KopalniaWiedzy.pl

Udało się dokonać wielkiego przełomu na polu materiałoznawstwa w skali nano. Grupa naukowców stworzyła nanocząstki złożone z ośmiu pierwiastków, o których wiadomo, że nie tworzą jednorodnych struktur. Zmieszanie tych pierwiastków i stworzenie z nich homogenicznej nanostruktury zwanej stopem nanocząstki o wysokiej entropii znacząco rozszerza naszą wiedzę o materiałach w skali nano oraz to, co potrafimy z nimi zrobić. Dotychczas udawało się w ten sposób bowiem połączyć najwyżej trzy pierwiastki, które nie mieszają się równo. Wyobraźmy sobie, że pierwiastki to klocki Lego. Gdy są tylko trzy kolory i rozmiary, to masz bardzo ograniczoną liczbę kombinacji i struktur, jakie możesz stworzyć. My zwiększyliśmy liczbę klocków w pudełku, możemy tworzyć nanomateriały z niemal wszystkim metali i półprzewodników, mówi Liangbing HU, profesor z University of Maryland. Do stworzenia stopu nanocząstek o wysokiej entropii naukowcy wykorzystali dwustopniową metodę, w skład której wchodziło nagłe ogrzanie i nagłe schłodzenie pierwiastków. Metale, takie jak platyna, nikiel, żelazo, kobalt, miedź czy złoto zostały poddane nagłemu działaniu temperatury niemal 3000 stopni Fahrenheita. Ogrzewano je przez 0,55 sekundy. W ten sposób uzyskano jednorodną mieszaninę, którą schłodzono w tempie ponad 100 000 stopni Fahrenheita na sekundę. Dzięki temu całość została ustabilizowana i powstał jednorodny nanomateriał. To prosta metoda, ale jeszcze nikt nie wykorzystał jej do tworzenia nanocząstek. Dzięki podejściu fizycznemu, a nie chemicznemu, osiągnęliśmy coś wyjątkowego, dodaje Yonggang Yao, doktorand z University of Maryland. « powrót do artykułu

Ciepłych, spokojnych Świąt Wielkanocnych. Z rodziną przy stole, pysznymi potrawami i mokrym Dyngusem. Ania, Jacek i Mariusz « powrót do artykułu

Przypadki ciężkiej malarii wywołanej przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) mają związek z nieprawidłową funkcją nerek. Historycznie P. vivax wiązał się z łagodniej przebiegającą chorobą, a zarodziec sierpowaty (P. falciparum) z cięższą malarią i wyższą śmiertelnością. W ostatnich latach częściej jednak donoszono o ciężkich przypadkach powodowanych przez zarodźca ruchliwego. Niejednokrotnie były one związane z upośledzoną odpowiedzią immunologiczną, stanem zapalnym i zaburzoną pracą nerek. W ramach najnowszych badań Bruno Andrade z Fundacji Oswalda Cruza analizował dane 572 osób z brazylijskiej Amazonii, m.in. 179 pacjentów zakażonych P. vivax (18 miało ciężką malarię) i 165 zdrowych ludzi. Autorzy publikacji z pisma PLoS Neglected Tropical Diseases przyglądali się różnym parametrom, w tym poziomowi kreatyniny i markerom zapalnym. Okazało się, że cięższa postać choroby oznaczała większy poziom kreatyniny. Pacjenci, którzy zmarli, mieli najwyższe jej stężenia. Jak wyjaśniają naukowcy, przy podwyższonej kreatyninie stosunek IFN-γ/IL-10 oraz wartości białka C-reaktywnego (CRP) przepowiadają, co może się stać z pacjentem (na tej podstawie da się różnicować tych, którzy zmarli). Łącznie uzyskane wyniki sugerują, że ciężkie przypadki zakażenia P. vivax wiążą się ze wzrostem stężenia kreatyniny i nasilonym stanem zapalnym. Podejrzewamy, że obserwowane u wielu chorych na malarię układowe zapalenie przyczynia się za pośrednictwem różnych mechanizmów do dysfunkcji nerek. « powrót do artykułu

Sieci rybackie są sześciokrotnie częściej uszkadzane, gdy w pobliżu miejsca połowów znajdują się delfiny. Zjawisko takie zaobserwowano na północ od Cypru. Badania naukowców z University of Exeter wykazały, że ludzie tak bardzo przetrzebili populacje ryb w Morzu Śródziemnym, że zaostrza się rywalizacja pomiędzy rybakami a delfinami. Na badanych terenach łowią przede wszystkim niewielkie przedsiębiorstwa i indywidualni rybacy. Powodowane przez delfiny zniszczenia sieci mogą przynosić im straty rzędu nawet dziesiątków tysięcy euro rocznie. Wiele łodzi zaopatrzono w urządzenia emitujące dźwięki, które miały odstraszać delfiny. Zdaniem naukowców, nie tylko nie spełniły one swojej roli, ale delfiny mogły nawet się nauczyć, że dźwięk tych urządzeń oznacza łatwą zdobycz. Wydaje się, że niektóre delfiny mogą celowo poszukiwać sieci, by zdobyć w nich pożywienie. Przyczyną jest najprawdopodobniej zmniejszająca się populacja ryb. Połowy dają coraz gorsze wyniki, a to oznacza, że rybacy potrzebują więcej sieci, co zwiększa ich koszty. Pilnie należy wdrożyć mechanizmy efektywnego zarządzania zasobami morza tak, by przerwać szaleńczy cykl konkurencji rybaków i delfinów, mówi Robert Snape, główny autor badań. W badanym regionie każdego roku ginie średnio 10 delfinów w wyniku przypadkowego złapania w sieci. To jednak tylko dane oficjalne. Wiadomo, że rybacy nie informują o wszystkich przypadkowo zabitych przez siebie delfinach, ponadto giną też one wskutek połknięcia fragmentu sieci. Rzeczywista liczba zgonów wśród delfinów jest zatem wyższa. Jako, że niewiele wiadomo o miejscowej populacji delfinów, istnieje poważne ryzyko, że te nawet niewielki straty mogą zaważyć na przyszłości gatunku. « powrót do artykułu

Naukowcy zrekonstruowali twarz jednego z kromaniończyków. Szkielet mężczyzny (Cro-Magnon 1) odkryto w 1868 r. w jaskini Eyzies we francuskim departamencie Dordogne. By uczcić 150-lecie znalezienia szkieletu, zajęła się nim multidyscyplinarna ekipa, w tym antropolog Philippe Charlier. Pod koniec badań zaproponowaliśmy nową diagnozę: [nasz pacjent] cierpiał na nerwiakowłókniakowatość [typu 1.]. Ustalenia akademików ukazały się w piśmie The Lancet. W czaszce na czole znajdowała się lezja, co odpowiada obecności nerwiakowłókniaka, guza o charakterze nowotworu łagodnego, który zerodował kość - opowiada Charlier. Lewy kanał słuchowy [kromaniończyka] był uszkodzony, prawdopodobnie również przez wzrost guza. Dysponując całym wachlarzem informacji, wykonaliśmy realistyczną rekonstrukcję twarzy tego mężczyzny w średnim wieku. W ten sposób światło dzienne ujrzała fizjonomia pokryta licznymi drobnymi zmianami i z jednym dużym guzem nad oczami. « powrót do artykułu

