Skocz do zawartości
Forum Kopalni Wiedzy

KopalniaWiedzy.pl

Super Moderatorzy
  • Liczba zawartości

    37640
  • Rejestracja

  • Ostatnia wizyta

    nigdy
  • Wygrane w rankingu

    247

Zawartość dodana przez KopalniaWiedzy.pl

  1. Naukowcy z Worcester Polytechnic Institute (WPI) wykorzystali enzym obecny w czerwonych ciałkach krwi do stworzenia samonaprawiającego się betonu, który jest czterokrotnie bardziej wytrzymały niż tradycyjny beton. Ich osiągnięcie nie tylko wydłuży żywotność betonowej infrastruktury, ale pozwoli też na uniknięcie kosztownych napraw. Wykorzystany enzym reaguje na obecność dwutlenku węgla, tworząc wraz z nim kryształy węglanu wapnia, naśladujące strukturę, wytrzymałość i inne właściwości betonu. Pojawiające się pęknięcia są więc samoistnie łatane, struktura ulega więc naprawie, zanim pojawią się większe problemy. Jeśli niewielkie pęknięcia betonu są automatycznie naprawiane w miejscu pojawienia się, nie dojdzie do ich powiększenia się i pojawienia się problemów, które będą wymagały naprawy lub wymiany konstrukcji. Brzmi to jak z powieści science-fiction, jednak to prawdziwe rozwiązanie poważnego problemu budowlanego, mówi profesor Nima Rahbar, główny autor artykułu opublikowanego na łamach Applied Materials Today. Rahbar i jego zespół wykorzystali enzymy z grupy anhydraz węglanowych (CA), które odpowiadają za szybki transport dwutlenku węgla z komórek do krwi. CA został dodany do cementu. Działa on jak katalizator, który w połączeniu z CO2 tworzy kryształy węglanu wapnia. Ich struktura jest podobna do struktury betonu. Gdy w betonie pojawiają się pęknięcia, dochodzi do kontaktu enzymu z atmosferycznym CO2 i wypełniania pęknięcia. Szukaliśmy naturalnego składnika, który powoduje najszybszy transfer CO2 i okazał się nim enzym CA. Enzymy w naszych organizmach reagują niezwykle szybko, mogą więc być używane do naprawy i wzmacniania struktur betonowych, mówi Rahbar. Nowy beton w ciągu 24 godzin naprawia pęknięcia w skali milimetrów. To dziesiątki razy szybciej niż inne proponowane rozwiązania tego typu. « powrót do artykułu
  2. Kino Astra w Weronie opuszczono ponad 20 lat temu. Gdy niedawno zabrano się za jego renowację, dokonano cennego odkrycia. W piwnicy kina znaleziono freski, a losy budynku „przypominają miniaturowe Pompeje”, jak je określił główny archeolog Werony. Podobnie bowiem jak Pompeje, niezwykłe zabytki zachowały się dzięki katastrofie. Nie wiadomo, czym był budynek, który posłużył za fundamenty kina. Wydaje się jednak, że został opuszczony po pożarze. Znaleziono bowiem resztki zawalonego dachu i pozostałości po spalonych drewnianych meblach. Pomimo pożaru ściany budynku przetrwały w świetnym stanie. Zachowały się wspaniałe kolory fresków, które datujemy na II wiek. Pierwsze badania w tym miejscu prowadzono już 15 lat temu, jednak dopiero teraz, gdy nowi właściciele byłego kina przystąpili do dużej renowacji, odkryto starożytny kompleks. Oczom archeologów ukazały się freski na ścianach oraz hypocaustum, system ogrzewania podłogowego, rozbudowany tutaj również o rury ogrzewające ściany. Miejscowa Soprintendenza Archeologia zapowiada zwołanie wkrótce konferencji prasowej, podczas której poinformuje o szczegółach odkrycia. W ubiegłym roku informowaliśmy, że w prowincji Werona – po dekadach poszukiwań – udało się znaleźć resztki rzymskiej willi i wspaniałą mozaikę. « powrót do artykułu
  3. W skałach w regionie Wuerhe w prowincji Xinjiang chińscy naukowcy znaleźli 114 odcisków kończyn dinozaurów. Badania wykazały, że to ślady pterozaurów, pozostawione przed 135 milionami lat. Wszystkie znajdowały się na powierzchni zaledwie 0,3 m2. Specjaliści z Instytutu Paleoantropologii i Paleontologii Kręgowców z Chińskiej Akademii nauk zidentyfikowali 57 odcisków kończyn górnych i 57 odcisków kończyn dolnych. Wskazuje to, że zwierzę poruszało się na czterech kończynach. Po przeanalizowaniu głównych cech morfologicznych odcisków, jak długość palców, uczeni stwierdzili, że nie nie należą one do żadnego z 15 znanych gatunków pterozaurów. Odkrywcy zaproponowali dla nowego gatunku nazwę Pteraichus wuerhoensis isp. nov. i datują go na wczesną kredę. Li Yang, główny autor badań, mówi, że nagromadzenie śladów i różna ich wielkość wskazuje, że zwierzęta w różnych wieku żyły stadach. W tym czasie region Wuerhe był pokryty wielkimi jeziorami. Pterozaury pozostawiły tu dużo śladów. Prawdopodobnie dlatego, że w jeziorach poszukiwały pożywienia, mówi uczony. « powrót do artykułu
  4. W łódzkim Bionanoparku powstanie laboratorium firmy NapiFeryn Bio Tech. Będzie w nim produkowane białko z rzepaku, które może zrewolucjonizować i rynek spożywczy, i naszą dietę. W działającej już prototypowej linii produkcyjnej powstaje tygodniowo kilka kilogramów izolatu białkowego (>90% białka) i koncentratu białkowo-błonnikowego (ok. 30% białka). Oba te produkty mogą być stosowane jako dodatki do słodyczy, makaronów, sosów, napojów, pieczywa czy wegańskich zamienników mięsa. Rzepak, w odróżnieniu od soi, uprawiany jest lokalnie – nie trzeba go importować ani zwiększać jego upraw, ponieważ w procesie pozyskiwania białka wykorzystuje się pozostałości po tłoczeniu oleju rzepakowego. Jest to alternatywne rozwiązanie dla białka zwierzęcego, przyjazne naturze – zostawia znacznie mniejszy ślad węglowy, stwierdziła Magdalena Kozłowska, prezes NapiFeryn BioTech. Białko z rzepaku ma doskonałe wartości odżywcze. Jest łatwo trawione i przyswajalne przez ludzki organizm. Dotychczasową przeszkodą w stosowaniu go w przemyśle spożywczym był jego charakterystyczny, gorzki posmak. Technologia opatentowana przez nas całkowicie ten problem usuwa. Nasze białko jest nie tylko zdrowe, ale też smaczne, mówi Piotr Wnukowski, wiceprezes firmy. Co prawda produkt jest testowany też przez firmę w eksperymentalnej kuchni, jednak NapiFeryn BioTech nie chce produkować żywności, ale licencjonować swój produkt koncernom spożywczym. Produkty zawierające białko rzepakowe mogą trafić do sklepów już w ciągu 2-3 lat. Izolat z białka z rzepaku został uznany za produkt bezpieczny i jest dopuszczony przez UE do stosowania w przemyśle spożywczym.Obecnie firma przygotowuje się do zarejestrowania koncentratu błonnikowo-białkowego. « powrót do artykułu
  5. Algorytmy sztucznej inteligencji mogą skrócić czas badań cytologicznych i tym samym pozwolić na szybsze diagnozowanie nowotworów u zwierząt. Narzędzie CyfroVet powstaje właśnie w Akademickim Centrum Komputerowym CYFRONET AGH. Jak podano w przesłanym PAP komunikacie, obecnie czas oczekiwania na wynik badania cytologicznego wynosi od kilku dni do 2 tygodni, a jego cena to około kilkaset złotych. Naukowcy z AHG przekonują, że istnieje możliwość znaczącego skrócenia tego czasu poprzez zastosowanie zautomatyzowanego systemu. Narzędzie takie pozwala na wykonanie zdjęcia próbki materiału cytologicznego, a następnie przeanalizowanie go z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji. Dzięki temu można ocenić zmiany patologiczne w preparacie. Dyrektor ACK Cyfronet AGH prof. Kazimierz Wiatr wskazał, że wyzwaniem jest zgromadzenie odpowiedniej liczby zdjęć preparatów cytologicznych o różnorodnym charakterze, które pozwolą na wytrenowanie algorytmu sztucznej inteligencji do rozpoznawania zmian nowotworowych z dużą dokładnością. Czasochłonny jest również proces oznaczania tzw. danych uczących, który wiąże się z ręcznym oznaczeniem zmian patologicznych przez lekarza eksperta oraz ich weryfikacji przez dyplomowanego patologa. Obecnie w ramach prac prowadzonych w projekcie CyfroVet opracowane zostało rozwiązanie pozwalające na klasyfikację wybranych zmian patologicznych z wykorzystaniem sieci neuronowych. Opracowane zostały również architektury sieci pozwalające na szczegółową detekcję pojedynczych komórek nowotworowych, która pozwala na bardziej dokładną analizę zachodzących zmian patologicznych. Zaprojektowane rozwiązanie pozwala uzyskać dokładności klasyfikacji na poziomie nawet 96 proc. System działa dla wybranych trzech zmian nowotworowych: mastocytomy, histiocytomy oraz chłoniaka – wskazał inicjator prac dr hab. inż. Maciej Wielgosz. W ostatnim czasie zespół prowadzi również badania nad holistycznym podejściem do diagnostyki weterynaryjnej, które dotyczy nie tylko zbadania zmian na zdjęciach preparatów cytologicznych pod mikroskopem, ale również informacji o zwierzęciu zebranych przez weterynarza w trakcie wstępnego wywiadu. Wywiad taki dotyczy wieku zwierzęcia, chorób czy lokalizacji zmian na powierzchni skóry. Są to tak zwane dane kategoryczne, które mogą w znaczący sposób wpłynąć na podjęcie przez lekarza decyzji diagnostycznej. Uwzględnienie tych danych w algorytmie sztucznej inteligencji pozwoli potencjalnie podnieść skuteczność jego działania. « powrót do artykułu
