KopalniaWiedzy.pl

Odchody waleni okazują się niezwykle ważnym elementem morskiego łańcucha pokarmowego i cyklu obiegu węgla. Rola, jaką odgrywają, wzmacnia zarówno argumenty ekologiczne jak i ekonomiczne za utrzymaniem zakazu polowań na wieloryby. W połowie lat 90. ubiegłego wieku biolog morski Joe Roman z University of Vermont zauważył wydalającego wieloryba. Naukowiec zaczął się zastanawiać, jaką rolę w środowisku morskim odgrywają odchody tych wielkich ssaków. Prowadzone przez lata badania wykazały ich olbrzymie znaczenie. Już w 2010 roku Roman i jego zespół wykazali, że wraz z odchodami wielorybów do wód powierzchniowych Zatoki Maine trafia 23 000 ton azotu rocznie. To więcej niż przynoszą wszystkie rzeki wpadające do tej zatoki. Dzięki nawożeniu azotem rozwijają się mikroorganizmy stanowiące pożywienie dla planktonu, który z kolei jest pożywieniem dla większych zwierząt. Podobne skutki mają odchody wielorybów w innych częściach świata. Zwierzęta te pełnią też ważną rolę w rozprzestrzenianiu składników odżywczych pomiędzy różnymi szerokościami geograficznymi. Zdaniem Romana, dzięki przenoszeniu przez wieloryby składników odżywczych z wyższych szerokości, niektóre wody tropikalne są aż o 15% bardziej produktywne. Okazuje się również, że dzięki wielorybom z atmosfery usuwane są duże ilości węgla. Badania prowadzone na Oceanie Południowym wykazały, że żelazo wydalane przez tamtejszą populację około 12 000 kaszalotów spermacetowatych odżywia na tyle dużo planktonu, że więzi on w głębokich partiach oceanu o 240 000 ton węgla więcej niż wieloryby wydychają. Obecność wielorybów prowadzi więc do oczyszczenia atmosfery z węgla. Korzyści, jakie dzisiaj przynoszą wieloryby środowisku naturalnemu są niczym, w porównaniu z korzyściami, jakie nasza planeta odczuwała zanim ludzie zaczęli masowo zabijać te ssaki. Badania z 2016 roku wykazały bowiem, że obecne zdolności przenoszenia składników odżywczych przez stworzenia morskie stanowią zaledwie 5% ich zdolności historycznych. W 1946 roku powstała Międzynarodowa Komisja Wielorybnictwa (IWC), której celem było utrzymanie zdrowych populacji wielorybów w celu dalszej ich eksploatacji. W 1986 roku wprowadzono moratorium na komercyjne polowania. Od tego czasu wiele gatunków wielorybów zwiększyło swoją liczebność. Przez te 30 lat IWC skupiała się głównie na oczekiwaniu, aż gatunki odrodzą się na tyle, by ponownie rozpocząć polowania. Zmiana myślenia nastąpiła dopiero w 2016 roku, kiedy to uchwalono rezolucję uznającą rolę wielorybów i delfinów w ekosystemie. Teraz Komitet Naukowy IWC nie skupia się na badaniach, kiedy można rozpocząć polowania, ale na rozpoznaniu kolejnych korzyści środowiskowych związanych z istnieniem dużych ssaków morskich, co ma pomóc w dalszym odradzaniu się gatunków. We wrześniu w Brazylii rozpocznie się spotkanie 88 państw członkowskich IWC. Chile zaproponowało uchwalenie rezolucji, zgodnie z którą rządy miałyby brać pod uwagę również wartość ekologiczną wielorybów i delfinów przy podejmowaniu decyzji. Inna rezolucja, zaproponowana przez Brazylię, dodaje do mandatu IWC obowiązek doprowadzenia liczebności wielorybów i delfinów do stanu sprzed masowych polowań, dzięki czemu zwierzęta te mogłyby ponownie pełnić taką rolę, jak w przeszłości. Obu propozycjom sprzeciwia się Japonia, która od lat naciska na zezwolenie na komercyjne zabijanie wielorybów. Kraj Kwitnącej Wiśni twierdzi, że propozycja Chile wykracza poza kompetencje IWC, a propozycja Brazylii jest sprzeczna z celami IWC. Obie rezolucje bęą głosowane we wrześniu. Do ich uchwalenia potrzebna jest większość głosów. Wyniki nie są przesądzone. Około połowa członków IWC w ostatnich latach stała po stronie Japonii, ponadto część krajów nie opłaciła jeszcze składki członkowskiej i może stracić prawo do głosowania. Stany Zjednoczone jeszcze nie podjęły decyzji, jednak ich przedstawiciele oświadczyli, że chcą rozszerzać kluczowe programy ochronne oraz będą wspierały moratorium na komercyjne polowania i sprzeciwiały się badaniom naukowym, podczas których wieloryby są zabijane. Wielu ekspertów cieszy już sam fakt, że IWC w ogóle zajmie się obiema rezolucjami. Pokazuje to bowiem, że do świadomości członków organizacji zaczynają docierać fakty o pożytecznej roli, jaką wieloryby odgrywają w środowisku naturalnym. « powrót do artykułu

Zespół z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin opisał 3 nowe gatunki kopalnych naczelnych. Wszystkie zamieszkiwały hrabstwo San Diego w czasach, gdy południową Kalifornię pokrywały bujne lasy tropikalne. Od lat 30. XX w. w iłowcach i piaskowcach formacji Friars w hrabstwie San Diego odkrywano liczne kopalne naczelne. Zespół paleontologa Stephena Walsha z Muzeum Historii Naturalnej San Diego (SDNHM) zabrał dużą kolekcję takich skamieniałości, ale Walshowi nie udało się opisać wspomnianych 3 okazów przed śmiercią w 2007 r. Dziesięć lat później studentka Amy Atwater i prof. Chris Kirk podjęli się wyzwania i opisali i nazwali 3 nieznane wcześniej naczelne z grupy Omomyoidea, które żyły 42-46 mln lat temu: Ekwiiyemakius walshi, Gunnelltarsius randalli i Brontomomys cerutti. Wcześniejsze badania w basenach Gór Skalistych sugerowały, że w środkowym eocenie różnorodność naczelnych spadała, lecz my sądzimy, że w innych lokalizacjach ich liczebność wtedy rosła - opowiada Atwater. Badając zęby, autorzy publikacji z Journal of Human Evolution stwierdzili, że nowe omomyidy ważyły od 113 do 796 g. E. walshi, najmniejszy z opisanych gatunków, ważył od 113 do 125 g, można go więc porównać do współczesnych galagowatych. Drugi człon jego nazwy to hołd złożony Walshowi, który zebrał i opracował wiele okazów. Pierwszy człon nawiązuje zaś do nazwy miejsca w języku ludu Kumeyaay; Ekwiiyemak (dosł. "za chmurami") odnosi do położenia źródeł rzek Sweetwater i San Diego. G. randalli nazwano na cześć Gregga Gunnella, zmarłego kolegi badaczy, eksperta od eoceńskich ssaków, oraz Keslera Randalla, menedżera kolekcji skamieniałości SDNHM. Szacuje się, że ten gatunek ważył 275-303 g i był rozmiarów dzisiejszego lemurka średniego (Cheirogaleus medius). B. cerutti był duży w porównaniu do innych omomyidów i ważył ok. 719-796 g (przypominał więc współczesne lepilemury). Trudno się więc dziwić, że w pierwszym członie nazwy nawiązano właśnie do wielkości; pochodzi on od greckiego brontē, czyli grzmot. Cerutti to z kolei ukłon w kierunku Richarda Ceruttiego, emerytowanego paleontologa z SDNHM, który zebrał wiele okazów Brontomomys. « powrót do artykułu

Jak poinformowała NASA, po raz pierwszy od 50 lat ktoś zrezygnował ze szkolenia dla astronautów. Tym razem jest to Robb Kulin, który wycofał się mniej więcej w połowie treningu odbywanego w Centrum Lotów Kosmicznych im. Lyndona B. Johnsona. Poprzednia rezygnacja miała miejsce w 1968 r.; chemik John Llewellyn należał do 6. grupy treningowej (drugiej, w której znaleźli się astronauci-naukowcy). Miało się ponoć okazać, że Llewellyn nie jest stworzony do lotów i nie czyni tak szybkich postępów, jak powinien. Rzeczniczka NASA Brandi Dean powiedziała, że decyzja Kulina wiąże się ze sprawami osobistymi i agencja nie może o nich opowiadać. Kulin należał do 12-osobowej grupy, wybranej poprzedniego lata spośród rekordowej liczby 18.300 aplikujących. Wcześniej 35-latek pracował jako wyższy rangą menedżer w firmie SpaceX. Podczas rekrutacji inżynier mechanik mówił, że ma nadzieję, że poleci kiedyś w kosmos statkiem, przy którego projektowaniu pomagał. W skład grupy Kulina wchodziło 7 mężczyzn i 5 kobiet w wieku 29-42 lat. To 22. grupa adeptów od czasu Mercury 7 (nazywanej też Original Seven lub Astronaut Group 1), czyli zespołu wybranego w kwietniu 1959 r. do lotów kosmicznych w ramach programu Mercury. « powrót do artykułu

