIII-IX w. Ze źródeł pisanych i danych archeologicznych wiadomo, że w Konstantynopolu aż do okresu późnobizantyńskiego rzeźby z okresu klasycznego i rzymskiego wykorzystywano do ozdabiania budynków i przestrzeni publicznych. Opisywane właśnie odkrycie pokazuje, w jaki sposób ozdabiano przestrzeń publiczną w ważnych miastach Cesarstwa Bizantyńskiego, w tym w Filippi. « powrót do artykułu

We wczesnym średniowieczu doszło do wielkiej migracji na teren wschodniej Anglii. Były nią objęte duże połacie Europy. Do takich wniosków doszli naukowcy, którzy przeprowadzili największe jak dotąd badania wczesnośredniowiecznej populacji. Przeanalizowania szczątków ponad 400 osób z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemiec, Danii i Holandii podjął się zespół archeologów i genetyków z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka oraz University of Central Lancashire. W V wieku Rzymianie porzucili Wyspy Brytyjskie. Zapoczątkowało to głębokie zmiany w kulturze materialnej, architekturze, wytwórczości i rolnictwie, którym towarzyszyły zmiany w języku. Badania archeologiczne i lingwistyczne pokazują, że w regionie Morza Północnego, szczególnie na wschodnich i południowo-wschodnich wybrzeżach Anglii, w Dolnej Saksonii i Szlezwiku-Holsztynie, Fryzji oraz na Jutlandii pojawiły się wspólne elementy kulturowe. Były to podobne nazwy, półziemianki, wielkie cmentarze z kremacjami, ozdoby na urnach itp. W VI i VII wieku na Wyspach rozpowszechniły się brosze i bransolety pochodzące z południowych regionów Skandynawii. Obok tego istnieje materiał kulturowy, który nie ma odpowiednika poza Wyspami, a niektóre miejsca, jak np. rzeki, zachowały nazwy o pochodzeniu celtyckim i łacińskim Beda Czcigodny (ur. 672/673 – zm. 735), jeden z największych umysłów swoich czasów, był jednym z tych uczonych, w którego dziełach możemy przeczytać o migracji Jutów na Wyspy Brytyjskie. Tutaj jednak pojawia się problem braku materiału archeologicznego. Na terenie Kentu znajdowane są przedmioty pochodzące w Francji Merowingów oraz Niemiec, a nie z reszty Anglii czy Danii. Specjaliści od dawna zastanawiali się, co to oznaczało, jak duża była to migracja, jaka była jej natura i wpływ na miejscową populację. Skłaniano się raczej ku hipotezie niewielkich grup zbrojnych najeżdżających Wyspy, które tworzyły lokalne elity wpływające na kulturę miejscowej ludności. Kwestia anglosaskiego osadnictwa to jeden z nierozstrzygniętych tematów historycznych. Zwykle dyskusja na ten temat skupia się wokół dwóch najważniejszych źródeł pisanych. Historia ecclesiastica gentis Anglorum (Historia kościelna ludu angielskiego) autorstwa Bedy Czcigodnego to kronika opisująca historię Brytanii od czasów inwazji wojsk Julisza Cezara z 55 roku p.n.e. po rok 731. Drugim z dzieł jest Kronika anglosaska, skompilowany w IX wieku zbiór roczników dotyczących dziejów anglosaskiej Brytanii. Przeprowadzone właśnie badania genetyczne pokazały, że około 75% mieszkańców wschodnich i południowych części Anglii stanowili potomkowie ludzi, którzy pochodzili z regionów graniczących z Morzem Północnym, z terenów współczesnych Niemiec, Holandii i Danii. Ludzie ci krzyżowali się z miejscową populacją, ale – co ważne – stopień integracji był różny w różnych regionach. Dzięki zbadaniu 278 genomów z Anglii i kolejnych setek z Europy zyskaliśmy fascynujące wgląd zarówno w historię populacji jak i poszczególnych osób żyjących w czasach po opuszczeniu Wysp przez Rzymian. Teraz nie tylko wiemy, jak duża była to migracja, ale również, jaki wpływ miała ona na społeczności i poszczególne rodziny, mówi główny autor badań Joscha Gretzinger z Instytutu Maxa Plancka. Naukowcy nie tylko przeanalizowali ponad 400 genomów, ale również skorzystali z dostępnych danych genetycznych dotyczących ponad 4000 genomów ludzi żyjących w przeszłości i 10 000 genomów współczesnych Europejczyków. Migranci po przybyciu na Wyspy, łączyli się z miejscowa ludnością. W jednym z przypadków, odnoszących się do anglosaskiego cmentarza w Buckland w pobliżu Dover, naukowcom udało się zrekonstruować drzewo genealogiczne co najmniej 4 pokoleń jednej rodziny i wyłowić momenty, w których dochodziło do małżeństw pomiędzy miejscowymi a migrantami. Interdyscyplinarny