KopalniaWiedzy.pl

W ogrodzie zoologicznym Tropiquarium w szwajcarskim Servion przyszedł na świat żółw słoniowy-albinos. Obecnie, według optymistycznych szacunków, na świecie żyje nie więcej niż 15 000 przedstawicieli gatunku Chelonoidis nigra. Zwierzę jest więc rzadkością, a o albinosie tego gatunku wcześniej nie słyszano. Żółw słoniowy bardzo niechętnie rozmnaża się w niewoli. Więc samo złożenie jaj przez samicę było wydarzeniem, a gdy z dwóch jaj wykluły się młode, obsługa ogrodu zoologicznego miała powody do świętowania. Jakby jeszcze tego było mało, okazało się, że jedno z młodych to albinos. Przypuszcza się, że wśród żółwi taka cecha zdarza się raz na 100 000 osobników, pięciokrotnie rzadziej niż u ludzi. Zdziwiliśmy się, gdy zobaczyliśmy albinosa. Po raz pierwszy w historii słyszymy o albinosie wśród tego gatunku. Przypadku takiego nie odnotowano ani w ogrodach zoologicznych, ani na wolności, mówią przedstawiciele zoo. Żółwie słoniowe to niezwykłe stworzenia. To jedne z największych żółwi na świecie, mogą żyć powyżej 100 lat. O płci żółwi decyduje temperatura, w której inkubowały jaja. Po inkubacji w wyższych temperaturach lęgną się samice, w niższych - samce. Obecnie nie można stwierdzić, jakiej płci są oba maluchy, gdyż w tym wieku samce wyglądają identycznie jak samice. Co ciekawe, ogrody zoologiczne to jedyne miejsca, gdzie można obserwować małe żółwie słoniowe. W naturze nowo wyklute żółwie „znikają” i pojawiają się, gdy mają 5 lat. Biolodzy przypuszczają, że przez ten czas zwierzęta ukrywają się w poszyciu leśnym, by uniknąć jedynego naturalnego wroga - myszołowa galapagoskiego. Gdy pojawiają się znowu, są już zbyt duże, by myszołów im zagrażał. Biolodzy nie są pewni, jak małe żółwie spędzają te pierwsze lata swojego życia. Ogrody zoologiczne to niezwykle ważne miejsce dla zachowania gatunku. Ludzie zabili 90% żółwi z Galapagos. Zwierzęta bardzo dobrze znoszą brak wody i pożywienia, były więc zabierane na statki jako zapasy mięsa i tłuszczu. Ponadto ludzie wprowadzili na wyspy inwazyjne drapieżniki, więc myszołów nie jest już jedynym zagrożeniem dla małych żółwi. Jakby tego było mało, żółwiom zagrażają zmiany klimatyczne. Jeśli będzie coraz cieplej istnieje ryzyko, że dojdzie do znacznego zaburzenia równowagi pomiędzy liczbą lęgnących się samic i samców, co z kolei zuboży pulę genetyczną żółwi. « powrót do artykułu

Przyjmowane w ekonomii założenie, że wszyscy ludzie są motywowani przez nieograniczone pragnienia, napędzani konsumpcjonizmem i chcą ciągle gromadzić jak najwięcej dóbr, jest nieprawdziwe, stwierdzają autorzy nowych badań. Założenie to znajduje swoje odbicie w polityce rządów, przedsiębiorstw czy w sposobie działania reklamy. To niepohamowane pragnienie bogactwa wiąże się z dewastacją planety i jej zasobów. Okazuje się jednak, że wcale nie leży ono w ludzkiej naturze. Psychologowie z uniwersytetów w Bath i Exeter zapytali niemal 8000 osób z 33 krajów, ile pieniędzy im potrzeba, by mogli wieść „absolutnie idealne życie”. Okazało się, że 86% ankietowanych stwierdziło, że do prowadzenia idealnego życia nie potrzebowaliby więcej niż 10 milionów dolarów, a część badanych mówiła już o kwocie 1 miliona USD lub mniej. To, oczywiście, duża suma, ale pokazuje, że zdecydowana mniejszość ludzi chce