  6. Po raz pierwszy udało się stworzyć mapę granicy heliosfery. Mapa taka pomoże specjalistom w zrozumieniu, w jaki sposób wchodzą w interakcje wiatr słoneczny i wiatr z przestrzeni międzygwiezdnej. Fizycy od lat proponowali teoretyczne modele tej granicy. Teraz, po raz pierwszy, byliśmy w stanie dokonać pomiarów i stworzyć na tej podstawie trójwymiarową mapę, mówi główny autor badań, Dan Reisenfeld z Los Alamos National Laboratory. Heliosfera to bąbel tworzony przez wiat słoneczny, który niesie głównie protony, elektrony i cząstki alfa. Bąbel ten chroni Ziemię przez szkodliwym promieniowaniem z przestrzeni międzygwiezdnej. Reisenfeld i jego zespół wykorzystali dane z ziemskiego sztucznego satelity Interstellar Boundary Explorer (IBEX), który wykrywa cząstki z płaszcza Układu Słonecznego. To część heliosfery poza szokiem końcowym. Granicę płaszcza i całej heliosfery wyznacza zaś heliopauza. I właśnie tę granicę zmapowała sonda IBEX. To miejsce, w którym wiatr słoneczny, biegnący od Słońca, zderza się z materią międzygwiezdną, podążającą w stronę Słońca. IBEX dokonuje pomiarów za pomocą techniki podobnej do sonaru. Tak jak nietoperze wysyłają impulsy we wszystkich kierunkach i używają odbitego sygnału do stworzenia mapy otoczenia, my używamy wiatru słonecznego do mapowania heliosfery, wyjaśnia Reisenfeld. IBEX obserwuje rozkład strumieni energetycznych atomów neutralnych (ENA). Atomy takie powstają w wyniku zderzeń cząstek wiatru słonecznego z wiatrem przestrzeni międzygwiezdnej, gdy protony gorącego gazu mieszając się z atomami gazu neutralnego, wychwycą z nich elektrony. ENA nie mają ładunku elektrycznego, więc nie reagują na pola magnetyczne. Poruszają się po liniach prostych. W okolice Ziemi dociera niewiele takich atomów, jednak wystarczająco dużo, by IBEX je zarejestrował. Intensywność sygnału zależ od intensywności wiatru słonecznego docierającego do płaszcza Układu Słonecznego. Wiatr wysyłany przez Słońce ma różną moc, tworząc unikatowy wzorzec. IBEX jest w stanie zaobserwować ten wzorzec w powracającym sygnale ENA 2 do 6 lat później, w zależności od energii ENA oraz kierunku, w którym zwrócony jest satelita. To dzięki tej różnicy czasu możemy mierzyć odległość od regionów, w których powstają ENA, mówi Reisenfeld. Dzięki temu, analizując dane z pełnego cyklu słonecznego z lat 2009–2019, naukowcy byli w stanie stworzyć trójwymiarową mapę. Wykazała ona, że minimalna odległość pomiędzy Słońcem a heliopauzą wynosi około 120 jednostek astronomicznych w kierunku wiatru międzygwiezdnego, a w kierunku przeciwnym wynosi co najmniej 350 j.a. Tutaj jednak pomiar jest ograniczony możliwościami sondy. « powrót do artykułu
  7. Gdy przyciska nasz głód, a w danej chwili zupełnie nie po drodze nam z wyjściem do restauracji, a też gotowanie to nie jest coś, czego koniecznie chcemy, zostaje nam najczęściej zamówienie na wynos. Co wtedy robimy? Bierzemy telefon do ręki albo komputer i zamawiamy jedzenie online. Takie rozwiązanie sprawia, że potrawy szybko i sprawnie oraz w krótkim czasie lądują u nas domu. Jakie są więc nasze ulubione wybory? Pizza królową polskich stołów Okazuje się, że w naszym kraju niepodzielnie rządzi od wielu już lat  i dzieli pizza. Szczególnie przepadamy za takim włoskim plackiem, na którym jest duża ilość szynki, sera, grzybów oraz sosu. Dlatego nie budzi zdziwienia fakt, że w ścisłej czołówce są takie pozycje jak pepperoni, hawajska, margherita oraz capricciosa. Lubimy również nieco urozmaicać ten klasyk rodem z Italii, a więc często domawiamy dodatkowe sosy, ale też idziemy na całość zamawiając pizzę z połowami o dwóch różnych smakach. Gdy jednak najdzie nas ochota, możemy spróbować zamówić coś nowego, choćby w KFC. 4 smaki świata to znakomite kurczaki występujące w czterech różnych odsłonach, dzięki czemu na kulinarną nudę zdecydowanie nie można tu narzekać. Szybka uczta na talerzu Kuchnia włoska to jedno, ale oczywiście nie można zapomnieć o innych faworytach, do których rzecz jasna należą dania kuchni amerykańskiej. Nie dziwi, że wśród tych potraw niezmiennie palmę pierwszeństwa dzierży weteran wszelkich podsumowań – klasyczny burger. Oprócz amerykańskich dań upodobaliśmy sobie też kebaby, które od lat stanowią pokaźną część wszystkich zamówień dokonywanych telefonicznie lub online. Tradycja nie wychodzi z mody Co jeszcze sobie upodobaliśmy? To oczywiście Azja we wszystkich swoich bogatych odcieniach, w tym takie pyszności jak 4 smaki świata KFC, a poza tym rodzime przysmaki, które nadal robią furorę, a wśród nich oczywiście wiodą prym nieśmiertelne ruskie pierogi oraz kotlety schabowe, mielone, żurek oraz barszcz. Rynek wciąż się rozwija Ostatni rok mocno wpłynął na nasze kulinarne wybory, a zamówienia na wynos przez różne aplikacje mocno zyskały na popularności. Jednak ostatecznie to zamówienia telefoniczne wciąż są na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o rynek zamówień na wynos. Obecnie mamy mnóstwo stron, na których możemy szybko zorientować się w menu interesującej nas restauracji, a potem dokonać szybkiego wyboru. Prognozy jasno pokazują, że w ciągu najbliższych kilku lat prawie połowa zamówień będzie składana internetowo, a jeżeli weźmiemy pod uwagę statystyki demograficzne, to osoby składające zamówienia przeważnie mają powyżej dwudziestu lat i wybierają one potrawy przede wszystkim dla siebie i innych domowników. Ciekawostką jest fakt, że prawie piętnaście procent Polaków nigdy w życiu nie zamówiło jedzenia typu fast food. « powrót do artykułu
  8. Kwas dokozaheksaenowy (DHA), należący do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, wzroku i regulowania stanu zapalnego. Kwasy omega-3 są też wiązane ze zmniejszeniem ryzyka występowania nowotworów. Naukowcy z Uniwersytetu Katolickiego w Louvain (UCLouvain) zidentyfikowali właśnie mechanizm, który powoduje, że DHA i podobne doń kwasy tłuszczowe spowalniają wzrost guzów nowotworowych. Uczeni wykazali, że u myszy karmionych dietą bogatą w DHA guzy nowotworowe rozwijały się znacznie wolniej niż w przypadku zwierząt, którym podawano jednonienasycone kwasy tłuszczowe. To wskazuje, że ten wielonienasycony kwas tłuszczowy działa selektywnie przeciwnowotworowo i może uzupełniać leczenie farmakologiczne, mówi profesor Olivier Feron, który stał na czele grupy badawczej. Naukowcy od dawna próbują zbadać właściwości przeciwnowotworowe kwasów omega-3. Jednak nie nie jest to łatwe, a interpretowanie dotychczas uzyskanych wyników badań również sprawia trudności, gdyż ich autorzy korzystają z różnych kwasów wielonienasyconych, w różnych ilościach i podawanych w różny sposób. W 2016 roku zespół profesora Ferona, który specjalizuje się w onkologii, odkrył, że komórki w kwasowym środowisku guzów nowotworowych zastępują glukozę lipidami w roli źródła energii, które pozwala im na przeprowadzanie podziału. W ubiegłym roku informowaliśmy zaś, że kwaśne środowisko sprzyja przerzutom nowotworowym. W 2020 roku ten sam zespół zauważył, że takie komórki są najbardziej agresywne i nabywają zdolności do opuszczania guza i tworzenia przerzutów. W tym samym czasie inny uczony z Louvain, Yvan Larondelle z wydziału bioinżynierii, którego zespół pracuje nad ulepszonymi źródłami lipidów w diecie, zaproponował Feronowi wspólny projekt badawczy. Miał