zespół, badając cmentarze, stwierdził, że kobiety o pochodzeniu imigranckim częściej były chowane w towarzystwie różnych artefaktów, niż kobiety miejscowe. Szczególnie dotyczy to chowania wraz z nimi brosz i koralików. Różnic takich nie widać wśród mężczyzn o pochodzeniu migranckim i miejscowym. Równie często byli oni chowani z bronią. Jednak widoczne są różnice regionalne. W Cambridgeshire w towarzystwie pochowanej kobiety złożono całą krowę. Kobieta miała mieszane pochodzenie, z przewagą miejscowych genów. Widzimy znaczne różnice w poziomie wpływu migracji na różne obszary. W niektórych miejscach widoczne są wyraźne sygnały integracji, jak w Buckland w pobliżu Dover czy Oakington w Cambridgeshire. W innych miejscach, jak Apple Down w West Sussex, migranci i miejscowi byli grzebani osobno. Być może wskazuje to, że na tym obszarze miał miejsce jakiś rodzaj separacji społecznej, mówi Duncan Sayer, archeolog z University of Central Lancashire. Udało się też ocenić wpływ opisywanej migracji na współczesnych mieszkańców Anglii. Okazuje się, że 40% ich genomu pochodzi od migrantów o których pisał Beda Czcigodny. Kolejnych 20–40 procent pochodzi z Francji lub Belgii. Ten komponent genetyczny jest widoczny też w materiale archeologicznym i we wczesnośredniowiecznych grobach osób pochowanych z frankijskimi przedmiotami, szczególnie w Kent. Nie wiadomo, czy ten komponent, powiązany z Francją epoki żelaza, pochodzi od kilku większych epizodów migracji, jak np. normański podbój, czy też to wynik trwającej przez wieki migracji przez Kanał La Manche, stwierdza Stephan Schiffels. Kwestię tę mogą rozstrzygnąć przyszłe badania. « powrót do artykułu

Podczas prac polowych, w ramach których badano użycie kamiennych narzędzi przez grupę szympansów w Taï Forest na Wybrzeżu Kości Słoniowej, naukowcy z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku i Université Félix Houphouët-Boigny w Abidżanie zauważyli, że szympansy do rozbijania różnych orzechów wykorzystują różne narzędzia. Badania zostały opisane na lamach Royal Society Open Science. Bliższe analizy, wykonane na stworzonych modelach 3D wykazały, że narzędzia wykorzystywane przez szympansy z Taï Forest różnią się od narzędzi innej grupy z Gwinei. Wiele grup szympansów używa kamieni do rozbijania orzechów. Jednak narzędzia te mogą się znacznie od siebie różnić, prowadząc potencjalnie do wykształcenia się różnych, specyficznych dla grupy, kultur materialnych. Różnice wynikają zarówno z wyboru dokonywanego przez zwierzęta, jak i z dostępności kamieni oraz rodzajów spożywanych orzechów. Już wcześniejsze badania wykazały, że historię niektórych grup szympansów możemy śledzić za pomocą pozostawianych przez nie śladów archeologicznych rozciągających się na co najmniej 4300 lat. Możliwość rejestrowania regionalnych różnic kulturowych dotyczących kamiennych narzędzi otwiera nowe perspektywy przed przyszłymi badaniami prymatologicznymi, mówi główny autor badań, Tomos Proffitt. Badania nad kamieniami wykorzystywanymi przez szympansy pomoże nam zrozumieć naszą własną ewolucję. Istnieje bowiem hipoteza, że najprostsze narzędzia, używane m.in. do rozbijania orzechów, były prekursorem bardziej złożonych technologii kamiennych we wczesnej ewolucji człowieka. Zrozumienie tego, jak wyglądają te najwcześniejsze narzędzia i jak różnią się one pomiędzy poszczególnymi grupami, pomoże nam zidentyfikować i lepiej zrozumieć najwcześniejsze przejawy kultury materialnej człowieka, dodaje Proffitt. Nasi najwcześniejsi przodkowie używali różnych narzędzi, dzięki którym wchodzili w interakcje i modyfikowali świat wokół siebie. Narzędzia wykorzystywane do cięcia czy rozbijania dały im przewagę w dostępie do różnych źródeł żywności, wpływając w ten sposób na kulturową i biologiczną ewolucję naszego gatunku. Jednak służące do uderzania narzędzia z plio-plejstocenu są znacznie słabiej rozpoznane przez naukę niż odłupki, zauważają autorzy badań. Technologia uderzania, zarówno powiązana z odłupkami jak i bez nich, odgrywała fundamentalną rolę w ewolucji kulturowej i biologicznej homininów. Głównym celem badań archeologii naczelnych jest stworzenie modeli referencyjnych, pozwalających na identyfikowanie i interpretowanie narzędzi z plio-plejstocenu, dodają. « powrót do artykułu

