KopalniaWiedzy.pl

Prawo jazdy to dokument, który na pewno ułatwia życie i pozwala na większą samodzielność i niezależność. Jednak droga do jego zdobycia musi być poprzedzona odbyciem kursów. Odpowiednio dobrany ośrodek szkolenia kierowców to filar powodzenia na egzaminie państwowym. Niezależnie od tego, w jakim wieku zdecydujemy się na to, by zrobić prawo jazdy, ważne jest, by podczas całego procesu przygotowawczego, czyli nauki jazdy i teorii, odczuwać komfort. Przełoży się to na naszą pewność za kierownicą, powodzeniem na egzaminie oraz umiejętnością samodzielnego podejmowania decyzji, gdy już zostaniemy kierowcami. Dlatego też wybór odpowiedniej szkoły jazdy to decydujący krok na drodze do bycia kierowcą. Prawo jazdy Kraków – skuteczna nauka Gdy rozpoczynamy naukę jazdy, często wiele jej aspektów jest totalną nowością. Odpowiednio dobrana szkoła jazdy powinna więc, dzięki cierpliwym i fachowym instruktorom, krok po kroku przeprowadzić kandydata na kierowcę przez wszystkie zawiłości. Dzięki odpowiedniemu podejściu specjalisty, jakim jest wykwalifikowany instruktor nauki jazdy, kandydat będzie nabierał coraz większej pewności w prowadzeniu pojazdu. A to element kluczowy podczas egzaminu na prawo jazdy. Tak samo ma się sprawa, jeśli chodzi o szkolenie teoretyczne, które prowadzi szkoła nauki jazdy. Dlatego też zarówno doskonalenie techniki jazdy, jak i kurs teoretyczny powinny się odbywać w duchu indywidualnego podejścia do kursanta. Kurs prawa jazdy – jak wybrać najlepiej Prawo jazdy Kraków to opcja, którą należy rozważyć, decydując się nie tylko na zrobienie prawa jazdy, ale także na jazdy doszkalające. Po pierwsze szkoła jazdy Kraków oferuje indywidualne podejście do kursanta, a poza tym to szkoła z długoletnim stażem. W związku z tym oferuje wszystkim, którzy zdecydują się na kurs, wsparcie fachowych i doświadczonych instruktorów. Poza tym, co istotne, szkołę jazdy cechuje uczciwość, bezpieczeństwo i transparentność – to trzy cechy, które pomagają wzbudzić zaufanie u kandydatów na kierowcę. Poza tym w przygotowywaniu do egzaminu państwowego (zarówno jeśli chodzi o egzamin teoretyczny, jak i praktyczny), szkoła korzysta z innowacyjnych rozwiązań. Należą do nich: wykłady online czy nowoczesne materiały szkoleniowe. Wszystko z duchem czasów i z uwzględnieniem różnych potrzeb kursantów. Nauka jazdy Kraków to dobre rozwiązanie dla wszystkich, którzy bezstresowo chcą uzyskać wysokie umiejętności, jeśli chodzi o prowadzenie pojazdów mechanicznych, jak i  znajomość przepisów ruchu drogowego oraz zasad bezpieczeństwa poruszania się po drodze. « powrót do artykułu

W Morzu Irlandzkim zidentyfikowano wrak parowca handlowego SS Mesaba, który ostrzegał Titanica przed niebezpiecznymi górami lodowymi na Atlantyku. Wiadomość została odebrana, ale nigdy nie dotarła na mostek. Jak historia się skończyła, wszyscy wiemy... SS Mesaba pływał jako statek handlowy jeszcze 6 lat; w 1918 r. będąca częścią konwoju z Liverpoolu do Filadelfii jednostka została storpedowana przez niemiecki okręt podwodny U-118 (zginęło wtedy 20 osób). Posługując się nowoczesnym sonarem wielowiązkowym, naukowcy z Bangor University zidentyfikowali wrak i wskazali jego położenie. SS Mesaba leży w wyłącznej strefie ekonomicznej (Irish EEZ), na wschód od Tuskar Light. Pracując na pokładzie zbudowanego w 2001 r. statku badawczego Prince Madog, specjaliści wykorzystali sonar wielowiązkowy do skanowania oraz identyfikacji 273 wraków - statków towarowych, okrętów podwodnych, liniowców, tankowców, trawlerów i in. - rozproszonych na 7,5 tys. mil kwadratowych (ok. 19.425 km2) dna Morza Irlandzkiego. Następnie naukowcy zestawili uzyskane wyniki z informacjami z bazy wraków United Kingdom Hydrographic Office (UKHO) oraz innymi źródłami. Okazało się, że przez lata wrak SS Mesaba był źle identyfikowany. SS Mesaba został w archiwach UKHO pomylony z SS City of Glasgow. Obie jednostki szły w tym samym konwoju płynącym z Manchesteru do Montrealu, obie zostały zatopione jedna po drugiej przez tego samego U-Boota. Spoczęły na dnie niedaleko siebie. W dokumentacji UKHO jednostki zostały zidentyfikowane jako UKHO 9913 MESABA (prawdopodobnie) i UKHO 9912 CITY OF GLASGOW (prawdopodobnie). Dopiero teraz pomiary rozmiarów obu statków pokazały, że UKHO 9912 jest zbyt długi jak na 135-metrowy SS City of Glasgow, a UKHO 9913 zbyt krótki, jak na SS Mesaba, który mierzył 147 metrów. W badaniach wzięła udział dr Innes McCartney, która opisała proces identyfikacji Mesaby i innych wraków w książce „Echoes From the Deep”. Wcześniej mogliśmy nurkować w paru stanowiskach rocznie, by wzrokowo identyfikować wraki. Możliwości unikatowego sonaru Prince Madoga pozwoliły nam opracować stosunkowo tanie metody badania/inwentaryzacji wraków. Później konfrontuje się je z informacjami historycznymi (nie potrzeba już kosztownych fizycznych interwencji) - podkreśla McCartney. Wiele wraków leży na dużych głębokościach. Nie dociera tam światło, niewiele więc widać - dodał w wywiadzie dla CNN-u Michael Roberts z Bangor University. Sonar wielowiązkowy, który pozwala na skuteczne i tanie obrazowanie wraków, może zatem wiele zmienić. Dokładne datowanie tak wielu wraków na jednym obszarze (pozwoliła na to opracowana metodologia) ma duży wpływ na badanie dynamiki dna morskiego i procesów formowania stanowiska, co z kolei umożliwia tworzenie lepszych modeli wykorzystywanych przy planowaniu lokalizacji farm wiatrowych czy elektrowni pływowych. « powrót do artykułu

Kiedyś tarasy, które były budowane przed domami miały jedynie konstrukcyjny podest i nic więcej. Obecnie buduje się tarasy zadaszone. Dzięki temu rozwiązaniu możemy sobie przedłużyć sezon ogrodowy, co jest nam na pewno na rękę. Nie da się ukryć, że w ogrodzie chętnie spędzamy czas, ale musi być nam przyjemnie, a nie zimno z każdej strony. Na jakie zadaszenie postawić? Na co powinniśmy zwrócić uwagę przed podjęciem decyzji? Ustal sobie budżet Na pewno absolutnie najważniejszy jest budżet, którym dysponujemy. Nie da się ukryć, że nie jest on z gumy, a więc musimy się w nim zmieścić. Im nasz budżet jest większy, tym mamy na pewno więcej możliwości. Jednak zaryzykujemy stwierdzeniem, że wybór jest tak duży, że każdy coś dla siebie wyjątkowego znajdzie. Po ustaleniu budżetu musimy przyjrzeć się rodzaju zadaszeniom. Na pewno nie należy wybierać pierwszego lepszego materiału. Warto każdy z nich przeanalizować. Warto opowiedzieć o jego plusach oraz minusach. Wiadomo, że każdy materiał ma mocniejsze i słabsze strony. Pamiętajmy, aby w pierwszej kolejności skupić się na jakości zadaszenia, a dopiero później pod uwagę brać kwestie estetyczne. Można jak najbardziej uzyskać zarówno jedno, jak i drugie na bardzo, ale to bardzo wysokim poziomie. Musimy przyznać, że troszkę na to liczymy. Na pewno spontaniczne decyzje nie mają tutaj miejsca. Wszystko musi być przemyślane. Nie jest to jakiś tam zakup, a tak naprawdę spora inwestycja. Tego możemy być pewni. Na spokojnie zapoznajmy się z ofertą, w której znajdziemy zadaszenia tarasowe Tarasola. Każda propozycja, która się tutaj znajduje, na pewno nas zaskoczy niezmiernie pozytywnie. Tego możemy być pewni. Nie musimy się w tym przypadku obawiać o jakość, ponieważ jest ona na możliwie najwyższym poziomie. To nas również bardzo cieszy. Zadaszenie pod wymiar Raczej nie mamy co liczyć na to, że znajdziemy produkty gotowe na rynku, które będą idealnie pasować do naszych tarasów. Jest to niemal niemożliwe. Zadaszenia tarasowe są wykonywane pod wymiar, a więc na specjalne zamówienie. Nie może być inaczej. Pamiętajmy także o tym, że wymiary muszą być ściągnięte dokładnie, a nie na „oko”. Doświadczona firma na pewno sobie na to nie pozwoli. Właśnie w pierwszej kolejności ściąga wszelkie potrzebne wymiary, aby później móc zrobić projekt i to, co nas najbardziej interesuje, a więc przedstawić ofertę cenową. Ofertę tą możemy zaakceptować, czy też nie. Mamy tutaj spore pole do popisu. Zaoszczędzimy jednak sobie i firmie dużo czasu, gdy stosunkowo wcześniej określimy górną granicę swojego budżetu. Tak będzie po prostu prościej. Każdy z nas powinien szanować swój czas. Nie podlega to absolutnie żadnej wątpliwości. Zapamiętajmy sobie to. Nie możemy także oszczędzać, ponieważ zależy nam na jakości, prawda? Czasami lepiej jest nieco dołożyć i mieć pewność wysokiej jakości, niż zamówić byle co i za rok nie umieć już na nasz taras patrzeć. Jest to inwestycja, która powinna być wykonana wręcz idealnie. Wszystko musi być zaplanowane w każdym calu. « powrót do artykułu

W miejscowości Vráble na Słowacji trwają badania jednej z największych w Europie Środkowej aglomeracji wiejskich z okresu wczesnej epoki kamienia. Stanowisko archeologiczne z lat 5250–4950 p.n.e. składa się z trzech osad o łącznej powierzchni około 50 hektarów. Teraz w jednej z nich znaleziono ponad 30 bezgłowych szkieletów. Prace we Vráble są prowadzone przez Instytut Archeologii Słowackiej Akademii Nauk i Uniwersytet Chrystiana Albrechta w Kilonii. W międzyczasie dokonano kilku interesujących odkryć. Archeolodzy zauważyli, że jedna z osad pod koniec istnienia została otoczona fosą z sześcioma wejściami oraz palisadą. To absolutnie unikatowe konstrukcje w tym czasie w Europie Środkowej. Potwierdziliśmy tam też istnienie ponad 300 długich domów. Możliwe, że jednocześnie – na różnych etapach funkcjonowania osady – używanych było 50–70 z nich, mówi Ivan Cheben ze Słowackiej Akademii Nauk. Już wcześniej na terenie aglomeracji znajdowano zarówno miejsca pochówku, jak i ludzkie szczątki wrzucone niedbale do wykopu. Jednak w ciągu ostatnich tygodni dokonano zaskakującego, niezwykle interesującego odkrycia. W wykopie niedaleko jednego z wejść znaleźliśmy nagromadzenie ludzkich kości. Złożono tam co najmniej 35 ciał. Zwłoki leżały w różnych pozycjach, na plecach, brzuchach, na boku, niektóre z pozycji przypominającej żabę. Wspólną cechą wszystkich zwłok jest fakt, że brakuje im głów. Znaleźliśmy tam tylko jedną dziecięcą czaszkę oraz część kości żuchwy, dodaje antropolog Zuzana Hukeľová. Ze wstępnych badań wynika, że w masowym grobie złożono głównie młode osoby. Teraz archeolodzy rozpoczęli serię interdyscyplinarnych badań, które mają dać odpowiedź na pytanie, co się stało. Czy ciała należały do osób celowo zabitych, zmarłych w czasie epidemii, a może to ofiary jakichś rytuałów. Uczeni spróbują zbadać też genom tych osób, by sprawdzić, czy były one w jakich sposób ze sobą spokrewnione. Chcą też dowiedzieć się, czy głowy zostały odcięte czy też np. od ich oddzielenia doszło po rozkładzie zwłok. Odpowiedzi na te pytania rzucą więcej światła na kształtowanie się nierówności społecznych we wczesnych społecznościach rolniczych, a być może dadzą odpowiedź na pytanie o sposób funkcjonowania i przyczyny zniknięcia aglomeracji. « powrót do artykułu