on polegać na sprawdzeniu zachowania komórek nowotworowych w obecności różnych kwasów tłuszczowych. Okazało się, że komórki nowotworowe pochodzące z obszarów guza, w których występuje środowisko kwasowe, w różny sposób reagują na różne kwasy tłuszczowe. Szybko odkryliśmy, że niektóre kwasy tłuszczowe stymulują rozrost komórek nowotworowych, a inne je zabijają, mówi naukowcy. Ich najważniejszym spostrzeżeniem było stwierdzenie, że DHA zatruwa komórki nowotworowe. Na potrzeby swoich badań naukowcy z UCLouvain wykorzystywali trójwymiarowe hodowle komórek nowotworowych. W obecności DHA komórki najpierw rosły, a później dochodziło do ich implozji. Odkryliśmy, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, ale również omega-6, powodowały śmierć komórek nowotworowych. U myszy z guzami nowotworowymi karmionych dietą wzbogaconą o DHA guzy rozwijały się wolniej niż u myszy na konwencjonalnej diecie. Analizy wykazały, że DHA działa na komórki nowotworowe za pośrednictwem mechanizmu zwanego ferroptozą. To forma śmierci komórkowej, dla której charakterystyczny jest wzrost poziomu nadtlenków lipidów. Im więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych w komórce, tym większe prawdopodobieństwo ich utlenienia. Normalnie w kwasowym środowisku guza komórki przechowują kwasy tłuszczowe w postaci kropli, co chroni je przed utlenianiem. Jednak w obecności dużych ilości DHA komórka zostaje przeciążona i nie jest w stanie odpowiednio przechowywać DHA, który ulega utlenieniu i zabija komórkę. Naukowcy przeprowadzili dodatkowe eksperymenty, w czasie których wykorzystali inhibitor metabolizmu lipidów, co jeszcze bardziej wzmocniło zjawisko niekorzystne dla komórek nowotworowych, przy okazji potwierdzając, że mechanizm działania DHA został dobrze zidentyfikowany. Dostarczyliśmy dowodów wskazujących, że ferroptoza jest wzmacniana, gdy znajdujące się w kwasowym środowisku komórki nowotworowe nie są w stanie poradzić sobie ze zwiększoną podaż wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, co naraża je na niekorzystne skutki utleniania. Dodatkowo naukowcy wykazali, że ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, którą należałoby przyjąć, by wywołać śmierć komórek nowotworowych, można zredukować podając inhibitory metabolizmu lipidów. Odkrycie może doprowadzić do opracowania nowych strategii walki z nowotworami. Dodatkowo naukowcy przypominają, że rekomendowana dzienna ilość DHA w diecie powinna wynosić co najmniej 250 mg dla osoby dorosłej. Tymczasem przeciętny dorosły przyjmuje 50–100 mg DHA dziennie. Ze szczegółami badań można zapoznać się w artykule Peroxidation of n-3 and n-6 polyunsaturated fatty acids in the acidic tumor environment leads to ferroptosis-mediated anticancer effects « powrót do artykułu
  9. Od 13 czerwca w Pałacu Radziwiłłów w Nieborowie prezentowany jest obraz Henryka Siemiradzkiego "Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła w roku 1829". Dzieło zostało wypożyczone z prywatnej kolekcji w Nowym Jorku; starania o sprowadzenie trwały ponad rok. Po raz ostatni polska publiczność mogła je podziwiać w Krakowie w 1888 r. Historia obrazu "Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła w roku 1829" powstał w 1887 r. na zamówienie Karola Kozłowskiego, poznańskiego wydawcy, pedagoga i literata. Radziwiłłowie zostali właścicielami 5 lat później, bo kupili to dzieło od innego kolekcjonera. I od tego momentu obraz znajdował się [...] w Paryżu. Nie wiemy, co się z nim działo podczas wojny, nie wiemy, co się z nim działo w połowie XX w. Wiemy, że w 1998 r. był wystawiony na aukcji w Sotheby's w Nowym Jorku i tam został zakupiony przez Johna Radziwiłła, obecnego właściciela - ujawniła kuratorka Monika Antczak w rozmowie z Romanem Czejarkiem ("Podróże Czejarka").   Powrót obrazu do kraju to historyczne wydarzenie. To dzieło, o którym dużo się mówi i pisze, a które właściwie nie było przez nikogo w kraju widziane. Trudno odtworzyć całą historię [obrazu]. Odnalazł się dopiero w 1998 r. na aukcji w Nowym Jorku, gdzie został zakupiony przez Johna Radziwiłła, dzięki którego uprzejmości udało się sprowadzić obraz do Polski – podkreśliła cytowana przez PAP Antczak. Możność obejrzenia obrazu w pałacowych wnętrzach (w sali weneckiej) to gratka dla muzealników i badaczy twórczości Siemiradzkiego, ponieważ dotąd znany był jedynie z reprodukcji cyfrowych. Publiczność będzie mogła zobaczyć obraz od 13 czerwca do 31 sierpnia br. Pokaz obrazu jest realizowany przez Muzeum w Nieborowie i Arkadii oraz Fundację Trzy Trąby. Później, do 14 listopada, płótno będzie prezentowane na Zamku Królewskim w Warszawie. To jedyne takie przedstawienie w twórczości Siemiradzkiego Obraz zajmuje wyjątkowe miejsce w twórczości malarza ze względu na polską tematykę, mocno odbiegającą od antycznych inspiracji Siemiradzkiego. Malarz uchwycił scenę koncertu Fryderyka Chopina, który w 1829 r. miałby odbyć się w jednej z posiadłości księcia Antoniego Henryka Radziwiłła (1775-1833). Choć kompozytor bywał u Radziwiłłów w Antoninie, Berlinie i Poznaniu, jest to jednak scena wykreowana. O ciepłych relacjach łączących Chopina z rodziną Radziwiłłów dowiadujemy się z jego korespondencji. Wiedział o tym również Siemiradzki, dla którego inspiracją przy komponowaniu obrazu stała się wydana w 1873 r. pierwsza biografia poświęcona Chopinowi autorstwa Marcelego Antoniego Szulca. Autor biografii w jednym z rozdziałów zamieścił opis zdarzenia, którego plastyczne odwzorowanie widzimy właśnie na obrazie Siemiradzkiego - napisano na stronie internetowej Pałacu Radziwiłłów w Nieborowie. Chcąc jak najlepiej przedstawić scenę, malarz posługiwał się dostępną ikonografią osób, które miały się znaleźć na obrazie. W centralnej części swojej kompozycji umieścił gospodarza domu, księcia Antoniego Henryka Radziwiłła i jego córkę Elizę. Wśród postaci można rozpoznać żonę księcia Antoniego - Luizę Hohenzollern, córkę Wandę, Alexandra von Humboldta - podróżnika, przyrodnika i twórcę nowożytnej geografii, Bernharda Kleina - niemieckiego kompozytora, Carla Ludwiga Bergera - profesora muzyki oraz Rahel Varnhagen von Ense - pisarkę pochodzącą z berlińskiej rodziny żydowskiej, która prowadziła jeden z najsłynniejszych salonów XIX wieku. Żywa dyskusja krytyków sztuki Była bardzo żywa dyskusja krytyków sztuki, która zarzucała Siemiradzkiemu jedną rzecz, a mianowicie, że wyeksponował nie Chopina, tylko Radziwiłła. I w tej prasie XIX-wiecznej są bardzo ciekawe opisy. Że [...] ten Chopin jest gdzieś w jakimś półcieniu, że cała uwaga widza skupia się na księciu Antonim Radziwille, że Siemiradzki namalował Chopina z drewnianymi nogami. I Siemiradzki po 4 latach przemalował postać Chopina - ujawniła Romanowi Czejarkowi kuratorka. Warto dodać, że obraz "Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła w roku 1829" od momentu powstania wzbudzał duże zainteresowanie. Nic więc dziwnego, że wielokrotnie pojawiał się na wystawach i był reprodukowany. W 1888 r. nakładem Karola Kozłowskiego powstała fotograwiura.   « powrót do artykułu