Od roku 1920 powierzchnia Sahary powiększyła się o około 10 procent, informują naukowcy z University of Maryland. Nie można wykluczyć, że zwiększa się też powierzchnia innych pustyń. Pustynie są zwykle definiowane jako obszary o niskich średnich opadach. Przeciętnie za granicę takich opadów przyjmuje się 100 milimetrów rocznie. Naukowcy przeanalizowali dane dotyczące opadów w Afryce w latach 1920-2013 i doszli do wniosku, że w tym czasie powierzchnia Sahary wzrosła o 10%, jeśli popatrzymy na trendy całoroczne. Jeśli jednak przyjrzymy się porom roku, to okaże się, że opady w lecie zmniejszyły się tak bardzo, iż sezonowo Sahara zwiększyła swoją powierzchnię o 16%. Wyniki naszych badań dotyczą Sahary, jednak prawdopodobnie mają przełożenie na inne pustynie na świecie, mówi profesor Sumant Nigam, główny autor badań. Za rozszerzanie się Sahary odpowiada zmiana klimatu oraz naturalne cykle klimatyczne, takie jak atalntycka oscylacja wielodekadowa (Atlantic Multidecadal Oscillation – AMO). Zasięg pustyni zmienia się w czasie, a najbardziej widoczne jest jej rozszerzanie się na północ i południe. Ekspansja Sahary na południe niszczy stopniowo Sahel, jego sawanny i tamtejsze społeczności ludzkie. Najbardziej widocznym skutkiem tego procesu są zmiany, jakie zachodzą w jeziorze Czad. Znajduje się ono na granicy stref klimatycznych. Basen jeziora Czad znajduje się w regionie, gdzie Sahara rozszerza się na południe. Jezioro wysycha. To dobrze widoczny przykład zmniejszających się opadów w całym basenie, wyjaśnia Nigam. Na opady na Saharze i Sahelu ma wpływ wiele znanych cykli klimatycznych. Wspomniany już AMO zmienia się w ciągu 50-70 lat pomiędzy fazą ciepłą a chłodną. W fazie chłodnej mamy do czynienia z mniejszą ilością opadów. Susze na Sahelu, które miały miejsce pomiędzy latami 50. a 80. ubiegłego wieku były właśnie wywołane przez chłodną fazę AMO. Wpływ na Afrykę Północną ma również pacyficzna oscylacja dekadowa (PDO), która zmienia się co 40-60 lat. Badacze chcieli sprawdzić, czy i globalne ocieplenie może mieć wpływ na spadek opadów. W tym celu z modeli klimatycznych usunęli wpływ AMO i PDO w latach 1920-2013. Obliczenia wykazały, że oba cykle klimatyczne odpowiadają za około 2/3 rozszerzania się Sahary, a 1/3 można przypisać globalnemu ociepleniu. Naukowcy podkreślają jednocześnie, że do wyciągnięcia ostatecznych wniosków potrzebowalibyśmy danych klimatycznych z dłuższego okresu. Powyższe badania są jednak o tyle istotne, że jeśli rzeczywiście wskazują na rozszerzanie się światowych pustyń, a proces ten jest przynajmniej częściowo napędzany globalnym ociepleniem, to musimy brać pod uwagę, że będzie ubywało ziemi uprawnej, a ludności na świecie wciąż przybywa. Afrykańskie gorące lata są coraz cieplejsze, opady deszczu coraz bardziej skąpe i jest to powiązane m.in. z gazami cieplarnianymi i aerozolami w atmosferze. Zjawiska te mają dewastujących wpływ na mieszkańców Afryki, którzy są zależni od rolnictwa, zauważa Ming Cai, dyrektor w Wydziale Nauk Atmosferycznych i Geograficznych Narodowej Fundacji Nauki, który sfinansował badania. Uczeni chcą dowiedzieć się więcej o czynnikach powodujących rozszerzanie się Sahary. Tutaj chcieliśmy udokumentować długoterminowe trendy temperatury i opadów na Saharze. W kolejnym etapie badań będziemy chcieli dowiedzieć się, co wywołuje te trendy zarówno na Saharze jak i gdzie indziej. Już zaczęliśmy badać sezonowe trendy temperaturowe w Ameryce Północnej. Tutaj zimy stają się coraz cieplejsze, ale lata pozostają takie, jak były. W Afryce zachodzi zjawisko odwrotne. Temperatury zimowe pozostają bez zmian, a lata są coraz cieplejsze. Problemy Afryki są więc poważniejsze, stwierdza jedna z badaczek, Natalie Thomas. « powrót do artykułu

Choć badania na licznych grupach zwierząt, w tym na gryzoniach czy muszkach owocowych, wykazały, że ograniczanie ilości spożywanych pokarmów o ok. 1/3 daje szereg korzyści zdrowotnych, m.in. wydłuża życie, z perspektywy zdrowia publicznego takie zalecenie jest niepraktyczne i z pewnych względów niebezpieczne. Ostatnio jednak naukowcy z Uniwersytetu Kolorado w Boulder wykazali, że gdy ludzie zażywają codziennie formę witaminy B3, rybozyd nikotynamidu (ang. nicotinamide riboside, NR), symuluje to ograniczanie kalorii. Amerykanie odkryli także, że przyjmowanie NR poprawia ciśnienie i stan naczyń, zwłaszcza u osób z lekkim nadciśnieniem. Długotrwała suplementacja wykazała, że rybozyd nikotynamidu jest dobrze tolerowany i wydaje się aktywować te same szlaki, co ograniczanie kalorii - opowiada Doug Seals. Do udziału w badaniu zespół Chrisa Martensa zebrał grupę 24 szczupłych i zdrowych osób (kobiet i mężczyzn) w wieku 55-79 lat z okolic Boulder. Połowie przez 6 tygodni najpierw podawano placebo, a później dwa razy dziennie 500 mg chlorku rybozydu nikotynamidu (Niagen). Druga grupa przeszła odwrotny schemat zażywania. Po każdym z etapów eksperymentu od ochotników pobierano krew i wykonywano inne badania. Nikt nie wspominał o żadnych skutkach ubocznych. Okazało się, że przyjmowanie 1000 mg NR dziennie aż o 60% zwiększało poziom dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NAD+). NAD+ jest konieczny do aktywacji enzymów zwanych sirtuinami, a uznaje się, że to one w dużej mierze odpowiadają za korzystnie skutki ograniczania kalorii. Wydaje się, że w ramach ewolucyjnego mechanizmu przeżyciowego podczas postu organizm zachowuje NAD+. Dopiero ostatnio naukowcy zaczęli jednak badać suplementację prekursorami NAD+, np. NR, by sprawdzić, czy sprzyja to zdrowemu starzeniu. Pomysł jest taki, że podając seniorom NR, nie tylko odtwarzamy coś, czego poziom spada z wiekiem (NAD+), ale i zwiększamy aktywność enzymów odpowiedzialnych za ochronę przed stresem. Nowe badanie, którego wyniki opublikowano w piśmie Nature Communications, wykazało także, że u 13 ochotników z podwyższonym ciśnieniem, lub inaczej mówiąc nadciśnieniem tętniczym 1. stopnia (20-139/80-89 mmHg), po suplementacji NR ciśnienie skurczowe zmniejszyło się o ok. 10 punktów. Spadek tej wielkości przekłada się zaś na zmniejszenie ryzyka zawału serca aż o 25%. Jeśli zakres spadku ciśnienia skurczowego pod wpływem NR zostanie potwierdzony w większym badaniu klinicznym, taki skutek będzie miał szerokie implikacje biomedyczne - podkreślają Amerykanie. Na razie zespół podkreśla, że badanie było pilotażowe. Nie możemy więc formułować definitywnych stwierdzeń, że ten związek [NR] jest bezpieczny lub będzie skuteczny dla pewnych segmentów populacji. Nasze badanie jest za to z pewnością dobrym punktem wyjścia dla przyszłych studiów - podsumowuje Martens. « powrót do artykułu

Dla astrofizyka galaktyki nie są jedynie zbiorami gwiazd. Znacznie bardziej interesujące jest to, czego nie widać. Ciemna materia, która wywiera wpływ grawitacyjny na otoczenie. Jest ona równie ważna dla galaktyk, jak gwiazdy i pył, co więcej, uważa się, że to właśnie dzięki niej powstają i rosną galaktyki. Znalezienie galaktyki bez ciemnej materii byłoby czymś zadziwiającym. Jednak właśnie o takim znalezisku poinformował właśnie na łamach Nature Pieter van Dokkum z Yale University i jego koledzy. Galaktyka NGC 1052-DF2 znajduje się w odległości około 65 milionów lat świetlnych od nas. Jej wielkość jest porównywana z wielkością Drogi Mlecznej, ale zawiera ona 100-krotnie mniej gwiazd. Przez to nie wygląda ona jak typowa galaktyka spiralna, a raczej jak grupa luźno połączonych gwiazd, pyłu i gazu. Gdyby zawierała ona tyle ciemnej materii, co inne galaktyki jej wielkości, jej wpływ grawitacyjny przyspieszałby ruch gromad gwiazd wokół galaktyki. Tymczasem zespół van Dokkuma odkrył, że te gromady poruszają się bardzo leniwie, co oznacza, że NGC 1052-DF2 zawiera bardzo mało ciemnej materii lub nie zawiera jej w ogóle. Nigdy wcześniej nie zaobserwowano takiego zjawiska. Jeśli rzeczywiście w tej galaktyce nie ma ciemnej materii, to rodzi się problem dla wszystkich teorii dotyczących formowania się galaktyk. Nawet jeśli jesteśmy zwolennikami zmodyfikowanej teorii grawitacji, to powinniśmy tam obserwować coś innego, niż w rzeczywistości się dzieje, mówi Erik Verlinde, fizyk teoretyczny z Uniwersytetu w Amsterdamie. W 2015 roku odkryto pierwszą ultra-rozproszoną galaktykę. Uznano, że tego typu formacje będą szczególnie przydatne do badania nad ciemną materią. Van Dokkum i jego koledzy zbudowali w Nowym Meksyku teleskop Dragonfly Telephoto Array, który służy do badania takich galaktyk. Początkowo wykorzystali go do badań nad galaktyką, która wydaje się posiadać niezwykle dużo ciemnej materii. Gdy van Dokkum wraz z zespołem odkryli galaktykę NGC 1052-DF2 spodziewali się tam napotkać podobne zjawisko. Znaleźliśmy zaś coś wręcz przeciwnego. Doszliśmy do wniosku, że tam w ogóle nie ma ciemnej materii. Tego się ani nie spodziewaliśmy, ani nie szukaliśmy. Trzeba jednak podążać za faktami, nawet jeśli są one przeciwieństwem tego, co widziało się wcześniej, mówi van Dokkum. Podczas badań naukowcy wykorzystali Dragonfly, Sloan Digital Skky SUrvey, Hubble'a, Keck Obserwatory i Gemini Obserwatory. Zidentyfikowali 10 gromad kulistych krążących wokół centrum galaktyki. Prędkość takich gromad wskazuje, jak masywna jest galaktyka. Okazało się, że gromady poruszają się znacznie wolniej niż się spodziewano. Gdy dane te skonfrontowano z masą widocznej materii NGC 1052-DF2 stało się jasne, że cały ruch gromad można wyjaśnić oddziaływaniem widocznej materii. Jeśli przyjmiemy, że pomiary zostały wykonane prawidłowo, musimy odwołać się do kilku istniejących teorii opisujących, jak galaktyki mogą powstawać bez udziału ciemnej materii. Wedle jednej z nich galaktyka mogła być do niedawna spokojną chmurą gazu i pojawienie się wokół niej nieodkrytej jeszcze galaktyki zaburzyło tę chmurę, powodując formowanie się gwiazd. Sam van Dokkum spekuluje, że NGC 1052-DF powstała z dwóch strumieni gazu, które się ze sobą zderzyły i uformowały się w nich z rzadka porozrzucane gwiazdy. Istnieją też teorie mówiące, że ciemna materia nie istnieje, a coś innego, jeszcze nieodkrytego, napędza ewolucję gwiazd i wywiera wpływ grawitacyjny na otoczenie. Pojawiła się też teoria mówiaca, że grawitacja to efekt uboczny fluktuacji kwantowych i ciemnej energii. Na razie NGC 1052-DF2 stanowi niezwykłą zagadkę dla astronomów. « powrót do artykułu