Na budynku Szkoły Podstawowej nr 50 na poznańskim Starym Żegrzu powstał antysmogowy „Mural dla jerzyków”. Ma on zwiększyć wiedzę mieszkańców nt. tych pożytecznych ptaków, które wskutek termomodernizacji budynków tracą podstawowe siedliska. Projektantem muralu jest dr hab. Radosław Barek z Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej. Mural ma ok. 120 m2 powierzchni. Wykonano go za pomocą farby antysmogowej. Dzieło nie tylko zwraca uwagę na jerzyki, ale i upamiętnia Jakuba Kotnarowskiego, aktywistę społecznego, który działał na rzecz poznańskich ptaków, a zwłaszcza jerzyków. Kotnarowski był pomysłodawcą programów „Ptaki w mieście” czy „Zostań miejskim przyrodnikiem”. To z jego inicjatywy zabezpieczono wiaty przystankowe przed kolizjami z ptakami. Oficjalne odsłonięcie muralu zaplanowano na 1 października. Jak podkreślono na stronie Poznan.pl, pomysł na projekt powstał w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego. Jerzyk jest mistrzem aerodynamiki i większość życia spędza w locie (ląduje przede wszystkim w okresie lęgowym). Szybując z wiatrem na dużych wysokościach, pije krople deszczu, zbiera pokarm czy materiał na gniazdo. Żywi się drobnymi owadami. Często jest mylony z jaskółką. Niestety, pospolity do niedawna gatunek ginie w szybkim tempie. Przyczyniają się do tego prace budowlane, głównie wspomniane na początku ocieplanie budynków, podczas którego zasklepia się otwory w stropodachach. Należy przy tym pamiętać, że jak wyjaśniono na stronie Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, obecnie niemal wszystkie jerzyki gniazdują w miastach, a tylko nieliczne zasiedlają dziuple bardzo starych drzew i szczeliny w skałach. « powrót do artykułu

Stabilne ekosystemy niosą ze sobą wiele korzyści koniecznych do ludzkiego dobrostanu, w tym zachowania zdrowia. Jeśli pozwolimy na masowe zniszczenia w ekosystemach, odbije się to na zdrowiu ludzkiej populacji w sposób, który trudno przewidzieć i kontrolować, mówi profesor Michael Springborn z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis. Uczony stał na czele grupy badawczej, która wykazała, że wymieranie płazów w Panamie i Kostaryce doprowadziło do wzrostu liczby przypadków malarii wśród ludzi. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat z wielu miejsc Ameryki Południowej – i nie tylko, bo problem dotyczy całej Ziemi – zaczęły znikać żaby, salamandry i inne płazy. Poza ekologami mało kto zwrócił na to uwagę. Jednak spadki te miały bezpośredni wpływ na ludzkie zdrowie. Naukowcy poinformowali na łamach Environmental Research Letters, że w szczytowych okresach spadku liczby płazów w Panamie i Kostaryce doszło w tych krajach do wzrostu przypadków malarii o 1 osobę rocznie na 1000. Oba kraje liczą ponad 9 milionów obywateli, a to oznacza, że roczna liczba przypadków malarii zwiększyła się tam o ponad 9000. Od początku lat 80. do połowy lat 90. w Kostaryce rozprzestrzeniał się śmiertelny dla płazów patogen grzybiczny Batrachochytrium dendrobatidis. W Panamie dziesiątkował zwierzęta jeszcze dłużej.  W sumie na całym świecie B. dendrobatidis zabił co najmniej 90 gatunków płazów i przyczynił się do spadków wśród kolejnych 500 gatunków. Wkrótce po szczytach jego rozpowszechnienia Kostaryka i Panama doświadczyły wzrostu liczby przypadków malarii. Wiadomo, że żaby czy jaszczurki zjadają każdego dnia setki komarzych jajek. Malaria zaś jest przenoszona przez komary. Dlatego też naukowcy postanowili sprawdzić, czy istnieje związek pomiędzy spadkiem liczby płazów, a wzrostem zapadalności na malarię. Od pewnego czasu wiemy, że istnieją złożone związki pomiędzy zdrowiem ekosystemów a zdrowiem ludzi, jednak badanie tych związków jest niezwykle trudne, mówi doktor Joakim Weill z UC Davis. Uczeni przeanalizowali informacje dotyczące ekologii płazów, dane z opieki zdrowotnej oraz wykorzystali modele ekonomiczne do zbadania wzajemnych wpływów obu zjawisk. Analiza wykazała bezsprzeczny związek pomiędzy czasem i miejscem rozprzestrzeniania się B. dendrobatidis, a czasem i miejscem zwiększenie przypadków malarii. Nie znaleziono przy tym żadnego innego czynnika, który tłumaczył by obserwowane wzrosty liczby zachorowań. « powrót do artykułu