gromadzić tyle, ile tylko można. Patrząc zaś z innej perspektywy – majątek najbogatszego człowieka na świecie wystarczyłby dziesiątkom tysięcy osób do prowadzenia „absolutnie idealnego życia”. W ankiecie wzięły udział też osoby z krajów, które rzadko występują w badaniach dotyczących psychologii międzykulturowej, jak Arabia Saudyjska, Uganda, Tunezja czy Wietnam. W każdym z krajów znajdowały się osoby chcące gromadzić dobra bez żadnego limitu, ale wszędzie stanowiły one mniejszość (w zależności od kraju było to od 8% do 39%). Zwykle były to osoby młodsze, mieszkańcy miast, które większą wartość przypisywały sukcesowi, osobistym wpływom i niezależności. Co interesujące, niepohamowane apetyty częściej zdarzały się u osób z kultur kolektywistycznych o większej akceptacji nierówności społecznej. Na przykład w Indonezji, kraju bardziej kolektywistycznym i akceptującym nierówności, większy odsetek osób chciał gromadzić dobra bez ograniczeń, niż w Wielkiej Brytanii. Zdarzały się też odstępstwa od normy, jak np. w Chinach, kraju kolektywistycznym i akceptującym duże nierówności, gdzie mniej osób chciało nieograniczonego gromadzenia dóbr. Ideologia nieograniczonych potrzeb, gdy jest prezentowana jako część ludzkiej natury, tworzy przymus społeczny, w którym ludzie kupują więcej, niż potrzebują, mówi główny  autor badań, doktor Paul Bain z Wydziału Psychologii University of Bath. Odkrycie, że dla większości ludzi idealne życie wiąże się z dość ograniczonymi potrzebami powoduje, że ludziom łatwiej jest zaakceptować ich sposób życia, mogą być bardziej szczęśliwi i chętni, by wspierać politykę, która oszczędzi naszą planetę. Współautorka badań, doktor Renata Bongiorno z Exeter dodaje zaś, że spostrzeżenie to pokazuje, iż pogląd większości nie jest uwzględniany w polityce państw, które pozwalają na gromadzenie olbrzymich majątków przez niewielką grupę ludzi. Jeśli zdecydowana większość ludzi chce ograniczonego gromadzenia dóbr, to polityka, która takie chęci wspiera – jak np. opodatkowanie najbogatszych celem wspierania inicjatyw zrównoważonego rozwoju – może cieszyć się większym poparciem, niż się to zwykle przedstawia. Szczegółowe omówienie badań znajdziemy w artykule Evidence from 33 countries challenges the assumption of unlimited wants. « powrót do artykułu

Na Starym Rynku w Poznaniu trwa remont. Podczas prowadzonych prac archeologicznych znaleziono bale z wydrążonym w środku otworem (drewniane rury wodociągowe sprzed ok. 400 lat) oraz duże podziemne pomieszczenie; najprawdopodobniej znajdowała się tu kiedyś stacja transformatorowa do zasilania tramwajów. Jak podkreślono w komunikacie Poznańskich Inwestycji Miejskich (PIM), badania są prowadzone m.in. w miejscach przeznaczonych pod zbiorniki retencyjne, toaletę podziemną, separatory, śmietniki podziemne czy trafostację. Niedawno między Odwachem a Galerią Arsenał robotnicy trafili na betonową konstrukcję. Pod nadzorem archeologów z pomieszczenia o wysokości ok. 5 m, szerokości 8 m i długości 14 m wypompowano wodę. Po wprowadzeniu kamery okazało się, że znajdują się tam odcięte kable. Wydaje się, że kiedyś znajdowały się tu 2 transformatory do zasilania tramwajów. Ze sprawozdań magistratu wynika, że budowa pomieszczenia była finansowana z funduszy elektrowni miejskiej i