U osób w wieku ponad 80 lat, które zachowały świetną pamięć, neurony w korze śródwęchowej – odpowiedzialnej za procesy związane z pamięcią – są znacząco większe niż u ich rówieśników, osób na wczesnych etapach choroby Alzheimera, a nawet niż u osób o 20–30 lat młodszych. Takie wnioski płynął z przeprowadzonych po śmierci badań mózgów tzw. superstaruszków. Zaobserwowanie, że u superstaruszków występują większe neurony niż u znacznie młodszych ludzi, wskazuje, iż były one już obecne w momencie narodzin i zachowały swoją strukturę przez całe życie. Sądzimy, że posiadanie większych neuronów to sygnał, że człowiek będzie superstaruszkiem, mówi główna autorka badań, profesor psychiatrii Tamar Gefen z Northwestern University. Gefen i jej zespół od lat prowadzą badania nad tzw. superstaruszkami, osobami w wieku powyżej 80. roku życia, których pamięć pracuje równie sprawnie jak osób młodszych o co najmniej 30 lat. Część z badanych zgodziła się oddać po śmierci swoje mózgi do szczegółowej analizy. Aby zrozumieć jak i dlaczego ludzie mogą być odporni na chorobę Alzheimera, musimy przeprowadzić sekcje mózgów superstaruszków. Chcemy dowiedzieć się, co czyni ich mózgi wyjątkowymi oraz jak możemy wykorzystać ich cechy, bo pomóc starszym osobom bronić się przed chorobą Alzheimera, mówi Gefen. Naukowcy skupili się na korze węchowej, gdyż jest ona powiązana z funkcjami pamięci i jest to jedno z pierwszych miejsc w mózgu, w których rozwija się alzheimer. Kora węchowa składa się z sześciu warstw neuronów ułożonych jedna na drugiej. Szczególnie interesująca jest Warstwa II, która odbiera informacji z innych centrów pamięci i jest kluczowym elementem całego układu pamięci. Naukowcy mieli do dyspozycji sześć mózgów superstaruszków, których średni wiek wynosił 91 lat, mózgi siedmiu przeciętnych starszych osób, sześciu młodych osób oraz pięciu osób z wczesnym etapem alzheimera. Skupili się na pomiarach rozmiarów neuronów w Warstwie II kory węchowej oraz poszukiwali w nich splątków białek tau, które są charakterystyczne dla alzheimera. Z nieznanych dotychczas powodów kora węchowa jest szczególnie podatna na formowanie się splątków tau zarówno podczas normalnego procesu starzenia się, jak i w czasie rozwoju choroby Alzheimera. Wykazaliśmy, że kurczenie się neuronów w korze węchowej osób cierpiących na alzheimera to prawdopodobnie cecha charakterystyczna choroby. Podejrzewamy, że proces ten ma coś wspólnego z tworzeniem się splątków białek tau i prowadzi do pogorszenia pamięci u osób starszych, mówi Gefen. Uczona dodaje, że konieczne są dalsze badania nad mechanizmami, które pozwalają superstaruszkom zachować neurony w dobrym zdrowiu. Które z czynników – chemiczne, metaboliczne czy genetyczne – powodują, że ich komórki nerwowe są tak odporne?, pyta. Pytania takie są jak najbardziej zasadne. Z badań, opublikowanych na łamach Journal of Neuroscience, wynika bowiem, że neurony kory węchowej superstaruszków są o 10% większe niż neurony ich rówieśników i o 5% większe niż neurony osób o 40 lat młodszych. Ponadto w neuronach superstaruszków znaleziono znacznie mniej splątków tau niż w neuronach rówieśników. « powrót do artykułu

Budowany od 7 lat największy aparat fotograficzny na świecie jest już niemal gotowy. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, w maju 2023 roku aparat zostanie zabrany z clean roomu w SLAC National Accelerator Laboratory w Kalifornii i poleci do Chile, gdzie specjaliści zamontują go w budowanym właśnie Vera C. Rubin Observatory. Wszystkie elementy aparatu zostały już w pełni złożone, mówi inżynier Hannah Pollek. Aparat posiada największe na świecie soczewki o średnicy 157 cm. Będzie do nich trafiało światło odbijane od trzech luster. Teleskop Vera C. Rubin Observatory będzie jednorazowo obserwował nieboskłon o szerokości 3,5 stopnia, czyli siedmiokrotnie większej od Księżyca w pełni. Gigantyczny aparat wykona dwa 15-sekundowe ujęcia obserwowanego obszaru, a następnie teleskop zostanie przekierowany na inny obszar nieboskłonu. W ten sposób, całymi latami, nowoczesne obserwatorium astronomiczne będzie badało południowy nieboskłon i sfotografuje około 20 miliardów galaktyk w ciągu 10 lat. Każdej nocy dostarczy astronomom 1,5 TB danych. Badania te będą prowadzone za pomocą 3,2-gigapikselowego aparatu fotograficznego. To rozdzielczość tak duża, że pozwala na zarejestrowanie piłeczki golfowej z odległości 25 kilometrów. Płaszczyzna ogniskowa aparatu ma szerokość 60 centymetrów i składa się ze 189 czujników CCD o rozdzielczości 16 megapikseli każdy. CCD wraz z towarzyszącą im elektroniką zostały połączone w grupy po 9 CCD w każdej. Powstało w ten sposób 21 modułów, które wraz z 4 dodatkowymi modułami, które służą pozycjonowaniu aparatu, umieszczono na podstawie. Każdy z takich modułów kosztował około 3 milionów dolarów. Każdy z pikseli ma szerokość około 10 mikrometrów, a całość jest niezwykle płaska. Nierówności na całej płaszczyźnie ogniskowej nie przekraczają 1/10 grubości ludzkiego włosa. Dzięki tak małym pikselom i tak płaskiej powierzchni, możliwe jest wykonywanie zdjęć w niezwykle wysokiej rozdzielczości. W połączeniu z możliwościami lustra teleskopu Vera C. Rubin Observatory pozwoli na rejestrowanie obiektów, które są 100 milionów razy mniej jasne, niż minimalna jasność wymagana, by zauważyło je ludzkie oko. To właśnie te możliwości sprawiają, że środowisko naukowe z niecierpliwością czeka na uruchomienie nowego obserwatorium. Jednak aby osiągnąć tak imponującą czułość, czujniki rejestrujące światło muszą zostać schłodzone. Dlatego za obiektywem zostanie umieszczony m.in. kriostat, który ma utrzymać CCD w temperaturze -100 stopni Celsjusza. To pozowali na wyeliminowanie większości szumu, jaki mogłyby przechwycić czujniki. To jednak nie jedyne wyzwanie techniczne. Aparat potrzebuje do pracy ok. 1100 watów energii, a inżynierowie wciąż udoskonalają jego system chłodzenia. Ostatnio zdecydowali się na wykorzystanie innego płynu chłodzącego, co pociągnęło za sobą konieczność przebudowy całej instalacji chłodzącej. Do zamontowania pozostało jeszcze sześć filtrów, z których każdy przepuszcza światło o konkretnej długości fali. Pięć filtrów zostanie umieszczonych na karuzeli, a szósty znajdzie się w specjalnym schowku. Mechanizm potrzebuje około 2 minut, by umieścić odpowiedni filtr pomiędzy soczewkami a czujnikami CCD. Po zamontowaniu filtrów aparat zostanie zwrócony obiektywem w stronę podłogi i rozpoczną się testy w warunkach słabego oświetlenia. Gdy już całość będzie gotowa to transportu, z aparatu zostaną wymontowane soczewki i inne szklane elementy. Aparat zostanie umieszczony w specjalnie zabezpieczonym kontenerze, a całość poleci z San Francisco do Santiago. Obecne plany przewidują, że pierwsze zdjęcie nieba aparat wykona w 2024 roku. « powrót do artykułu

Nie da się ukryć, że internet już na stałe wkradł się do naszej codzienności. Załatwiamy dzięki nim zakupy, konsumujemy treści rozrywkowe, pracujemy zdalnie, prowadzimy biznes i udajemy się do urzędu. Wśród wielu czynności i funkcji, które może spełniać sieć, jest również ta związana z nauką. Jest wiele narzędzi i platform dostępnych online, które bardzo mocno ułatwiają nam tę czynność. Pora poznać kilka z nich! Oto pięć naszych typów, które mogą okazać się przydatne również dla ciebie. Udemy to król kursów online Największy na świecie zbiór kursów dostępnych online? Wiele dziedzin i ciekawych metod w jednym miejscu? Wiedza nie tylko dotykająca teorii, ale i praktyki? To wszystko można znaleźć na platformie Udemy! Są tam w przeważającej części kursy płatne i w języku angielskim, jednak często zdarzają się promocje i obniżki aż do 0 zł. Jest też coraz więcej materiałów w języku polskim. Ogólnie warto rozejrzeć się po tym serwisie, bo to ogromna skarbnica wiedzy: od programowania, aż po marketing. BUKI, czyli łatwo dostępne korepetycje online Podczas nauki w szkole, nierzadko natrafiamy na problemy. Mogą być one zarówno spowodowane brakiem zrozumienia materiału, zbyt krótkim czasem poświęcanym na ćwiczenia, jak i całkowitym znudzeniem podstawą programową, a tym samym chęcią dowiedzenia się „czegoś więcej”. W takich przypadkach dobrym pomysłem będzie skorzystanie z korepetycji, a najlepszą ku temu drogą jest zwrócenie się w stronę serwisu online skupiającego społeczność uczniów i korepetytorów. Wartą uwagi jest platforma BUKI – darmowa, przejrzysta i łatwa w nawigowaniu. Wiele lat na rynku, spory wybór wśród nauczycieli (również tych pomagających zdalnie) oraz mnóstwo opinii napisanych przez uczniów i ich rodziców, to zdecydowane atuty tego miejsca. Canva, jako sposób na przygotowanie ładnej prezentacji oraz nauki projektowania graficznego jednocześnie Prezentacje szkolne, do pracy, na studia… Do tej pory najczęściej kojarzyły się z programem Power Point, będącego składową pakietu Microsoft Office. To wciąż najbardziej oczywista droga na ich przygotowanie, ale jeśli chcemy spróbować dodać więcej ciekawych elementów graficznych, to można pójść o krok dalej. Warto w tym przypadku skorzystać z oprogramowania Canva, dostępnego równo w wersji płatnej, jak i całkowicie darmowej. Warto przy tym wiedzieć, że już opcja bezpłatna pozwala na swobodne tworzenie i wybór spośród wielu szablonów. To świetne, proste w obsłudze narzędzie, dzięki któremu metodą obserwacji można dowiedzieć się wiele na temat typografii i grafiki wektorowej – warto mieć ten serwis w swoich zakładkach! Thinkercad jest świetny na początek przygody z projektowaniem 3D Firma Autodesk jest doskonale znana w gronie profesjonalistów, jednak ma ona w swoim portfolio również coś, co pomoże początkującym. Jest to dostępna z poziomu przeglądarki platforma Thinkercad, która będzie świetnym miejscem na pierwsze kroki w branży projektowania 3D. Warto wiedzieć, że nauka tej dziedziny to bardzo intratna sprawa – fachowcy są nie tylko stale poszukiwani, ale też doskonale opłacani. Autodesk przygotował też szereg lekcji online dla wszystkich chętnych, a sam program jest polecany zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Kto wie, być może będzie to wspaniały początek nowego hobby lub drogi zawodowej? Warto też wiedzieć, że w połączenie tego serwisu z drukarką 3D to również świetny pomysł… Slowly, czyli najlepsze miejsce na „szlifowanie” zdolności pisania w języku obcym Jeśli znasz już jakiś język, ale chcesz jeszcze mocniej pogłębić swoje zdolności z nim związane, to musisz… ćwiczyć. Niestety, w polskich warunkach nie zawsze jest sposobność do konwersacji, nie każdy ma też możliwość regularnego wyjeżdżania za granicę. Jako jedną z dróg do stymulowania dalszej nauki języka, można wymienić aplikację na smartfona i dostępną w przeglądarce – jest to Slowly. Dzięki niej możesz połączyć się z ludźmi z całego świata i pisać z nimi listy. W odróżnieniu od innych komunikatorów, przesyłki nie są tu dostarczane „instant”, a trzeba na nie poczekać. Tym dłużej, im dalej znajduje się osoba, z którą korespondujemy. Dzięki temu rozwiązaniu można porozmawiać z kimś nie tylko po angielsku, ale też w dowolnym innym języku – trzeba tylko znaleźć kogoś, kto go zna. Nie jest to trudne, a taka metoda nauki niesie ze sobą wiele przyjemności! « powrót do artykułu