  10. Posłowie obu największych partii z amerykańskiej Izby Reprezentantów przygotowali pakiet ustaw antymonopolowych, które biorą na cel gigantów rynku IT. Jeśli ustawy zostaną przegłosowane, będą największą zmianą amerykańskiego prawa antymonopolowego od dziesięcioleci. Pięć ustaw to wynik trwającego ponad rok śledztwa i analiz nad konkurencyjnością rynku cyfrowego. Na cel biorą one "nieuregulowane wpływy Big Tech", stwierdzili ich autorzy. Amazon, Apple, Facebook i Google to cztery potężne koncerny, które mają wpływ na niemal każdy aspekt tego, co dzieje się w internecie. Ich wartość rynkowa przekracza 6 bilionów dolarów, a potęga i wpływy, jakie mają, pokazują, że tradycyjne prawo antymonopolowe nie działa w ich przypadku. Facebook to największy serwis społecznościowy na świecie, z którego korzysta tyle osób ile łącznie mieszka w Chinach i Indiach. Amazon kontroluje 38% amerykańskiego rynku sprzedaży online, a jego największy konkurent – Walmart – ma zaledwie 6% rynku. Ponadto Amazon, za pośrednictwem swojej platformy, zbiera olbrzymią ilość informacji o innych sprzedawcach. Od Apple App Store zależy los wielu deweloperów, dla których platforma ta jest jedynym sposobem dotarcia do olbrzymiej liczby klientów. Z kolei Google przetwarza około 90% wszystkich zapytań w internecie. Demokrata David N. Ciciline, przewodniczący Podkomitetu Antymonoplowego Izby Reprezentantów, w którym ostatnio szefowie gigantów zostali poddani wielogodzinnym publicznym przesłuchaniom, stwierdził: Obecnie nieuregulowane monopole technologiczne mają zbyt duży wpływ na naszą gospodarkę. Ich pozycja pozwala im decydować, kto wygra a kto przegra w grze rynkowej, mogą niszczyć małe firmy, podnosić ceny i pozbawiać ludzi pracy. Stronnicy wielkich korporacji mówią, że dzięki skali jaką osiągnęły Apple, Amazon, Facebook i Google firmy te mogły dokonać niespotykanych wcześniej innowacji i dostarczyć konsumentom tanich produktów technologicznych. Krytycy zaś twierdzą, że wpływy wielkich korporacji są szkodliwe dla pracowników, niszczą małe firmy i obciążają konsumentów innymi kosztami niż tyko finansowe. W proponowanych ustawach znalazły się przepisy, które zakazują dominującym platformom – jak App Store Apple'a czy Play Store Google'a – dyskryminowania sprzedawców, wybierania tych, którzy mogą z nich korzystać czy zapewniania im lepszych miejsc na platformach. Koncerny nie będą mogły decydować, kto wygra a kto przegra. Zakazane mają być akwizycje mające na celu zduszenie rodzącej się konkurencji lub takie, których celem będzie rozszerzenie lub wzmocnienie rynkowej pozycji online'owych platform. W ustawach przewidziano też ograniczenie dominującym platformom możliwości kontrolowania firm z różnych rynków. Znalazły się w nich również zapisy dotyczące obniżenia barier wejścia na rynek oraz zmniejszenia kosztów dla firm i konsumentów chcących zrezygnować z jednej platformy na rzecz innej. Ustawodawcy proponują też pierwszą od 2 dekad podwyżkę opłat za łączenie firm. Z opłat takich finansowane są działania antymonopolowe Departamentu Sprawiedliwości i Federalnej Komisji Handlu. Proponowane nowe przepisy to jednak nie wszystko. Wszystkie wymienione firmy mają na głowie procesy antymonopolowe wytoczone im zarówno przez Departament Sprawiedliwości, Federalną Komisją Handlu jak i prywatną konkurencję. Wspomniane 6-godzinne przesłuchania przed Izbą Reprezentantów, których owocem jest omawiany tutaj pakiet ustaw, miały miejsce w lipcu ubiegłego roku. Były one kulminacją trwającego kilkanaście miesięcy śledztwa, w czasie którego zgromadzono ponad 1,3 miliona dokumentów zarówno od wymienionych gigantów IT, ich konkurencji, jak i agencji antymonopolowych. Po przesłuchaniu powstał 449-stronicowy raport, w którym Apple'a, Amazona, Google'a i Facebooka oskarżono o naruszenie pozycji rynkowej. Inicjatywa ustawodawcza spotkała się już z krytyką. Proponowane ustawy spowodują, że rząd będzie zarządzał organizacjami przemysłowymi. Lekceważą one podstawy amerykańskiej gospodarki rynkowej i spowodują, że działające z powodzeniem firmy technologiczne nie będą mogły dostarczać konsumentom produktów i usług poprawiających ich życie, mówi Matthew Schruers, prezes organizacji Computer & Communications Industry Association. Głosy takie nie znajdują jednak zrozumienia u członków komitetu antymonpolowego. Republikanin Ken Buck stwierdził: Firmy Big Tech wykorzystują swoją dominującą pozycję do niszczenia konkurencji, cenzurowania swobody wypowiedzi i kontrolowania tego, w jaki sposób postrzegamy i rozumiemy świat. Nic nierobienie nie jest rozwiązaniem. Musimy działać teraz. « powrót do artykułu
  11. Najwcześniejsze wspomnienia, jakie przechowujemy w naszej pamięci, pochodzą przeważnie z czasu, gdy mieliśmy 2,5 roku, donoszą autorzy najnowszych badań. Odkrycie, o którym poinformowano na łamach recenzowanego pisma Memory, przesuwa pamięć o najwcześniejszych wydarzeniach z życia o cały rok. Autorka badań, doktor Carole Peterson z Memorial University of Newfoundland przeprowadziła analizę literatury specjalistyczne oraz publikowanych i niepublikowanych danych, które były zbierane przez nią i jej współpracowników w latach 1999–2020. To, z jakiego okresu pochodzą nasze najwcześniejsze wspomnienia jest płynną kwestią. Gdy zapytamy ludzi o to, jaki jest ich pierwsze wspomnienie, okazuje się, że nie jest to żadna ustalona granica. Wygląda to raczej jak zbiór wspomnień. Ludzie sobie przypominają coś, co uważają za najwcześniejsze wspomnienie, a gdy zadajemy im dodatkowe pytania, gdy damy im szansę, okazuje się, że są w stanie sięgnąć pamięcią dalej i dalej w czasie, mówi Peterson. Sądzimy, że pamiętają rzeczy z okresu, gdy mieli 2 lata. Ale nie zdają sobie z tego sprawy. Takie coraz głębsze sięganie do pamięci jest możliwe z dwóch powodów. Po pierwsze, jak już wspomniano, tylko nam się wydaje, że to co przypomnieliśmy sobie na wstępie. Po drugie, udokumentowaliśmy, że ludzie źle datują wczesne wspomnienia. Cały czas okazywało się, że badani twierdzili, że rzeczy, które sobie przypominali, pochodziły z czasu, gdy byli starsi, niż w rzeczywistości, dodaje doktor Peterson. Peterson od ponad 20 lat specjalizuje się w badaniach nad pamięcią. Szczególnie skupia się nad umiejętnością dzieci i dorosłych do przywołania najwcześniejszych wspomnień. W ramach swoich badań pracowała z 992 ochotnikami, a wspomnienia 697 z nich porównano ze wspomnieniami ich rodziców. Okazało się, że najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa – co potwierdzili rodzice badanych – pochodzą z wcześniejszego okresu niż sądzili badani. Zjawisko, które zauważyła Peterson, znajduje potwierdzenie w innych badaniach. Okazało się bowiem, że gdy dzieci miały przywołać najwcześniejsze wspomnienia 2 i 8 lat po tym, jak zapamiętane wydarzenia miały miejsca, potrafiły przywołać to samo wspomnienie, ale gdy minęło od niego 8 lat, dzieci uważały, że były starsze w momencie, gdy zdarzenie miało miejsce. Po ośmiu latach od wydarzenia, dzieci sądziły, że były o rok starsze niż w rzeczywistości były, gdy wydarzenie miało miejsce, zauważa uczona. Petersen mówi tutaj o efekcie teleskopu. Gdy przywołujemy wydarzenia, które miały miejsce dawno temu, to tak, jakbyśmy patrzyli przez teleskop. Im bardziej odległe wspomnienie, tym bliższe się wydaje. Okazuje się, że mamy tendencję do przesuwania najodleglejszych wspomnień o około rok, do czasu, gdy mieliśmy 3,5 roku. Okazało się jednak, że efekt ten nie dotyczy wydarzeń, które miały miejsce gdy byliśmy w wieku 4 lat i starszym. « powrót do artykułu
  12. Anonimowy uczestnik aukcji zaoferował 28 milionów dolarów za możliwość lotu pojazdem kosmicznym firmy Blue Origin w towarzystwie Jeffa Bezosa. Pierwszy załogowy lot pojazdu New Shepard ma odbyć się w 20 lipca. Na pokładzie znajdą się Jeff Bezos, jego brat Mark, zwycięzca ostatniej aukcji oraz czwarty, niewymieniony z nazwiska kosmiczny turysta. Pojazd wzniesie się do granicy ziemskiej atmosfery z przestrzenią kosmiczną i powróci na Ziemię. Nazwisko zwycięzcy aukcji zostanie ujawnione z w najbliższych tygodniach. Później ogłosimy też, kto będzie czwartym, ostatnim pasażerem, czytamy na Twitterze. Zwycięzca sobotniej aukcji pokonał około 20 rywali. Początek aukcji ogłoszono 19 maja, a 12 czerwca odbył się jej emocjonujący finał. Jeszcze dwa dni wcześniej najwyższa kwota zaoferowana za lot wynosiła 4,8 miliona USD. Podczas ostatnich, transmitowanych na żywo, 10 minut kwota bardzo wzrosła. Wylicytowana kwota, po odjęciu 6% prowizji firmy, która organizowała aukcję, trafi na konto założonej przez Blue Origin fundacji o nazwie Club for the Future. Celem fundacji jest inspirowanie młodych ludzi do wyboru kariery w dziedzinach STEM, czyli nauki, technologii, inżynierii i matematyki. New Shepard wystartuje z zachodniego Teksasu. Lot potrwa 10 minut, w czasie których pojazd przekroczy linię Karmana, wyznaczającą granice pomiędzy ziemską atmosferą a przestrzenią kosmiczną. Po starcie kapsuła załogowa oddzieli się od zespołu