zakończono ją w 1931 roku. Ta infrastruktura jest śladem po torowisku, które dawniej prowadziło na Stary Rynek [...] - napisała Paulina Nowicka z PIM. Drewniane rury wodociągowe pochodzą prawdopodobnie z XVII w. Pobrano próbkę do badań dendrochronologicznych (dzięki nim możliwe będzie dokładniejsze ustalenie wieku znaleziska). Bale zachowały się, bo leżały w lekko wilgotnym gruncie. Podczas prac na Starym Rynku ma zostać wymieniona podziemna infrastruktura. Powstaną też zbiorniki retencyjne. W nawierzchni płyty rynku i przyległych ulic zostanie wykorzystany m.in. zabytkowy materiał. Wspomina się również o wyspach zieleni. « powrót do artykułu

Ekonomiści z Cambridge University, University of London i innych brytyjskich uczelni opracowali pierwszy raport pokazujący, w jaki sposób degradacja środowiska naturalnego wpływa na finanse publiczne, a przez to na ratingi kredytowe krajów. Z raportu wynika, że utrata bioróżnorodności już w tej chwili może w znaczący sposób obniżać ratingi, a Chiny i Indonezja mogą z powodu zniszczeń środowiskowych już w roku 2030 spaść o 2 miejsca w międzynarodowych ratingach. Autorzy raportu Nature Loss and Sovereign Credit Ratings wzięli pod uwagę sytuację w 26 krajach, w tym w Polsce. Ostrzegają, że jeśli spełni się czarny scenariusz Banku Światowego – w którym zawarto ostrzeżenie przed częściowym załamaniem ekosystemów, co będzie miało niekorzystny wpływ na rybołówstwo, produkcję drewna w tropikach oraz zapylanie roślin uprawnych przez dziko żyjących zapylaczy – to ponad połowa z badanych krajów straci w ratingach kredytowych. W najgorszej sytuacji będą Indie, których rating może obniżyć się o 4 miejsca oraz Chiny, które mogą spaść aż o 6 miejsc na 20-stopniowej skali. Ekonomiści wyliczyli też, że z powodu zniszczeń środowiskowych i związanych z tym obniżek w ratingach, odsetki od kredytów płacone przez 26 zbadanych krajów wzrosną o 53 miliardy dolarów rocznie. Dla wielu krajów rozwijających się może to oznaczać groźbę bankructwa. Autorzy badań dodają, że wykorzystany przez nich algorytm sztucznej inteligencji i tak dokonał ostrożnych szacunków, gdyż pod uwagę brano jedynie rybołówstwo, produkcję drewna i zapylanie upraw. Tymczasem musimy pamiętać, że degradacja środowiska naturalnego wpływa na wszystko, od ludzkiego zdrowia po żyzność gleb. Obecnie agencje ratingowe przy wystawianiu ocen biorą pod uwagę takie trudne do oceny ryzyka jak zmiany sytuacji geopolitycznej. Jednak w znacznej mierze ignorują jeszcze gospodarcze skutki niszczenia środowiska. Tymczasem twórcy raportu podkreślają, że inwestorzy, który nie biorą pod uwagę środowiska naturalnego nie są w stanie zarządzać efektywnie ryzykiem, a ignorowanie utraty bioróżnorodności w kalkulacjach ekonomicznych może zachwiać stabilnością rynku. Tymczasem ze wszelkie tego typu błędy i niewłaściwe szacunki ostatecznie płacą podatnicy. Musimy pamiętać, że środowisko naturalne dostarcza nam wartościowych usług, od zwierząt zapylających uprawy, po rośliny regenerujące glebę i zapobiegające powodziom. Utrata tych usług wiąże się z olbrzymimi kosztami gospodarczymi. Gospodarki poszczególnych krajów stają właśnie przed wyborem. Albo zapłacą teraz i zainwestują w ochronę przyrody, albo zapłacą później w ramach wyższych odsetek od pożyczek i spirali