Schistosomatoza to najpowszechniejsza, po malarii, choroba pasożytnicza na świecie. W zależności od pasożyta, którym człowiek został zarażony, mogą wystąpić różne objawy od gorączki, bólu brzucha i biegunki, po zapalenie rdzenia kręgowego, krwawe wymioty, zapalenie nerek, nadciśnienie płucne czy śmierć. Na chorobę tę cierpi około 230 milionów ludzi na świecie, a do niedawna ograniczała się ona do tropikalnych obszarów Afryki, Azji i Ameryki Południowej. W 2014 roku parazytolog Jerome Boissier został w ciągu jednego tygodnia poinformowany o dwóch przypadkach rodzin z Francji i Niemiec, u których pojawiła się schistosomatoza. Rodziny te nigdy nie opuszczały Europy. Przeprowadzone przez naukowców śledztwo wskazało źródło miejsce zakażenia. Okazała się nim rzeka Cavu na Korsyce, w której zarażeni pływali w czasie wakacji. Badania wykazały, że żyjący w niej ślimak służy jako żywiciel pośredni w cyklu rozwojowym przywry z rodzaju Schistosoma. Dotychczas zachorowało co najmniej 120 osób i schistosomatoza pojawiła się na całej Korsyce. Boissier wykazał, że w Europie infekcje są powodowane nie przez dotychczas znane gatunki przywry, ale przez hybrydę dwóch gatunków. Teraz okazało się, że jest ona groźniejsza niż inne gatunki: łatwiej infekuje zarówno ślimaki, jak i ssaki. Podobne przypadki hybrydowych pasożytów odkrywano już wcześniej, stąd wiadomo, że mogą one prowadzić do zarażania nowych gatunków ssaków, przez co wywołane przez nie epidemie są trudniejsze w kontrolowaniu. Gdy zarażony schistosomatozą ssak odda kał lub mocz do słodkiej wody dochodzi do uwolnienia się miracidium (dziwadełko), które pływa poszukując ślimaka odpowiedniego gatunku. Po jego zainfekowaniu dziwadełko dojrzewa i rozmnaża się bezpłciowo. Niewielkie larwy opuszczają następnie ślimaka w poszukiwaniu ssaka. Gdy go napotkają, wwiercają się w skórę i przedostają do naczyń krwionośnych. Tam przekształca się w schistosomulę, przedostaje się do płuc, serca i w końcu do wątroby, w której osiąga dojrzałość płciową. Schistosoma haematobium, powszechniejszy z dwóch gatunków przywry zarażających człowieka, trafił zapewne do Europy wraz z zarażonym człowiekiem, który oddał mocz do rzeki Cavu. W rzece tej żyje ślimak Bulinus truncatus, jeden z niewielu gatunków Bulinus będących żywicielem pośrednim pasożyta. Pojawienie się schistosomatozy w Europie pokazuje, że w odpowiednich warunkach – a w miarę postępów globalnego ocieplenia dobre warunki dla chorób tropikalnych pojawiają się na kolejnych obszarach globu – choroba może rozpowszechnić się tam, gdzie dotychczas nie występowała. Z badań Boissiera wynika, że w Europie pojawiła się znana wcześniej z Senegalu hybryda S. haematobium i S. bovis. Ten drugi gatunek zaraża bydło. Sam S. haematobium nie byłby problemem, gdyż jak wykazał Boissier, nie zaraża on korsykańskich ślimaków. Co innego hybryda. Ona nie tylko łatwo zaraża ślimaki z Korsyki, ale również ten sam gatunek ślimaka z Hiszpanii i spokrewnionego z nim ślimaka z Portugalii.  Badania na chomikach, które służyły jako ludzkie modele schistosomatozy, wykazały, że są one zarażane łatwiej niż zwykle i ciężej przechodzą chorobę. Hybrydy wykrywano już w przypadkach innych chorób pasożytniczych. Na razie nie wiadomo, jaką rolę odgrywają one w parazytologii, jednak ich obecność martwi specjalistów. Hybrydy mogą bowiem z większym prawdopodobieństwem zarażać wiele różnych gatunków, mają większe możliwości adaptacyjne i łatwiej mogą wywoływać epidemie u ludzi. Wydaje się, że schistosomatoza na dobre zadomowiła się na Korsyce. Co prawda w 2017 roku nie wykryto żadnych nowych zarażeń u ludzi, to pasożyty pojawiły się też w rzece Solenzara. Obecnie nie wiadomo, czy na zimę pozostają w ślimakach, czy też chronią się w gryzoniach lub innych ssakach. « powrót do artykułu

Kozy potrafią rozróżniać wyrazy ludzkich twarzy i wolą mieć kontakt ze szczęśliwymi osobami. Badanie przeprowadzone przez specjalistów z Queen Mary University of London jako pierwsze pokazało, jak kozy reagują na ludzką mimikę. Teraz wiadomo, że zdolność postrzegania naszych wskazówek mimicznych nie ogranicza się tylko do zwierząt z bardzo długą historią udomowienia, takich jak psy czy konie. Autorzy publikacji z pisma Royal Society Open Science prowadzili eksperymenty z 20 kozami. Zwierzętom pokazywano zdjęcia pozytywnych (zadowolonych) i negatywnych (złych) ludzkich twarzy. Okazało się, że kozy wolą patrzeć i wchodzić w interakcje z twarzami szczęśliwymi. Niewykluczone, że studium będzie miało wpływ na nasze kontakty z trzodą i innymi gatunkami. Możliwe bowiem, że zdolność do postrzegania ludzkich emocji jest rozpowszechniona i nie ogranicza się tylko do naszych pupili - podkreśla dr Alan McElligott. W Schronisku dla Kóz Buttercups w Kent zwierzętom pokazywano pary nieznanych statycznych twarzy (wszystko było utrzymane w odcieniach szarości, a na zdjęciach widniała ta sama osoba wyrażająca zadowolenie lub złość). Kozy bardziej się przyglądały szczęśliwym zdjęciom, a także częściej do nich podchodziły i badały pyskiem. Zdarzało się to szczególnie często, gdy fotografie umieszczano w prawej części areny testowej. To sugeruje, że do przetwarzania pozytywnych emocji kozy wykorzystują lewą półkulę. Wiedzieliśmy, że kozy są bardzo dostrojone do ludzkiej mowy ciała, ale nie mieliśmy pojęcia, jak reagują na różne wyrazy twarzy, np. złość i szczęście. Po raz pierwszy wykazaliśmy, że kozy nie tylko odróżniają te miny, ale i preferują interakcje z [osobami] zadowolonymi - podsumowuje dr Christian Nawroth. « powrót do artykułu

Po sześciu latach od odkrycia bozonu Higgsa udało się zaobserwować jego rozpad na kwarki b (kwarki niskie). Zaobserwowane zjawisko jest zgodne z hipotezą mówiącą, że pole kwantowe bozonu Higgsa nadaje masę kwarkom b. Model Standardowy przewiduje, że w 60% przypadków bozon Higgsa rozpada się na kwarki b, drugie najbardziej masywne kwarki. Przetestowanie tego założenia jest niezwykle ważne, gdyż opiera się ono na hipotezie, że to właśnie bozon Higgsa nadaje masę cząstkom elementarnym. Dokonanie najnowszego odkrycia trwało aż sześć lat, gdyż zidentyfikowanie sposobu rozpadu bozonu Higgsa nie jest łatwe. Podczas wielu zderzeń proton-proton dochodzi do pojawienia się kwarków b, przez co wyizolowanie tych kwarków, które powstały wskutek rozpadu Higgsa jest bardzo trudne. Znacznie łatwiej jest wyizolować rzadsze rodzaje rozpadu Higgsa, jak na przykład jego rozpad do pary fotonów. W końcu, po sześciu latach się udało. To kamień milowy w badaniu bozonu Higgsa, mówi Karl Jakobs, rzecznik prasowy eksperymentu ATLAS. Od czasu zaobserwowania przed rokiem rozpadu bozonu Higgsa do leptonów tau zespoły pracujące przy CMS i ATLAS obserwowały, jak z bozonu Higgsa powstają najbardziej masywne fermiony: tau, kwark górny, a teraz kwark b, dodaje Joel Butler, rzecznik prasowy CMS. « powrót do artykułu

Z okazji 15. rocznicy wystrzelenia Teleskopu Kosmicznego Spitzera NASA udostępniła aplikację, która pozwala na wykonanie selfie w skafandrze kosmicznym na tle różnych niezwykłych miejsc w kosmosie. Dzięki NASA Selfies możemy udawać astronautę, który fotografuje się w towarzystwie Mgławicy Oriona czy centrum Drogi Mlecznej. Wystarczy zrobić sobie zdjęcie i wybrać tło, a resztę aplikacja zrobi automatycznie. Na tym się jednak możliwości NASA Selfies nie kończą. Dostarcza ona też informacji na temat każdego niezwykłych zdjęć, które możemy wybrać jako tło. W tej chwili jest ich 30, a wszystkie zostały wykonane przez Teleskop Spitzera. Aplikację przygotowano w wersjach na systemy iOS i Android. « powrót do artykułu

Archeolodzy znaleźli maskę, która przedstawia twarz władcę Palenque, Pakala Wielkiego. Pochodzący z VII wieku zabytek jest wyjątkowy, gdyż widzimy na nim władcę w sędziwym wieku, jego twarz ma zmarszczki. Pakal Wielki (K'inich Janaab' Pakal) zasiadł na tronie w roku 615 w wieku 12 lat i rządził Palenque przez kolejnych 68 lat. Jest najdłużej rządzącym władcą w historii Ameryki, 31. najdłużej rządzącym władcą w historii świata. Jego rekord rządów został pobity dopiero w 1493 roku przez Fryderyka, księcia Styrii i Karyntii, który później rządził jako święty cesarz rzymski Fryderyk III. Pokryta stiukiem maska ma wysokość 20 centymetrów i znaleziono ją podczas badania systemu odwadniającego w świątyni w Palenque. Jeśli rzeczywiście dobrze ją zidentyfikowano, jest to pierwsze przedstawienie sędziwego Pakala Wielkiego, mówi Arnoldo Gonzalez Cruz. Na masce widoczne są zmarszczki wokół ust i na policzkach. Archeolodzy odkryli też ceramiczne figury, ozdobione kości i pozostałości zwierząt. Eksperci przypuszczają, że były to ofiary złożone podczas budowy świątyni. K'inich Janaab Pakal I doprowadził do uspokojenia sytuacji wewnętrznej w Palenque i przyczynił się do rozszerzenia jego posiadłości. Pod jego rządami powstały najwspanialsze przykłady architektury Majów. Przed około 200 laty odkryto w Palenque Świątynię Inskrypcji, największą piramidę schodkową Mezoameryki. Od samego początku podejrzewano, że jest ona grobowcem Pakala Wielkiego. Ciało Pakala znaleziono dopiero w latach 50. ubiegłego wieku. Złożono je w bogato zdobionym sarkofagu przedstawiającym władcę leżącego na „ziemskim potworze”. Wewnątrz znajdował się nietknięty szkielet oraz jadeitowa maska pośmiertna, której oczy wykonano z macierzy perłowej i obsydianu. U wejścia do krypty znaleziono pięć szkieletów. Były to prawdopodobnie ofiary, które złożono, by towarzyszyły Pakalowi po śmierci. « powrót do artykułu