Pewien Brytyjczyk zaraził się superrzeżączką, oporną na oba antybiotyki pierwszego rzutu - ceftriakson i azytromycynę - oraz większość innych antybiotyków. To pierwszy [na świecie] przypadek, kiedy występowała tak wysoka oporność na oba leki [pierwszego rzutu] i większość innych często stosowanych leków - podkreśla dr Gwenda Hughes z Public Health England. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób potwierdziły, że to 1. taki przypadek. Mężczyzna ma partnerkę w Wielkiej Brytanii, ale zaraził się na początku tego roku, uprawiając seks z inną kobietą w Azji Południowo-Wschodniej. By ograniczyć rozprzestrzenianie superrzeżączki, specjaliści ustalają, z kim jeszcze współżył Brytyjczyk. Na razie nie odnotowano kolejnych przypadków (nie zaraziła się też stała partnerka mężczyzny). Przeprowadzone badania sugerują, że dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae) mogą zareagować na 1 antybiotyk. Mężczyzna przechodzi terapię. W przyszłym miesiącu okaże się, czy zadziałała. Pojawienie się nowego superopornego szczepu N. gonorrhoeae stanowi olbrzymi problem [...] - podkreśla dr Olwen Williams z Brytyjskiego Towarzystwa Zdrowia Seksualnego i HIV. Boimy się, że przez cięcia finansowania publicznej służby zdrowia sytuacja się pogorszy. « powrót do artykułu

Naukowcy od wieków badają 11-letni cykl słoneczny, ale dopiero od kilkudziesięciu lat zaczynamy go rozumieć. Wiemy, że w czasie słonecznego maksimum nasza gwiazda bombarduje Ziemię olbrzymią ilością naładowanych cząstek, które zakłócają pracę satelitów i sieci energetycznych. Cykl słoneczny ma też pewien wpływ na klimat, gdyż różnice w irradiancji mogą powodować drobne zmiany w średniej temperaturze powierzchni oceanów i wpływać na wzorce opadów. Mimo wielu lat badań wciąż nie powstał model, który pozwoliłby dokładnie przewidzieć główne cechy każdego cyklu, takie jak długość jego trwania i siłę każdej z faz. Cykl słoneczny jest zjawiskiem tak stabilnym i widocznym, że musi być coś, co przeoczyliśmy, uważa Ofer Cohen, zajmujący się fizyką Słońca na University of Massachusetts. Jego zdaniem, jedną z przeszkód, dla których trudno zrozumieć ten cykl jest fakt, iż prawdopodobnie wpływ nań ma pole magnetyczne naszej gwiazdy, a ono jest przed nami ukryte. To może się jednak zmienić. Tim Linden i jego zespół z Ohio State University zmapowali przepływ wysoko energetycznych cząstek na powierzchni Słońca i znaleźli potencjalny związek pomiędzy ich emisją, zmianami pola magnetycznego gwiazdy a cyklami. W swoich najnowszych badaniach, które czekają na publikację w Physical Review Letters, naukowcy przeanalizowali dane z Fermi Gamma-ray Space Telescope. Ze zdumieniem zauważyli, że najbardziej intensywna emisja promieniowania gamma ze Słońca wydaje się skorelowana z najspokojniejszym okresem cyklu. Podczas ostatniego minimum słonecznego, z lat 2008-2009 Fermi odkrył osiem epizodów wysokoenergetycznego promieniowania gamma. Energia każdego z nich przekraczała 100 gigaelektronowoltów. Jednak przez kolejnych osiem lat, gdy Słońce wychodziło z minimum i zbliżało się do maksimum, nie zarejestrowano żadnych wysokoenergetycznych promieni gamma. Linden uważa, że jest mało prawdopodobne, by był to przypadek. Jego zdaniem zjawisko to ma ma związek z cyklem słonecznym, jednak jego mechanizm pozostaje tajemnicą. Zespół Lindena spekuluje, że promienie gamma są emitowane przez Słońce gdy potężne promienie kosmiczne uderzają w powierzchnię naszej gwiazdy. Kiedy promieniowanie kosmiczne trafia na cząstkę w atmosferze Słońca, pojawia się cała grupa innych cząstek i dochodzi do promieniowania, w tym promieniowania gamma. Zwykle promieniowanie takie powinno być całkowicie pochłonięte przez Słońce. Jednak część tego promieniowania może zostać odbita przez silne fluktuacje pola magnetycznego i promieniowanie gamma wydostaje się poza gwiazdę. Jeśli hipoteza Lindena jest prawdziwa, to nic dziwnego, że promieniowanie gamma jest skojarzone z minimum słonecznym. Jak zauważa astronom Randy Jokipii z University of Arizona, w czasie minimum słonecznego z gwiazdy wydostaje się mniej naładowanych cząstek, które chronią cały Układ Słoneczny przed promieniowaniem kosmicznym. Gdy jest ich mniej, więcej promieniowania kosmicznego trafia do Układu, w tym do samego Słońca. Zwiększona liczba promieniowania padająca na naszą gwiazdę powinna zatem skutkować większą emisją promieniowania gamma. To jednak nie koniec zaskakujących odkryć. Zespół Lindena zauważył, że w czasie minimum słonecznego większość promieniowania gamma o energii większej niż 50 GeV pochodzi z okolic równika, ale w innych okresach cyklu słonecznego promieniowanie to pochodzi z biegunów. To oznacza, że podczas minimum emisja promieniowania gamma jest najbardziej intensywne na równiku, a podczas maksimum – na biegunach. Przyczyna tej zmiany pozostaje nieznana. Próbowałem wyobrazić sobie, jaki mechanizm może to powodować i, a to jeden z nielicznych przypadków w moim życiu zawodowym, nie znalazłem żadnego możliwego wytłumaczenia, stwierdza Jokipii. Z kolei Ofer Cohen zauważa, że podobnemu procesowi przesuwania się od równika ku biegunom podlegają plamy słoneczne. Brak jednak wyjaśnienia tego mechanizmu. Widoczne są jednak także inne korelacje. Wspomnianych 8 epizodów wysokoenergetycznego promieniowania gamma miało miejsce w ciągu jednego roku. Dwa epizody nastąpiły w odstępie kilku godzin on siebie, w tym samym czasie, w którym doszło do koronalnego wyrzutu masy. Linden, gdy to zauważył, jeszcze raz przyjrzał się danym z Fermi i znalazł kolejny epizod wysokoenergetycznego promieniowania gamma powiązany czasowo z koronalnym wyrzutem masy. Jednak, jak podkreśla, sześć innych epizodów promieniowania nie było powiązanych z wyrzutem masy. Z kolei najwięcej koronalnych wyrzutów masy ma miejsce podczas maksimum słonecznego. Naukowcy mają nadzieję, że dalsze badania nad emisją promieniowania gamma ze Słońca pozwolą na powiązanie tego zjawiska z polem magnetycznym, przez co umożliwią jego badanie i wyjaśnienie fenomenu cykli słonecznych. « powrót do artykułu