zadłużenia, mówi doktor Matt Burke z Sheffield Hallam Univeristy. Opcja „płacimy teraz” generuje długoterminowe korzyści dla obywateli, przedsiębiorstw i środowiska. Opcja „płacimy później” generuje znaczące ryzyka, a na horyzoncie nie widać żadnych korzyści lub są one minimalne, dodaje. Jako punkt wyjścia do badań wykorzystany został ubiegłoroczny raport Banku Światowego The Economic case for nature. A new global Earth-economy model. Brytyjscy ekonomiści algorytmu sztucznej inteligencji do symulowania przyszłych ratingów kredytowych w 26 krajach. Dla każdego z nich stworzyli trzy scenariusze. Pierwszy z nich zakładał natychmiastowe zatrzymanie utraty bioróżnorodności. W drugim założono, że nic się nie zmienia, utrata bioróżnorodności przebiega w takim tempie jak obecnie, co m.in. oznacza, że do roku 2030 w badanych krajach dojdzie do utraty 460 000 km2 naturalnych terenów. Sprawdzono też czarny scenariusz, w którym dochodzi do częściowego załamania ekosystemów, a w najbardziej narażonych regionach ma miejsce 90-procentowe zmniejszenie połowów ryb, produkcji drewna oraz zapylania przez dzikie zwierzęta. Okazało się, że w scenariuszu, w którym nic się nie zmienia, obecne trendy wskazują, iż w ciągu najbliższych 8 lat cztery kraje doświadczą spadku ratingu z powodu utraty bioróżnorodności. Oceny Indii i Bangladeszu obniżą się o 1 miejsce, a Chin oraz Indonezji o 2 miejsca. Jeśli jednak dojdzie do załamania tych ekosystemów, które obecnie są na krawędzi, to ponad połowa badanych krajów spadnie w ratingach o 1 miejsce, a 1/3 doświadczy obniżenia ratingu o co najmniej 3 miejsca. W tym czarnym scenariuszu Chiny spadną o sześć miejsc, a ich roczne odsetki od zadłużenia zwiększą się o nawet 18 miliardów dolarów. Dług kraju to jednak nie wszystko. Ekonomiści wyliczyli bowiem, że w takiej sytuacji zadłużenie chińskich przedsiębiorstw wzrośnie o 20–30 miliardów USD. Równie mocno zostanie dotknięta Malezja, której rating obniży się o niemal 7 miejsc, przez co kraj ten będzie musiał płacić każdego roku o 2,6 miliarda USD więcej. Spadku o 4 miejsca mogą spodziewać się Indie, Bangladesz i Indonezja. W czarnym scenariuszu o ponad 10% rośnie ryzyko bankructwa 12 z 26 badanych krajów. Najbardziej narażone będą Bangladesz (wzrost ryzyka o 41%), Etiopia (38%) i Indie (29%). Polska jest w tej szczęśliwej sytuacji, że nawet w przypadku częściowego załamania ekosystemów ryzyko obniżenia ratingów czy bankructwa naszego kraju nie zmieni się w porównaniu z obecną sytuacją. Wręcz przeciwnie, symulacja wskazuje pewne szanse na zwiększenie ratingu kredytowego naszego kraju w takiej sytuacji. Równie bezpiecznych jest zaledwie kilka badanych krajów. Kraje rozwijające się już w tej chwili mają problemy z zadłużeniem spowodowane pandemią Covid-19 i rosnącymi cenami. Utrata bioróżnorodności spowoduje, że znajdą się bliżej krawędzi bankructwa, mówi doktor Patrycja Klusak z University of East Anglia. Autorzy badań zauważają, ze kraje, które będą chroniły swoje środowisko naturalne mogą liczyć na poprawę pozycji w ratingach. Także i tutaj działa prawo podaży i popytu. Zmniejszona podaż w jednym miejscu powoduje, że pojawiają się niedobory, rośnie więc wartość tego, co zostało, mówi doktor Moritz Kreamer, były wysoki rangą menedżer firmy ratingowej