Zespół z działającego przy Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej Koła Naukowego Biotechnologów Herbion pracuje nad stworzeniem substytutu jogurtu na bazie prosa. Produkt ma być lokalnym i tańszym odpowiednikiem dostępnych na rynku jogurtów wykorzystujących mleko kokosowe, ryżowe i sojowe. Osoby, które rezygnują z nabiału, np. dlatego, że mają skazę mleczną i nie tolerują białek mleka albo decydują się na dietę wegańską, często odmawiają sobie jakichkolwiek produktów probiotycznych – mówi Cezary Piwowarczyk. A probiotyki mają bardzo pozytywny wpływ na stan naszego układu pokarmowego, czyli nasze zdrowie. Pomyślałem, że moglibyśmy spróbować jakoś je zastąpić. Tak narodził się pomysł zrobienia jogurtu na bazie surowców zbożowych. Studenci wybrali proso, bo ma wiele cennych właściwości. Jest bezglutenowe – zaznacza Klaudia Wojtachnio. To sprawia, że także osoby, które mają celiakię czy alergię na gluten, mogłyby bez obaw spożywać taki jogurt, a należy zaznaczyć, że gluten jest, zaraz po mleku, jednym z najczęstszych alergenów. Dodatkowo proso zawiera m.in. fosfor, krzem, żelazo, cynk czy witaminy B1 i B2. Ze względu na te ostatnie, nasz produkt byłby prawdziwą bombą witamin z grupy B, ponieważ bakterie zawarte w jogurcie również są w stanie je produkować. Proso jest też tanie i łatwo dostępne. Dodatkowo, co typowe dla roślinnych alternatyw mleka, nie znajdziemy w nim laktozy ani cholesterolu. Są w nim za to nienasycone kwasy tłuszczowe (zdrowsze niż nasycone) i błonnik. Niektóre badania wykazały, że proso zawiera związki, które wykazują zdolność obniżania cholesterolu, a także poziomu insuliny i glukozy we krwi – dodaje Cezary Piwowarczyk. W pogoni za smakiem Do tej pory młodzi biotechnolodzy więcej czasu niż w laboratorium spędzili w bibliotece. Zrobiliśmy dokładny przegląd literaturowy – opowiada Cezary Piwowarczyk. Szukaliśmy, czy ktoś już taki produkt opracował, a jeśli tak, czy ma na niego patent. Sprawdzaliśmy, czy są sposoby produkcji, na których moglibyśmy się oprzeć, czy musimy zaczynać od zera. Czytaliśmy też, jak kształtuje się popyt na mleko i jego alternatywy. Studenci nie znaleźli informacji o jogurcie z prosa, ale na podstawie opisanych procesów technologicznych dla ryżu, owsa i soi przygotowali wstępny szkic swoich działań. Okazało się także, że warto szukać alternatyw nabiału, bo w społeczeństwach zachodnich cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Korzystamy z dostępnych kultur starterowych, które każdy może kupić, dodać do mleka i zrobić sobie jogurt w domu – opowiada Cezary Piwowarczyk. To zestawy mikroorganizmów, które odpowiadają za konkretne właściwości produktu. Sprawdzamy, jak te kultury przyjmują się na naszym napoju z prosa, jak go fermentują, czy są w stanie go zagęścić, nadać mu ciekawy aromat. Chcemy optymalizować proces do momentu uzyskania produktu, który będzie smaczny. Właściwy smak to klucz do sukcesu. Jogurty na bazie składników roślinnych często pozostawiają w tej kwestii wiele do życzenia. Pole do popisu Żeby rozwijać swój projekt, studenci nawiązali współpracę z Instytutem Biochemii i Biofizyki PAN. Znajduje się tam analizator, który monitoruje przebieg fermentacji poprzez m.in. rejestrację pH czy zmian temperatury – wyjaśnia Klaudia Wojtachnio. Dzięki temu będziemy w stanie stwierdzić, jak dana kultura starterowa fermentuje nasz napój i ile to trwa. Pozwoli nam to ustalić właściwe warunki dla tego procesu i znacznie przyspieszy optymalizację produkcji. Członkowie Koła Naukowego Biotechnologów Herbion myślą także o tym, by ich produkt był synbiotyczny, czyli łączył probiotyk (żywe mikrobiologiczne dodatki żywieniowe, korzystnie działające na organizm gospodarza poprzez poprawę równowagi mikroflory jelitowej) i prebiotyk (substancje stymulujące rozwój prawidłowej flory jelit, odporne na działanie enzymów trawiennych). To z kolei wiąże się z jeszcze większym skomplikowaniem całego procesu. Stworzenie technologii, którą można by wprowadzić w produkcji produktu przeznaczonego na rynek, to kwestia miesięcy, a może nawet lat. Biotechnologia spożywcza bardzo prężnie się jednak rozwija i wciąż ma ogromny potencjał, który – co udowadniają studenci Politechniki Warszawskiej – można wykorzystać. Nad projektem pracuje osiem osób: Klaudia Wojtachnio, Cezary Piwowarczyk, Anna Cieciuch, Maria Hayder, Joanna Jasińska, Agata Krosman, Urszula Mościbrodzka oraz Zuzanna Zając. Wszyscy studiują biotechnologię na PW. « powrót do artykułu

Hałas uliczny powoduje, że ptaki szybciej się starzeją. Autorzy publikacji z pisma Frontiers in Zoology zauważyli, że hałas uliczny wiąże się z szybszą utratą telomerów u zeberek (Taeniopygia guttata), które opuściły gniazdo. Telomery to ochronne sekwencje z nukleotydów, które zabezpieczają przed skracaniem chromosomów po ich podwojeniu w czasie podziału komórki. Naukowcy z Instytutu Ornitologii Maxa Plancka i Uniwersytetu Stanowego Dakoty Północnej odkryli, że zeberki, które po opuszczeniu gniazda były wystawione na oddziaływanie hałasu ulicznego, miały w wieku 120 dni krótsze telomery niż ptaki, w przypadku których ekspozycja na hałas trwała do 18. dnia od wylęgu, czyli przypadała na okres przebywania w gnieździe (rodzice tych osobników stykali się z hałasem w czasie zalotów, a także składania i wysiadywania jaj). Amadyny wystawiane na oddziaływanie hałasu po opuszczeniu gniazda miały krótsze telomery także od ptaków, które na żadnym etapie życia nie stykały się z hałasem. Biolodzy oceniali wpływ ekspozycji na hałas uliczny u 263 ptaków. Porównywali długość telomerów w 21. i 120. dniu od wylęgu w 3 scenariuszach: 1) u piskląt urodzonych rodzicom wystawianym na oddziaływanie hałasu (u samych młodych ekspozycja trwała do 18. dnia od wylęgu), 2) u piskląt urodzonych parze niestykającej się z hałasem; samo pisklę przechodziło jednak ekspozycję na hałas między 18. a 120. dniem od wylęgu i 3) w grupie kontrolnej, gdzie ani rodzice, ani pisklęta nie miały do czynienia z hałasem. Podczas eksperymentu wykorzystano nagrania ruchu ulicznego. By ocenić długość telomerów i tempo ich utraty, w 21. i 120. dniu życia pobierano krew. Nasze badanie sugeruje, że sam hałas, niezależnie od innych aspektów miejskiego życia, np. zanieczyszczenia światłem czy chemicznego, wiąże się z nasiloną utratą telomerów i może się przyczyniać do starzenia zebrek. Opisywane studium to pierwszy krok do zidentyfikowania mechanizmów, które przyczyniają się do różnic w długości życia ptaków mieszkających w środowiskach miejskich i wiejskich - opowiada dr Adriana Dorado-Correa. Dr Sue Anne Zollinger dodaje, że choć ptaki wydają się przystosowywać do życia w mieście, płacą za to przyspieszonym starzeniem. Ważne, by badając skutki urbanizacji, wziąć pod uwagę etapy rozwoju ptaków. Mechanizmy, za pośrednictwem których antropogeniczne zmiany habitatu wpływają na osobniki, mogą się bowiem różnić w zależności od wieku. Ponieważ krótsze telomery miały tylko zeberki wystawiane na hałas po opuszczeniu gniazda, niemiecko-amerykański zespół sugeruje, że między 18. a 120. dniem po wylęgu występuje krytyczny okres, podczas którego hałas silniej wpływa na ptaki. To okres, gdy amadyny zaczynają się uczyć śpiewu, przez co mogą być bardziej wrażliwe na dźwięki. Przebywając nadal w gnieździe, T. guttata są mniej wrażliwe, dodatkowo rodzice mogą je chronić przed negatywnym wpływem hałasu. « powrót do artykułu

Nowe badanie na myszach i ludziach pokazało, że drobne kanaliki przecinające szpik kostny czaszki mogą stanowić bezpośrednie połączenie dla komórek odpornościowych reagujących na urazy spowodowane przez udar i inne zaburzenia. Zawsze sądziliśmy, że do uszkodzonej tkanki mózgowej przemieszczają się z krwią komórki odpornościowe z naszych rąk i nóg. Uzyskane właśnie wyniki sugerują [jednak], że zamiast tego komórki odpornościowe przemieszczają się skrótem, by szybko dotrzeć do obszarów stanu zapalnego. Stan zapalny odgrywa krytyczną rolę w wielu zaburzeniach mózgu, niewykluczone więc, że nowo opisane kanaliki mają znaczenie dla wielu chorób. Odkrycie otwiera nowe ścieżki badawcze - zaznacza dr Francesca Bosetti z Narodowego Instytutu Zaburzeń Neurologicznych i Udaru (NINDS). Dzięki najnowszym technologiom i komórkospecyficznym barwnikom zespół prof. Matthiasa Nahrendorfa z Harvardzkiej Szkoły Medycznej mógł określić, czy komórki odpornościowe dotarły do tkanki mózgu uszkodzonej przez udar lub zapalenie opon ze szpiku kostnego czaszki czy kości piszczelowej. Naukowcy skupili się na neutrofilach. Okazało się, że w czasie udaru czaszka jest bardziej prawdopodobnym źródłem neutrofili niż kość piszczelowa. Dla odmiany po zawale czaszka i kość piszczelowa dostarczały do serca podobną liczbę neutrofili. Nahrendorf i inni zaobserwowali też, że 6 godzin po udarze w szpiku kostnym czaszki było mniej neutrofili niż w szpiku kości piszczelowej, co sugeruje, że ten pierwszy uwolnił więcej komórek do miejsca urazu. Uzyskane wyniki pokazują, że szpik kostny z ciała w niejednakowym stopniu dostarcza komórki odpornościowe do miejsc urazu/zakażenia. Sugerują też, że szpik kostny czaszki i mózg po urazie jakoś się komunikują, co skutkuje bezpośrednią reakcją pobliskich leukocytów. Wg Nahrendorfa, różnice w aktywności szpiku podczas stanu zapalnego mogą zależeć od czynnika pochodzenia stromalnego 1 (ang. stromal cell-derived factor-1, SDF-1), który zatrzymuje komórki odpornościowe w szpiku. Gdy poziom SDF-1 spada, neutrofile są uwalniane ze szpiku. Naukowcy zaobserwowali, że 6 godzin po udarze poziom SDF-1 spadał w szpiku kostnym czaszki, ale nie kości piszczelowej. Amerykanie sądzą, że spadek poziomu SDF-1 może być reakcją na lokalny uraz tkanki. Taki alarm mobilizuje zaś wyłącznie szpik kostny najbliższy miejscu stanu zapalnego. Po zgromadzeniu tych wszystkich informacji akademicy chcieli się dowiedzieć, jak neutrofile dostają się do uszkodzonej tkanki. Zaczęliśmy bardzo dokładnie badać czaszkę, oglądając ją pod wszelkimi kątami. Nieoczekiwanie odkryliśmy drobne kanały, które bezpośrednio łączą szpik z zewnętrzną wyściółką mózgu [oponą twardą]. Dzięki mikroskopowi konfokalnemu naukowcy mogli obserwować neutrofile przemieszczające się przez kanaliki. Kanaliki w ludzkiej czaszce miały 5-krotnie większą średnicę niż kanaliki mysie. W przyszłości naukowcy chcą sprawdzić, jakie inne typy komórek się przez nie przemieszczają. « powrót do artykułu