napędowego i spędzi cztery minuty na wysokości ponad 100 kilometrów. Zespół napędowy wyląduje na stanowisku znajdującym się około 3 kilometrów od miejsca startu. Kapsuła załogowa zaś będzie lądowała na powierzchni oceanu za pomocą trzech spadochronów. Dotychczas firma Blue Origin przeprowadziła kilkanaście udanych testów załogowych pojazdu New Shepard. Jesteśmy gotowi do lotu załogowego, oświadczyła Ariane Cornell, jedna z dyrektorów Blue Origin. Automatyczna kapsuła załogowa nie ma pilota. Wyposażona jest w sześć poziomo ustawionych foteli i liczne kamery upamiętniające lot. Nazwa New Shepard pochodzi od nazwiska pierwszego Amerykanina w przestrzeni kosmicznej, Alana Sheparda. Blue Origin będzie konkurowała w dziedzinie turystyki kosmicznej ze SpaceX Elona Muska i Virgin Glactic Richarda Bransona. Bezos i Musk publicznie podgrzewają atmosferę rywalizacji. SpaceX planuje zaś wysyłać turystów dalej niż Blue Origin. Chce zaoferować loty orbitalne. Obecnie firma Muska wozi astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Tymczasem Virgin Galactic zapowiada, że na początku 2022 roku rozpocznie regularnie komercyjne loty suborbitalne. Docelowo ma być ich 400 rocznie. Już w tej chwili 600 osób zarezerwowało lot, którego cena wynosi od 200 do 250 tysięcy. « powrót do artykułu
  13. Grupa 126 laureatów nagrody Nobla wezwała globalnych liderów do podjęcia pilnej akcji w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o połowę i odwrócenie trendu utraty bioróżnorodności do roku 2030. List w tej sprawie został złożony na ręce sekretarza generalnego ONZ Antonio Guterresa i premiera Wielkiej Brytanii Borisa Johnsona. List podpisali nobliści ze wszystkich dziedzin. Wśród sygnatariuszy są m.in. Georg Bednorz (Nobel w 1987 z fizyki), Konstantin Novoselov (fizyka, 2010), Peter Agre (2003, chemia), XIV Dalajlama (nagroda pokojowa, 1989), Jennifer Doudna (2020, chemia) czy Jeffrey Hall (2017, medycyna). Obok noblistów list podpisali inni znani naukowcy z całego świata. Długoterminowy potencjał ludzkości zależy od tego, czy dzisiaj będziemy w stanie docenić naszą przyszłość, czytamy. Oznacza to umiejętność docenienia odporności społeczeństw i odporności ziemskiej biosfery. Ludzkość późno zauważa wyzwania i szanse dotyczące aktywnego kierowania losem planety. Ale się budzimy, piszą autorzy listu. Długoterminowe, oparte na nauce decyzje polityczne są zawsze pomijane w obliczu bieżących potrzeb. Politycy i naukowcy muszą współpracować, by połączyć wiedzę naukową, krótkoterminowe potrzeby polityczne oraz konieczność zachowania życia na planecie w epoce antropocenu. List zatytułowany „Nasza planeta, nasza przyszłość” [PDF] został skierowany do polityków zgromadzonych na kończącym się dzisiaj szczycie G-7 w Wielkiej Brytanii. « powrót do artykułu
  14. Michael Packard, zawodowy poławiacz homarów, znajdował się około 14 metrów pod wodą, gdy nagle poczuł uderzenie, wokół zapadła ciemność i poczuł, że się przemieszcza. Pięćdziesięciosześciolatek sądził, że został zaatakowany przez jednego z rekinów, które powszechnie występują w pobliżu Cape Cod w stanie Massachusetts. Szybko jednak zdał sobie sprawę, że nie czuje ani ugryzienia, ani bólu. Wtedy zdał sobie sprawę, że znalazł się w paszczy wieloryba. Mężczyzna ocenia, że był współczesnym Jonaszem przez około 30 sekund. Nagle waleń wypłynął na powierzchnię wystawił głowę i zaczął nią potrząsać, wyrzuciło mnie w powietrze i wylądowałem w wodzie, mówił po wyjściu ze szpitala. Packarda z wody wyciągnął kolega, Josiah Mayo, z którym łowili homary. Charles Mayo, ojciec Josiaha, ekspert ds. waleni w Center for Coastal Studies mówi, że tego typu wydarzenia są bardzo rzadkie. Humbaki, bo to właśnie z tym gatunkiem Packard miał bliskie spotkanie, nie są agresywne. Zwierzę najprawdopodobniej polowało właśnie na ryby, gdy na drodze jego otwartej paszczy znalazł się nurek. Jooke Robins, również z Center for Coastal Studies, dodaje, że odżywiające się humbaki otwierają paszczę i przemieszczają się szybko, starając się wchłonąć jak najwięcej pożywienia. W tym czasie mogą nie widzieć wszystkiego, co mają przed sobą. Myślę, że dla zwierzęcia to było również zaskakujące zdarzenie, dodaje. Zdaniem Robbins Packardowi nie groziło połknięcie. Humbaki nie mają wystarczająco dużego przełyku, by mógł przezeń przejść dorosły człowiek. Nie oznacza to jednak, że był całkowicie bezpieczny. Gdyby wstrzymał oddech w momencie, gdy humbak go wypluł na powierzchni, mogłoby dojść do zatoru. Musiał zachować zimną krew. Żeby wyjść cało z takiej sytuacji trzeba być profesjonalistą. Przeżył, bo jest mądry, twardy i ma szczęście. Ani Mayo, ani Robbins nigdy wcześniej nie słyszeli o przypadku, by człowiek znalazł się w paszczy humbaka. « powrót do artykułu
  15. Codzienne spożywanie dużych ilości kofeiny może aż 4-krotnie zwiększać ryzyko jaskry u osób genetycznie podatnych na podwyższone ciśnienie w gałkach ocznych, donosi międzynarodowy zespół naukowy. Uczeni, pracujący pod kierunkiem specjalistów z Icahn School of Medicine at Mount Sinai, są pierwszymi, którzy wykazali związek pomiędzy dietą a genetyką w rozwoju jaskry. Osoby, w których rodzinach występowały przypadki jaskry, powinny zatem ograniczyć spożycie kofeiny. Już poprzednio opublikowaliśmy badania, których wyniki sugerowały, że duże spożycie kofeiny wiąże się z wyższym ryzykiem jaskry u osób z rodzinną historią tej choroby. Obecne badania dowiodły, że niepożądany związek pomiędzy dużym spożyciem kofeiny a jaskrą jest oczywisty wyłącznie w przypadku osób o najwyższym genetycznym ryzyku podwyższonego ciśnienia w gałce ocznej, podkreśla główny autor badań, Louis R. Pasquale. Naukowcy wykorzystali dane z UK Biobank i przeanalizowali informacje pochodzące z lat 2006–2010 dotyczące ponad 120 000 osób. Uczestnicy badań mieli od 39 do 73 lat, wszyscy dostarczyli dane na temat swojego stanu zdrowia oraz próbki DNA. Wypełniali też kwestionariusze opisujące ich dietę, w których skupiono się na ilości przyjmowanej dziennie kofeiny. Pytano ich także o kwestie związane ze zdrowiem wzroku oraz o rodzinną historię jaskry. Trzy lata po przystąpieniu do badań u wszystkich zmierzono ciśnienie w gałkach ocznych i dokonano oceny wzroku. Okazało się, że samo spożywanie dużych ilości kofeiny nie było powiązane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju jaskry i podwyższonego ciśnienia w gałkach ocznych. Inaczej jednak było w przypadku osób o najsilniejszych genetycznych predyspozycjach do podwyższonego ciśnienia w gałkach ocznych. W przypadku takich osób, należących do górnych 25% grupy ryzyka, prawdopodobieństwo rozwoju jaskry rosło wraz z ilością spożywanej kofeiny. u osób takich dzienne spożycie ponad 480 miligramów kofeiny, czyli czterech filiżanek dziennie, wiązało się ze zwiększeniem ciśnienia w gałkach ocznych o 0,35 mmHg. Stwierdzono również, że osoby z grupy o największym ryzyku podwyższonego ciśnienia, które spożywały ponad 3 filiżanki kawy dziennie (321 mg), chorowały na jaskrę 3,9-krotnie częściej niż osoby, które kawy nie piły i należały do grupy najmniejszego ryzyka. Osoby chorujące na jaskrę często pytają, czy mogą w jakiś sposób zmienić tryb życia, by lepiej kontrolować chorobę. Nasze badania sugerują, że osoby z grupy największego ryzyka mogą odnieść korzyści jeśli ograniczą spożycie kawy. Trzeba jednak podkreślić, że związek pomiędzy kofeiną a jaskrą występuje tylko w grupie najwyższego ryzyka i tylko przy spożywaniu dużych ilości kofeiny, mówi profesor Anthony Khawaja. « powrót do artykułu