S&P, a obecnie badacz w University of London. Ryzyka związane z utratą bioróżnorodności są materiałowymi ryzykami dla aktywności gospodarczej i finansów publicznych. Ochrona środowiska naturalnego jest ważna nie tylko dla samej natury, ale również dla zapewnienia stabilności makroekonomicznej. Ekolodzy dobrze rozumieją utratę bioróżnorodności. Dzięki satelitom możemy badać np. zmiany użytkowania ziemi i szacować starty. Biorąc pod uwagę ryzyka gospodarcze stwarzane przez niszczenie środowiska, włączenie tego czynnika do ratingów kredytowych jest nieuniknione, mówi profesor Ulrich Volz. « powrót do artykułu

Dr hab. Kamila Glińska-Suchocka z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu podpowiada, jak pomóc kotom i psom przetrwać lato w mieście. Wyjaśnia, które rasy psów najgorzej znoszą upał. Ujawnia też, czy koty są bardziej odporne na temperatury powyżej 30°C. Co dla kogo jest upałem? Na to, jaka temperatura powietrza jest w przypadku danego zwierzęcia upałem, wpływają różne czynniki, m.in. okrywa włosowa. Z tego względu inna temperatura okaże się krytyczna dla owczarka niemieckiego długowłosego, a inna dla grzywacza chińskiego. Przed wysoką temperaturą lepiej chronione są owczarki, zaś grzywacze chińskie ze swoją skąpą okrywą włosową są narażone zarówno na szybki wzrost temperatury, jak i na poparzenia. Wysokie temperatury powierza są szczególnie dużym zagrożeniem dla ras brachycefalicznych, np. buldogów francuskich, mopsów, u których ze względu na budowę układu oddechowego szybko dochodzi do przegrzania - dodaje specjalistka. Należy także pamiętać o tym, że upały gorzej wpływają na czworonogi otyłe. Jak pomóc zwierzęciu przetrzymać upał w mieszkaniu/domu? Gdy nie ma klimatyzacji, można zrobić parę innych rzeczy, np. przed wyjściem do pracy zasłonić okna. Jeżeli mamy rolety zewnętrzne, będą one najlepszą ochroną przed upałami. Jeżeli nie posiadamy rolet zewnętrznych, postarajmy się zasłonić okna roletami wewnętrznymi lub zasłonami, dzięki temu mieszkanie znacznie mniej będzie się nagrzewać - mówi dr hab. Glińska-Suchocka. Kolejna rzecz to zamykanie okien. Choć może się zrobić zaduch, różnica temperatury będzie zauważalna. Wietrzenie zaplanujmy na noc. Jeśli mieszkamy z kotem, pamiętajmy o zabezpieczeniu okien siatkami. Oprócz tego sprawdzają się wentylatory czy wiatraki. W czasie upału zwierzętom powinno się podawać chłodną wodę (nie może ona być lodowata). Wychodząc, warto zostawić kilka misek w łatwo dostępnych dla czworonoga miejscach. Spacer w gorące dni W ciągu dnia przy najwyższych temperaturach spacer skracamy i chodzimy z zapasem wody w zacienione miejsca. Porą na dłuższy spacer jest wieczór albo wczesny ranek. Upał dla psa i kota Dr Glińska-Suchocka tłumaczy, że choć koty są ciepłolubne, to gdy temperatura powietrza jest przez dłuższy czas bardzo wysoka, odczuwają ją one tak samo jak psy. To zaś oznacza, że i psy, i koty należy tak samo chronić przed przegrzaniem. Gdy wróciwszy do domu, stwierdzimy niepokojącą zmianę w zachowaniu czworonoga, a w pomieszczeniach jest wysoka temperatura, powinniśmy się wybrać do weterynarza. W ciepłe dni również pamiętajmy, aby nie zostawiać zwierząt zamkniętych w samochodzie oraz małych, łatwo nagrzewających się pomieszczeniach. To może doprowadzić do ich śmierci! - apeluje specjalistka. « powrót do artykułu