Coraz więcej osób uważa, że palenie marihuany jest nieszkodliwe, a nawet korzystne dla zdrowia. Amerykańska Akademia Pediatrii wydała zalecenia, w których rekomenduje całkowite powstrzymanie się od palenia marihuany przez kobiety w ciąży i karmiące. Ukazuje się bowiem coraz więcej badań wskazujących, że THC może szkodzić długoterminowemu rozwojowi dziecka. Od czasu gdy ponad połowa amerykańskich stanów zalegalizowała medyczne i rekreacyjne używanie marihuany okazuje się, że coraz więcej małych dzieci jest narażonych na jego oddziaływanie. Tymczasem istnieje wystarczająco dowodów, by uznać, że marihuana może w krótkim terminie zaburzać wzrost dziecka, a w długim – powodować problemy neurologiczne. Kobiety powinny wiedzieć, że palenie marihuany w ciąży nie jest dobrym pomysłem. Jeśli zaś karmią, to radzimy, by rzuciły marihuanę bądź ograniczyły jej użycie, mówi współautor badań profesor pediatrii Seth Ammerman z Uniwersytetu Stanforda. Jeśli jednak karmiąca matka nie ma zamiaru zaprzestać palenia, to korzyści z karmienia piersią będą większe niż szkody poczynione przez marihuanę, dodaje uczony. Na łamach Pediatrics opublikowano też wyniki badań, z których dowiadujemy się, że THC jest obecne w mleku matki nawet do 6 dni po ostatnim użyciu marihuany. Po legalizacji narkotyku gwałtownie rośnie liczba ciężarnych, które go używają. Pomiędzy rokiem 2002 a 2014 liczba ciężarnych palących marihuanę wzrosła o 62% i do jej używania przyznawało się 3,85% kobiet w ciąży. Od tamtej pory wiele stanów zalegalizowało marihuanę. Badania na młodych ubogich mieszkankach miast wykazały, że marihuanę w ciąży pali od 15 do 28 procent z nich. Powszechny jest mit, że marihuana jest nieszkodliwa. Dla osoby dorosłej, która używa jej sporadycznie, jest to prawdopodobnie prawda. Jednak są okoliczności, w których jest ona szkodliwa, mówi Ammerman. Tym, co szczególnie martwi naukowców jest fakt, że od roku 1983 zawartość THC w marihuanie zwiększyła się o ponad 400%. Tymczasem wiele ważnych badań nad wpływem marihuany prowadzono w czasach, gdy stężenie THC było znacznie niższe. Dotychczasowe badania wykazały, że THC z łatwością przedostaje się przez łożysko i akumuluje się w tłuszczu i mózgu płodu. Nie można wykluczyć, że używanie marihuany przez ciężarną kobietę może negatywnie wpłynąć na koncentrację, uwagę, kontrolowanie impulsów i umiejętność rozwiązywania problemów przez dziecko. Na internetowych grupach skupiających ciężarne można przeczytać zachęty do używania marihuany, gdyż zmniejsza ona poranne mdłości. Jednak nie tylko internet jest miejscem, w którym ciężarne są zachęcane do przyjmowania marihuany. W piśmie Obstetrics and Gynecology ukazały się wyniki badań, z których dowiadujemy się, że 70% punktów sprzedaży marihuany w stanie Kolorado zaleca jej stosowanie w ciąży jako remedium na mdłości. Twierdzenia takie nie są wsparte żadnymi badaniami naukowymi. Co gorsza, mdłości są najbardziej dokuczliwe w pierwszym trymestrze, a więc wówczas, gdy rozwijający się płód jest najbardziej narażony na oddziaływanie takich substancji jak THC. Profesor Dana Gossett z University of California-San Francisco mówi, że trudno będzie obecnie przekonać kobiety, by nie używały marihuany w ciąży. Bardzo wiele osób stawia znak równości pomiędzy legalizacją jakiejś substancji a jej bezpieczeństwem. To, oczywiście, nie jest prawda, stwierdza uczona. O ile od lat 60. pogląd o szkodliwości tytoniu jest szeroko akceptowany w społeczeństwie, to z marihuaną sytuacja jest zupełnie inna. Wiele osób uważa, że jest ona naturalna i bezpieczna. Tymczasem fakt, że coś pochodzi z natury, od roślin, nie oznacza, że jest bezpieczne. Największym problemem wydają się zachęcające do palenia w ciąży grupy w serwisach społecznościowych. Na Facebooku „Stoner Moms” ma ponad 22 000 członków, a w ramach aplikacji Glow Nurture utworzono wiele grup skupiających ciężarne palaczki marihuany, takich jak „420 Friendly”, „Ganja Mommies”, „Stoners” i inne. Rozmawiające tam kobiety nie martwią się o negatywny wpływ marihuany na zdrowie ich rozwijającego się dziecka – gdyż są pewne, że nie jest ona szkodliwa – ale dopytują się, czy paląc marihuanę w ciąży nie staną się przedmiotem zainteresowania opieki społecznej. Ich obawy są o tyle zasadne, że w 24 stanach obowiązują przepisy nakazujące lekarzom na informowanie odpowiednich służb w razie podejrzeń, że ciężarna zażywa narkotyki. W wielu stanach używanie narkotyków w ciąży może być w procesie cywilnym dowodem na zaniedbywanie dziecka lub nadużycia wobec niego. « powrót do artykułu

Do pszczelarzy z okolic Soliny trafiło 6 zestawów specjalnych ogrodzeń. Mają one pomóc w zapobieganiu sytuacjom konfliktowym z udziałem niedźwiedzi. Bieszczady to najważniejsza ostoja tego drapieżnika-oportunisty, dla którego niezabezpieczone pasieki są łakomym kąskiem. Niedźwiedź nie powinien się przyzwyczajać do pobierania pokarmu w pasiece. Jeżeli przyzwyczai się do tego typu zachowania [korzystając z pasiek stawianych w lesie i na terenach odludnych, gdzie produkuje się ekologiczny miód], w przyszłości będzie wracał do takich miejsc. Stanie się wtedy osobnikiem ośmielonym - mówi Radosław Michalski z Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze. Zapotrzebowanie na specjalne ogrodzenia w rejonie Bieszczad, Beskidu Niskiego i Pogórza Przemyskiego jest bardzo duże. Zgłosiło się do nas pod 300 osób. W tej szczególnej sytuacji niezbędne byłoby wsparcie ze strony Skarbu Państwa [...]. Zestawy specjalnych ogrodzeń elektrycznych ładowanych energią słoneczną są drogie i pszczelarze na ogół nie są w stanie sami inwestować w tego typu urządzenia. Dzięki zbiórce przeprowadzonej przez naszą [niewielką] Fundację i wsparciu finansowemu naszej akcji przez indywidualnych darczyńców oraz Greenpeace Polska byliśmy w stanie pomóc pierwszym oczekującym. Montaż ogrodzeń wokół pasiek jest rekomendowany w projekcie "Programu ochrony niedźwiedzia brunatnego w Polsce". Dokument ten od 2011 roku czeka na zatwierdzenie przez ministra środowiska. Na witrynie Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze można przeczytać, że m.in. w Bieszczadach pszczelarze wytwarzają szczególny rodzaj miodu ze spadzi jodłowej. Jodła jest też ważna dla niedźwiedzi, które w pniach wiekowych drzew znajdują miejsca do gawrowania. Pszczelarze i niedźwiedzie mogą jednak bez problemu żyć obok siebie. Wystarczy unikać sytuacji konfliktowych, a pomogą w tym odpowiednie zabezpieczenia.   « powrót do artykułu

Nowe analizy szczątków 38 osób, które pomiędzy X a XII wiekiem zamieszkiwały miasto wikingów Sigtunę ujawniły duże zróżnicowanie genetyczne i dużą skalę migracji. To największe tego typu badania przeprowadzone na terenie Szwecji, podczas których wykorzystano wiele różnych metod, w tym analizę genetyczną i analizę izotopów strontu w zębach. Sigtuna to jedno z pierwszych miast na badanych terenach. Zostało ono założone koło roku 980, kiedy osiadł tam pierwszy chrześcijański król Szwecji Olof Skötkonung. Już wówczas, jak się okazuje, było to wysoce kosmopolityczne miejsce. Okazało się bowiem, że okoły połowy mieszkańców Sigtuny pochodziło spoza regionu Malardalen. Przyzwyczajeni jesteśmy myśleć o wikingach jako o wędrowcach, którzy ze Skandynawii docierali do Turcji i Ameryki. Niewiele jednak mówi się o migracji na terytorium wikingów, mówi Maja Krzewińska z Uniwersytetu w Sztokholmie. Około połowy zbadanych szczątków należało do ludzi, którzy dorastali w Sigtunie i jej okolicach. Druga połowa jest niemal po równo podzielona pomiędzy migrantów Norwegii i Danii oraz migrantów z dalszych regionów, jak północne Niemcy, Wyspy Brytyjskie, Ukraina, Litwa i inne regiony europy centralnej. Migrowali zarówno mężczyźni jak i kobiety. Około 70% kobiecej populacji Sigtuny stanowiły migrantki, w przypadku mężczyzn było to 44%. Szczególnie cenne jest, jak mówi Anders Götherstrom, znalezienie szczątków migrantów w drugim pokoleniu. Wcześniej nie natrafiono na tego typu ślady. Naukowcy zauważają, że znalezienie wcześniejszych śladów migracji na te tereny będzie trudne, gdyż przed pojawieniem się chrześcijaństwa zmarłych palono. « powrót do artykułu