Konkursy fotograficzne to ciekawa forma rekreacji połączona z możliwością zdobycia atrakcyjnych nagród. Najwięcej z nich organizowanych jest przez firmy prywatne i cieszą się w Polsce dość dużą popularnością. To natomiast sprawia, że ilość nadsyłanych zgłoszeń bywa stosunkowo duża. Jak zatem sprawić, aby Twoje zgłoszenie zostało docenione przez konkursowe jury i przynajmniej od czasu do czasu zdobyć upragnioną nagrodę? W tym artykule podpowiadamy 5 skutecznych sposobów, aby częściej wygrywać konkursy fotograficzne. 1. Wymogi formalne Na sam początek absolutne podstawy, które zaskakująco wiele osób potrafi zaniedbać. A Ty nie chcesz być osobą, która odpadnie w przedbiegach prawda? Kluczowy warunek, to bezwzględne przestrzeganie ustalonych przez organizatorów zasad konkursu. Każdy legalny konkurs fotograficzny (ale nie tylko), powinien mieć łatwo dostępny regulamin oraz skrót najważniejszych zasad wskazanych na stronie konkursowej. Niektóre z tych zasad mogą wydawać Ci się mało istotne (np. wymagana rozdzielczość zdjęcia czy też konieczność załączenia do zgłoszenia wypełnionego formularza), ale zwykle są one istotne dla jury konkursowego. Przestrzegaj zatem ustalonego regulaminu, a już będziesz o krok bliżej zwycięstwa niż Twoi konkurenci. 2. Wybór właściwej kategorii Przeglądając aktualne konkursy fotograficzne zapewne dostrzeżesz, że część z nich jest podzielona na kategorie tematyczne, wiekowe lub jeszcze inne. Zatrzymaj się w tym miejscu i rozważ, która z sekcji jest dla Ciebie odpowiednia i w której masz największe szanse odnieść sukces? Postaraj się nie podejmować tej decyzji pod wpływem emocji. Daj popracować analitycznej stronie swojego umysłu. Może jesteś w stanie przewidzieć, które kategorie będą najpopularniejsze, a zatem będą miały najwięcej zgłoszeń? Takich lepiej unikaj. No chyba, że czujesz się w danej dziedzinie wyjątkowo mocno – wtedy jak najbardziej nie należy się wycofywać. Jeśli konkurs podzielony jest na amatorów i profesjonalistów, to też realnie oceń swoje umiejętności. Nawet jeśli w kategorii profesjonalistów będą czekały ciekawsze nagrody, to szanse na ich zdobycie będą mieli autorzy naprawdę znakomitych zdjęć. 3. Poziom konkursu Następnym krokiem ku wiktorii jest zrobienie wywiadu, który pozwoli Ci pozyskać cenne informacje odnośnie zgłaszanych prac. Jeśli wybrany przez Ciebie konkurs fotograficzny jest cykliczny, to prawdopodobnie będziesz mieć możliwość obejrzenia fotografii wyróżnionych w ubiegłych latach. Jeśli do nich dotrzesz, to łatwiej będzie Ci oszacować poziom danego konkursu. Jesteś w stanie wyprodukować przynajmniej równie dobre prace konkursowe? W takim razie droga wolna! Co więcej, może uda Ci się przeanalizować preferencje komisji konkursowej wybierającej laureatów? Czy preferują nowatorskie, czy też bardziej klasyczne podejście do zadanego tematu? Czy zwycięskie prace wpisują się w jakiś konkretny styl czy są zupełnie zróżnicowane? Zabaw się w detektywa, a być może pozyskasz wiedzę, która okaże się bezcenna w drodze do zwycięstwa. 4. Jakość zamiast ilości Slogany, które wydają się nam mocno powycierane, czasem potrafią być zaskakująco prawdziwe w konfrontacji z realnym życiem. Jednym z nich jest: jakość zamiast ilości. Do wielu konkursów fotograficznych można zgłaszać, więcej niż jedno zdjęcie. Czasem nie ma żadnego górnego limitu. To może być pułapka, w którą nie chcesz wpaść. Nie daj się uwieść myśli, że większa ilość zgłoszonych fotografii, przełoży się na zwiększenie Twoich szans na wygraną. Co więcej, efekt może być zupełnie odwrotny. Jeśli zasypiesz jury stosem przeciętnych prac, to istnieje ryzyko, że szybko poczują się znudzeni i przeoczą prawdziwą perełkę, która się wśród nich kryje. Zgłoszenie konkursowe ma największą szansę wyróżnić się na tle pozostałych, wtedy, gdy zaatakujesz swoim najlepszym arsenałem. 5. Idź tam gdzie nie ma tłoku Ilość zgłoszeń nadsyłanych na dany konkurs, pozostaje w bezpośredniej korelacji z atrakcyjnością nagród oraz jego marketingiem. Jeśli informację o danym konkursie znajdziesz na billboardzie lub banerze umieszonym na popularnym portalu zasięgowym, to możesz mieć pewność, że będzie tłoczno! Skoro Ty niespecjalnie szukałeś danego konkursu, a on znalazł Ciebie, to znaczy, że ilość konkurentów będzie duża. Tak po prostu działa prosta statystyka. Może więc warto włożyć większy wysiłek w poszukiwanie konkursów bardziej niszowych? Być może nagrody w nich nie będą aż tak spektakularne, ale ciągle na tyle atrakcyjne, żebyś miał chęć o nie powalczyć. Gdzie ich szukać? Zacznij od: - agregatory konkursów, takich jak Fajnekonkursy.pl - wyszukiwarki internetowe - wpisz jak najbardziej specyficzne frazy jak np. konkurs fotograficzny Kraków - informatory w kołkach i klubach zainteresowań - fora internetowe pasjonatów fotografii Sposobów na dotarcie do ciekawych konkursów fotograficznych jest sporo więcej i przy odrobinie kreatywności, zapewne znajdziesz przynajmniej kilka, które dobrze wpiszą się w Twoje zainteresowania. Powodzenia! « powrót do artykułu

Na początku września Will Sideri wybrał się na domową wyprzedaż w Waterville w środkowym Maine, by kupić mikser. W pewnym momencie w jadalni domu przy Pleasant Street jego uwagę przykuł jednak inny przedmiot: wisząca na ścianie oprawiona kartka z manuskryptu. Na naklejce umieszczonej w prawym dolnym rogu napisano: „1285 AD. Iluminowany manuskrypt na pergaminie; 75 $”. Sideri przypomniał sobie kurs dot. średniowiecznych manuskryptów, który ukończył kiedyś na Colby College. Zrobił więc telefonem zdjęcie strony z wyprzedaży i przesłał je swojej byłej wykładowczyni - prof. Megan Cook. Ta przesłała je dalej do Lisy Fagin Davis, dyrektorki wykonawczej Medieval Academy of America. Razem specjalistki ustaliły, że mają do czynienia z brakującą stroną z Beauvais Missal, 309-stronicowego mszału z końca XIII w. Jak nazwa wskazuje, powstał on w lub w pobliżu Beauvais we Francji. Warto dodać, że w zbiorach Colby College znajduje się inna strona z tego manuskryptu, dlatego prof. Cook szybko zorientowała się, z czym ma do czynienia. Davis, prof. badań nad manuskryptami na Simmons University w Bostonie, podkreśla, że dobrze zachowana strona z Waterville może być warta między 5 a 10 tys. dol. Kompletny mszał należał do Williama Randolpha Hearsta, amerykańskiego magnata prasowego, jednego z największych w historii prasy. W 1942 r. księga została sprzedana. Marszandzi zdecydowali, by sprzedawać ją po stronie, co było powszechną praktyką na początku ubiegłego stulecia. Na przestrzeni lat w stodołach, piwnicach, muzeach czy jak w opisywanym przypadku, na domowych wyprzedażach Davis i współpracownikom udało się wyśledzić aż 114 stron Beauvais Missal (tutaj można obejrzeć efekty ich pracy). Wypływają one w najprzedziwniejszych miejscach. Ta konkretna odnalazła się, na przykład, w domu zmarłego w tym roku byłego dyrektora ds. pomocy finansowej w Colby. Wiadomo też, że wcześniej należała do pewnej pary z Pensylwanii. Sideri, który pracuje w biurze rekrutacji Colby College, przyniósł swój zakup na uczelnię. Na Twitterze można zobaczyć wykonane przez prof. Cook zdjęcie, na którym wyraźnie widać, że spośród 2 kartek - kupionej przez Willa i znajdującej się w zbiorach specjalnych college'u - ta pierwsza jest w o wiele lepszym stanie. Kartka z kolekcji Colby była co prawda konserwowana, ale dostrzegalne są na niej ślady uszkodzeń środowiskowych. Natomiast egzemplarz Willa znajduje się w ramce od lat 40. XX w. Efekt jest widoczny gołym okiem. Spójrzcie tylko, jak biały jest pergamin - napisała specjalistka. Dwudziestoczterolatek nie planuje sprzedaży swojego nabytku. Jak sam mówi, lubi historię, piękno pergaminu oraz, oczywiście, opowieść o tym, jak natknął się na tak cenne i niecodzienne znalezisko. Ponieważ boi się, że zabytek mógłby ulec zniszczeniu podczas przeprowadzki, planuje przewieźć kartkę do domu rodziców. Gdy gdzieś osiądzie na stałe, powiesi ją na ścianie własnego domu... Ponieważ wieść o znalezisku Willa rozeszła się po całym świecie, do Lisy Fagin Davis odzywają się ludzie, którzy mają kartki z manuskryptów. Na razie nie zidentyfikowano żadnej z francuskiej księgi, ale i tak są one interesujące. Davis tłumaczy, w jaki sposób zorientować się, czy karty mogą pochodzić z Beauvais Missal. W tym przypadku mierzą one ok. 295x205 mm i zawierają - w 2 kolumnach - 15 lub 21 linii tekstu albo 10 pięciolinii zapisu nutowego. Mogą wyglądać w ten sposób. « powrót do artykułu