Rak piersi to najczęściej diagnozowany i jeden z najbardziej śmiercionośnych nowotworów na świecie. W 2020 roku zdiagnozowano go u 2,26 miliona osób, a choroba zabiła 685 000 ludzi. Badania przeprowadzone w Szwajcarii wykazały, że nowotwór ten najbardziej efektywnie rozprzestrzenia się w czasie snu. Odkrycie to może znacząco zmienić sposób diagnozy i leczenia raka piersi. Do metastazy, rozsiewania się nowotworu, dochodzi, gdy komórki odrywają się od guza pierwotnego, wędrują po organizmie i tworzą nowe guzy. Dotychczas zakładano, że metastaza to proces ciągły, więc podczas badań nad nowotworami nie przywiązywano uwagi do kwestii pory dnia, w której zachodzi. Teraz naukowcy z Politechniki Federalnej w Zurich, Szpitala Uniwersyteckiego w Bazylei i Uniwersytetu w Bazylei zauważyli zaskakujące zjawisko. Komórki, które tworzą przerzuty w późnym stadium nowotworu pojawiają się głównie, gdy chory śpi. Gdy pacjent śpi, budzi się guz, mówi lider grupy badawczej, profesor Nicola Aceto. Podczas badań na 30 kobietach z rakiem piersi oraz modelach mysich naukowcy zauważyli, że podczas snu w organizmie pojawia się więcej krążących komórek nowotworowych. Ponadto komórki, które opuszczają guz w nocy dzielą się szybciej, a więc mają większy potencjał do tworzenia przerzutów od komórek, które odrywają się od guza za dnia. Nasze badania pokazują, że oddzielanie się komórek nowotworowych od guza pierwotnego jest kontrolowane przez hormony takie jak melatonina, które regulują rytm dobowy, dodaje Zoi Diamantopoulou. Naukowcy zauważyli też, zupełnie przypadkiem, że liczba krążących w organizmie komórek nowotworowych mocno zmienia się w ciągu doby. Widać to było po czasie pobrania próbek krwi do badań. Niektórzy z moich kolegów pracują wcześnie rano lub późnym wieczorem, czasem pobierali krew o niestandardowych godzinach, mówi Aceto. Naukowców zaskoczyło, że krew pobrana o różnych porach doby zawierała bardzo różną liczbą komórek nowotworowych. Innym zaskoczeniem była duża liczba komórek nowotworowych w jednostce krwi u myszy w porównaniu z ludźmi. Naukowców zaskoczyło to, gdyż myszy to stworzenia aktywne nocą, więc próbki pobierano u nich zwykle za dnia, gdy zwierzęta spały. Szwajcarzy już teraz radzą, by lekarze opiekującymi się pacjentami nowotworowymi, odnotowywali dokładny czas pobrania krwi do badań. Dopiero to może dać pełny obraz sytuacji. Teraz zespół Aceto zastanawia się, w jaki sposób odkrycie może pomóc w leczeniu nowotworów. Uczeni chcą sprawdzić, czy przerzutowanie innych nowotworów również zależy od pory dnia oraz czy już istniejące terapie przeciwnowotworowe mogą lepiej działać jeśli będą stosowane o różnych porach doby. Szczegóły badań zostały opisane na łamach Nature. « powrót do artykułu