  16. W paśmie Jotunheimen około 250 kilometrów na północ od Oslo znajduje się płat lodowy Lendbreen. Obecnie to bardzo niedostępne tereny, ale niedawne badania wykazały, że od czasów rzymskich po epokę wikingów wiódł tamtędy ważny szlak na wybrzeże. Badający go naukowcy znaleźli tam niedawno drewnianą skrzynkę sprzed wieków. Po otwarciu czekała na nich niespodzianka. I to niejedna. Okazało się, że w skrzynce znajduje się żółtobrązowa substancja. Analizy przeprowadzone w Muzeum Historii Kultury w Oslo wykazały, że to wosk pszczeli. Wewnątrz skrzynki zachowały się najprawdopodobniej pozostałości po świecy. Jednak to nie był koniec niespodzianek. Kolejne analizy wykazały, że skrzynkę wykonano z sosny, a powstała ona pomiędzy 1475 a 1635 rokiem. Wyniki datowania były największym zaskoczeniem. Podobne skrzynki znane były z terenu Norwegii, ale z czasów znacznie bliższych współczesnym. Służyły one do przenoszenia świec pomiędzy główną farmą a farmą letnią. Teraz okazało się, że wykorzystywano je znacznie dawniej niż sądzono. Lendbreen, o którym już dwukrotnie pisaliśmy, nie przestaje zaskakiwać. Ledwie w ubiegłym roku datowanie kilkudziesięciu przedmiotów tam znalezionych pokazało, że przejście to było używane przez podróżników, kupców i rolników już około 300 roku. Świadczy o tym tunika z owczej wełny, która wyłoniła się z topniejącego lodu w 2011 roku. Jest ona najstarszym ubraniem znalezionym na terenie Norwegii. Najbardziej intensywnie wykorzystywano je w epoce wikingów, około 1000 roku, w czasie dużej mobilności i rosnącego handlu w Skandynawii i całej Europie, mówi współautor badań, James Barrett z University of Cambridge. Rolnicy i paterze wykorzystywali przejście, by dostać się wraz ze stadami na letnie pastwiska. Mieli tam tymczasowe domy, w których mieszkali od wiosny do jesieni. Jeden z takich rolników musiał zgubić znalezione właśnie pudełko ze świeczką. Sam fakt, że świecę transportowano w specjalnie stworzonym pudełku z zamknięciem świadczy o tym, jak ważnym była ona przedmiotem jako jedyne źródło światła w tymczasowym domu. Dotychczas na Lendbreen znaleziono ponad 1000 artefaktów, w tym skórzane buty, podkowę oraz kości udomowionego psa wraz z obrożą i smyczą. « powrót do artykułu
  17. Dwa niezależne zespoły badawcze stworzyły kwantowe wzmacniacze zdolne do przechowywania multipleksowanych sygnałów, przekazywania splątanych cząstek i pracy na częstotliwościach używanych w telekomunikacji. To bardzo ważny krok w rozwoju skalowalnego kwantowego internetu. Kwantowa sieć komputerowa nie tylko byłaby siecią znacznie bardziej bezpieczną, ale również pozwalałaby np. na dystrybucję zadań obliczeniowych pomiędzy komputerami kwantowymi, co z kolei umożliwiłoby na rozwiązywanie niezwykle złożonych problemów. Zasadniczym elementem kwantowego internetu będą kwantowo splatane połączenia pomiędzy węzłami takiej sieci. Problem jednak w tym, że tworzenie stanu splątanego przy dużym transferze danych na duże odległości jest bardzo trudne. Wynika to z faktu, że kwantowa informacja ulega degradacji podczas przesyłania, a zasady mechaniki kwantowej nie pozwalają na użycie standardowych wzmacniaczy. Potrzebne są więc wzmacniacze kwantowe, wzmacniające informację i podlegające zasadom fizyki kwantowej. Dwie niezależne grupy badawcze, jedna z hiszpańskiego Instytutu Nauk Fotonicznych (ICFO – Institut de Ciències Fotòniques), druga zaś z Uniwersytetu Nauki i Technologii Chin (USTC), pokazały, jak kwantowe układy pamięci mogą posłużyć do budowy praktycznych kwantowych wzmacniaczy. Oba zespoły użyły źródeł par fotonów, gdzie jeden z fotonów jest składowany w kwantowej pamięci, a drugi jest wysyłany jako sygnał rozgłaszający i potwierdzający splątanie. Multipleksing, rozumiany tutaj jako możliwość jednoczesnego składowania wielu sygnałów w postaci fotonów o różnych długościach fali jest realizowany za pomocą protokołu kwantowego optycznego grzebienia częstości. Dzięki temu taki system nie musi czekać na udane zakończenie rozgłaszania przed wygenerowaniem kolejnej pary fotonów. Co bardzo ważne, całość pracuje na częstotliwościach używanych obecnie w systemach telekomunikacyjnych, jest więc kompatybilna z już istniejącymi sieciami. Hiszpanie stworzyli system, który wykorzystuje pamięć kwantową przechowującą fotony w milionach atomów przypadkowo rozrzuconych w krysztale wzbogaconym metalem ziem rzadkich. Użyli przy tym różnych długości fali, 606 nm dla przechowywania i 1436 nm (częstotliwość telekomunikacyjna) dla rozgłaszania splątania. Ich system może przechowywać sygnały przez 25 mikrosekund zanim je uwolni. Splątanie uzyskiwane jest pomiędzy dwoma układami przechowującymi foton w superpozycji. Układy znajdują się w odległości 10 metrów od siebie. Z kolei Chińczycy wykorzystali kwantowe układy pamięci bazujące na kryształach wzbogaconych jonami metali ziem rzadkich. Zbudowali dwa węzły i stację pośrednią pomiędzy nimi. W każdym z węzłów przechowywany jest jeden z pary splątanych fotonów. Jeden z fotonów z pary uwalniany jest po 56 nanosekundach w celu analizy, a drugi przechodzi do stacji pośredniej. Dokonywany jest wspólny dla nich pomiar stanu Bella. Węzły dzieli odległość 3,5 metra. Musimy jeszcze pokonać sporo przeszkód technologicznych, mówi lider hiszpańskiej grup badawczej, Hugues de Riedmatten. Chcemy uzyskać lepszą stabilizację częstotliwości czy lepszą kontrolę nad liczoną w setkach nanometrów długością łączy optycznych. Pracujemy nad poprawieniem wydajności źródła,z wydłużeniem czasu przechowywania informacji w kwantowej pamięci i systemami odczytu danych. Zmierzamy w kierunku budowy wielowęzłowej sieci i zwiększenia odległości pomiędzy kwantowymi wzmacniaczami. Z kolei Zhou Zongquan z USTC powiedział: przeprowadziliśmy kompletną demonstrację podstawowego połączenia w kwantowym wzmacniaczu. Chińczycy zapowiadają ulepszenia źródła światła w celu zwiększenia tempa uzyskiwania splątania. Dodają, że zanim ich system znajdzie praktyczne zastosowanie, konieczne będzie znaczące poprawienie parametrów kwantowej pamięci. Ronald Hanson z Uniwersytetu Technologicznego w Delft chwali prace obu zespołów. Mówi, że to ważny krok w kierunku budowy praktycznych wzmacniaczy kwantowych, a niezwykle ważny jest fakt, że urządzenia pracują z częstotliwościami współczesnych sieci telekomunikacyjnych. Pod wrażeniem jest też Rodney Van Meter z japońskiego Keio Univeristy. Oba zespoły osiągnęły coś znaczącego: stworzyły dwie pary splątanych fotonów, przechowały po dwa fotony w różnych układach pamięci oddalonych od siebie na pewną odległość, a dwa kolejne wysłały w tym czasie, by przeprowadzić pomiar. Osiągnięcia USTC i ICFO zostały opisane na łamach Nature. « powrót do artykułu
  18. Firma OM Digital Solutions, która przed kilkoma miesiącami przejęła legendarną markę Olympus, zaprezentowała właśnie nowy aparat fotograficzny systemu Mikro Cztery Trzecie – model Olympus PEN E-P7. Pod względem wzornictwa urządzenie nawiązuje do klasycznych modeli firmy, jednak w środku znajdziemy zdecydowanie współczesne komponenty – m.in. zaawansowany profil kolorów Colour Profile Control, 20-megapikselowy sensor Live MOS oraz pięcioosiową stabilizację obrazu w korpusie. Przedstawiciele firmy zapewniają, że model E-P7 projektowano z myśl o zachowaniu wierności i spójności z charakterystycznym, wyrafinowanym wzornictwem serii Olympus PEN (będącym dziełem klasyka designu, Yoshihisa Maitani'ego). Detale, takie jak np. aluminiowy przód aparatu czy tylne pokrętła, dopracowano tak, by wyróżniały się stylowym, unikalnym wzornictwem. Samo body waży 337 g*, a w połączenie ze standardowym obiektywem zoom M.Zuiko Digital ED 14-42mm F3.5-5.6 EZ – zaledwie 430 g. Kluczowymi komponentami nowości są oczywiście elementy odpowiadające za rejestrowanie obrazu - połączenie sensora 20 Megapixel Live MOS, szybkiego procesora obrazu TruePic VIII oraz obiektywu M.Zuiko zapewnia doskonałą jakość zdjęć. O ich ostrość dba 5-osiowa stabilizację in-body, (zapewniającą do 4,5 stopnia kompensacji), a także zaawansowany ciągły Auto-focus oraz algorytm Face Priority/Eye Priority AF (znany z aparatów z profesjonalnej serii OM-D) – co pozwala na zapewnienie stałego focusu na twarzach i oczach fotografowanych osób. Nowy model to świetna propozycja dla zarówno dla ambitnych amatorów fotografii, jak i fotografów bardziej zaawansowanych, poszukujących świetnej jakości w kompaktowej formie. Urządzenie wyposażono m.in. w rozbudowany system profili, filtrów i efektów - pokrętło Profile Control na przodzie obudowy E-P7 pozwala błyskawicznie przełączać się pomiędzy standardowym profilem fotografowania, a Colour, Monochrome czy profilami filtrów/efektów, wśród których znalazło się 12 kolorów, 10 stopni nasycenia, korekty Highlight&Shadow, a także predefiniowane profile (np. film analogowy, filtry kolorowe czy efekt ziarna filmowego, pozwalający rejestrować niesamowite zdjęcia czarno-białe). Spośród funkcji dodatkowych warto wymienić: •    Wbudowaną łączność WiFi & Bluetooth (pozwala na łatwe wysyłanie zdję na smartfony, a także użycie telefonu np. jako pilota zdalnego sterowania do aparatu) •    Odchylany ekran LCD – ułatwia np. wykonywanie zdjęć i selfie pod różnymi kątami. •    Tryb zaawansowany (Advanced Photo) – pozwala na skorzystanie z zaawansowanych technik fotograficznych – takich jak Multi Exposure czy trybów długiego naświetlania Live Composite. •    Stabilizowane wideo 4K •    Ładowanie via USB PEN E-P7 pojawi się w sprzedaży w połowie czerwca 2021, w dwóch wariantach kolorystycznych – biało-srebrnym oraz czarno-srebrnym. Body dostępne będzie w cenie od 799€ zaś zestaw z obiektywem M.Zuiko Digital ED 14-42mm F3.5-5.6 EZ w cenie 899€. « powrót do artykułu