Odkryliśmy, że podobny do dzisiejszego rozwój ciąży pojawił się około 200–300 tysięcy lat przed powstaniem współczesnych gatunków ludzi. Mógł to być decydujący element naszej ewolucji, umożliwiający pojawienie się dużego mózgu, mówi Tesla Monson z Western Washington University. Ludzki płód rośnie znacząco szybciej niż np. płód goryli. O ile małemu człowiekowi przybywa średnio 11,6 grama dziennie, mały goryl przybiera średnio 8,2 grama dziennie. Z badań przeprowadzonych na podstawie skamieniałych zębów wynika, że ten szybszy wzrost ludzkich płodów pojawił się mniej niż milion lat temu. Mógł jednak odegrać znaczącą rolę w ewolucji. Naukowcy badający ewolucję ludzkiej ciąży musieli dotychczas polegać na badaniu skamieniałych miednic i rzadkich zachowanych szczątków niemowląt. Monson i jej koledzy zauważyli, że wśród naczelnych wzrost płodu jest ściśle powiązany ze stosunkiem długości 1. i 3. zęba trzonowego. Na tej podstawie naukowcy stworzyli model matematyczny, który przewidywał tempo wzrostu płodów na podstawie zębów trzonowych 608 naczelnych, w tym wielkich małp Afryki i małp z Azji. Następnie wykorzystali ten model do określenia tempa rozwoju płodu 13 gatunków hominidów. Okazało się, że od czasu oddzielenia się linii ewolucyjnych człowieka i szympansa tempo wzrostu naszej linii rozwojowej ciągle się zwiększało, aż około miliona lat temu zaczęło być bardziej podobne do przebiegu ciąży u człowieka współczesnego niż u innych małp. Sami autorzy badań przyznają, że nie wiedzą, co wspólnego mogą mieć stosunki długości zębów trzonowych z tempem wzrostu płodu i podkreślają, że wnioskowanie o przebiegu ciąży na podstawie skamieniałości może być obarczone dużym ryzykiem błędu. Z drugiej jednak strony zauważają, że moment pojawienia się „współczesnego” typu ciąży jest skorelowany ze zwiększeniem rozmiarów miednicy i mózgu u naszych przodków. Naukowcy, którzy nie brali udziału w badaniach, mówią, że uzyskane wyniki są przekonujące, a wykorzystana metoda – bardzo obiecująca. « powrót do artykułu

Niedługo po uderzeniu pojazdu DART w asteroidę Dimorphos mogliśmy zobaczyć fascynujące zdjęcia z tego wydarzenia. Minęło kilka dni i za niewielkim Dimorphosem utworzył się długi ogon z materiału wyrzuconego w wyniku zderzenia w przestrzeń kosmiczną. Dimorphos ma zaledwie 170 metrów średnicy, a ciągnący się za nim ogon pyłu i skał mierzy około 10 000 kilometrów, informują astronomowie z Southern Astrophysical Research Telescope w Chile. Zdjęcia wykonane zaraz po zderzeniu pokazywały wielką chmurę szczątków otaczających asteroidę. Obecnie chmura ta rozciągnęła się ogon. Zaszedł tam ten sam proces, w wyniku którego kometa zyskuje warkocz. Także i w przypadku Dimorphosa ogon został utworzony w wyniku oddziaływania wiatru słonecznego pchającego materiał w stronę przeciwną do położenia Słońca. Obserwując pozostałości po kolizji astronomowie mogą badać strukturę wewnętrzną Dimorphosa, zdobywając w ten sposób bardzo ważne informacje dotyczące przyszłych misji, których celem będzie zmiana toru asteroidy. Struktura wewnętrzna to jeden z najważniejszych czynników, jakie należy brać pod uwagę przygotowując taką misję. Gdy chmura szczątków wokół Dimorphosa zniknie, można też będzie badać jego powierzchnię. Europejska Agencja Kosmiczna chce za dwa lata wysłać misję Hera, która dokładnie przyjrzy się asteroidzie. « powrót do artykułu

Zmiany klimatu niosą ze sobą wiele różnych zagrożeń. Jedną są bardziej oczywiste, inne mniej. Do kategorii tych drugich należą z pewnością zagrożenia dla... badań astronomicznych. Naukowcy z Uniwersytetu w Bernie, Politechniki Federalnej w Zurichu, Europejskiego Obserwatorium Południowego oraz Uniwersytetu w Reading przeprowadzili analizy wpływu zmian klimatycznych na badania prowadzone przez osiem najważniejszych naziemnych teleskopów. Wynika z nich, że musimy spodziewać się pogorszenia warunków do badań, a co za tym idzie, skrócenia czasu obserwacyjnego dla jednych z najcenniejszych instrumentów badawczych dostępnych nauce. Miejsca, w których zostaną wybudowane teleskopy przyszłej generacji są wybierane na dekady zanim urządzenia te rozpoczną swoje obserwacje. Później teleskopy takie pracują przez około 30 lat. Jest zatem niezwykle ważne, by móc określić, z wyprzedzeniem wynoszącym wiele dekad, móc określić, jak będą zmieniały się warunki w miejscu planowanej budowy. Tymczasem obecnie wyboru miejsc dokonuje się na podstawie pomiarów zbyt krótkich, by mogły one dać odpowiedź na pytanie o długookresowe zmiany klimatu. Jakość naziemnych obserwacji astronomicznych w dużej mierze zależy od klimatu. Supernowoczesne potężne teleskopy zwykle umieszcza się na dużych wysokościach, by skorzystać z dobrej przejrzystości atmosfery oraz szuka się miejsc o niskiej temperaturze i niskiej zawartości pary wodnej. Astrofizyk Caroline Haslebacher z Uniwersytetu w Bernie i jej koledzy zwracają uwagę, że zwykle przy wyszukiwaniu takiego miejsca bierze się pod uwagę ostatnich 5 lat. To zbyt mało. Uczeni postanowili więc zmierzyć się z tym problemem i przeprowadzili analizę, która miała na celu sprawdzić, jak w miejscach, w których znajdują się najważniejsze obecnie teleskopy – na Hawajach, w Chile, na Wyspach Kanaryjskich, w Australii, RPA i Meksyku – będzie zmieniał się klimat. Okazało się, że do roku 2050 wszędzie tam dojdzie do zwiększenia temperatury, wilgotności właściwej oraz zawartości wody opadowej w atmosferze. Czynniki te zmniejszą jakość obserwacji i prawdopodobnie doprowadzą do mniej intensywnego wykorzystania urządzeń z powodu złych warunków obserwacyjnych. Na przykład zwiększenie temperatury i wilgotności właściwej może zwiększyć kondensację pary wodnej na urządzeniach oraz będzie miało negatywny wpływ na systemy chłodzenia wewnątrz kopuł teleskopów. Z kolei zwiększenie zawartości wody opadowej będzie wiązało się z większą absorpcją światła, szczególnie podczerwonego, przez atmosferę, a więc mniej światła będzie docierało do teleskopów. Problemy szczególnie dotkną obserwatoriów projektowanych z myślą o pracy w szczególnych warunkach. Na przykład Paranal Observatory w Chile może pracować, gdy temperatura powietrza przy powierzchni nie przekracza 16 stopni Celsjusza, a Teleskop Williama Herschela na Wyspach Kanaryjskich nie może pracować, jeśli temperatura jego lustra wynosi 2 stopnie Celsjusza lub mniej powyżej punktu rosy. Przeprowadzona analiza nie wykazała za to zmian wilgotności względnej, pokrywy chmur czy turbulencji atmosferycznych. Autorzy badań zastrzegają jednak, że turbulencje jest szczególnie trudno przewidzieć, a w związku ze zmianami temperatury i prądów powietrznych należy się ich spodziewać. Antropogeniczne zmiany klimatu powinny być brane pod uwagę przy wybieraniu miejsc budowy teleskopów przyszłej generacji, podsumowuje Haslebacher. « powrót do artykułu

Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny została przyznana Svante Pääbo za odkrycia dotyczące ludzkiej ewolucji oraz genomu wymarłych homininów. Pääbo jest szwedzkim genetykiem, specjalistą od genetyki ewolucyjnej i jednym z najwybitniejszych żyjących badaczy ewolucji człowieka. Zsekwencjonował DNA neandertalczyka, w 2010 roku ogłosił odkrycie nieznanego wcześniej gatunku człowieka, denisowianina. Dzięki swoim pionierskim badaniom Svante Pääbo dokonał czegoś, co wydawało się niemożliwe: zsekwencjonował genom neandertalczyka, wymarłego krewniaka człowieka współczesnego. Dokonał też sensacyjnego odkrycia nieznanego wcześniej hominina, denisowianina. Pääbo zauważył też, że już po wyjściu człowieka z Afryki, przed około 70 000 laty doszło do wymiany genów pomiędzy tymi obecnie wymarłymi homininami, a H. sapiens. Ten przepływ genów do człowieka współczesnego do dzisiaj wywiera na nas wpły, ma na przykład znaczenie dla reakcji naszego układu odpornościowego na infekcje, czytamy w uzasadnieniu Komitetu Noblowskiego. Komitet podkreślił, że nowatorskie badania prowadzone przez Szweda doprowadziły do powstania nowej gałęzi nauki – paleogenomiki. O pracy wybitnego uczonego niejednokrotnie informowaliśmy na łamach KopalniWiedzy. Już na początku swojej kariery naukowej Pääbo zastanawiał się nad możliwością wykorzystania nowoczesnych metod genetyki do badania genomu neandertalczyków. Szybko jednak zdał sobie sprawę z tego, że po tysiącach lat pozostaje niewiele materiału genetycznego, a ten, który uda się uzyskać, jest silnie zanieczyszczony przez bakterie i współczesnych ludzi. Pääbo, będąc studentem Allana Wilsona, pioniera biologii ewolucyjnej, zaczął pracować nad metodami badania DNA neandertalczyków. Gdy w 1990 roku został zatrudniony na Uniwersytecie w Monachium, kontynuował swoje zainteresowania. Rozpoczął od prób analizy mitochondrialnego DNA (mtDNA). mtDNA jest bardzo małe i zawiera niewielką część informacji genetycznej, ale występuje w olbrzymiej liczbie kopii, co zwiększało szanse na sukces. W końcu w 1997 roku mógł ogłosić sukces. Z liczącego 40 000 lat kawałka kości udało się uzyskać mtDNA. Tym samym po raz pierwszy w historii dysponowaliśmy genomem naszego wymarłego krewniaka. Porównanie z genomem H. sapiens i szympansem pokazało, że H. neanderthalensis był genetycznie odmiennym gatunkiem. Uczony nie spoczął jednak na laurach. Z czasem przyjął propozycję stworzenia Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku. W 2009 roku zaprezentował pierwszą, składającą się z ponad 3 miliardów par zasad, sekwencję DNA neandertalczyka. Dzięki temu dowiedzieliśmy się, że ostatni przodek H. neanderthalensis i H. sapiens żył około 800 000 lat temu. Uczony rozpoczął projekt, w ramach którego porównywał związki łączące neandertalczyków i ludzi współczesnych żyjących w różnych częściach świata. Okazało się, że sekwencje genetyczne neandertalczyków są bardziej podobne do ludzi żyjących obecnie na terenie Europy i Azji niż do mieszkańców Afryki, a to wskazywało na krzyżowanie się obu gatunków. W 2010 roku naukowiec dokonał kolejnego znaczącego odkrycia. Badania nad fragmentem kości znalezionym w Denisowej Jaskini na Syberii, przyniosły kolejną sensację. Okazało się, że kość należała do nieznanego wcześniej gatunku człowieka. Tegoroczny noblista zaczął zgłębiać temat i stwierdził, że pomiędzy H. sapiens a denisowianami również dochodziło do przepływu genów. Związki pomiędzy oboma naszymi gatunkami najwyraźniej widoczne są w Azji Południowo-Wschodniej. Nawet 6% genomu tamtejszych ludzi to dziedzictwo denisowian. Odkrycia Pääbo pozwoliły nam na nowo zrozumieć naszą ewolucję. Gdy H. sapiens opuścił Afrykę, w Eurazji istniały co najmniej dwie wymarłe obecnie populacje homininów. Neandertalczycy mieszkali w zachodniej Eurazji, a denisowianie zajmowali wschodnią część kontynentu. Podczas migracji z Afryki H. sapiens nie tylko napotkał i krzyżował się z neandertalczykami, ale również z denisowianami, piszą przedstawiciele Komitetu Noblowskiego. Paleogenomika, która powstała dzięki badaniom Svante Pääbo, pomaga nam lepiej zrozumieć naszą własną historię. Dowiedzieliśmy się, że krzyżowanie się z wymarłymi gatunkami człowieka wciąż wpływa na fizjologię współczesnych ludzi. Odziedziczona pod denisowianach wersja genu EPAS1 pozwoliła H. sapiens przetrwać na wysoko położonych terenach i zasiedlić Tybet, a neandertalskie geny wpływają na pracę naszego układu odpornościowego. Dzięki Pääbo mamy szansę dowiedzieć się, dlaczego nasz gatunek odniósł sukces ewolucyjny. Neandertalczycy również żyli w grupach, mieli duże mózgi, używali narzędzi, jednak ich kultura i technologia rozwijały się bardzo powoli. Przed odkryciami dokonanymi przez Svante Pääbo nie znaliśmy różnic genetycznych pomiędzy nimi a nami. Svante Pääbo urodził się w 1955 roku w Sztokholmie. Jego matką jest estońska chemik Karin Pääbo , a ojcem biochemik Sune Bergström, który w 1982 roku otrzymał Nagrodę Nobla w fizjologii lub medycynie. W 1986 roku Svante obronił doktorat na Uniwersytecie w Uppsali. Otrzymał go za badania nad wpływem proteiny E19 adenowirusów na układ odpornościowy. W 2007 roku magazyn Time uznał go za jednego ze 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie. Jest laureatem licznych nagród. W 2014 roku napisał książkę „Neandertalczyk. W poszukiwaniu zaginionych genomów”. « powrót do artykułu