Od dekad elastyczna elektronika była niewielką niszą. Teraz może być gotowa, by wejść do mainstream'u, stwierdził Rakesh Kumar, lider zespołu, który stworzył plastikowy procesor. O elektronice zintegrowanej w praktycznie każdym przedmiocie, od podkoszulków poprzez butelki po owoce, słyszymy od lat. Dotychczas jednak plany jej rozpowszechnienia są dalekie od realizacji, a na przeszkodzi stoi brak elastycznego, plastikowego, wydajnego i taniego procesora, który można by masowo produkować. Wiele przedsiębiorstw próbowało stworzyć takie urządzenie i im się nie udało. Według naukowców z amerykańskiego University of Illinois Urbana-Champaign i specjalistów z brytyjskiej firmy PragmatIC Semiconductor, problem w tym, że nawet najprostszy mikrokontroler jest zbyt złożony, by można go było masowo wytwarzać na plastikowym podłożu. Amerykańsko-brytyjski zespół zaprezentował właśnie uproszczony, ale w pełni funkcjonalny, plastikowy procesor, który można masowo produkować bardzo niskim kosztem. Przygotowano dwie wersje procesora: 4- i 8-bitową. Na substracie z 4-bitowymi układami, których koszt masowej produkcji liczyłby się dosłownie w groszach, działa 81% procesorów. To wystarczająco dobry wynik, by wdrożyć masową produkcję. Procesory wyprodukowano z cienkowarstwowego tlenku indowo-galowo-cynkowego (IGZO), dla którego podłożem był plastik. Innowacja polegała zaś na stworzeniu od podstaw nowej mikroarchitektury – Flexicore.Musiała być maksymalnie uproszczona, by sprawdziła się w na plastiku. Dlatego zdecydowano się na układy 4- i 8-bitowe zamiast powszechnie wykorzystywanych obecnie 16- i 32-bitowych. Naukowcy rozdzielili moduły pamięci przechowującej instrukcje od pamięci przechowującej dane. Zredukowano również liczbę i stopień złożoności instrukcji, jakie procesor jest w stanie wykonać. Dodatkowym uproszczeniem jest wykonywanie pojedynczej instrukcji w jednym cyklu zegara. W wyniku wszystkich uproszczeń 4-bitowy FlexiCore składa się z 2104 podzespołów. To mniej więcej tyle samo ile tranzystorów posiadał procesor Intel 4004 z 1971 roku. I niemal 30-krotnie mniej niż konkurencyjny PlasticARM zaprezentowany w ubiegłym roku. Uproszczenie jest więc ogromne. Stworzono też procesor 8-bitowy, jednak nie sprawuje się on tak dobrze, jak wersja 4-bitowa. Obecnie trwają testy plastikowych plastrów z procesorami. Są one sprawdzane zarówno pod kątem wydajności, jak i odporności na wyginanie. Jednocześnie twórcy procesorów prowadzą prace optymalizacyjne, starając się jak najlepiej dostosować architekturę do różnych zadań. Jak poinformował Kumar, badania już wykazały, że można znacznie zredukować pobór prądu, nieco zbliżając do siebie poszczególne bramki. « powrót do artykułu

Polscy archeolodzy kontynuują prace na stanowisku Bushat w Albanii, gdzie przed 4 laty odkryli pozostałości dużego iliryjskiego ośrodka miejskiego z przełomu III i II w. p.n.e. Uczeni z Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego nie wykluczają, że to zaginiona Bassania, którą opisywał rzymski historyk Tytus Liwiusz. Historia odkrycia zaginionego miasta rozpoczyna się w latach 2011–2017, gdy Polacy badali – również opisywane przez Liwiusza – miasto Szkodra (Scodra). Było ono stolicą królestwa iliryjskiego. W 168 roku p.n.e. miasto poddało się Rzymowi, szybko stając się ważnym centrum handlowym i komunikacyjnym Republiki. W trakcie swojej historii Szkodra znajdowała się pod rządami Rzymian, Bizantyjczyków, Słowian, Wenecjan i Otomanów. Ruiny tamtejszej twierdzy, Rozafy, to interesujący przedmiot badań, którym zajmowali się m.in. Polacy. W 2018 roku archeolodzy z UW przenieśli się na stanowisko Bushat, znajdujące się 15 km od Szkodry. Już pierwszy sezon wykopalisk przyniósł niezwykłe odkrycie – hellenistyczne monety, ceramika i