  19. Po 24 000 lat spędzonych w syberyjskiej wiecznej zmarzlinie wrotki z podgromady Bdelloidea odżyły w laboratorium. To absolutny rekord przetrwania dla tych zwierząt. Dotychczas wiedzieliśmy bowiem, że potrafią one przeżyć do 10 lat po zamrożeniu w temperaturze od -20 do 0 stopni Celsjusza. Próbki gleby, z której pochodziły ożywione wrotki pobrano z głębokości 3,5 metra w pobliżu środkowego biegu syberyjskiej rzeki Alazeja. Pobrany rdzeń zawierał bogaty w lód muł z późnoplejstoceńskiej formacji Yedoma. Przeprowadzone w różnych laboratoriach badania wykazały, że osady były tak mocno zbite, iż nie mogły się w nich przemieszczać organizmy wielkości 2 mikrometrów, zatem wielkości bakterii. To zaś oznacza, że nie mógł w nich przebiegać ruch w pionie, zatem uwięzione w osadach mikroorganizmy pochodzą z tego samego okresu co datowana radiowęglowo materia znajdująca się na tej samej głębokości. Wrotki, podobnie jak niesporczaki, są znane ze swojej niezwykłej odporności na niekorzystne warunki środowiskowe. Potrafią wytrzymać duże dawki promieniowania, niskie temperatury, odwodnienie czy niski poziom tlenu. Jednak najnowsze badania pokazują, że nie docenialiśmy ich odporności. Nasze badania to najsilniejszy dowód na to, że wielokomórkowe zwierzęta mogą przeżyć dziesiątki tysięcy lat kryptobiozy, stanu niemal całkowicie zatrzymanego metabolizmu, mówi Stas Malawin, jeden z autorów badań. Ożywiliśmy zwierzę, które żyło wraz z mamutami, dodaje. W celu ożywienia wrotek, Malawin i jego współpracownicy umieścili część pobranego materiału na szalce Petriego wypełnionej odpowiednim podłożem i poczekali, aż organizmy, które przeżyły zamrożenie, wybudzą się, zaczną się poruszać i rozmrażać. Wrotki Bdelloidea rozmnażają się aseksualnie. Nie znamy samców tych wrotków. Mimo, że 24 000 lat to imponujący wynik, nie jest on rekordem pod względem długości przeżycia zwierzęcia. Ten należy do nicienia, który spędził w wiecznej zmarzlinie 32 do 42 tysięcy lat. Wizja, że wielokomórkowy organizm może zostać zamrożony, przechowany przez tysiące lat i przywrócony do życia, jest bardzo popularnym motywem w literaturze science-fiction. Oczywiście im bardziej złożony organizm, tym jest to trudniejsze. A w przypadku ssaków – obecnie niemożliwe. Jednak samo przejście od zamrożenia jednokomórkowego organizmu po organizm z układem pokarmowym i mózgiem, to olbrzymi krok naprzód, stwierdza Malawin. Szczegóły badań opublikowano na łamach Cell. « powrót do artykułu
  20. Dla uczczenia obchodów 50. rocznicy odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie Łukasz Rojewski wyhodował niezwykłą różę - Królową Warszawy. Od 10 do 13 czerwca można ją zobaczyć na Królewskiej Wystawie Kwiatów "Muzeum w zgodzie z naturą". Później będzie cieszyć oczy w zamkowych ogrodach. Magnoliowa piękność Kwiat zostanie uroczyście "ochrzczony" 12 czerwca o godz. 12 w Ogrodach Zamku Królewskiego w Warszawie. Gośćmi specjalnymi wydarzenia mają być śpiewaczka operowa Małgorzata Walewska, a także Mireille Steil - szefowa Luksemburskiego Towarzystwa Miłośników Róż (Association des amis de la rose - Luxembourg) oraz wiceprzewodnicząca (Vice-President Europe) Światowej Federacji Towarzystw Różanych. "Królowa Warszawy" to odmiana mrozoodporna. Jest różą rabatową, ale doskonale nadaje się także do kompozycji kwiatowych. Od dołu płatki mają [...] kolor magnoliowy, a gdy róża jest już dojrzała, w pełnym otwarciu, to zmienia kolor na perłowy - opowiada jej hodowca. Hodowla "Królowej Warszawy" trwała 10 lat. Nie wzeszła w pierwszym roku, ale dopiero dwa lata po wysianiu. Ale opłacało się czekać - podkreśla Rojewski. Królewska Wystawa Kwiatów "Muzeum w zgodzie z naturą" Ekspozycja jest prezentowana w Arkadach Kubickiego oraz w przestrzeni Ogrodów Dolnych Zamku Królewskiego. Jak zaznaczono na witrynie Zamku, Królewska Wystawa Kwiatów łączy fascynację przyrodą i światem sztuki, a jednocześnie zwraca uwagę na ważkie kwestie, takie jak aktualne wyzwania związane ze zmianami klimatu czy wpływ dobrostanu natury na jakość naszego życia. Tematy przewodnie ekspozycji – róża i bioróżnorodność – miały posłużyć za impuls dla artystycznej wyobraźni architektów krajobrazu, ogrodników i florystów [...]. Wystawa jest podzielona na 9 stref tematycznych: 1) moc bioróżnorodności (jest to naturalistyczna aranżacja, która ukazuje piękno i wartość łąk oraz dzikich zbiorowisk), 2) siła ziół (aranżacja inspirowana klasztornym wirydarzem i zdobywaną od wieków wiedzą we współczesnym wymiarze), 3) róż-norodność (bogaty i różnorodny świat róż), 4) cztery pory roku w Ogrodach (rzeźbiarska i florystyczna symbolika pór roku), 5) Królowa Warszawy, 6) florystyczne arcydzieła, 7) muzeum natury (żywe obrazy kwiatowe inspirowane malarstwem), 8) zielona strona miasta, 9) Ogrody Zamku Królewskiego w Warszawie (nowe aranżacje, rzeźby, instalacje florystyczne "Żywioły Natury"). Jak podkreśliła na środowej konferencji kuratorka wystawy inż. Monika Drąg, Królowa Warszawy dołącza do królewskiej kolekcji roślin - do tulipana nazwanego w 2019 r. Sercem Warszawy. Wystawa Kwiatów była montowana 144 godziny, czyli siedem pełnych dni. Zajmuje 128 metrów długości i ponad 548 m2. Nad aranżacją wystawy pracowało ponad 250 osób każdego dnia. Byli to m.in. architekci krajobrazu, ogrodnicy, floryści. Wystawę tworzy 9 tysięcy różnych odmian roślin i niemal 2 tysiące kwiatów ciętych. Najwyższa roślina ma wysokość 4,5 metra a najniższa 2 centymetry – dodała. « powrót do artykułu
  21. Naukowcy z izraelskiego Instytutu Weizmanna oraz Kalifornijskiego Instytutu Technologicznego (Caltech) obliczyli masę wszystkich wirusów SARS-CoV-2, które zainfekowały ludzi na całym świecie. Na łamach Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) badacze wyjaśniają, w jaki sposób dokonali obliczeń i jak ich praca może przyczynić się do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w zainfekowanym organizmie. Uczeni rozpoczęli od tego, że pojedynczy wirus SARS-CoV-2 waży około 1 femtograma. Następnie wykorzystali dane z badań nad rezusami, by dowiedzieć się, ile wirusów znajduje się w różnych częściach zainfekowanego organizmu. Dane to przemnożono tak, by uzyskać informacje odnoszące się do ludzi, którzy mają większe organy. Z tak przeprowadzonych obliczeń wynika, że przeciętny zainfekowany człowiek ma w organizmie od 1 do 10 mikrogramów wirusa. Jako, że w każdym momencie pandemii zainfekowanych było od 1 do 10 milionów osób, naukowcy stwierdzili, że łączna masa wirusa SARS-CoV-2 w organizmach ludzi to od 100 gramów do 10 kilogramów. Autorzy badań uważają, że obliczenia tego typu dają lepszy pogląd na to, co dzieje się w zainfekowanym organizmie. Porównanie liczby wirusów biorących udział w pojedynczej infekcji może bowiem rzucić światło na to, jak wirus ewoluuje w jednym organizmie. Wychodząc z takiego założenia i z tego, co wiemy o podobnych wirusach, uczeni stwierdzili, że podczas pojedynczej infekcji SARS-CoV-2 doświadczy średnio 0,1 mutacji genomu. Biorąc pod uwagę fakt, że pomiędzy infekcjami mija 4–5 dni, w ciągu miesiąca wirus może średnio zgromadzić 3 mutacje. Obliczenia zgadzają się z tym, co zauważono podczas dotychczasowych badań nad SARS-CoV-2. « powrót do artykułu