Mamma Help, praska organizacja non-profit działająca na rzecz kobiet z rakiem piersi, zainicjowała działania, które doprowadziły do opracowania piwa dla pacjentek w trakcie/po chemioterapii. Uwzględnia ono zaburzenia smaku (dysgeusię), które są skutkiem ubocznym leczenia. Mamma Beer, bo o nim mowa, ma dobrze smakować chorym. Na smaku jednak nie koniec, bo dodatkowo zawiera ono szereg istotnych witamin i minerałów. Jana Drexlerova, szefowa Mamma Help, sama przeszła chemioterapię. "Kiedy wrócił mi apetyt [wcześniej kobieta miała m.in. zapalenie błony śluzowej jamy ustnej], mogłam jeść tylko zupę pomidorową, a i ona wydawała się zupełnie pozbawiona smaku". Czeszka wyjaśnia, że by pomóc chorym w zapewnieniu sobie ważnych składników odżywczych i witamin, lekarze mogą zalecać picie umiarkowanych ilości piwa. Problem jednak w tym, że przez dysgeusię jest ono odbierane jako bardzo gorzkie. Żeby jakoś rozwiązać ten problem, Drexlerova nawiązała współpracę z Terezą Sverakovą (ona także chorowała na raka sutka). Pomyślałyśmy, że świetnie byłoby stworzyć piwo specjalnie dla kobiet poddawanych chemioterapii; piwo ze wszystkimi witaminami i składnikami odżywczymi, ale bez alkoholu i słodsze, by zabić gorczyczkę. Piwo, które przeciwdziałałoby skutkom ubocznym chemii i jednocześnie promowało [działania] Mamma Help. Skontaktowałyśmy się z 9 browarami, ale tylko jeden, Žatec, powiedział [naszemu pomysłowi] tak. Opracowanie piwa zajęło pół roku. Ci, którzy próbowali Mamma Beer, mówili, że jest dobre. To [dla nas] największa nagroda. By piwo z limitowanej edycji wydawało się słodsze, dodano do niego soku jabłkowego. Drexlerova, Sverakova i piwowarzy podkreślają, że standardowo zawiera ono sporo potasu i witamin z grupy B. Mamma Beer dostarczono do oddziałów onkologicznych i aptek w Czechach. W przyszłości można je będzie ponoć kupić w supermarketach. « powrót do artykułu

Pierwszy na świecie przypadek gniazdowania pszczoły miodnej, osy zwyczajnej i wiewiórki pospolitej we wnętrzu częściowo zeszkieletowanych oraz zmumifikowanych zwłok ludzkich, które odnaleziono wysoko na drzewie, opisał zespół naukowców z Wrocławia. Dokładna analiza literatury z zakresu medycyny i entomologii sądowej potwierdziła niecodzienność odkrycia. Naukowcy opisali je na łamach lipcowego wydania prestiżowego pisma Forensic Science International. Wyjątkowość naszego odkrycia polega na tym, że nikt wcześniej przed nami nie miał okazji opisać takiego przypadku gniazdowania tych gatunków zwierząt we wnętrzu zwłok ludzkich, które zostały odnalezione na jednym z drzew – mówi PAP członek zespołu badającego takie zjawiska, dr inż. Marcin Kadej z Instytutu Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Dla nas – biologów – to odkrycie jest o tyle interesujące, że wnosi pewne nowe spojrzenie i daje nam nową dawkę informacji na temat zachowania, behawioru, ekologii i biologii tych zwierząt – podkreślił biolog. Naukowiec nie ukrywa, że do odkrycia doszło przypadkiem, w 2016 r. Na jednym ze świerków na Dolnym Śląsku, na wysokości 25 metrów nad ziemią, dostrzeżono zwłoki mężczyzny, który prawdopodobnie popełnił samobójstwo. Kiedy dostarczono je do Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu okazało się, że w środku znajdują się gniazda osy zwyczajnej, pszczoły miodnej i wiewiórki pospolitej. Okazało się też, że ciało mężczyzny przebywało na drzewie aż 13 lat od momentu zgonu i – mimo tak długiego okresu – zwłoki zachowały się w dość dobrym stanie, były częściowo zmumifikowane. Zdaniem zespołu naukowców przyczyniło się do tego kilka czynników. Po pierwsze – według dra Kadeja – ciało nie miało styczności z ziemią, gdzie w sposób naturalny narażone byłoby np. na kontakt z drapieżnikami i padlinożercami tj. lisem czy borsukiem, co siłą rzeczy przyczyniłoby się do szybszego rozkładu. Także warunki atmosferyczne wysoko w koronie drzewa są zupełnie odmienne od tych panujących bezpośrednio przy ziemi i miały duży wpływ, jak to ciało rozkładało się przez cały ten okres. Dodatkowo pozycja wertykalna, zatem spionizowana, spowodowała takie, a nie inne procesy gnilne, które zachodziły bezpośrednio w zwłokach – ocenił naukowiec. Ważnym czynnikiem, który przyczynił się do tak dobrego stanu zachowania, był też fakt, że denat miał na sobie dwie pary spodni, a to stanowiło barierę przed czynnikami atmosferycznymi i zapobiegało fragmentacji ciała. Biolog przyznaje, że odkrycie wnosi nowe spojrzenie na temat zachowania, ekologii i biologii pszczoły, osy czy wiewiórki. My sporo wiemy o tym, gdzie gniazdują, jak się rozwijają, co preferują, natomiast to odkrycie pokazuje nam, że także zwłoki ludzkie, o ile spełniają oczekiwania organizmów, mogą być dla nich „domem” – dodał dr Kadej. Naukowiec ocenił, że odkrycie to może niewiele wnosi do entomologii sądowej, bo te gatunki nie należą do kanonu zwierząt, które bezpośrednio uczestniczą w procesach dekompozycji np. zwłok ludzkich. Tutaj prym wiodą m.in. muchówki czy chrząszcze. Natomiast – jego zdaniem – ta obserwacja jest o tyle ciekawa, że stanowi pewien precedens w szeroko pojętej entomologii sądowej. Przede wszystkim jednak pokazuje, że organizmy żywe, które występują w naturalnych ekosystemach, wykorzystują każdą sposobność, by w sposób maksymalny i optymalny zasiedlać dostępne dla siebie w danym czasie i miejscu przestrzenie. Szczątki człowieka znalezione na drzewie, zdaniem naukowca, w pewnym sensie przypominały strukturę przyrodniczą nazywaną dziuplowiskiem, która jest bardzo ważnym mikrohabitatem w naturalnym środowisku, zajmowanym przez bardzo różnorodne organizmy – od ptaków po różnego rodzaju gatunki bezkręgowców. Myślę, że ten przypadek doskonale pokazuje, jak ważne miejsce w przestrzeni spełniają tego rodzaju struktury, zatem najczęściej stare drzewa; często w biologii nazywamy je: weterańskie, senilne, pomnikowe. Bo to one najczęściej posiadają tego rodzaju struktury jak dziuple, próchnowiska, uchyłki kory, stwarzając doskonałe warunki do tego, żeby rozliczne organizmy miały miejsce do realizowania swoich cykli życiowych. Te gatunki, które wskazaliśmy doskonale wpisują się w potwierdzenie tej tezy – podsumował dr inż. Marcin Kadej z UWr. « powrót do artykułu

Samice białuch (Delphinapterus leucas) i narwali (Monodon monoceros) przechodzą menopauzę. Odkrycie to wydłużyło listę znanych gatunków doświadczających przekwitania do 5; oprócz ludzi, znajdują się na niej jeszcze orki i grindwale krótkopłetwe. Nowe studium zespołu z Uniwersytetu w Exeter i Centrum Badania Waleni sugeruje, że menopauza wyewoluowała niezależnie u paru gatunków waleni (mogła też wyewoluować u wspólnego przodka białuch i narwali). By menopauza miała sens w kategoriach ewolucyjnych, gatunek potrzebuje powodów, aby przestać się rozmnażać i żyć nadal. U orek przyczyną zaprzestania rozrodu jest fakt, że dzieci obojga płci zostają z matką na całe życie, dlatego w miarę upływu lat jej grupa składa się z coraz większej liczby dzieci i wnucząt. Rosnący stopień pokrewieństwa oznacza, że gdyby samica nadal miała młode, współzawodniczyłyby one z jej własnymi bezpośrednimi potomkami o zasoby, np. pokarm. Powodem, dla którego nierozmnażające się samice nadal żyją, są liczne korzyści, np. wiedza, gdzie znaleźć pożywienie - wyjaśnia dr Sam Ellis z Uniwersytetu w Exeter. Menopauza u orek jest dobrze udokumentowana dzięki ponad 40 latom szczegółowych badań. W przypadku D. leucas i M. monoceros takich danych co prawda nie ma, ale analiza martwych przedstawicieli 16 gatunków ujawniła uśpione jajniki zarówno u samic białuch, jak i narwali. Na tej podstawie naukowcy doszli do wniosku, że białuchy i narwale tworzą grupy społeczne o takiej strukturze, że, podobnie jak u orek, z biegiem lat samice są otaczane przez coraz większą liczbę bliskich krewnych. [...] Bardzo nam daleko do warunków, w jakich żyli nasi przodkowie. Analiza innych gatunków, np. zębowców, może nam [więc] pomóc w ustaleniu, czemu ta niezwykła strategia reprodukcyjna [menopauza] wyewoluowała - podsumowuje prof. Darren Croft. « powrót do artykułu