Osoby, które wypijają ponad 3 filiżanki kawy dziennie, są mniej zagrożone miażdżycą i zawałem serca. Naukowcy badali 4400 mieszkańców São Paulo. Pytali ich o nawyki związane z piciem kawy. Korelowali je potem z wynikami badania uwapnienia tętnic wieńcowych (zatykając naczynia, blaszki miażdżycowe mogą ostatecznie doprowadzić do zawału). Odkryliśmy, że picie ponad 3 filiżanek kawy dziennie zmniejsza ryzyko uwapnienia tętnic wieńcowych u osób, które nigdy nie paliły - opowiada Andreia Miranda ze Szkoły Zdrowia Publicznego Uniwersytetu w São Paulo. Autorzy publikacji z Journal of the American Heart Association podkreślają, że nie można tu (przynajmniej na razie) mówić o zależności przyczynowo-skutkowej i że korelacja nie występowała u palaczy. Miranda wyjaśnia, że negatywne skutki palenia wydają się większe niż korzystny wpływ spożycia kawy na wczesną chorobę sercowo-naczyniową. W ramach wcześniejszych badań Brazylijczycy ustalili, że picie kawy przynosi umiarkowane korzyści w zakresie kontroli paru czynników ryzyka chorób serca, w tym ciśnienia i poziomu homocysteiny, aminokwasu związanego ze spożyciem czerwonego mięsa. W ramach najnowszego studium ekipa skupiła się na mieszkańcach São Paulo, którzy w latach 2008-10 brali udział w rządowym badaniu zdrowia. Ochotnicy mieli 35-75 lat (średnia wieku wynosiła 50 lat). Ok. 8 osób na 10 przyznało, że ich aktywność fizyczna jest niska. U 2/3 występowała nadwaga bądź otyłość. Nawyki dot. spożycia kawy zbadano za pomocą wywiadu. Przeprowadzono też badanie uwapnienia tętnic wieńcowych. Ok. 3 osób na 10 kiedyś paliło. Aktywni palacze stanowili 16% próby. Naukowcy podkreślają, że ok. 56% ankietowanych przyznało, że pije kawę co najmniej 2 razy dziennie, a prawie 12% wspominało o ponad 3 kawach dziennie. Prawie wszyscy kawosze pili kawę kofeinową. Niemal 10% badanych miało wysokie wskaźniki uwapnienia tętnic. Okazało się jednak, że ryzyko uwapnienia spadało stopniowo ze wzrostem spożycia kawy. Tętnice ludzi wypijających ponad 3 kawy dziennie były w lepszym stanie niż tętnice osób sięgających po 1 i po 1-3 filiżanki dziennie. Jak podkreśla Miranda, nie wiadomo, czy picie 5 filiżanek jest lepsze od wypijania 4. Nie badaliśmy granicy, do której spożycie kawy dawałoby [większą] ochronę. Inne badania wykazały jednak, że nadmierna konsumpcja kawy może nie dawać korzyści zdrowotnych. Brazylijczycy dodają, że kawa to nie tylko kofeina. Niewykluczone więc, że zdrowiu serca sprzyjają przeciwutleniacze, a nie alkaloid. « powrót do artykułu

Benzochinolina skutecznie hamuje syntezę RNA (a więc namnażanie) wirusa Ebola (EBOV). Oddziałuje też na kilka innych wirusów. Naukowcy z Uniwersytetu Stanowego Georgii podkreślają, że obecnie na gorączkę krwotoczną Ebola dostępne są jedynie terapie eksperymentalne. Osobom, które przeżywają, grożą przewlekłe zakażania, powodowane przez wirusy ukrywające się w miejscach, gdzie bez wywoływania reakcji układu odpornościowego tolerowane są substancje obce (chodzi np. o oczy czy jądra). Brakuje zatwierdzonych terapii antyfilowirusowych, a są one bardzo potrzebne. Zainteresowani tą dziedziną akademicy skupiają się m.in. na inhibitorach syntezy RNA wirusów. W ramach najnowszego badania zespół przejrzał bibliotekę 200 tys. związków drobnocząsteczkowych. Zidentyfikowano 56 trafień, a więc substancji, które hamowały aktywność EBOV o ponad 70%. Ryzyko, że będą one toksyczne dla komórek, wynosiło zaś mniej niż 20%. Jak tłumaczą autorzy publikacji z pisma Antiviral Research, odkryto 3 struktury działające silnie antywirusowo w hodowlach komórkowych. Ludzkie komórki nabłonkowe płuc i embrionalne komórki nerek wystawiano na oddziaływanie wirusów Ebola, Zika, Marburg i pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej (vesicular stomatitis virus, VSV). W dalszym etapie obserwowano antywirusowe oddziaływania 3 wspomnianych wcześniej struktur. Okazało się, że jedna z nich - benzochinolina - wykazywała antywirusową aktywność w stosunku do EBOV i wirusa Marburg. Związek ten sprawdzał się także w przypadku VSV i wirusa Zika. « powrót do artykułu

Doktor Patrick McGeer, jeden z wiodących autorytetów w dziedzinie rozwoju i zapobiegania chorobie Alzheimera, przeprowadził badania, z których wynika, że wcześnie podawane codzienne dawki ibuprofenu mogą zapobiec rozwojowi tej choroby. Patrick McGeer, który jest prezesem firmy Aurin Biotech z Vancouver, i jego żona doktor Edith McGeer, to jedni z najczęściej cytowanych neurologów na świecie. Od 30 lat prowadza w swoim laboratorium prace nad chorobami neurodegeneracyjnymi i stanami zapalnymi układu nerwowego, skupiając się szczególnie na chorobie Alzheimera. Informacja o najnowszym odkryciu doktora McGeera została opublikowana w Journal of Alzheimer's Disease. W 2016 roku McGeer i jego zespół opracowali prosty test ze śliny, który pozwala na zdiagnozowanie choroby Alzheimera oraz określenie jej przyszłego rozwoju. Ich test opiera się na pomiarach poziomu białka amyloidu beta 42 (Abeta42) obecnego w ślinie. U większości osób poziom Abeta42 jest taki sam, niezależnie od płci czy wieku. Jeśli jednak poziom wytwarzania Abeta42 jest 2 do 3 razy większy, niż norma, u osoby takiej rozwinie się choroba Alzheimera. Test daje wiarygodne wyniki, gdyż Abeta42 słabo się rozpuszcza i jest obecne w całym organizmie, jednak jego złogi tworzą się tylko w mózgu. Wbrew wcześniejszym przekonaniom, zgodnie z którymi Abeta42 miałoby być wytwarzane jedynie w mózgu, McGeer wykazał, że peptyd ten powstaje w całym organizmie. Dzięki temu możliwe jest jego badanie ze śliny. Z naszych badań dowiedzieliśmy się, że osoby, u których występuje ryzyko rozwoju choroby Alzheimera mają taki sam poziom Abeta42 co osoby, które już chorują. Co więcej, podwyższony poziom utrzymuje się przez całe życie zatem, teoretycznie, test można wykonać w dowolnym momencie. Skoro wiemy, że kliniczne objawy choroby Alzheimera ujawniają się w wieku około 65 lat, zalecamy, by test wykonać 10 lat wcześniej, w wieku około 55 lat, gdy zwykle choroba się rozpoczyna. Gdy test wykaże podwyższony poziom Abeta42 wówczas należy codziennie zażywać ibuprofen by powstrzymać chorobę, mówi doktor McGeer. Niestety, większość badań klinicznych koncentrowało się na pacjentach, u których występują już objawy od średnich po poważne. Możliwości leczenia choroby na tak późnym stadium są minimalne. Dlatego też żadne badania kliniczne nad nowymi lekami nie wykazały, że powstrzymują one rozwój choroby. Nasze odkrycie całkowicie zmienia reguły gry. Mamy teraz prosty test, który na wiele lat przed pojawieniem się choroby pozwala na wykrycie ryzyka. A powstrzymać chorobę można w prosty sposób, który nie wymaga ani recepty ani nawet wizyty u lekarza, dodaje uczony. « powrót do artykułu