W ubiegłym tygodniu japońska firma Eisai i brytyjska Biogen poinformowały o statystycznie wysoce znaczącym zmniejszeniu spadku zdolności poznawczych u osób na początkowym etapie choroby Alzheimera, którym w ramach testów klinicznych podano lecanemab. Część mediów i naukowców ogłosiło przełom, inni specjaliści studzą zapał, chcąc najpierw szczegółowo przeanalizować dane. Jeśli jednak wyniki badań się potwierdzą, będziemy mieli do czynienia z pierwszą metodą leczenia, która daje wyraźnie dobre wyniki. Lecanemab to przeciwciało monoklonalne, które ma oczyszczać mózg ze złogów amyloidowych. Według rozpowszechnionej „hipotezy amyloidowej” to właśnie złogi beta amyloidu, gromadząc się w mózgu, powodują postępy choroby, prowadząc w końcu do demencji. Jeśli lecanemab rzeczywiście działa tak, jak ogłosili jego twórcy, będzie to silne wsparcie hipotezy amyloidowej. Jednak, jak zauważa neurobiolog George Perry z University of Texas w San Antonio "amyloid jest związany z problemem, ale nie jest problemem. Jeśli ten lek wpływ na jego ilość, to będziemy mieli z tego jakieś korzyści". Nie sądzę, by jedno badania udowadniało prawdziwość kontrowersyjnej hipotezy. Jednak ją wspiera, dodaje Brent Forester, dyrektor Geriatric Psychiatry Research Program at McLean Hospital, który brał udział w testach klinicznych lecamenabu. Wyniki uzyskane podczas badań nowego leku są zachęcające. Na 18-stopniowej skali CDR-SB służącej ocenie postępów choroby, pacjenci otrzymujący lecanemab uzyskali o 0,45 punktu więcej, niż pacjenci, którym podawano placebo. Warto dodać, że spodziewany roczny spadek zdolności poznawczych wynosi 1 punkt. Profesor psychiatrii geriatrycznej, Rob Howard z University College London, komentując te wyniki stwierdził: To niewątpliwie znaczący statystycznie wynik i wyznacza historyczny moment, w którym widzimy pierwsze przekonujące wyniki w leczeniu alzheimera. Uczony dodaje jednak, że akceptowane minimum poprawy wynosi od 0,5 do 1,0 punktu. A to oznacza, że w najbliższych tygodniach i miesiącach czeka nas wiele trudnych rozmów i decyzji. Wszystko wskazuje na to, że postęp – choć niewielki – jednak jest i może być to przełomowy moment. Otwartym pozostaje pytanie, jak długo utrzymają się pozytywne wyniki przyjmowania nowego leku. Badani kliniczne prowadzono bowiem przez 1,5 roku, specjaliści zadają sobie więc pytanie, czy po czasie dłuższym niż 18 miesięcy zażywanie lecanemabu nadal będzie powiązane ze spowolnieniem postępów choroby, a jeśli tak, to jak duże będzie to spowolnienie. Leki na alzheimera są pilnie potrzebne. W ubiegłym roku amerykańska FDA podjęła dość kontrowersyjną decyzję dopuszczając na rynek inne przeciwciało monoklonalne, aducanumab firmy Biogen. Decyzja wywołała zdumienie, gdyż w przypadku tego leku nie zauważono wyraźnych korzyści dla pacjentów. Przeprowadzono dwa niekompletne badania kliniczne fazy III, które wykazały, że co prawda lek może oczyszczać mózg ze złogów amyloidu, ale tylko u jednej z grup pacjentów zauważono spowolnienie postępów choroby. W przypadku lecanemabu było inaczej. Faza III trwała 18 pełnych miesięcy i sygnał o spowolnieniu postępów choroby jest wyraźny, informują Eisai i Biogen. Uczestnicy badań co dwa tygodnie otrzymywali dożylnie lecanemab lub placebo. Jak już wspomnieliśmy, pacjenci przyjmujący lek uzyskali 0,45 punktu więcej, a więc wynik na granicy akceptowalnego minimum, powyżej którego lek uznawany jest za wart poświęcenia mu uwagi. U około 20% osób otrzymujących lecanemab wystąpiły w mózgu niepożądane zmiany, jak obrzęk czy krwawienie, ale u mniej niż 3% wystąpiły symptomy powiązane z tymi zmianami. Z drugiej strony warto przypomnieć, że w przypadku zatwierdzonego aducanumabu obrzęk mózgu występował u 40% badanych. Z powodu braku skutecznych leków na chorobę alzheimera FDA – na podstawie wyników II fazy testów klinicznych, które wykazały, że nowy środek oczyszcza mózg ze złogów amyloidu – uruchomiła szybką ścieżkę zatwierdzania lecanemabu. Decyzja ma zapaść 6 stycznia. Prawdopodobnie wyniki III fazy, chociaż formalnie nie są brane pod uwagę, spowodują, że agencja dopuści nowy lek na rynek. W ciągu najbliższych miesięcy poznamy też wyniki badań leków, nad którymi pracują tacy giganci jak Roche czy Eli Lilly. Specjaliści zwracają uwagę, że obok beta amyloidu istnieje jeszcze inny czynnik, który ma swój udział w rozwoju choroby Alzheimera, białko tau. I to właśnie ono jest silnie powiązane ze spadkiem zdolności poznawczych. Dlatego też wielu uważa, że prawdziwy przełom czeka nas, gdy będziemy w stanie jednocześnie oczyszczać mózg z obu tych białek. « powrót do artykułu

Brad Pitt zadebiutował jako rzeźbiarz na wystawie „Thomas Houseago  – WE with Nick Cave & Brad Pitt”, którą do 15 stycznia przyszłego roku można oglądać w Sara Hildén Art Museum w Tampere w Finlandii. Jego prace pojawiają się w towarzystwie ceramiki muzyka Nicka Cave'a i rzeźb oraz obrazów znanego brytyjskiego twórcy Thomasa Houseagi. Początkowo miała to być wystawa wyłącznie Brytyjczyka, ten jednak przekonał ponoć muzeum, by na „We” znalazły się też dzieła jego przyjaciół. Houseago uważa, że kreatywność jest fundamentalną, ogólnoludzką zdolnością. Dzięki uwzględnieniu w wystawie prac innych twórców wprowadzany jest koncept NAS (WE). W ten sposób Brytyjczyk rzuca wyzwanie idei, że artysta jest samotnym bytem i hołduje bardziej kolektywistycznemu podejściu. Cave i Pitt są bardzo znani na polu muzyki i kina, ale po raz pierwszy wystawili swoje dzieła sztuki - prace, które powstały w ramach dialogu z Houseagą - podkreślono w komunikacie Sara Hildén Art Museum. Wśród 9 prac Pitta znalazły się m.in. odlany z silikonu model domu ze śladami przestrzelenia czy pierwsza rzeźba aktora zatytułowana „House A Go Go”; miniaturowy (46-cm) dom z resztek drewna powstał w 2017 r. Największymi dziełami są skrzynia z brązu w formie trumny, przedstawiająca dłonie, stopy i twarze, które próbują się przez nią przebić, a także gipsowa płaskorzeźba „Aiming At You I Saw Me But It Was Too Late This Time” z 2020 r., na której widnieje 8 strzelających do siebie osób. Pitt zaczął ponoć tworzyć przez rozwód z Angeliną Jolie. W wypowiedzi dla Yleisradio Oy (Yle) aktor wyjaśnił, że chodziło o autorefleksję, formę rozliczenia się z samym sobą. Nick Cave zadebiutował serią szkliwionych ceramicznych figurek z życia szatana w formie 17 stacji (The Devil – A Life). Prace mają od 15 do 50 cm wysokości. Zostały ręcznie wykonane w Anglii w latach 2020-22. Estetycznie nawiązują one do kolekcjonowanych przez muzyka wiktoriańskich figurek z ośrodków ceramicznych w Staffordshire [Staffordshire Flatback figurines]. Przy powstawaniu serii Australijczykowi asystowała Corin Johnson. W Tampere Houseago, który jest lepiej znany jako rzeźbiarz, pokazuje swoje obrazy (jego eksperymenty z nowym medium rozpoczęły się w ostatnich latach). Wielkopłaszczyznowe ekspresyjne dzieła z serii „Visions” powstawały poza pracownią, na zewnątrz. Koncentrują się na naturze, krajobrazie, jedności z kosmosem czy cyklu życia. Inspiracją byli europejscy symboliści, w tym Norweg Edvard Munch. Oprócz tego Houseago prezentuje nowe rzeźby z sekwoi i gipsu; są one odpowiedzią na dzieła ze zbiorów Sara Hildén Foundation, w tym na rzeźbę Alberta Giacomettiego „Woman on a Chariot”. « powrót do artykułu

Za 200-300 milionów lat zniknie Ocean Spokojny i powstanie nowy ziemski superkontynent, Amazja, donoszą naukowcy z australijskiego Curtin University i Uniwersytetu w Pekinie. Uczeni wykorzystali superkomputer do symulowania formowania się superkontynentów. Odkryli, że wraz ze stygnięciem Ziemi zmniejsza się grubość i wytrzymałość płyt tektonicznych pod oceanami, przez co formowanie się superkontynentów poprzez „zamknięcie” młodych oceanów, jak Ocean Indyjski czy Atlantycki, jest trudne. W ciągu ostatnich 2 miliardów lat ziemskie kontynenty zderzały się średnio co 600 milionów lat, tworząc superkontynenty. To oznacza, że obecne kontynenty połączą się w ciągu najbliższych setek milionów lat, mówi główny autor badań doktor Chuan Huang z Earth Dynamics Research Group i School of Earth and Planetary Sciences. Powstanie w ten sposób kontynent nazwany Amazją, gdyż niektórzy naukowcy sądzą, że dojdzie do zamknięcia Pacyfiku i zderzenia Ameryki z Azją. W procesie tym ważną rolę odegra też Australia, która najpierw zderzy się z Azją, a gdy zamknie się Pacyfik, połączy się też z Ameryką, stwierdza. Do zniknięcia Pacyfiku i powstania Amazji ma dojść w czasie krótszym niż 300 milionów lat, wynika z przeprowadzonych symulacji. Ocean Spokojny jest pozostałością po superoceanie Panthalassa, który zaczął się tworzyć około 700 milionów lat temu. Jest najstarszym istniejącym ziemskim oceanem, a jego rozmiary zmniejszają się od czasu dinozaurów. Pacyfik zmniejsza się w tempie kilku centymetrów rocznie. Obecnie jego szerokość wynosi ok. 10 000 kilometrów, więc powinien zniknąć w ciągu 200–300 milionów lat. Współautor badań, profesor Zheng-Xiang Li, mówi, że zdominowanie Ziemi przez jeden wielki kontynent znacząco zmieni środowisko przyrodnicze na naszej planecie. Gdy utworzy się Amazja, Ziemia będzie wyglądała zupełnie inaczej niż teraz. Spodziewamy się, że poziom oceanów będzie niższy, rozległe obszary superkontynentu będą bardzo suche z bardzo dużymi różnicami temperatury w ciągu doby. Obecnie na Ziemi jest siedem kontynentów z bardzo zróżnicowanymi ekosystemami i ludzkimi kulturami. To fascynujące pomyśleć, jak Ziemia będzie wyglądała za 200–300 milionów lat. « powrót do artykułu