Alkohol jest jedną z głównych przyczyn śmierci i chorób na całym świecie. Autorzy badań Global Burden of Disease, których wyniki opublikowano właśnie na łamach The Lancet, informują, że alkohol odpowiada za niemal 10% zgonów wśród osób w wieku 15–49 lat. W ramach badań oceniono spożycie oraz skutki zdrowotne alkoholu w 195 krajach w latach 1990–2016. Autorzy analizy doszli do wniosku, że nie istnieje bezpieczny poziom spożycia alkoholu, a wszelki jego korzystny wpływ na zdrowie jest znacznie mniejszy niż wpływ niekorzystny, szczególnie zaś szkodliwe jest ryzyko związane z wystąpieniem nowotworów. Badania wykazały, że osoby w wieku 15–49 lat, które spożywają codziennie standardową dawkę alkoholu, są narażone, już po roku spożywania alkoholu, na 0,5% większe ryzyko wystąpienia jednego z 23 problemów zdrowotnych związanych z alkoholem. Wcześniej prowadzone badania wykazały, że niskie dawki alkoholu mają w pewnym stopni korzystny wpływ na nasze zdrowie, jednak okazuje się, że jeśli weźmiemy pod uwagę całościowy wpływ alkoholu na organizm, ryzyko przewyższa korzyści. Szczególnie silne jest tutaj ryzyko związane z wystąpieniem nowotworów, zranień i chorób zakaźnych, co niweluje wszelkie prozdrowotne skutki, takie jak np. ochronę kobiet przed chorobą niedokrwienną serca. Co prawda ryzyko związane ze spożywaniem małych ilości alkoholu, jednej standardowej dawki dziennie, jest niewielkie, jednak gwałtownie rośnie ono w miarę zwiększania dawki, mówi główny autor badań doktor Max Griswold z Institute for Health Metrics and Evaluation z University of Washington. Zespół Griswolda przeanalizował wyniki 694 badań, na podstawie których stwierdził, na ile powszechnie alkohol jest używany, oraz wyniki 592 badań obejmujących 28 milionów osób, które pozwoliły ocenić ryzyko związane z konsumpcją alkoholu. Za standardową dzienną dawkę przyjęto 10 gramów alkoholu. Z badań tych dowiadujemy się, że alkohol spożywa 32,5% ludzkości, czyli około 2,4 miliarda osób. Do picia alkoholu przyznaje się 25% kobiet (900 milionów) i 39% mężczyzn (1,5 miliarda). Średnio przeciętna kobieta spożywa 0,73 dawki standardowej dziennie, a przeciętny mężczyzna – 1,7 dawki. Spożycie alkoholu znacząco różni się pomiędzy krajami. Absolutnymi rekordzistami są tutaj Duńczycy, gdzie alkohol pije 95,3% kobiet i 97,1% mężczyzn. Na drugim biegunie znajdziemy Pakistan i Bangladesz. W pierwszym z tych krajów jedynie 0,8% mężczyzn pije alkohol, a w drugim alkoholem raczy się tylko 0,3% kobiet. Najwyższe wśród mężczyzn spożycie alkoholu na głowę jest w Rumunii (8,2 dawki dziennie), a najniższe w Pakistanie (0,0008 dawki dziennie). Wśród kobiet najwięcej piją Ukrainki (4,2 dawki dziennie), a najmniej Iranki (0,003 dawki). W 2016 roku spożycie alkoholu było siódmym głównym czynnikiem ryzyka przedwczesnych zgonów i chorób. Alkohol przyczynił się do 2,2% zgonów u kobiet i 6,8% zgonów wśród mężczyzn. Inaczej wygląda zaś sytuacja w grupie wiekowej 15–49 lat. Tutaj alkohol jest główną przyczyną przedwczesnych zgonów i w 2016 roku spowodował 3,8% zgonów wśród kobiet i 12,2% zgonów wśród mężczyzn. Główne przyczyny zgonów spowodowanych użyciem alkoholu przez tę grupę wiekową to: gruźlica (1,4% zgonów), wypadki drogowe (1,2%) oraz samodzielne zrobienie sobie krzywy (1,1%). Wśród osób powyżej 50. roku życia główną przyczyną śmierci związaną ze spożyciem alkoholu są nowotwory, odpowiedzialne za 27,1% zgonów wśród kobiet i 18,9% zgonów wśród mężczyzn. Problemy zdrowotne trapiące osoby po 50. roku życia a związane ze spożywaniem alkoholu różnią się w zależności od miejsca zamieszkania. W krajach bogatych ludzie umierają na nowotwory wywoływane przez alkohol, w krajach ubogich są zabijani przez gruźlicę, marskość wątroby i inne choroby wątroby. Zaś w krajach o średnich dochodach zgony spowodowane spożyciem alkoholu są powodowane głównie przez udary. Jak już wspomnieliśmy, spożywanie jednej standardowej dawki alkoholu dziennie powoduje, że po roku jesteśmy narażeni na o 0,5% większe ryzyko zapadnięcia na chorobę związaną ze spożyciem alkoholu. Ryzyko gwałtownie rośnie w miarę zwiększania dawki. I tak przy 2 dawkach dziennie jest ono już o 7% wyższe, a przy pięciu dawkach dziennie – o 37% wyższe. Powyższe badania są najszerzej zakrojonymi badaniami nad spożyciem alkoholu i skutkami zdrowotnymi w skali całego świata. Pomimo swoich ograniczeń, takich jak nieuwzględnienie spożycia alkoholu wśród osób poniżej 15. roku życia czy niemożność uwzględnienia produkcji i spożycia nielegalnego alkoholu, stanowią niezwykle ważne źródło wiedzy na temat tej używki. Nie szacowano też skutków okresowego picia na umór, które znacząco zwiększa ryzyko zgonów i chorób. Autorzy zestawili też kilka interesujących statystyk. Dzięki nim wiemy, w których krajach alkohol jest najbardziej, a w których najmniej popularny oraz gdzie spożywa się go najwięcej, a gdzie najmniej. I tak, największy odsetek mężczyzn pijących alkohol mieszka w Danii (97,1%), Norwegii (94,3%), Argentynie (94,3%), Niemczech (94,3%), Polsce (93,8%), Francji (93,1%), Korei Południowej (91,3%), Szwajcarii (91,2%), Grecji (90,8%) i Islandii (90,3%). Najmniej panów pije alkohol w Pakistanie (0,9%), Bangladeszu (1,0%), Egipcie (1,1%), Mali (2,5%), Maroku (3,0%), Senegalu (3,2%), Mauretanii (3,2%), Syrii (5,0%), Indonezji (7,2%) i Pakistanie (7,9%). Kraje o największym spożyciu alkoholu wśród kobiet to Dania (95,3%), Norwegia (91,4%), Niemcy (90,0%), Argentyna (89,9%), Nowa Zelandia (88,5%), Szwajcaria (88,4%), Słowacja (87,2%), Francja (86,9%), Szwecja (86,1%) i Islandia (84,8%). Najmniej pijących kobiet mieszka zaś w Bangladeszu (0,3%), Maroku (1,1%), Pakistanie (1,5%), Egipcie (1,5%), Nepalu (1,5%), Syrii (1,6%), Bhutanie (1,9%), Mjanmie (2,3%), Tunezji (2,3%) i Senegalu (2,6%). Światowymi rekordzistami w liczbie spożywanych dziennych dawek alkoholu są panowie z Rumunii (8,2 dawki), Portugalii (7,3), Luksemburga (7,3), Litwy (7,0), Ukrainy (7,0), Bośni i Hercegowiny (6,5), Białorusi (6,0), Estonii (6,0), Hiszpanii (5,8) i Węgier (5,5). Najmniej piją zaś panowie z Pakistanu (0,0008 dawki dziennie), Iranu (0,004), Kuwejtu (0,02), Komorów (0,02), Libii (0,02), Bangladeszu (0,03), Palestyny (0,04), Mauretanii (0,05), Jemenu (0,05) i Arabii Saudyjskiej (0,05). Najwięcej piją zaś kobiety z takich krajów jak Ukraina (4,2 dawki dziennie), Andora (3,4), Luksemburg (3,4), Białoruś (3,4), Szwecja (3,2), Dania (3,2), Irlandia (3,1), Wielka Brytania (3,0), Niemcy (2,9) i Szwajcaria (2,8). Najmniej piją panie w Iranie (0,0003 dawki dziennie), Kuwejcie (0,01), Mauretanii (0,02), Libii (0,02), Pakistanie (0,03), Timorze Wschodnim (0,04), Palestynie (0,04), Jemenie (0,04), Tunezji (0,04) i Syrii (0,05). « powrót do artykułu

Metody ukrywania przemycanej kości słoniowej i rogów nosorożców stają się coraz bardziej wyrafinowane. Wraz z nimi muszą więc też ewoluować metody wykrywania takiej kontrabandy. Obecnie w Mombasie trwają testy technologii, opracowanej pod koniec lat 90. z myślą o bezpieczeństwie lotniczym. Czy chodzi o materiały wybuchowe, czy o nielegalnie pozyskiwane części zagrożonych zwierząt, RASCO (Remote Air Sampling for Canine Olfaction) wykorzystuje niesamowitą czułość psiego powonienia. Z wybranego kontenera transportowego zasysa się próbkę powietrza, która trafia do probówki albo na filtr. Później są one prezentowane wytrenowanym psom. Gdy docelowa substancja jest dostępna, pies siada. Przy projekcie współpracują WWF i Traffic and the Kenya Wildlife Service (KWS). Dzięki RASCO psy nie będą musiały już wchodzić do kontenerów (przy panującym w porcie żarze operacja ta nie należała do łatwych). Mimo że "zdalna metoda" jest bardziej czasochłonna, w ciągu zaledwie pół roku doprowadziła do 26 konfiskat. Co ważne, celnicy zdobyli też więcej informacji o siatkach przemytników. W jednym z raportów napisano, że w latach 2009-14 w porcie w Mombasie przechwycono ponad 18 t kości słoniowej. By uzyskać tyle towaru, trzeba było zabić ponad 2400 słoni. « powrót do artykułu