Ostatni sezon rozrodczy skrajnie zagrożonych waleni biskajskich przyniósł bardzo złe informacje. W ciągu czterech miesięcy nie zauważono żadnego nowo narodzonego młodego. Takiej sytuacji nie było od co najmniej 30 lat. Naukowcy patrolowali z powietrza wody wzdłuż wybrzeży Georgii i Florydy, poszukując matek z młodymi. Walenie u południowo-wschodnich wybrzeży USA rodzą młode pomiędzy grudniem a końcem marca. Regularne patrole z powietrza są wykonywane od 1989 roku i od tamtej pory każdego roku notowano od 1 do 39 urodzin. To może być punkt zwrotny dla tego gatunku. Jeśli szybko nie dowiemy się, co się stało i czegoś nie zrobimy, to może być początek końca, mówi Barb Zoodsma, odpowiedzialny z program odrodzenia populacji walenia biskajskiego z ramienia National Marine Fisheries Service. Walenie, nazywane są po angielsku „right whale”, gdzie słowo „right” oznacza ni mniej, ni więcej, co „właściwy do zabicia”. To na nie głównie ludzie polowali. Walenie biskajskie są bowiem powolne, przebywają blisko wybrzeży, a po śmierci unoszą się na powierzchni, były więc łatwą zdobyczą. Skala tępienia tych zwierząt była tak wielka, że – bazując na obecnej wielkości populacji i tempie jej wzrostu – specjaliści oceniają, że w roku 1935 na Ziemi pozostało mniej niż 100 osobników. W 1937 roku wprowadzono ogólnoświatowy zakaz polowań na te zwierzęta. Zakaz był przez kilkadziesiąt lat łamany, jednak generalnie rzecz biorąc spełnił pokładane w nim nadzieje. Ludzie przestali celowo zabijać walenie, jednak wciąż giną one przez człowieka. Ocenia się, że w latach 1970-2006 ludzie byli odpowiedzialni za 48% z 73 udokumentowanych przypadków śmierci walenia biskajskiego. W 2001 roku przeprowadzono badania, z których wynikało, że jeśli nie zmniejszymy liczby zwierząt zabijanych przez człowieka, to gatunek w ciągu 200 lat wyginie. Stwierdzono również, że zapobieżenie śmierci 2 samic rocznie ustabilizowałyby populację. Walenie biskajskie giną głównie wskutek zderzeń ze statkami oraz zaplątania się w sieci rybackie. Informacje o braku narodzin nie mogły przyjść w gorszym momencie. Ocenia się, że na świecie żyje jedynie 450 waleni biskajskich. W ubiegłym roku urodziło się 5 młodych, ale na wybrzeżach USA i Kanady znaleziono 17 martwych zwierząt przyniesionych przez wodę. W styczniu bieżącego roku u wybrzeży Virginii znaleziono kolejne martwe zwierzę. Brak narodzin w roku bieżącym oznacza, że musimy spodziewać się dalszego zmniejszenia się populacji. W ciągu ostatnich 30 lat średnia roczna liczba narodzin wynosiła 17. Od roku 2012 tylko przez dwa lata liczba ta była równa lub większa od średniej, przez cztery lata młodych było mniej. Pozostaje jeszcze nadzieja, że młode zostaną zauważone, gdy zwierzęta wrócą jesienią  na północne wybrzeża USA. Tak było w ubiegłym roku, gdy jesienią zauważono dwa młode, których nie zauważono w sezonie urodzeń. Charles Mayo z Center for Coastal Studies ma nadzieję, że jakieś młode mogły urodzić się u wybrzeży Virginii i obu Karolin, gdzie nie prowadzono w tym roku szerzej zakrojonych badań. Nie można też wykluczyć, że w przyszłym roku walenie biskajskie czeka „baby boom”. Samice pomiędzy kolejnymi ciążami robią sobie 3 lata lub dłużej przerwy. Tak było przed kilkunastu laty, gdy w roku 2000 urodził się tylko 1 młody, ale w roku 2001 młodych było już 31. Wciąż mam nadzieję,  że w przyszłym roku lub za dwa lata zobaczymy dziesiątki młodych, stwierdził Clay George z Departamentu Zasobów Naturalnych stanu Georgia. Nawet jeśli dojdzie do zwiększonej liczby urodzin, to i tak pozostaje konieczność opracowania sposobu na zmniejszenie liczby waleni zabijanych przez ludzi. Sekcje zwłok wspomnianych wcześniej 17 waleni znalezionych u wybrzeży USA i Kanady wykazały, że co najmniej 4 z nich zginęły wskutek zderzenia ze statkami, a co najmniej dwa zmarły po zaplątaniu się w sieci rybackie. Naukowcy nie wykluczają, że trzeba będzie rozszerzyć strefy ograniczonej prędkości dla statków tak, by obejmowały one większe obszary na których często pojawiają się walenie biskajskie. Testowane są też sieci, które mają celowo wbudowane słabe punkty tak, by zaplątany w nie wieloryb mógł przerwać taką sieć. Jeszcze inny pomysł o pozbawione lin pułapki na kraby, które samodzielnie wypływają na powierzchnię dzięki samodzielnie napełniającym się balonom. To wszystko trzeba robić bardzo szybko. Nie możemy czekać kolejnych 10 czy 20 lat, stwierdził Philip Hamilton z New England Aquarium w Bostonie, który od 30 lat bada walenie biskajskie. Do zrobienia jest jednak dużo więcej. Wiadomo, że generowany przez ludzi hałas o niskich częstotliwościach jest przyczyną, dla której cała populacja waleni biskajskich wykazuje objawy stresu. Naukowcy podejrzewają, że zaplątanie w sieci jest przyczyną mniejszej liczby urodzin. Nawet, jeśli samica z takiej sieci się uwolni, przeżywa stres, który powoduje, że trudniej jest jej zajść w ciążę. Badania wykazały też, że obecnie większość samic waleni biskajskich umiera przed 30. rokiem życia. To mniej niż połowa spodziewanej długości życia tego gatunku. Ponadto okazało się, że samice, które urodziły młode w ubiegłym roku rodziły po raz pierwszy od 7-8 lat. Miały więc przerwę dwukrotnie dłuższa niż typowa. Gatunek znajduje się w krytycznym momencie. Myślę, że jeszcze możemy go uratować. Jednak powstaje pytanie, na ile chcemy go uratować. To właśnie ten czas, gdy powinniśmy przedsięwziąć wszystkie możliwe kroki, mówi Zoodsma. « powrót do artykułu

Serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji NEURONUS 2018 IBRO Neuroscience Forum, która odbędzie się w dniach 20–22 kwietnia 2018 r. w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. !RCOL Neuronus IBRO Neuroscience Forum jest liczącą się konferencją naukową w Europie Środkowo-Wschodniej, poświęconą dynamicznie rozwijającej się neuronauce. Zeszłoroczna edycja zgromadziła 500 osób, reprezentujących 61 instytutów badawczych oraz uniwersytetów z 18 państw. Tegoroczny bogaty program naukowy podzielono na liczne sesje w czterech blokach tematycznych: 1) Drugs That Heal, Drugs That Heal (Tribute to professors Jezry Vetulani and Krzysztof Wedzony), 2) Cognitive Sessions, 3) Biological Sessions i 4) Medical Sessions. Uzupełnią je wykłady uznanych naukowców: 1) Amira Amediego z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, 2) Ole Jensena z Uniwersytetu w Birmingham, 3) Markusa Ullspergera z Uniwersytetu Ottona von Guerickego w Magdeburgu, 4) Emmy Robinson z Uniwersytetu Bristolskiego, 5) Yvesa de Konincka z Uniwersytetu Laval, 6) Tomasa Kunera z Uniwersytetu w Heidelbergu. Oprócz tego zaplanowano 3 sesje posterowe (plakatowe). Pierwsza odbędzie się 20 kwietnia, druga - 21 kwietnia, a trzecia - 22 kwietnia. Tutaj także wyodrębniono kategorie tematyczne. Więcej informacji można znaleźć na stronie: http://neuronusforum.pl/ Rejestracja trwa do 10 kwietnia 2018 r. « powrót do artykułu

W strefach przybrzeżnych dopływająca woda podziemna (ang. submarine groundwater discharge, SGD) jest ważnym źródłem słodkiej wody, a także związków organicznych, substancji biogennych czy metali. Ostatnie badania pokazały, w jaki sposób SGD wpływa na wzrost rafy koralowej. SGD są powszechne na przybrzeżnych rafach koralowych, zwłaszcza na Hawajach, dlatego postanowiliśmy przetestować, jak to zjawisko wpływa na wzrost raf w zatoce Maunalua - wyjaśnia Megan Donahue z Uniwersytetu Hawajskiego w Mānoa. Za zmiany wielkości rafy odpowiadają 2 procesy: wzrost koralowców i bioerozja. By określić, jak wpływa na nie wysięk wód podziemnych, naukowcy sadzili "szczepki" koralowców Porites lobata na obszarach różniących się pod względem SGD (płyciznach przechodzących płynnie w plażę). Później mierzyli zmiany ich wielkości na przestrzeni 6 miesięcy. Oprócz tego w tych samych gradientach SGD na rok umieszczano bloki szkieletów koralowców z węglanu wapnia (CaCO3). Zabieg ten miał pomóc w ocenie bioerozji. Za pomocą mikrotomografii bloki skanowano przed i po rozlokowaniu. W rejonach z dużym SGD koralowce znajdujące się tuż przy wysięku radziły sobie słabo, zapewne przez stres związany ze zbyt dużą ilością słodkiej wody. Oprócz tego zauważyliśmy, że wystawione na oddziaływanie dużych ilości SGD bioerodujące organizmy morskie rozkładały bloczki bardzo szybko. Wiele z nich to organizmy filtrujące, które czują się lepiej w środowiskach bogatych w składniki odżywcze, dlatego zawierająca sporo takich związków woda gruntowa nasiliła ich "niszczycielską" aktywność. Łącznie wydaje się, że silny wysięk wód podziemnych zanieczyszczonych związkami organicznymi sprzyja rozkładowi rafy i znacząco spowalnia jej ogólny wzrost - tłumaczy Katie Lubarsky. Ku zaskoczeniu naukowców, SGD sprzyja wzrostowi koralowców, gdy zasilanie składnikami odżywczymi i słodką wodą utrzymuje się na niskim poziomie. Nasze wyniki sugerują, że koralowce mogą "rozkwitać" na rafach objętych SGD, jeśli są odizolowane od wtórnych stresorów, np. sedymentacji i wodorostów - wyjaśnia Donahue. Choć obecne badanie wykazało, że koralowce rosną szybciej podczas ekspozycji na SGD z niską zawartością składników odżywczych, pokrywa koralowców w zatoce Maunalua pozostaje na płyciznach skrajnie mała. Naszym następnym celem jest więc zbadanie, jak SGD i roślinożerne ryby wpływają na konkurencję glony-koralowce czy tempo bioerozji [...] - podsumowuje prof. Nyssa Silbiger z Uniwersytetu Stanowego Kalifornii. « powrót do artykułu