  22. Uczeni z Uniwersytetów w Aberdeen i Leicester zidentyfikowali w mózgu obszar, który napędza zapotrzebowanie na pożywienie bogate w białko. Odkrycie może mieć znaczenie dla rozwoju personalizowanych terapii otyłości. Nie od dzisiaj bowiem wiadomo, że dieta niskobiałkowa jest powiązana z otyłością. Naukowcy zauważyli, że gdy szczury trzymano na diecie niskobiałkowej, doszło do większej aktywizacji pola brzusznego nakrywki (VTA), czyli jądra limbicznego śródmózgowia, obszaru odpowiedzialnego za aktywne poszukiwanie jedzenia. Z badań wynika, że gdy wcześniej ograniczy się dostarczanie protein, VTA staje się bardziej wrażliwe na proteiny niż na inne składniki odżywcze. To zaś sugeruje, że mózgi zwierząt działają tak, by upewnić się, że dostawy białka zostaną utrzymane na odpowiednim poziomie. Taka adaptacja jest zrozumiała, gdyż niedobór białka może mieć katastrofalne skutki zdrowotne. Ponadto wcześniejsze badania wiązały niski poziom białek z otyłością. Nie wiadomo było jednak, jak na zjawisko to wpływa mózg. Współautor badań doktor Fabien Naneix mówi: Odkryliśmy, że zmniejszenie podaży białka zwiększyło preferencje ku żywności, w której jest więcej białka niż węglowodanów. Ta preferencja ku białkom jest powiązana z większą odpowiedzią VTA i gdy zwierzęta przestawia się z normalnej zbilansowanej diety na dietę niskobiałkową, dochodzi do indukowania preferencji ku białkom, jednak zmiany w VTA wymagają intensywnego procesu uczenia się. Nasze badania są pierwszymi, łączącymi preferencje ku białkom ze specyficzną aktywnością mózgu. Wiemy,że VTA odgrywa kluczową rolę w procesach pobierania innych składników odżywczych. Teraz wykazaliśmy, że dotyczy to również białek. « powrót do artykułu
  23. Przed 1000 lat dwóch blisko spokrewnionych wikingów zginęło gwałtowną śmiercią: jeden na duńskiej wyspie Fionia, drugi w Anglii w dzisiejszym Oxfordzie. Teraz ich szczątki możemy oglądać na wystawie zorganizowanej przez Narodowe Muzeum Danii w Kopenhadze. Mężczyzna, który zginął na Fioni był ponad 50-letnim rolnikiem. Liczne zagojone rany świadczą, że brał udział w wielu łupieżczych wyprawach. Zginął od pchnięcia w lewą część miednicy. Ten cios kosztował go życie. Wiemy to, gdyż ta rana się nie zagoiła, mówi Jesper Hansen, główny kurator w Muzeum Miejskim Odense. Szkielet tego mężczyzny znaleziono w 2005 roku. Badania wykazały, że miał 180 cm wzrostu, cierpiał na zapalenie stawów i prawdopodobnie gruźlicę. Szkielet spokrewnionego z nim 20-latka znaleziono w 2008 roku w masowym grobie pod kampusem St. John's College w Oksfordzie. Został on pochowany z co najmniej 35 mężczyznami w wieku 16–25 lat. Mężczyźni byli prawdopodobnie ofiarami masakry w dniu św. Brykcjusza, która miała miejsce 13 listopada 1002 roku. Gdy król Anglików Ethelred II Bezradny dowiedział się o planowanym zamachu na jego życie, nakazał zabić wszystkich Duńczyków w Anglii. Mężczyzna spokrewniony z rolnikiem pochowanym na Fioni zginął od kilkunastu ran kłutych. Zmarł od wielu ran zadanych różnymi rodzajami broni, mówi Lasse Soerensen z Muzeum Narodowego. Eske Willerslev, słynny genetyk z Uniwersytetu w Kopenhadze, mówi, że badania genetyczne wykazały, iż obaj zmarli byli albo przyrodnimi braćmi, albo wujem i siostrzeńcem lub bratankiem. Mogli żyć w tym samym czasie lub mogło dzielić ich pokolenie. Trudno powiedzieć, czy żyli jednocześnie czy dzielił ich czas, być może generacja. W ich pochówkach nie znaleźliśmy materiału, który pozwoliłby na precyzyjne datowanie, mówią autorzy badań. Największym osiągnięciem jest fakt zauważenia pokrewieństwa między ludźmi pochowanymi w tak odległych od siebie miejscach. Dzięki najnowszym technikom badania DNA oraz izotopów strontu, zyskujemy możliwość badania ruchów ludności na przestrzeni setek lat. Badania, w ramach których zauważono pokrewieństwo pomiędzy 50-letnim wikingiem pochowanym w Danii, a 20-latkiem zabitym na polecenie angielskiego króla, zostały przeprowadzone w 2020 roku. Zsekwencjonowano wówczas DNA 442 osób żyjących w Europie Północnej od epoki brązu po średniowiecze, a ich genomy porównano z ponad 4000 ludzi, których DNA było znane z wcześniejszych badań. Znaleziono wówczas kilkanaście przypadków spokrewnionych ze sobą osób, w tym dwóch wspomnianych wikingów. « powrót do artykułu
  24. Na australijskim University of Queensland powstał pierwszy mikroskop wykorzystujący efekt splątania kwantowego, który przewyższa obecnie dostępne mikroskopy. Pozwala on dostrzec niewidoczne dotychczas struktury biologiczne. Mikroskop będzie niezwykle przydatny w biotechnologii, a wykorzystane przezeń techniki mogą znaleźć szereg zastosowań od nawigacji po obrazowanie medyczne. Ten przełom pozwoli na rozwój wielu nowych technologii, od doskonalszych systemów nawigacyjnych po lepsze maszyny do rezonansu magnetycznego, mówi profesor Warwick Bowen z Quantum Optics Lab i ARC Centre of Excellence for Engineered Quantum Systems. W końcu pokazaliśmy czujnik, który przewyższa istniejące technologie niekwantowe. To niezwykle ekscytujące. Mamy tutaj pierwszy dowód na to, że wykorzystanie splątania kwantowego w obrazowaniu może prowadzić do całkowitej zmiany paradygmatu, stwierdza Bowen. W opracowanej przez australijską armię Quantum Technology Roadmap, czujniki kwantowe mają dokonać rewolucji w dziedzinie opieki zdrowotnej, inżynierii, transporcie czy wykorzystaniu surowców. Największym osiągnięciem australijskich naukowców jest przekroczenie niepokonanej dotychczas bariery, z którą zmagała się mikroskopia optyczna. Najlepsze mikroskopy optyczne wykorzystują lasery, których światło jest miliardy razy jaśniejsze niż światło słoneczne. Delikatne systemy biologiczne, jak ludzkie komórki, mogą przetrwać w takich warunkach jedynie przez krótki czas. To poważny problem. Tymczasem dzięki kwantowemu splątaniu uzyskaliśmy w naszym mikroskopie 35-procentową poprawę jakości obrazu bez jednoczesnego niszczenia komórek. To pozwoliło nam na zobrazowanie miniaturowych struktur, które normalnie pozostałyby niewidoczne, wyjaśnia Bowen. Badania Australijczyków zostały opisane na łamach Nature. Były one finansowane przez Biuro Badań Naukowcy US Air Force oraz Australian Resarch Council. « powrót do artykułu
  25. Podczas badań szamba z okresu islamskiego w mieście Jawne znaleziono świetnie zachowane jajko kurze sprzed 1000 lat. Fragmenty skorupek jaj znane są z innych wykopalisk. Jednak ze względu ich delikatną strukturę niezwykle rzadko znajduje się całe jajka. To odkrycie na skalę światową, mówi doktor Lee Perry Gal z Izraelskiej Służby Starożytności, ekspert od drobiu w świecie starożytnym. Częściej znajduje się całe jaja strusi pochodzące ze starożytności. Mają grubszą skorupę. To zadziwiające, że liczy sobie ono 1000 lat. Jajko zachowało się wyjątkowo dobrze dzięki warunkom, w jakich spoczywało przez wieki. Przechowało się w szambie zawierającym miękkie ludzkie odchody, dodaje dyrektor wykopalisk, Alla Nagorsky. Na spodzie jajka było niestety niewielkie pęknięcie, przez które wyciekła większość zawartości. Zostało jednak nieco żółtka, co pozwoli na przeprowadzenie analiz DNA. Pomimo tego, że archeolodzy starali się wydobyć jajko niezwykle ostrożnie, doszło do uszkodzenia jego skorupki. Na szczęście specjalistom z laboratorium materiałów organicznych udało się ją naprawić. Hodowla drobiu została wprowadzona na teren Izraela przed 2300 lat, w czasach hellenistycznych i wczesnym okresie rzymskim. Od VII wieku, w okresie muzułmańskim, widoczny jest znaczy spadek liczby świńskich kości. To wskazuje na egzekwowanie zakazu jedzenia wieprzowiny. Wtedy też na popularności zyskały drób i jajka. « powrót do artykułu
×
×
  • Dodaj nową pozycję...