Trening aerobowy (kardio) na rowerku stacjonarnym 3-krotnie bardziej wzmaga produkcję czynnika wzrostu fibroblastów 21 (FGF21) niż trening siłowy z ciężarami. FGF21 należy do rodziny czynników wzrostu zaangażowanych w proces angiogenezy, rozwoju zarodków czy gojenia ran. Ma on korzystny wpływ na metabolizm. Dla nas jako naukowców ciekawie jest zobaczyć, jak różnie różne formy aktywności fizycznej wpływają na organizm. Od dawna wiemy o oddziaływaniach poszczególnych form treningu na lepiej znane hormony, np. adrenalinę oraz insulinę. Fakt, że trening siłowy i ćwiczenia kardio inaczej wpływają na czynniki wzrostu fibroblastów, jest dla nas [jednak] nowością - opowiada prof. Christoffer Clemmensen z Centrum Podstawowych Badań Metabolicznych Novo Nordisk Foundation. W badaniu naprzemiennym wzięło udział 10 średnio wytrenowanych zdrowych mężczyzn. Wylosowano ich do 2 grup, które trenowały raz w tygodniu. Oba treningi były stosunkowo trudne i trwały godzinę. Ćwiczenia na rowerku miały być wykonywane na poziomie 70% maksymalnego pułapu tlenowego (VO2max), a w przypadku treningu siłowego należało wykonać po 10 powtórzeń 5 ćwiczeń obejmujących główne grupy mięśni. Krew pobierano przed treningiem i bezpośrednio po nim, a także 15, 30, 60, 90, 120 i 180 min od jego zakończenia. W ten sposób monitorowano poziom cukru, kwasu mlekowego, różnych hormonów i kwasów żółciowych w organizmie. Okazało się, że trening kardio powodował znaczny wzrost produkcji FGF21, zaś w przypadku treningu siłowego nic takiego się nie działo. Trening wytrzymałościowy na rowerze miał tak duży wpływ na hormon, że wiedzieliśmy, że należy sprawdzić, czy zjawisko to ma bezpośredni wpływ na korzyści prozdrowotne związane z treningiem aerobowym. Obecnie testowany jest potencjał FGF21 jako leku na cukrzycę, otyłość i podobne zaburzenia metaboliczne, dlatego fakt, że byliśmy w stanie zwiększyć jego produkcję dzięki treningowi, jest interesujący - podkreśla Clemmensen. Duńczycy analizowali nie tylko poziom FGF21, ale i innego hormonu z tej samej rodziny - FGF19. Ponieważ w ramach wcześniejszych badań na zwierzętach powiązano go ze wzrostem mięśni, naukowcy spodziewali się, że trening siłowy będzie podwyższał jego poziom. Było jednak dokładnie na odwrót i wbrew naszej hipotezie, po treningu siłowym produkcja FGF19 nieco spadła. Wg mnie, to oznacza, że nasza wiedza na temat pewnych aspektów ćwiczeń siłowych jest po prostu zbyt mała. Oczywiście powinniśmy się postarać to wyjaśnić - dodaje prof. Jørn Wulff Helge z Uniwersytetu Kopenhaskiego. « powrót do artykułu

Przed dwoma laty firma Nantero ogłosiła, że pamięci NRAM CNT (carbon nanotubes) są gotowe do produkcji i mogą być używane w układach system-on-a-chip. Teraz podczas konferencji Hot Chips 2018 poinformowano, że nowa technologia przeszła wszelkie testy świadczące o jej przydatności do produkcji masowej, a nowe kości mogą być używane jako nieulotna alternatywa dla układów DDR4. Prace nad układami CNT rozpoczęto w 2001 roku, a w roku 2016 zaprezentowano 256 megabitowe układy i ogłoszono, że zadebiutują one w roku 2018 we współpracy z Fujitsu. Teraz dowiadujemy się, że Nantero jest gotowa do produkcji większych ilości układów, a kości będą dostępne od przyszłego roku. Komórki pamięci korzystają z nanorurek umieszczonych na podłożu, na którym są kontrolowane za pomocą impulsów elektromagnetycznych. Nanorurki znajdują się pomiędzy dwiema elektrodami i, w zależności od tego czy są skrzyżowane czy nie, zmienia się oporność. Dzięki pomiarom oporności można określić dwa stany, reprezentujące 0 i 1. Gdy rurki się nie stykają, oporność jest wysoka, interpretowana jako 1. Gdy się stykają, oporność spada i interpretowana jest jako 0. Nantero twierdzi, że tego typu rozwiązanie ma wiele zalet. Kości CNT są niezwykle wytrzymałe. Ich szacowany czas pracy w temperaturze pokojowej to 10 000 lat. Wydajność zaś powinna dorównywać wydajności układów DD4. To zaś, w połączeniu z nieulotnością sprawia, ze są konkurencyjne wobec rozwiązań 3D XPoint i NAND Flash. Fujitsu oświadczyło, że ma zamiar doprowadzić do rynkowego debiutu NRAM. Nie wiadomo, kiedy to się tanie, gdyż pozostały jeszcze pewne problemy do rozwiązania. W najbliższym czasie przekonamy się, że firma spełni swoja zapowiedź sprzed dwóch lat i przed końcem bieżącego roku zadebiutuje 256-megabitowy układ. Nintero określa się jako firmę ARM, co oznacza, że będzie udzielała licencji na swoje układy, ale sama nie ma zamiaru ich produkować. Wiadomo, że obecnie gotowe są też projekty 8- i 16-gigabitowych układów składających się z, odpowiednio, 2 i 4 warstw, które mogą być wytwarzane w procesie 28 nanometrów. Firma za zamiar opracować projekt 8-warstwowych 512-gigabitowych układów produkowanych w procesie 7 nanometrów, jednak przygotowanie takiego projektu może zająć wiele lat. « powrót do artykułu

W niektórych układach fizycznych nawet dość odległe od siebie elementy potrafią synchronizować swoje akcje. Zjawisko na pierwszy rzut oka wygląda dość tajemniczo. Na przykładzie sieci prostych elektronicznych oscylatorów połączonych w pierścień naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie wykazali jednak, że w rzeczywistości synchronizację na odległość można – przynajmniej w pewnych przypadkach – bardzo dobrze wytłumaczyć. Do najbardziej fascynujących procesów fizycznych, chemicznych czy biologicznych z dużym prawdopodobieństwem należą te, w których "coś" powstaje z "niczego". Dlaczego w pozornie jednorodnej warstwie cieczy nagle pojawiają się rozchodzące się koncentryczne kręgi, jak w przypadku reakcji Biełousowa-Żabotyńskiego? Dlaczego stułbia może mieć wiele ramion, zawsze rozmieszczonych tak regularnie? Co powoduje, że w sieci kilkunastu połączonych w pierścień prostych oscylatorów elektronicznych niektóre odległe elementy nagle zaczynają działać w tym samym rytmie? U podstaw podobnych procesów leżą uniwersalne, lecz wciąż słabo poznane mechanizmy synchronizacji aktywności elementów składowych układu. Niuanse jednego z takich mechanizmów zostały właśnie wyjaśnione przez naukowców z Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk (IFJ PAN) w Krakowie we współpracy z fizykami z włoskich uniwersytetów w Palermo i Katanii. Synchronizacja prowadząca do wyłonienia się kształtów (czyli odmiany morfogenezy) może się przejawiać w układach o różnej naturze, a za jej występowanie mogą być odpowiedzialne różne mechanizmy. Metaforycznie zjawisko można zobrazować za pomocą tego, co się dzieje w dość jednorodnym gronie początkowo nieznanych sobie uczestników dużego przyjęcia. W krótkim czasie uformują się tu dobrze widoczne grupki zainteresowań, w ramach których ludzie będą spędzali większość czasu na rozmowach między sobą. Tego typu zjawisko, będące rezultatem specyficznych cech pewnych elementów bądź powstające wskutek przypadkowych zdarzeń, jest określane mianem synchronizacji grupowej lub klastrowej. Występuje ono w wielu układach fizycznych, a przykładem może być choćby synchronizacja neuronów w ludzkim mózgu. W naszych najnowszych badaniach zajmowaliśmy się nieco podobnym rodzajem synchronizacji: synchronizacją na odległość. Mówimy o niej wtedy, gdy swoje akcje synchronizują elementy lub grupy elementów, które nie znajdują się w bezpośrednim kontakcie ze sobą. Co ciekawe, synchronizacja na odległość zachodzi w taki sposób, że nie wpływa na zachowanie elementów pośredniczących w przekazie informacji. Przypomina to sytuację, gdy dwóch ludzi wymienia między sobą informacje za pośrednictwem kuriera, przy czym kurier nie tylko nie potrafi odczytać treści komunikatów, ale nierzadko jest wręcz całkowicie nieświadomy istnienia ukrytego przekazu - tłumaczy dr hab. Ludovico Minati (IFJ PAN), główny autor publikacji w znanym czasopiśmie naukowym Chaos. Synchronizację na odległość obserwuje się między neuronami w odległych od siebie obszarach mózgu, między zjawiskami pogodowymi zachodzącymi nad różnymi kontynentami, a nawet między elementami obwodów elektronicznych. W 2015 roku dr Minati, wówczas na University of Trento, opisał taką synchronizację w sieciach zbudowanych z zaledwie kilkunastu prostych oscylatorów elektronicznych połączonych szeregowo w pierścień. Zauważono wtedy, że poszczególne oscylatory próbowały się synchronizować nie tylko z najbliższymi sąsiadami w pierścieniu, ale także z niektórymi bardziej odległymi, a jednocześnie pozostawały w mniejszym stopniu zdesynchronizowane z pozostałymi. Obserwowaliśmy ten efekt z prawdziwym zafascynowaniem, ponieważ pojawił się w urządzeniu znacznie mniejszym niż mózg, a nade wszystko radykalnie od niego prostszym. Zjawisko zostało dokładnie opisane, nie byliśmy jednak w stanie w pełni zrozumieć jego natury. Zadowalające wyjaśnienie przedstawiliśmy dopiero w naszej najnowszej publikacji - mówi dr Minati. Naukowcy z IFJ PAN badali pierścienie oscylatorów eksperymentalnie oraz za pomocą symulacji komputerowych. Przełomowe okazało się spostrzeżenie, że informacja musi się propagować w pierścieniach nie za pomocą jednej, lecz aż trzech częstotliwości (pod tym względem zjawisko przypomina stosowaną w radiotechnice modulację amplitud). Każdy oscylator nie tylko generował własny sygnał o chaotycznej naturze, ale także reagował na sygnały pochodzące z pobliskich oscylatorów, a przenoszone w pozostałych dwóch pasmach. W zależności od swojej fazy w danym oscylatorze, sygnały te wzmacniały się lub osłabiały w sposób przypominający interferencję. Badacze obserwowali wtedy wzorce przypominające doskonale znane z optyki prążki dyfrakcyjne. Między oscylatorami, w których dochodziło do interferencyjnego wzmocnienia lub wygaszenia, pojawiały się efekty typowe dla synchronizacji na odległość. W celu lepszego zrozumienia natury obserwowanej synchronizacji, krakowscy fizycy poddawali pierścienie oscylatorów dodatkowym testom. Badano wrażliwość synchronizacji na szum o dużej intensywności wprowadzany w różne miejsca układów, symulowano różną liczbę oscylatorów w pierścieniu oraz efekty pojawiające się przy jego otwarciu. Analiza wyników pozwoliła ustalić, że w badanych pierścieniach oscylatorów synchronizacja na odległość jest nie tyle cechą charakterystyczną dla całego układu, ile wynikiem lokalnych oddziaływań poszczególnych oscylatorów z ich otoczeniem. Przy okazji sprawdzono także, czy synchronizacja na odległość mogłaby służyć do przenoszenia sygnału wprowadzanego do układu z zewnątrz. Wynik był jednak negatywny. Zrozumienie mechanizmów związanych z występowaniem złożonych współzależności między elementami w układach o różnej naturze jest wielkim wyzwaniem w naukach o zjawiskach nieliniowych. My dobrze poznaliśmy tylko pewną klasę mechanizmów odpowiedzialnych za niektóre rodzaje synchronizacji na odległość. Pełniejsza wiedza o podobnych procesach miałaby ogromne znaczenie teoretyczne i praktyczne. Kto wie, może potrafilibyśmy przewidywać na przykład kolektywne zachowania różnych sieci społecznych czy nawet rynków finansowych? - podsumowuje prof. dr hab. Stanisław Drożdż (IFJ PAN, Politechnika Krakowska). « powrót do artykułu