Od wielu lat mamy do czynienia z coraz groźniejszym narastającym problemem antybiotykooporności. Pomimo tego zużycie antybiotyków ciągle rośnie. W latach 2000-2015 zwiększyło się ono o 39%, a wzrost jest napędzany głównie przez kraje o niskich i średnich dochodach. Informacje takie znalazły się w najnowszym studium opublikowanym w PNAS. Jego autorzy przeanalizowali dane dotyczące konsumpcji antybiotyków w 76 krajach. Naukowcy Princeton University, ETH Zurich i Uniwersytetu w Antwerpii stwierdzili, że w latach 2000-2015 spożycie tych środków wzrosło z 11,3 do 15,7 zdefiniowanych dawek dziennych (DDD) na 1000 mieszkańców na dzień. To rodzi poważne problemy. Najczęściej bowiem antybiotyki są spożywane niepotrzebnie, nie dają żadnej poprawy zdrowia, a jednocześnie powoduje to, że stykające się z nimi mikroorganizmy nabywają oporności. Oporność pojawiająca się w jednym regionie świata szybko rozprzestrzenia się na inne regiony. Przez to istniejące antybiotyki są coraz mniej skuteczne tam, gdzie są rzeczywiście potrzebne. Coraz częściej mówi się o groźbie tak powszechnego rozwoju antybiotykooporności, że ludzkość może znaleźć się w takiej sytuacji, w jakiej była przed wynalezieniem antybiotyków. Grozi nam, że zaczniemy umierać na choroby, które obecnie są jeszcze uleczalne. Konieczne jest ograniczenie konsumpcji antybiotyków, ale z drugiej strony – ułatwienie dostępu do nich w krajach o niskich dochodach, gdzie najwięcej ludzi choruje i umiera z powodu chorób zakaźnych. Autorzy raportu zauważają ponadto, że w krajach o niskich i średnich dochodach spożycie antybiotyków wzrosło w badanym okresie o 114%, a spożycie na 1000 mieszkańców na dzień zwiększyło się o 77%. Różnica bierze się stąd, że część wzrostu ogólnego spożycia to wyniki zwiększającej się liczby mieszkańców. Jednocześnie w wielu uboższych krajach konsumpcja na głowę jest wciąż mniejsza niż w krajach o wysokich dochodach. Na poziom spożycia antybiotyków wpływają też ich ceny i dostępność. Najpopularniejszymi antybiotykami są leki z grupy penicylin. Tutaj globalna konsumpcja wzrosła o 36%, ale w krajach o niskich i średnich dochodach wzrost sięgnął 56%. W krajach o dochodach wysokich było to 15%. Znacząco, i to niemal we wszystkich krajach, zwiększyła się konsumpcja stanowiących często ostatnią deskę ratunku najsilniejszych antybiotyków, takich jak karbapenemy, linezolid czy kolistyna. USA są jednym z największych konsumentów linezolidu i tygecykliny, ale w ostatnich latach spożycie antybiotyków najnowszej generacji w innych krajach przekroczyło spożycie w USA. Naukowcy wzywają do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz walki z antybiotykoopornością. « powrót do artykułu

Międzynarodowy zespół naukowy zaadaptował modele komputerowe służące śledzeniu rozprzestrzeniania się wirusów do prześledzenia źródeł największej na świecie rodziny języków łowców-zbieraczy, języków pama-nyungan z Australii. Obecnie istnieją 282 języki pama-nyungańskie, które mają łącznie 30 000 użytkowników. Badania języków i ich ewolucji dostarczają istotnych informacji na temat historii, ewolucji kultury czy migracji. Wiemy, że gdy przed 250 laty Europejczycy zaczęli zasiedlać Australię na kontynencie tym żyło od 500 000 do 2 000 000 osób. Ludzie ci byli zorganizowani w około 700 grup posługujących się około 400 językami. Dla językoznawców od dawna jest zagadką, jak to się stało, że jedna rodzina językowa zdominowała niemal całą Australię. Do języków pama-nyungańskich należało bowiem 75% wszystkich języków Australii, a ich użytkownicy zamieszkiwali 90% powierzchni kontynentu. Profesor Atkinson z Wydziału Psychologii Uniwersytetu w Auckland zauważa, że obraz ten staje się jeszcze bardziej tajemniczy, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, iż użytkownicy pama-nyungan byli, podobnie jak wszyscy rodzimi mieszkańcy Australii, łowcami-zbieraczami. To zaś oznacza, że nie można zastosować tutaj standardowego wyjaśnienia ekspansji językowej, czyli zaadaptowania przez nich jakiegoś ważnego udoskonalenia technologicznego, jak np. rolnictwa. Standardowe modele językowe w tym momencie się nie sprawdzają. Jedna z hipotez mówiła, że to użytkownicy pama-nyungan byli pierwszymi ludźmi, którzy przed 50 000 laty zaczęli kolonizować Australię. Jednak wielu ekspertów zauważa, że języki ewoluują zbyt szybko, by przez tak długi czas zachowały się podobieństwa w ramach rodziny językowej. Wedle innej z hipotez przed 13-10 tysiącami lat lub przed 7-10 tysiącami lat doszło w Australii pojawił się znacznie bardziej przyjazny klimat i doszło do szybkiego rozprzestrzenienia się ludzi posługujących się pama-nyungan na nowe tereny. W końcu wedle trzeciego ze scenariuszy przed 4-6 tysiącami lat ludzie zamieszkujący okolice Zatoki Karpentaria gwałtownie rozprzestrzenili się na po całym kontynencie. Profesor Atkinson, doktor informatyki Remco Bouckaert z University of Auckland i ekspert od języków Australii profesor Claire Bowern z Yale University, postanowili zbadać wspomniane hipotezy za pomocą modeli komputerowych służących badaniu epidemii wirusów. Biolodzy mogą na podstawie DNA zebranego na całym świecie określić, gdzie i kiedy pojawił się wirus i zrekonstruować jego drzewo genealogiczne, mówi Atkinson. Podążając w tył po gałęziach tego drzewa można dowiedzieć się, kiedy doszło do epidemii i jak długo trwała, dodaje. Naukowcy wykorzystali wyrazy pokrewne do zbudowania drzewa rodziny Pama-Nyungan. Na przykład w językach Karree mamy wyraz „boomarring”, a w Dhurak „bumarangga” na oznaczenie bumerangu. To sugeruje, że wyrazy te zostały przejęte od wspólnego przodka językowego. Dzięki wielu takim pokrewieństwem możemy budować całe drzewo genealogiczne. Analiza wykazała, że języki pama-nyugańskie pojawiły się około 5700 lat temu na obszarach położonych na południe od Zatoki Karpentaria. Wspiera to hipotezę o szybkim rozprzestrzenieniu się języków. Ta ekspansja językowa pokazuje, że zastępowanie języków na wielką skalę nie wymaga pojawienia się przewagi technologicznej związanej z rolnictwem. Proponowano wiele innych fascynujących wyjaśnień, jak opracowanie innowacyjnych narzędzi kamiennych, technologii przetwarzania żywności, nowych praktyk ceremonialnych i małżeńskich, ale dokładny mechanizm tego zjawiska wciąż pozostaje tajemnicą, stwierdza Atkinson. Naukowcy zauważyli tez, że w pobliżu wybrzeży i dużych cieków wodnych języki ewoluują wolniej. Być może obfitość zasobów w tamtych rejonach powoduje, że ludzie wolniej stamtąd migrują. Ponadto wzorce rozkładu języków nie pokrywają się w Australii z wzorcami genetycznymi. To może wskazywać, że proces, który pozwolił językom pama-nyungańskim na tak szerokie rozprzestrzenienie się, nie był związany z przemieszczaniem się dużych grup ludzi. Języki mogą rozpowszechniać się w ramach pakietu kulturowego, zawierającego nowe idee czy technologie. Przykładem takiego właśnie rozprzestrzeniania się języków może być współcześnie angielski, który rozpowszechnił się wraz z zachodnimi instytucjami i technologiami. « powrót do artykułu

Austriacko-włoski zespół opracował tatuażowe elektrody, uzyskiwane za pomocą drukarki atramentowej. !RCOL Naukowcy podkreślają, że elektrody wykorzystuje się m.in. w czasie elektroencefalografii (EEG) czy elektromiografii (EMG). Są one jednak sztywne, niewygodne i ograniczają mobilność pacjentów. Żel z elektrod szybko wysycha, trudno więc przeprowadzać z ich użyciem długie badania. Autorzy nowej metody, opisanej na łamach periodyku Advanced Science, wykorzystali przewodzące polimery, które nadrukowywano na dostępnym w handlu papierze transferowym do tatuażu tymczasowego. Podłączenia konieczne do transmisji sygnału były zintegrowane z tatuażem. Praktycznie niewyczuwalną elektrodę-tatuaż przenosi się po prostu na skórę pacjenta. Ze względu na grubość poniżej 1 mikrometra tatuażowe elektrody bez problemu przystosowują się do nierówności ludzkiej skóry. Można je nakładać na części ciała, przy których tradycyjne elektrody się nie sprawdzały, np. na twarz. Dzięki tej metodzie zrobiliśmy duży krok w kierunku rozwijania elektroniki naskórkowej - podkreśla Francesco Greco z Uniwersytetu Technologicznego w Grazu. Co ważne, perforacja tatuażowej elektrody, np. przez rosnący włos, nie zaburza przewodzenia ani przekazywania sygnału. Podczas testów naukowcy wykazali, że bezproblemową transmisję można prowadzić nawet przez 3 dni. Pracujemy nad bezprzewodowymi tatuażowymi elektrodami ze zintegrowanym tranzystorem. Dzięki temu możliwe będzie zarówno wysyłanie, jak i odbieranie sygnału, a więc pomiar impulsów i precyzyjna stymulacja wybranych regionów. « powrót do artykułu