Archeolodzy zidentyfikowali najstarszy wciąż istniejący, chociaż już w ruinie, kościół w Anglii. To jednocześnie prawdopodobnie pierwszy kościół wybudowany w czasach anglosaskich. Profesor Ken Dark z King's College London zdobył dowody wskazujące, że kościołem tym jest kaplica św. Pankracego w Canterbury. Została ona wzniesiona ok. 600 roku przez św. Augustyna z Canterbury, który w 597 roku stanął na czele papieskiej misji do Kentu. Chrześcijaństwo dotarło na Wyspy Brytyjskie w czasach rzymskich, rozwijało się szczególnie w IV wieku. Jednak jego początkowe tradycje materialne zostały zniszczone wraz z przybyciem pogańskich Anglosasów. Chlodwig I, założyciel dynastii Merowingów, był pierwszym władcą Franków, który zjednoczył pod swoim berłem wszystkie frankijskie plemiona. Na przełomie V i VI wieku, być może w roku 508, Chlodwig przyjął chrzest. Jego następcy pozostali chrześcijanami. W 580 roku księżniczka Berta, córka dzielnicowego króla frankijskiego Chariberta I, wyszła za mąż za pogańskiego króla Kentu Ethelberta I. W latach 90. VI wieku papież Grzegorz I Wielki zaczął nawiązywać kontakty z Ethelbertem za pośrednictwem jego żony. W końcu w 595 roku król zgodził się, by papież wysłał do niego swoją misję. Na jej czele stanął przeor klasztoru w Rzymie, Augustyn, który został pierwszym arcybiskupem Canterbury. Misja dotarła do Kentu w 597 roku. Początkowo Augustyn odprawiał msze w niewielkiej prywatnej kaplicy królowej Berty. Uczestniczyła w nich sama królowa i kilkoro, głównie frankijskich, chrześcijan. Kaplica, poświęcona św. Marcinowi z Tours, była zaadaptowanym budynkiem z czasów rzymskich. Niewykluczone, że pierwotnie było to mauzoleum, z pewnością zaś budynek nie powstał jako kościół. Kaplica królowej liczyły nie więcej niż 20 metrów kwadratowych, nie mogła więc pomieścić zbyt wielu osób. Wydaje się, że Augustyn szybko zauważył potrzebę wybudowania kościoła. Powstał on niedaleko kaplicy. Dowody archeologiczne wskazują, że budowano go bardzo szybko, na bardzo prostym planie, a za podłogę służyła ubita ziemia. Nowe miejsce kultu było jednak 6-krotnie większe od kaplicy królowej i było pierwszym chrześcijańskim kościołem wybudowanym w czasach anglosaskich. Kościół poświęcono św. Pankracemu. Augustyn odniósł wielki sukces. Wprowadzone do Kentu chrześcijaństwo stało się zaczątkiem Kościoła na Wyspach Brytyjskich. Kilka lat po wybudowaniu pierwszego kościoła konieczne stało się wzniesienie większej świątyni. W 609 roku, już po śmierci Augustyna, ukończono budowę trzykrotnie większego kościoła świętych Piotra i Pawła. Gdy tylko powstał kościół świętych Piotra i Pawła, kościół św. Pankracego został porzucony i popadł w ruinę. Odnowiono go kilkadziesiąt lat później i z czasem stał się kaplicą benedyktyńskiego opactwa św. Augustyna. Naukowcy podkreślają, że zarówno lokalizacja kaplicy św. Marcina, jak i kościołów św. Pankracego i świętych Piotra i Pawła wskazują, jak istotne były związki pomiędzy koroną Kentu a chrześcijaństwem. Prywatna kaplica Berty niemal na pewno musiała znajdować się w pobliżu królewskiej rezydencji, a ta z kolei najprawdopodobniej znajdowała się około 400 metrów od murów zrujnowanego rzymskiego Durovernum Cantiacorum (Canterbury). Można tylko przypuszczać, że Augustyn wolałby wznieść swój kościół w rzymskim mieście, tym bardziej, że papiestwo postrzegało się jako spadkobierca Imperium Rzymskiego i jego cywilizacji. Jednak z przyczyn politycznych kościół musiał być jak najbliżej siedziby władcy. Prawdopodobnie dopiero co najmniej 40 lat później, długo po śmierci Augustyna i Ethelberta, siedziba arcybiskupa Canterbury przeniosła się do dużego kościoła wybudowanego w ruinach rzymskiego miasta, do pierwszej katedry w Canterbury. Przed badaniami prowadzonymi przez profesora Darka sądzono, że kaplica św. Pankracego powstała po śmierci Augustyna, a przed nią istniał kościół Piotra i Pawła. Dark zauważa jednak, że świątynia św. Pankracego ma inną orientację w porównaniu z pozostałymi kościołami, została wybudowana w bardzo prosty sposób, wydaje się w budowano ją w pośpiechu i została wkrótce porzucona. Ze szczegółową argumentacją uczonego można zapoznać się na łamach Journal of the British Archeological Association. « powrót do artykułu

Badania molekularne wykazały, że przyczyną śmierci Tadeusza Kościuszki nie był tyfus czy zapalenie płuc, ale najprawdopodobniej ostre zapalenie wsierdzia wywołane przez Cutibacterium acnes. Bakterie te powodują trądzik, wiążą się także jednak z infekcjami różnych narządów, w tym serca. Jak wyjaśniono w komunikacie Instytutu Genetyki Człowieka PAN, sekwencjonowaniu poddano próbki DNA wyizolowanego ze skrawków wosku, drewnianej płytki i płótna lnianego, które miały kontakt z sercem Kościuszki. Badanie pobranych już jakiś czas temu próbek wykonano na przełomie zeszłego i bieżącego roku. Badania molekularne i nowa hipoteza Na podstawie uzyskanych wyników zespół prof. dr. hab. n. med. Michała Witta, dyrektora Instytutu Genetyki Człowieka PAN (IGC PAN), i dr. hab. n. med. Tadeusza Dobosza z Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu postawił hipotezę, że analizowane próbki mogą odzwierciedlać obecność bakterii w pierwotnej tkance serca Kościuszki i że proces infekcji Cutibacterium acnes postępował wewnątrz narządu (zapalenie wsierdzia), a nie na jego powierzchni (zapalenie osierdzia), co spowodowało szybkie pogorszenie stanu zdrowia i ostatecznie śmierć. W 1817 r. Kościuszko spadł z konia, ponoć do lodowatego strumienia koło Vevey na brzegu Jeziora Genewskiego. Ciężkie przeziębienie miało się rozwinąć do zapalenia płuc. Wspominano także o udarze. Poza tym w dokumentacji wymieniano modne podówczas rozpoznanie febris nervosa (silna gorączka). Ostatecznie Kościuszko zmarł 15 października w wieku 71 lat. Polscy naukowcy podkreślają, że rok, w którym zmarł Naczelnik, sprzyjał rozwojowi braku równowagi immunologicznej. Była ona wywołana ciężką awitaminozą D3. Rok 1817 był bowiem w Europie już 2. rokiem z rzędu bez lata, co miało związek z emisją pyłów po erupcji indonezyjskiego wulkanu Mount Tambora. Pośmiertne losy serca Naczelnika Zabalsamowane ciało bohatera narodowego sprowadzono do Polski 2 lata później. Spoczęło w sarkofagu w narodowym panteonie na Wawelu. Zgodnie z wolą zmarłego i romantyczną tradycją, serce zostało wyjęte przez obducentów. Następnie owinięto je czarnym jedwabiem, umieszczono na drewnianym talerzu i włożono do słoja z etanolem. Trafił on w ręce Emilii Zeltner, córki Franciszka Ksawerego Zeltnera (wójta Solury), w którego domu mieszkał i zmarł Kościuszko. Przez ponad rok serce stało w kuli na obelisku przy grobie Naczelnika. Gdy Emilia wyszła za mąż, w 1819 r. zabrała je ze sobą do Vezii (Szwajcaria), a 10 lat później do Varese (Włochy). W 1895 r. urnę z sercem przekazano Muzeum Polskiemu w Rapperswil. Dr Zygmunt Laskowski, profesor Akademii Lekarskiej w Genewie, znany specjalista w dziedzinie konserwacji zwłok i preparatów anatomicznych, przełożył serce Kościuszki do nowego płynu konserwującego swojego pomysłu (3% fenol w glicerolu) - poinformował Instytut Genetyki Człowieka PAN. W 1927 r. serce przewieziono do Warszawy. W 1944 roku, po upadku Powstania Warszawskiego, metalowy sejf z sercem, noszący ślady ognia i prób wyłamania wieka, został porzucony w ruinach Katedry św. Jana w Warszawie, gdzie leżał pod gołym niebem, przez dwa lata, bez żadnej opieki. Sejf znaleziono podczas odgruzowywania katedry. W latach 1947-61 pojemnik z sercem trzymano w kościele karmelitów przy Krakowskim Przedmieściu. Gdy zdecydowano, że trafi on z powrotem do Archikatedry Warszawskiej, tamtejszy proboszcz postanowił zalać otwarty pojemnik woskiem z ogarków (w ten sposób zamierzał zlikwidować nieprzyjemny odór fenolu). Do 1983 r. szwajcarski sejf z pojemnikiem z sercem znajdował się w Archikatedrze, potem przeniesiono go do kaplicy na Zamku Królewskim w Warszawie. Pięć lat temu rozpoczęto czynności konserwacyjne. Ponieważ klucz do sejfu zaginął, specjaliści z Instytutu Mechaniki Precyzyjnej przez 6 godzin zmagali się z zamkiem. Pobrano próbki wosku z majolikowej wazy i drewnianej płytki. Trzecią próbkę wyizolowano z przechowywanej w Muzeum Miejskim w Poznaniu tkaniny. Zgodnie z dokumentacją, jest to [...] kawałek ręcznika, którym dr Laskowski osuszał serce po wyjęciu tegoż z urny ze spirytusem [...]. Obecność genomu C. acnes Tak w próbkach wosku, jak i drewna wykryto obecność genomu C. acnes. To jedyna spośród odkrytych bakterii, która ma potencjalne znaczenie kliniczne. To zaś oznacza, że nie zidentyfikowano sekwencji powodującej tyfus Salmonella enterica Typhi. Naukowcy tłumaczą, że sekwencje C. acnes, które zidentyfikowano w wyizolowanym DNA, mogą odzwierciedlać obecność bakterii w pierwotnej (oryginalnej) tkance serca Kościuszki. Co istotne, wykluczono możliwość późniejszego zanieczyszczenia bakteriami. Powody są dwa. Po pierwsze, według protokołu sekcyjnego, obducenci natychmiast umieścili wyjęte serce w etanolu. Po drugie, 78 lat później narząd przeniesiono do płynu konserwującego zawierającego 3-proc. fenol, a więc silny środek bakteriobójczy. Zespół profesorów Witta i Dobosza uważa, że proces infekcji postępował wewnątrz serca - we wsierdziu. Jest to zgodne z kanoniczną wersją zapalenia płuc będącego rzekomą przyczyną śmierci Kościuszki. W XIX wieku nie było dostępnej diagnostyki różnicowej ciężkiego zapalenia płuc, ostrego zapalenia wsierdzia i zakrzepicy zatorowej. W rzeczywistości jedno nie wyklucza drugiego, ponieważ udar mózgu i/lub choroba zakrzepowo-zatorowa płuc mogą stanowić powikłanie po zapaleniu wsierdzia wywołanym np. przez C. acnes - zaznaczono w komunikacie IGC PAN. Teoretycznie niewinna bakteria powaliła człowieka zaprawionego w bojach Należy pamiętać, że w erze przedantybiotykowej zapadalność na bakteryjne zapalenie wsierdzia sięgała 1:2.500, a obecnie wynosi 1:18.000. Objawami tej jednostki chorobowej są gorączka, dreszcze, duszność, złe samopoczucie, tachykardia (znaczne przyspieszenie czynności serca), arytmia, opłucnowy ból w klatce piersiowej czy obrzęk nóg. Właśnie takie symptomy - niespecyficzne, choć ostre - wystąpiły u Naczelnika. Jest wysoce prawdopodobne, że do ciężkiego przebiegu choroby i ostatecznie do śmierci Tadeusza Kościuszki mogło przyczynić się w szczególności ostre zapalenie wsierdzia, będące wynikiem wcześniejszego zakażeniem bakterią C. acnes. Zaskakujące jest, że teoretycznie bardzo niewinna bakteria, jaką jest C. acnes, zwykle odpowiedzialna za stosunkowo banalne problemy skórne, stała się prawdopodobną przyczyną śmierci Kościuszki, człowieka przyzwyczajonego do wieloletnich trudów i znojów życia na froncie wojennym - podsumował prof. Witt. « powrót do artykułu