Naukowcy z MIT-u uczynili ważny krok na drodze ku rozwiązaniu istotnego problemu, przed którym stoją systemy łączności bezprzewodowej – niemożności bezpośredniej transmisji danych pomiędzy urządzeniami znajdującymi się pod wodą i w powietrzu. Obecnie czujniki umieszczone pod wodą nie mogą wymieniać danych z urządzeniami na lądzie, gdyż używają różnych częstotliwości, właściwych dla ośrodków, w których pracują. Sygnały radiowe, które świetnie rozchodzą się w powietrzu, błyskawicznie zanikają w wodzie. Sygnały sonarów odbijają się w większości od powierzchni wody i jej nawet nie opuszczają. Z tego też powodu utrudniona jest zarówno naukowa eksploracja oceanów, jak i np. komunikacja pomiędzy okrętami podwodnymi a samolotami. Podczas konferencji SIGCOMM naukowcy z MIT zaproponowali rozwiązanie tego problemu. Wedle ich koncepcji podwodny nadajnik wysyłałby sygnały sonarowe w kierunku powierzchni wody, powodując jej drgania odpowiadające 0 i 1. Nad powierzchnią byłyby one odczytywane i odkodowywane przez czułe odbiornik. Granica woda-powietrze to przeszkoda dla sygnału bezprzewodowego. My proponujemy zmienić tę przeszkodę w medium używane do komunikacji, mówi Fadel Adib z MIT. System TARF (translational acoustic-RF communication) znajduje się na wczesnych etapach rozwoju. Składa sie on z nadajnika wykorzystującego standardowy głośnik. Sygnał jest przesyłany w postaci fal odpowiadających zerom i jedynkom. Na przykład gdy chcemy przesłać wartość 0 nadajemy sygnał o częstotliwości 100 Hz, z kolei 1 to sygnał o częstotliwości 200 Hz. Takie sygnały spowodują pojawienie się na powierzchni wody miniaturowych zaburzeń, o wysokości kilku mikrometrów. Zaburzenia te miałyby zostać wyłapane przez znajdujący się w powietrzu radar. Dzięki zastosowaniu technologii ortogonalnego zwielokrotniania w dziedzinie częstotliwości (OFDM) możliwe byłoby jednoczesne przesyłanie setek bitów. Pracujący w powietrzu nad nadajnikiem radar działałby w zakresie 30–300 GHz, co częściowo pokrywałoby się z częstotliwością pracy sieci 5G. Głównym wyzwaniem jest wykrycie powierzchni wody przez radar. Naukowcy opracowali w tym celu technologię, która wykrywa odbicia sygnału radarowego i kategoryzuje je ze względu na odległość i siłę. Jako, że dla nowego systemu, to właśnie powierzchnia wody jest tym ośrodkiem, który będzie najsilniej odbijał sygnał, radar będzie w stanie określić odległość, a gdy już to zrobi, będzie mógł skupić się wyłącznie na wodzie, ignorując wszelkie inne zakłócenia. Kolejny problem to wyłapanie sygnału otoczonego znacznie większymi naturalnymi falami. Najmniejsze naturalnie występujące na oceanie fale, pojawiające się w czasie spokojnych dni, mają około 2 centymetrów wysokości. Są zadem 100 000 razy większe, niż fale wywoływane przez sygnał sonaru we wspomnianym systemie. To tak, jakby ktoś krzyczał, a ty próbowałbyś usłyszeć jednocześnie kogoś szepczącego, wyjaśnia Adib. Uczeni poradzili sobie i z tym problemem. Naturalnie występujące fale mają częstotliwość 1-2 herców. Algorytm zarządzający radarem łatwo wyłowi fale o 100-krotnie większej częstotliwości. TARF został sprawdzony podczas 500 testów. Wykorzystano do nich zbiornik oraz dwa baseny z kampusu MIT. W czasie testów w zbiorniku radar umieszczano 20–40 centymetrów nad powierzchnią wody, a nadajnik znajdował się od 5 do 70 centymetrów nad wodą. Podczas prób w basenach radar umieszczono 30 centymetrów nad powierzchnią, a nadajnik zanurzono na głębokości 3,5 metra. W basenie znajdowali się też pływacy, którzy tworzyli fale o wysokości około 16 centymetrów. Podczas wszystkich testów TARF był w stanie dokładnie odczytać dane przekazywane z prędkością setek bitów na sekundę. Nawet gdy w basenie byli pływacy, mogliśmy szybko i bez błędów odczytać przesyłane informacje, cieszy się Adib. Gdy jednak fale przekraczały 16 centymetrów, system nie był w stanie wyłapać sygnałów. Jego ulepszenie będzie kolejnym etapem prac. Musimy spowodować, by pracował on we wszystkich warunkach pogodowych, stwierdza Adib. « powrót do artykułu

Mieloperoksydaza (MPO), enzym występujący w płucach, rozkłada czysty grafen. MPO to enzym należący do peroksydaz. Jest wydzielany przez neutrofile. Po wykryciu ciała obcego bądź bakterii neutrofile otaczają je i uwalniają MPO. Wcześniejsze badania Graphene Flagship wykazały, że MPO może biodegradować tlenek grafenu. Dotąd jednak sądzono, że niefunkcjonalizowany grafen jest bardziej oporny na degradację. By to sprawdzić, zespół z Francji, Szwecji i Hiszpanii prowadził testy ex vivo na jedno- i wielowarstwowym grafenie. Wykorzystaliśmy 2 postaci grafenu, jedno- i wielowarstwową [...]. Wystawiono je na oddziaływanie MPO w obecności nadtlenku wodoru. Okazało się, że peroksydaza była w stanie je degradować i utleniać. To było naprawdę nieoczekiwane, bo sądziliśmy, że niefunkcjonalizowany [niemodyfikowany] grafen jest bardziej oporny niż tlenek grafenu - opowiada Alberto Bianco z CNRS. Rajendra Kurapati, również z CNRS, dodaje, że wyniki pokazują, że wysoce rozpraszalny grafen może być rozkładany w organizmie w wyniku działania neutrofili. Po udanych testach ex vivo przyszedł czas na badania in vivo. Prof. Bengt Fadeel z Karolinska Institutet uważa, że zrozumienie, czy grafen jest biodegradowalny, czy nie, jest bardzo istotne dla zastosowań biomedycznych i innych tego materiału. Fakt, że komórki układu odpornościowego są w stanie sobie z nim radzić, jest bardzo obiecujący. Prof. Maurizio Prato dodaje, że enzymatyczny rozkład grafenu to bardzo ważny temat, gdyż, zasadniczo, grafen rozproszony w atmosferze mógłby wyrządzić jakieś szkody. Jeśli jednak istnieją mikroorganizmy zdolne do degradacji grafenu i materiałów pokrewnych, ich wpływ na środowisko (uporczywość) powinna znacznie spaść. Prato zaznacza, że należy badać produkty enzymatycznego rozkładu (pochodne): ich budowę i ewentualne oddziaływania na zdrowie i środowisko. « powrót do artykułu

Bannykus i Xiyunykus to nowe alwarezaury z Chin. Xiyunykusa odkryto w 2005 r. w Sinciang, a Bannykusa w 2009 r. w Mongolii Wewnętrznej. Alwarezaury to tajemnicza grupa teropodów. Pod wieloma względami przypominały one ptaki. Wydaje się też, że były przystosowane do odżywiania owadami żyjącymi w koloniach. Alwarezaury to dziwne zwierzęta. Przez silne, wyposażone w pazury dłonie i słabe szczęki zdają się być dinozaurzymi odpowiednikami dzisiejszych mrówników i mrówkojadów - opowiada prof. Jonah Choiniere z University of the Witwatersrand. Alwarezaury nie zawsze żywiły się owadami. Najwcześniejsi przedstawiciele tej grupy mieli zęby i kończyny przednie idealnie nadające się do chwytania i zjadania drobnych ofiar. Dopiero później zęby uległy redukcji, a w dłoni wyewoluował duży pojedynczy pazur, który mógł być wykorzystywany do rozdrapywania butwiejących pni i mrowisk. Nowe skamieniałości mają długie ramiona. Pokazują więc, że alwarezaury uzyskały krótsze ramiona na dalszych etapach historii ewolucyjnej, u gatunków o mniejszych rozmiarach ciała. W ich przypadku scenariusz był więc odwrotny niż u tyranozaurów, u których krótkie ramiona towarzyszyły gigantycznym rozmiarom - opowiada prof. Roger Benson z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Bannykus i Xiyunykus są bardzo istotne, gdyż stanowią etap przejściowy w procesie przystosowania alwarezaurów do nowej diety. « powrót do artykułu