W antropoidalnej trumnie sprzed ok. 2,5 tys. lat, która przez 1,5 wieku leżała w magazynie Uniwersytetu w Sydney i miała być pusta, odkryto niedawno niekompletną i mocno rozczłonkowaną mumię. Obecnie trwają jej badania. Hieroglify z trumny wskazują, że wykonano ją dla kapłanki o imieniu Mer-Neith-it-es. Może się jednak okazać, że mumia wcale nie należy do niej, często bowiem zakonserwowane szczątki usuwano, a później, na życzenie klienta, handlarze starożytnościami umieszczali w środku inną mumię. By dowiedzieć się więcej o osobie pochowanej w trumnie, najpierw całość poddano badaniu laserem. Dzięki temu powstały modele 3D. Później przeprowadzono szczegółową tomografię komputerową. Radiolog prof. John Magnussen podkreśla, że choć mumii daleko do anatomicznego wyglądu, nadal można znaleźć trochę wskazówek wyjaśniających jej tożsamość. Ponieważ stwierdzono obecność wczesnych zmian degeneracyjnych i kość krzyżową (a zrośnięcie 5 kręgów krzyżowych następuje dopiero ok. 20.-25. r.ż.), wiadomo, że osoba z "pustej" trumny była dorosła. Ostatecznie stwierdzono, że to ktoś w wieku 30+. Skany ujawniły, że stopy i kostki były w dużej mierze nietknięte. Po zakończeniu badań obrazowych egiptolog Connie Lord zaczęła "obdukcję" stóp. Specjalistka spodziewa się znaleźć prawdziwą gratkę dla osób zajmujących się datowaniem radiowęglowym - paznokcie palców stóp. Dr Lord natrafiła też na żywicę wlaną do czaszki po usunięciu mózgu. Krok po kroku nasze wykopaliska dostarczają coraz więcej informacji o osobie z trumny. Mamy nadzieję, że uda jej się przynajmniej częściowo zwrócić zszarganą przez rabusiów godność. Nim uda się zidentyfikować szczątki, mogą minąć nawet lata. W międzyczasie trumny Mer-Neith-it-es i 3 innych osób będą wystawiane w nowym muzeum Uniwersytetu w Sydney.   « powrót do artykułu

Choroba Alzheimera zaczyna się na wiele lat przed pojawieniem się pierwszych objawów. Blaszki amyloidowie przez długi czas odkładają się w mózgu, niszcząc sąsiadujące komórki. Teraz naukowcy z Wydziału Medycyny Washington University wykazali, że pewne przeciwciało potrafi usunąć zalegające blaszki. U wielu osób amyloid odkłada się przez lata, a ich mózgi nie są w stanie się go pozbyć. Jeśli wystarczająco wcześnie je usuniemy, być może będziemy w stanie zapobiec takim objawom jak utrata pamięci czy spadek funkcji poznawczych, mówi profesor David Holtzman z Katedry Neurologii. Złogi amyloidu są tworzone przez blaszki oraz przez niewielkie ilości proteiny APOE. Występowanie genu związanego z APOE to najpoważniejszy pojedynczy czynnik ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera. Holtzman i jego zespół już wcześniej wykazali, że bazujący na DNA środek, który bierze na cel APOE może zmniejszyć szkody spowodowane odkładaniem się amyloidu. Jednak, jak sądzą specjaliści, gdyby udało się pozbyć samych blaszek, odnieślibyśmy większe korzyści niż z pozbywania się APOE. Profesor Holtzman oraz doktorzy Fan Liao i Aimin Li, chcąc sprawdzić czy można usunąć same blaszki, postanowili skupić się na przeciwciałach, które rozpoznają i wiążą się z APOE. Gdy już przeciwciała przyczepią się do APOE zwracają uwagę komórek odpornościowych, które niszczą te białka. Naukowcy chcieli sprawdzić, czy nie mogą przy okazji zniszczyć złogów amyloidu. Wykorzystali w tym celu myszy zmodyfikowane genetycznie tak, że były predysponowane do pojawiania się u nich blaszek amyloidowych. Mysi gen APOE zastąpiono u nich odpowiednim genem ludzkim. Następnie raz w tygodniu przez sześć tygodni podawano myszom placebo lub przeciwciała przeciwko APOE. Następnie sprawdzono u nich ilość złogów amyloidowych. Okazało się, że przeciwciało HAE-4 zmniejszyło liczbę złogów amyloidowych o 50%. Co więcej, HAE-4 nie doprowadziło do zmniejszenia ilości APOE we krwi. To bardzo dobra informacja, gdyż APOE odgrywa ważną rolę w transporcie tłuszczów i cholesterolu, więc jego usunięcie z krwioobiegu mogłoby się wiązać z niepożądanymi skutkami ubocznymi. Takie działanie HAE-4 stanowiło jednak zagadkę. Jak to się stało, że przeciwciało usuwało APOE z mózgu, ale nie z krwi? Okazało się, że APOE w blaszkach amyloidowych ma inną strukturę niż APOE krążące we krwi. Przeciwciało HAE-4 rozpoznawało jedynie formę przyczepioną do blaszek amyloidowych w mózgu, wyjaśnia profesor Holtzman. Obecnie nie istnieje żaden lek ani na chorobę Alzheimera, ani środek jej zapobiegający. Trwają co prawda testy obiecujących przeciwciał biorących na cel blaszki amyloidowe, jednak często występują skutki uboczne, takie jak zapalenie czy opuchlizna mózgu. Jak zauważa Holtzman, lepszym rozwiązaniem może być stosowanie przeciwciał przeciwko APOE, a nie samym blaszkom. Przeciwciała przeciwamyloidowe łączą się z większością molekuł obecnych w blaszkach, a przeciwciała przeciw APOE biorą na cel bardzo niewielką część blaszki. Dzięki temu możemy mieć słabszą odpowiedź immunologiczną i brak efektów ubocznych, stwierdza uczony. « powrót do artykułu

Naukowcy próbują odczytać jedno z dzieł Galena, dotyczące mikstur i leków. Galen to jedna z najważniejszych postaci w historii medycyny. Miał tak wielki wpływ, że jego przepisy dotyczące produkcji leków stosowano jeszcze 1500 lat po jego śmierci. Tekst, nad którym pracują naukowcy, został w VI wieku przetłumaczony na język syryjski, służący jako pomost pomiędzy greką a arabskim. Dzięki tłumaczeniu idee Galena rozprzestrzeniły się w świecie islamu. Jednak pomimo sławy uczonego, nie dysponujemy jego kompletnym dziełem. Najbardziej kompletny manuskrypt, jaki przetrwał do naszych czasów, to palimpsest. W XI wieku z dzieła Galena o lekach usunięto tekst, a pergamin zapisano hymnami religijnymi. Teraz naukowcy ze Stanford Synchrotron Radiation Lightsource (SSRL) na SLAC National Accelerator Laboratory próbują odczytać Syryjski Palimpsest Galena. Tekst autorstwa wielkiego uczonego jest zorientowany pionowo względem widocznych słów hymnów. Mamy nadzieję, że pozostało wystarczająco dużo śladów atramentu, że będziemy w stanie przeczytać całe słowo lub dwa. To, co już udało nam się osiągnąć, to wielki sukces, mówi Uwe Bergmann ze SLAC. Jeśli chcemy zrozumieć medycynę Bliskiego Wschodu musimy wiedzieć, w jaki sposób wiedza była tłumaczona i przekazywana. To bardzo ważny element historii i mamy nadzieję zrozumieć, w jaki sposób w tej części świata radzono sobie z chorobami, dodaje Peter E. Pormann, profesor studiów klasycznych i grecko-arabskich na University of Manchester. Badane dzieło pojawiło się w Niemczech na początku XX wieku. Dotychczasowe badania wskazują, że pochodzi ono z klasztoru św. Katarzyny na półwyspie Synaj. Dzieło jest niemal kompletne. W przeszłości usunięto z niego kilka stron, które trafiły do bibliotek w Afryce, Europie i USA. Instytucje przechowujące te fragmenty już je udostępniły i strony zostały zeskanowane. Chcemy cyfrowo skompletować dzieło, mówi Michael Toth, prezes R.B. Toth Associates, prywatnej firmy, która specjalizuje się w badaniach dziedzictwa kulturowego i od 2009 roku zajmuje się badaniem palimpsestu. !RCOL Prac nie ułatwia fakt, że tekst Galena i tekst hymnów nachodzi na siebie, oba zostały zapisane podobnym atramentem, a osoba wykonująca palimpsest postarała się, by dokładnie usunąć starszy tekst. Dodatkową trudnością jest to, że badacze nie mogą uszkodzić ani pergaminu, ani widocznego obecnie tekstu. Nie chcemy narazić na niebezpieczeństwo żadnej części dokumentu tylko po to, by dowiedzieć się czegoś o innej jego części, wyjaśnia Kristen St. John, główna konserwatorka w Stanford University Libraries. Uniwersyteccy konserwatorzy oddzielili każdą z kart od okładki i przymocowali je do specjalnych mat. Maty są następnie mocowane do aluminiowych ram kontrolowanych przez komputer i na tych ramach trafiają do badań. Musieliśmy opracować specjalny sposób montowania. Zwykle badane próbki mocuje się taśmą lub śrubami. Ale przecież nie można czegoś takiego zrobić z tysiącletnim manuskryptem, mówi Sam Webb, naukowiec z SSRL. Badania w synchrotronie to nie pierwsza próba odczytania tekstu Galena. Zanim manuskrypt trafił do SLAC, był badany za pomocą podczerwieni i ultrafioletu. Pozwoliło to na zwiększenie kontrastów pomiędzy kolorami i odczytanie tekstu na części stron, jednak nie na wszystkich. Stąd pomysł na wykorzystanie synchrotronu i fluorescencji rentgenowskiej (XRF). W procesie XRF promienie rentgenowskie wybijają elektrony znajdujące się w pobliżu jądra atomu, a na wolne miejsca wskakują elektrony z dalszych powłok. W wyniku tego procesu dochodzi do fluorescencji promieni rentgenowskich, co można zarejestrować za pomocą odpowiednich czujników. Takie promienie mogą penetrować kolejne warstwy materiału, a jako że tekst Galena i teksty hymnów zostały spisane atramentami, które mimo wszystko różniły się pod względem kombinacji metali, takich jak żelazo, ołów, miedź czy rtęć, oba teksty będą dawały nieco inną fluorescencję. Interesuje nas też skład pergaminu oraz wapń (kreda), którym pokryto oryginalny tekst. Te dodatkowe informacje pozwolą nam odróżnić od siebie warstwy tekstu, mówi Nicholas Edwards z SSRL. Metoda ta zadziałała w przeszłości w przypadku Palimpsestu Archimedesa, który – jak się okazało – skrywał sensacyjną niespodziankę. Skanowanie jednej strony pergaminu Galena trwa około 10 godzin. W procesie tym uzyskiwana jest olbrzymia ilość danych, które są następnie analizowane przez różne narzędzia, w tym przez algorytmy maszynowego uczenia się. Tam jest zbyt dużo danych, by człowiek mógł je samodzielnie przeanalizować, stwierdza Wiliam Sellers z Wydziału Zoologii University of Manchester, ekspert od przetwarzania danych. Jest on autorem algorytmu, za pomocą którego komputer uczy się rozpoznawania różnych części manuskryptu. Po przeanalizowaniu danych i uzyskaniu oczekiwanych obrazów naukowcy zajmą się odczytywaniem dzieła Galena. « powrót do artykułu