NASA i SpaceX podpisały umowę, na podstawie którego zobowiązały się do opracowania studium wykonalności wprowadzenia Teleskopu Hubble'a na wyższą orbitę. Umieszczenie tam zasłużonego instrumentu wydłużyłoby jego czas pracy o wiele lat. Studium ma rozważyć wykorzystanie pojazdu SpaceX Dragon do zmiany orbity Hubble'a. Założono, że strona rządowa nie będzie ponosiła w związku z tym żadnych kosztów. NASA chce lepiej zrozumieć komercyjne aspekty takich działań, a SpaceX – kwestie techniczne związane z serwisowaniem urządzeń w przestrzeni kosmicznej. Co istotne, SpaceX nie ma wyłączności, więc inne firmy mogą zwracać się do NASA z własnymi propozycjami. Przyjęto, że opracowanie planów potrwa pół roku. W tym czasie eksperci NASA i SpaceX, na podstawie danych technicznych Hubble'a i Dragona rozważą, czy możliwe byłoby bezpieczne zadokowanie kapsuły do teleskopu i przesunięcie go na inną orbitę. Hubble i Dragon będą modelami testowymi studium, jednak przynajmniej część płynących z niego wniosków może posłużyć do podobnych działań z wykorzystaniem innych pojazdów i urządzeń znajdujących się na niskiej orbicie okołoziemskiej. Teleskop Hubble'a pracuje od 1990 roku. To jedyny teleskop kosmiczny zbudowany z misją o prowadzeniu misji serwisowych. Dotychczas odbyło się do niego 5 takich misji. Jednak Teleskop projektowano tak, by można było przeprowadzać misje za pomocą promów kosmicznych. Program promów został dawno zakończony i obecnie nie ma planów prowadzenia kolejnych misji. Tym bardziej, że czas Hubble'a się kończy. Zasłużone urządzenie pracuje wyjątkowo długo. Obecnie przewiduje się, że teleskop zostanie poddany deorbitacji pomiędzy rokiem 2030 a 2040. NASA chce, by działał on najdłużej, jak to możliwe. Tym bardziej, że nowe teleskopy kosmiczne, jak Teleskop Webba, nie mają go zastąpić, a już przed laty przewidywano, że tandem Webb-Hubble da nowe możliwości obserwowania kosmosu. Jeśli udałoby się przesunąć Hubble'a na wyższą orbitę, NASA i SpaceX zyskałyby nowe dane i doświadczenie dotyczące tego typu misji, a przy okazji udałoby się wydłużyć czas pracy ważnego instrumentu naukowego. « powrót do artykułu

W chińskim Dalian przyłączono do sieci najpotężniejszy na świecie akumulator przepływowy. Urządzenie Dalian Flow Battery Energy Storage Peak-shaving Power Station rozpocznie pracę w połowie października. System został zaprojektowany przez Instytut Chemii Fizycznej Chińskiej Akademii Nauk w Dalian, a wykonała go firma Rongke Power Co. Początkowo urządzenie będzie pracowało z mocą 100 MW, a jego pojemność wyniesie 400 MWh. Z czasem wydajność wanadowego akumulatora osiągnie 200 MW/800 MWh. Biorąc pod uwagę średnie chińskie zużycie prądu wynoszące dziennie 2 kWh/osobę, akumulator dostarczy energię dla 200 000 mieszkańców, zmniejszając tym samym obciążenie systemów produkcji energii w szczycie i zapewniając lepszą stabilność dostaw w południowym regionie Dailan. Potężny system przechowywania energii pomoże ustabilizować sieć, co jest szczególnie ważne w kraju takim jak Chiny, który bardzo intensywnie przyłącza instalacje produkujące energię ze źródeł odnawialnych. Dalian Flow Battery Energy Storage Peak-shaving Power Station będzie działała jak olbrzymi „power bank” miasta, ułatwiając korzystanie z energii odnawialnej. W okresach niskiego zapotrzebowania na prąd energia ze źródeł odnawialnych będzie kierowana do akumulatora i tam zostanie zamieniona na energię chemiczną. W tej postaci będzie przechowywana. W okresach szczytowego zapotrzebowania, energia chemiczna będzie zamieniana na elektryczną i wysyłana do użytkowników. Wanadowe akumulatory przepływowe to obiecująca technologia dla wielkoskalowych systemów przechowywania energii. Cechuje jest wysokie bezpieczeństwa, dobra stabilność pracy, możliwość skalowania, duża pojemność, duża żywotność dobry stosunek kosztów do wydajności. Mogą one współpracować z wieloma różnymi źródłami energii, magazynując energię w czasie, gdy jej podaż jest większa niż popyt i dostarczając ją do sieci, gdy produkcja nie nadąża za popytem. « powrót do artykułu

Policja i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) odzyskały wczesnośredniowieczną biżuterię ze srebra i brązu. Blisko 50 ozdób datuje się na X/XI w. Bogato zdobione srebrne lunule, różne typy srebrnych zausznic, srebrne paciorki z guzami i paciorki szklane, a także bransoletka, pierścionek i fragmenty łańcuszka z brązu złożono w niewielkim zdobionym naczyniu ceramicznym. Skarb został zaprezentowany w środę (28 września) na konferencji prasowej w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku. Prof. Małgorzata Dajnowicz, Podlaska Konserwator Zabytków, podkreśliła, że znalezisko jest unikatowe i bezcenne. Wg niej, biżuteria należała prawdopodobnie do bogatej mieszczanki. Zlokalizowano ją na terenie woj. podlaskiego. Do przedmiotowego odkrycia doszło dzięki skoordynowanej współpracy Wojewódzkiej Komendy Policji w Białymstoku, w tym podległych jej jednostek oraz Podlaskiej Krajowej Administracji Skarbowej. Współpraca ta odbywała się zarówno w warstwie analitycznej, jak i przy realizacji zadania. Znaczącą rolę podczas wykonywania czynności odegrali koordynatorzy ds. dóbr kultury - napisano na stronie WUOZ w Białymstoku. Komendant wojewódzki policji w Białymstoku, nadinsp. Robert Szewc, powiedział, że postępowanie o paserstwo przeciwko osobie, która przyznała się do posiadania skarbu (przedmioty zostały prawdopodobnie pozyskane wiele lat temu), nadal trwa. By nie zaszkodzić sprawie, nie powiedziano, skąd dokładnie pochodzi biżuteria. Nadinsp. Szewc stwierdził, że to miejsce, gdzie od dawna prowadzi się prace archeologiczne; wskazano, że może chodzić o okolice Brańska. Prof. Dajnowicz dodała, że archeolodzy od lat 90. przekazywali sobie informację o istnieniu skarbu. Gdy przed kilkoma miesiącami do urzędu wpłynęło zgłoszenie w tej sprawie, powiadomiono odpowiednie służby. Wczesnośredniowieczna biżuteria prezentuje wysoki kunszt wykonania. Ze wstępnych ustaleń wynika, iż przedstawione zausznice półkoliste z zawieszkami na łańcuszkach mogą wywodzić się z kręgu orientalno-bizantyjskiego. Być może były produktem miejscowym powstałym pod wpływem impulsów przenikających na nasze ziemie lub importem z miejsca ich wytworzenia. Zausznice podobnego typu znaleziono m.in. w skarbie z Góry Strękowej, z Obry Nowej i w skarbie z Zalesia. Z kolei przedstawione paciorki łukowate są znaleziskiem stosunkowo rzadkim. Podobne egzemplarze również odnaleziono w skarbie z Góry Strękowej - wyjaśniła cytowana w komunikacie WUOZ prof. Dajnowicz. Planowane są rozmowy z muzeami w sprawie przejęcia biżuterii w depozyt i konserwacji zabytków. « powrót do artykułu

Grupa astronomów informuje o prawdopodobnym odkryciu pozostałości pierwszych gwiazd, jakie uformowały się po Wielkim Wybuchu. Uczeni wykorzystali innowacyjną metodę analizy odległego kwazaru, który badali za pomocą teleskopu Gemini North na Hawajach. Zauważyli niezwykłe proporcje pierwiastków, które – ich zdaniem – mogą pochodzić wyłącznie pozostałości po eksplozji gwiazd III populacji o masie 300-krotnie większej od masy Słońca. Według obecnie obowiązujących poglądów, najstarsza generacja gwiazd, gwiazdy III populacji, mogła tworzyć się już około 100 milionów lat po powstaniu wszechświata. Były to bardzo masywne gwiazdy, które szybko ewoluowały i szybko kończyły życie. Uważa się, że były one zbudowane z wodoru i helu z niewielką domieszką litu. Silne promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez te gwiazdy miało spowodować takie zmiany w obłokach wodoru wypełniających wszechświat, że uniemożliwiło to ciągłe powstawanie gwiazd tej populacji. Z kolei eksplozje tych gwiazd wzbogaciły wszechświat w cięższe pierwiastki, przyczyniając się do powstania gwiazd II populacji. Naukowcy od dziesięcioleci poszukiwali śladów gwiazd III populacji, ale dotychczas nie udało się ich znaleźć. Aż do teraz. Japońsko-amerykański zespół analizował jeden z najbardziej odległych znanych nam kwazarów – ULAS J1342+0928 – i zauważył, że stosunek żelaza do magnezu w otaczających go chmurach jest ponad 10-krotnie większy niż w Słońcu. Zdaniem uczonych najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem tego fenomenu jest eksplozja gwiazdy III populacji, która wybuchła jako supernowa z niestabilności kreacji par. Dotychczas nie znamy żadnego nie budzącego wątpliwości przykładu takiej supernowej. Wiemy jednak, że mogą one powstawać w wyniku eksplozji gwiazdy o niskiej metaliczności i masie od 150 do 250 mas Słońca. Gwiazdy III populacji spełniają oba te warunki. Supernowa z niestabilności kreacji par – w przeciwieństwie do innych typów supernowych – nie pozostawiają po sobie czarnej dziury czy gwiazdy neutronowej. Cała ich materia jest rozrzucana. Istnieją więc dwa sposoby, by dostrzec taką supernową. Pierwszy to zarejestrowanie momentu eksplozji. Drugi zaś to zidentyfikowanie w przestrzeni kosmicznej chemicznej sygnatury rozrzuconej przez nią materii. Gemini to jeden z niewielu teleskopów, pozwalających na przeprowadzenie tego typu badań. Jest on wyposażony w Gemini Near-Infrared Spectrograph (GNIRS), który rozdziela światło na fale składowe, a z nich można wnioskować o pierwiastkach wchodzących w skład badanego obiektu. Jednak wnioskowanie na tej podstawie o ilości danego pierwiastka jest trudne, gdyż jasność poszczególnych linii spektrum światła zależy od wielu czynników, nie tylko od ilości pierwiastków. Dwóch autorów badań, Yuzuru Yoshii oraz Hiroaki Sameshima z Uniwersytetu Tokijskiego opracowało więc nową metodę oceny ilości pierwiastków. Pokazała ona, że w badanym materiale jest zadziwiająco mało magnezu w stosunku do żelaza. Stało się dla mnie oczywiste, że widzimy tutaj pozostałości po supernowej z niestabilności kreacji par gwiazdy III populacji, mówi Yoshii. Autorzy badań mówią, że ich odkrycie, dzięki wyjątkowemu stosunkowi ilości magnezu do żelaza, jest najsilniejszym z dotychczasowych dowodów na znalezienie pozostałości po supernowej z niestabilności kreacji par. Obecnie za najsilniejszy uznaje się dowód z badań przeprowadzonych w 2014 roku. Jeśli rzeczywiście japońsko-amerykański zespół znalazł pozostałości gwiazdy III populacji, pozwoli nam to lepiej zrozumieć ewolucję wszechświata, powstawanie kolejnych populacji gwiazd czy pojawienie się życia. Teraz, gdy wiadomo czego i w jaki sposób szukać, odnalezienie kolejnych podobnych pozostałości powinno być łatwiejsze. « powrót do artykułu

Wypijanie 2-3 filiżanek kawy dziennie jest powiązane z dłuższym życiem i niższym ryzykiem chorób układu krążenia, czytamy na łamach European Journal of Preventive Cardiology wydawanego przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne. Stwierdzenie takie jest prawdziwe zarówno w odniesieniu do kawy mielonej, rozpuszczalnej i bezkofeinowej. Uzyskane wyniki sugerują, że picie umiarkowanych ilości kawy powinno być elementem zdrowego trybu życia, mówi autor badań, profesor Peter Kistler z Baker Heart and Diabetes Research Institute w Melbourne. Uczony analizował związek pomiędzy piciem różnych rodzajów kawy, a przypadkami arytmii, chorób układu krążenia i śmierci. Wykorzystał przy tym dane z UK Biobank obejmujące osoby w wieku 40–69 lat. Pod uwagę wzięto 449 563 osoby, który mediana wieku wynosiła 58 lat. W momencie przystąpienia do badań u żadnej z nich nie zdiagnozowano arytmii czy innej choroby układu krążenia. Badanych pytano o to ile filiżanek kawy dziennie piją oraz czy jest to kawa mielona, rozpuszczalna czy bezkofeinowa. Po wypełnieniu ankiety podzielono ich na 6 grup: osób które nie piły kawy w ogóle, takich które piły mniej niż 1, 1, 2-3, 4-5 oraz ponad 5 filiżanek dziennie. Najczęściej pitym rodzajem kawy była rozpuszczalna, którą spożywało 198 062 uczestników badań. Następnie najbardziej popularną była kawa mielona (82 575 osób) oraz bezkofeinowa (68 416 osób). Kawy nie piło 100 510 badanych, którzy posłużyli jako grupa kontrolna. Naukowcy, porównując dane pomiędzy poszczególnymi grupami, brali pod uwagę takie czynniki ryzyka jak wiek, płeć, pochodzenie etniczne, masa ciała, występowanie cukrzycy, podwyższonego ciśnienia, bezdechu sennego, spożywanie herbaty, alkoholu i palenie papierosów. Losy badanych śledzono średnio przez 12,5 roku. W tym czasie zmarło 27 809 osób. Okazało się, że wszystkie rodzaje kawy są powiązane z niższa śmiertelnością. Największa redukcja ryzyka zgonu występowała wśród osób, które wypijały 2-3 filiżanek kawy dziennie. W porównaniu z osobami niepijącymi kawy ryzyko zgonu było aż o 27% niższe wśród osób pijących kawę mieloną. Dla kawy bezkofeinowej redukcja ryzyka zgonu wyniosła 14%, a dla kawy rozpuszczalnej – 11%. W czasie badań choroby układu krążenia (pod uwagę brano chorobę niedokrwienną serca, niewydolność serca oraz udar niedokrwienny) zdiagnozowano u 43 173 osób. Tutaj również wszystkie rodzaje kawy były powiązane z mniejszym ryzykiem zachorowania, a największa redukcja ryzyka wystąpiła przy spożyciu 2-3 filiżanek dziennie. Wśród osób pijących kawę mieloną zmniejszenie ryzyka zachorowania wyniosło 20%, dla pijących kawę rozpuszczalną było to 9%, a w przypadku miłośników kawy instant wynosiło 6%. Arytmia wystąpiła u 30 100 osób. W tym jednak przypadku redukcja ryzyka wystąpiła u pijących kawę mieloną i rozpuszczalną, ale nie bezkofeinową. W porównaniu z osobami niepijącymi kawy największa redukcja ryzyka (o 17%) miała miejsce przy spożywaniu 4-5 filiżanek kawy mielonej, oraz 2-3 filiżanek kawy instant (o 12%). Kofeina jest najbardziej znanym składnikiem czynnym kawy, ale napój ten zawiera ponad 100 aktywnych składników. Bardzo możliwe, że to inne czynniki niż kofeina odpowiadają za korelację pomiędzy piciem kawy, chorobami układu krążenia i długością życia. Nie powinniśmy zniechęcać do picia kawy, a raczej cieszyć się nią, jako elementem zdrowego życia, mówi profesor Kistler. « powrót do artykułu

Powszechnie uważa się, że w społeczeństwie Majów kakao było zarezerwowane dla elity, a jego uprawy były kontrolowane przez najwyższe klasy społeczne. Miało być podarunkiem dla bogów, używanym podczas ceremonii religijnych. Jednak badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara (UCSB), Anabel Ford i Mattanjaha de Vriesa, przeczą temu poglądowi. Kakao było dostępne dla wszystkich i używano go podczas najróżniejszych ceremonii. Pogląd o zarezerwowaniu kakao dla elit wziął się z badań pozostałości w bogato zdobionych naczyniach, używanych przez elity podczas ceremonii religijnych. Przez długi czas przyjmowano, że z kakao mogły korzystać tylko elity Majów. Teraz wiemy, że to nieprawda. Kakao było dostępne dla wszystkich. Ważna informacja jest taka, że było ono niezbędne do powiązanych z nim rytuałów, mówi Ford, antropolog i dyrektor MesoAmerican Research Center na UCSB, która od 40 lat prowadzi badania w majańskim mieście El Pilar. Naukowcy przebadali 54 fragmenty ceramiki z El Pilar. Miasto położone jest pomiędzy Belize a Gwatemalą, a badane naczynia używane były przez wszystkie mieszkające w nim klasy społeczne. W ceramice naukowcy szukali pozostałości kofeiny, teobrominy i teofiliny. Nasze badania były możliwe dzięki odkryciu sygnatury kakao. Jednak zidentyfikowanie jego głównego aktywnego składnika, teobrominy, nie wystarczyło, by jednoznacznie orzec, że w naczyniach znajdowało się kakao. Dlatego Mattanjah i jego studenci szukali też śladów teofiliny, specyficznego składnika kakao, którego nie można pomylić z niczym innym. Profesor de Vries od dawna bada jak zasady azotowe nukleotydów i podobne molekuły reagują na światło ultrafioletowe. Chce w ten sposób dowiedzieć się, czy światło UV mogło odegrać rolę na początkowych etapach historii Ziemi, działając jak czynnik selekcji naturalnej, który wyodrębnił podstawowe cegiełki życia z pierwotnej zupy podobnych składników. W pewnym momencie de Vries zauważył, że niektóre badane przez niego molekuły znajdują się też w kakao, mogą więc służyć jako biomarkery jego obecności. Jako że już mieliśmy te molekuły szczegółowo przebadane metodami spektroskopowymi, mogliśmy wykorzystać nasze doświadczenia na polu archeologii. Możemy znaleźć igłę w stogu siana, pod warunkiem, że wiemy, jak igła wygląda. W tym przypadku igłą jest konkretna molekuła będąca biomarkerem kakao, wyjaśnia uczony. Do szczegółowych badań Ford i de Vries wybrali wazy, z których mogło być pite kakao. Przetestowali też misy, dzbany i talerze. Na wszystkich naczyniach znaleźli ślady kakao. Początkowo nas to zdziwiło, ale gdy zastanowiliśmy się nad sposobem używania tych naczyń, wszystko ułożyło się w logiczną całość. Misy były dobre do mieszania, w dzbany mogły służyć do podgrzewania, a na talerzach podawano dania zawierające kakao, mówi Ford. Podkreśla przy tym, że w regionie El Pilar mieszkali przeciętni ludzie, nie było to centrum w którym żyły elity społeczeństwa Majów. Nasze odkrycie to przyczynek do badań nad rzeczywistą dystrybucją i użyciem kakao, dodaje uczona. « powrót do artykułu

Atmosfera Jowisza słynna jest ze swoich wielkich kolorowych wirów. Ma też jednak mniej znaną niezwykłą cechę. Jej górna część jest wyjątkowo gorąca. O setki stopni cieplejsza, niż być powinna. Teraz naukowcy poinformowali o odkryciu gigantycznej, rozciągającej się na 130 000 kilometrów fali ciepła o temperaturze przekraczającej 700 stopni. Do Jowisza dociera ponad 25-krotnie mniej promieniowania słonecznego niż do Ziemi. Z obliczeń wynika, że górne partie jego atmosfery powinny mieć temperaturę -70 stopni Celsjusza. Tymczasem pomiary wykonywane w różnych miejscach wskazują, że w górnych partiach chmur panują temperatury powyżej 400 stopni Celsjusza. James O'Donoghue z Japońskiej Agencji Kosmicznej (JAXA) stworzył wraz z kolegami pierwszą mapę górnych warstw atmosfery Jowisza, która pozwalała na zidentyfikowanie dominujących źródeł ciepła w atmosferze. Teraz uczeni poinformowali, że za podgrzewanie atmosfery mogą odpowiadać zorze polarne. Zorze znamy też z Ziemi, jednak o ile na Błękitnej Planecie jest to zjawisko czasowe, do którego dochodzi podczas zwiększonej aktywności Słońca, o tyle na Jowiszu zorze istnieją bez przerwy, zmienia się tylko ich intensywność. Naukowcy z JAXA zauważyli, że potężne zorze rozgrzewają atmosferę wokół biegunów Jowisza do temperatury ponad 700 stopni Celsjusza, a później ciepło to jest roznoszone przez wiatr wokół całej planety. Uczeni odkryli, wspomnianą na wstępie, szczególnie intensywną falę gorąca bezpośrednio pod zorzą północną i stwierdzili, że fala ta przemieszcza się w stronę równika z prędkością tysięcy kilometrów na godzinę. Pojawiła się ona prawdopodobnie w wyniku silniejszego impulsu wiatru słonecznego, który zderzył się z polem magnetycznym Jowisza i dodatkowo podgrzał atmosferę. Zorze bez przerwy podgrzewają atmosferę Jowisza, a fale, jak ta przez nas odkryta, są dodatkowym ważnym źródłem energii, stwierdził O'Donoghoue podczas odczytu wygłoszonego w trakcie Europlanet Science Congress (EPSC) 2022 w Granadzie. « powrót do artykułu