Najdłuższe zwierzę świata - wstężnica Lineus longissimus, która może mierzyć nawet 55 m - produkuje neurotoksyny zabijające zarówno karaczany, jak i kraby. Naukowcy ze Szwecji, Belgii i Australii uważają, że można je wykorzystać np. w insektycydach rolniczych. Peptydowa toksyna jest najbardziej trującą substancją, jaką odkryto w szwedzkim królestwie zwierząt. Fakt, że można by ją wykorzystać, czyni odkrycie jeszcze bardziej ekscytującym. Dotąd wiedzieliśmy, że toksyny peptydowe występują, na przykład, w ślimakach z rodzaju Conus, które żyją w wodach tropikalnych. Wstężnice zamieszkują chłodniejsze wody, np. u wybrzeży Wielkiej Brytanii i Norwegii oraz u zachodniego wybrzeża Szwecji - opowiada prof. Ulf Göransson z Uniwersytetu w Uppsali. Badając wstężnice, akademicy odkryli, że podrażniona L. longissimus uwalnia duże ilości lepkiego śluzu, który jest trujący m.in. dla skorupiaków. Zespołowi udało się wyekstrahować toksynę występującą w nim w największych ilościach. Okazało się, że może ona paraliżować i zabijać skorupiaki i karaczany. Pogłębione badania wykazały, że neurotoksyna zaburza dezaktywację kanałów sodowych u karaczana prusaka (Blattella germanica), muszek owocowych i pajęczaków Varroa destructor. Skutkuje to ciągłym sygnałem elektrycznym w nerwach i mięśniach, a w końcu paraliżem. Testy laboratoryjne pokazały, że reakcja kanałów sodowych ssaków nie jest taka silna. Naukowcy mają więc nadzieję, że toksyna nie jest niebezpieczna dla ludzi i innych ssaków. « powrót do artykułu

Teleskop Keplera rozwikłał jedną z zagadek wszechświata. Astronomowie od dziesięciu lat zastanawiali się nad fenomenem gwiazd FELT (Fast-Evolving Luminous Transient). Tajemnicę stanowił bardzo krótki czas rozbłysku gwiazdy. Dzięki Keplerowi, który zarejestrował liczne FELT, zjawisko to nie stanowi już zagadki, a same FELT wydają się typem supernowej. Na podstawie danych dostarczonych przez teleskop naukowcy doszli do wniosku, że do rozbłysku gwiazdy dochodzi, gdy zapada się ona w sobie i wybucha jako supernowa. Od typowej supernowej różni ją fakt, że gwiazda otoczona jest jedną lub więcej warstwami gazu i pyłu. Gdy energia kinetyczna z wybuchu dociera do tych warstw, jest ona natychmiast zamieniana na energię świetlną. Taki rozbłysk trwa jedynie kilka dni, jest więc 10-krotnie krótszy niż widoczny rozbłysk supernowej. Zanim otrzymaliśmy z Keplera dane dotyczące FELT naukowcy dysponowali informacjami o niewielu tego typu wydarzeniach. Trudno je było wyjaśnić, gdyż czas trwania i jasność nie pasowały do modeli opisujących supernowe. Dopiero Kepler zebrał wystarczającą ilość danych. Teleskop zbiera bowiem informacje do 30 minut, tymczasem większość teleskopów robi to raz na kilka dni. Dzięki wielokrotnym, ciągłym pomiarom dokonywanym przez Keplera udało się zdobyć znacznie więcej informacji na temat pojedynczych FELT. Mamy wspaniałą krzywą światła. Możemy odtworzyć mechanizm i właściwości wybuchu. To pozwoliło nam wykluczyć wiele hipotez i stwierdzić, że prawdziwa jest ta o gęstej otoczce wokół gwiazdy. Poznaliśmy nowy sposób śmierci gwiazd oraz dystrybucji materiału w przestrzeni kosmicznej, stwierdza Armin Rest ze Space Telescope Science Institute. Po raz pierwszy mogliśmy dokładnie przetestować modele gwiazd FELT i połączyć teorię z danymi obserwacyjnymi, stwierdził David Khatami z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Armin Rest dodał, że następnym etapem badań będzie poszukiwanie większej liczby FELT za pomocą Teleskopu Keplera lub teleskou TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), którego wystrzelenie planowane jest na 16 kwietnia bieżącego roku. « powrót do artykułu

Otyli pacjenci z przerzutami czerniaka żyją znacząco dłużej niż chorzy z prawidłowym wskaźnikiem masy ciała (BMI). Zaskakującą korelację zaobserwowano głównie u mężczyzn poddawanych terapii celowanej bądź immunoterapii. Naukowcy z Northwestern University chcieli lepiej zrozumieć, jak różne czynniki wpływają na wyniki uzyskiwane w leczeniu przerzutującego czerniaka. Otyłość jest znanym czynnikiem ryzyka wielu chorób. Powiązano ją też z gorszymi rokowaniami paru nowotworów. Dotąd jednak nie badano relacji BMI i przeżycia u chorych z przerzutami czerniaka (zwłaszcza u pacjentów poddawanych terapii celowanej oraz immunoterapii). Biorąc pod uwagę istnienie powiązań między otyłością i szlakami sprzyjającymi nowotworom oraz opornością na terapię, autorzy publikacji z pisma Lancet Oncology dywagowali, że otyłość będzie oznaczać gorsze rokowania. Naukowcy wybrali 6 niezależnych kohort (grup) klinicznych, które łącznie składały się z 2046 pacjentów z przerzutami czerniaka (analizą objęto 1918). Chorych poddawano terapii celowanej, immunoterapii bądź chemioterapii. Okazało się, że wbrew założeniom, otyłość oznaczała lepsze wyniki, zwłaszcza u mężczyzn przechodzących terapię celowaną lub immunoterapię. Wyliczono, że otyłość wiązała się z niemal 2-krotnie wyższym całkowitym wskaźnikiem przeżywalności w tej grupie pacjentów. Analogiczna korelacja nie występowała ani u kobiet, ani u pacjentów poddawanych chemioterapii. Amerykanie uważają, że uzyskane wyniki stanowią poparcie dla "paradoksu otyłości" w czerniaku. Paradoks otyłości to zjawisko występujące w paru nowotworach, które polega na tym, że z jednej strony otyłość wiąże się z podwyższonym ryzykiem choroby, a z drugiej wydaje się zwiększać szanse pewnych pacjentów na przeżycie. Akademicy dodają, że konieczne są dalsze badania, by zrozumieć mechanizmy biologiczne leżące u podłoża zaobserwowanej korelacji. « powrót do artykułu