pozostałości murów. Zaczęto więc snuć przypuszczenia, że oto odnaleziono opisaną przez Liwiusza Bassanię. Dotychczas wiedzieliśmy, że miasto znajdowało się w pobliżu Szkodry, istniało do początków I wieku do końca rządów cesarza Oktawiana Augusta, a jego kres zbiega się z rzymską inwazją. Badania prowadzone są w najwyższym punkcie płaskowyżu. Zauważono tam pozostałości trzech budowli – fragment murów miejskich i pozostałości po dwóch bramach. Odkryto też fundamenty o szerokości 90 cm wykonano z dużych lekko obrobionych bloków lokalnego zlepieńca bez zaprawy. To charakterystyczne dla hellenistycznych budowli obronnych. Archeolodzy, biorąc pod uwagę szerokość fundamentów oraz ich dominującą pozycję w mieście uważają, że nie były to zwyczajne domy mieszkalne. Ponadto odnaleziono fragmenty hellenistycznych amfor, skyfosów i innych naczyń, które pozwoliły na wykonanie datowania. Odkryte pozostałości budowli oraz fragmenty ceramiki wskazują na hellenistyczną zabudowę miasta pochodzącą z końca III wieku p.n.e. i pierwszej połowy II w. p.n.e. Niejednoznaczność przekazów antycznych oraz wstępny etap badań nie pozwalają na jednoznaczne określenie nazwy miasta leżącego na terytorium antycznej Szkodry, choć mogła to być Bassania, wspomniana przez starożytnego historyka Liwiusza przy okazji opisu walk Rzymian z Gentiosem, ostatnim królem iliryjskim, stwierdził kierujący badaniami profesor Piotr Dyczek. Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, że miasto zostało porzucone. Nie znaleziono natomiast żadnych śladów zniszczeń czy pożarów. Budowle przez 2 tysiące lat ulegały erozji, a miejscowość służyła jako kamieniołom. W wielu okolicznych domach widać wbudowane pochodzące z niego bloki. « powrót do artykułu

Fundacja KGHM Polska Miedź przekazała Uczelnianemu Kołu Ligi Ochrony Przyrody na Uniwersytecie Zielonogórskim (UZ) 60 tys. zł. Dzięki temu zostaną zakupione loggery - niewielkie urządzenia rejestrujące położenie ptaka za pomocą systemu GPS - do założenia na młodych bocianach. Łącznie planowany jest zakup 30 loggerów (20 dzięki dotacji i 10 ze środków Instytutu Nauk Biologicznych UZ). W lipcu podczas zajęć terenowych studenci pobiorą młodym bocianom krew, a potem założą ptakom umieszczone w specjalnych plecaczkach loggery. Analiza krwi pokaże, w jakiej kondycji bociany wyruszą w pierwszą podróż do Afryki. GPS pozwoli na śledzenie szybkości lotu i jego wysokości, a także na sprawdzenie, jak często bociany odpoczywają, jaka jest trasa przelotu i gdzie znajduje się cel podróży. Wiosną, po powrocie ptaków do Polski, będzie można ponownie pobrać krew i porównać wyniki z tegorocznymi. Bociany są ważnym gatunkiem ptaków w Polsce, a ich ochrona ma wpływ na dobrostan innych ptasich gatunków w naszym kraju – podkreślił zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Ochrony Przyrody dr Olaf Ciebiera, prezes Zarządu Okręgu LOP w Zielonej Górze, współautor książki „Ochrona ptaków w mieście”. « powrót do artykułu

Kilka dni temu do obiegu wszedł kolejny znaczek pocztowy z serii „Miasta polskie”. Widnieje na nim 750-letni Lubliniec, jedno z najstarszych miast Śląska. Na kopercie Pierwszego Dnia Obiegu (ang. FDC, od first day cover) wykorzystano fotografię Zamku w Lublińcu Daniela Dmitriewa. Autorem projektu znaczka jest Andrzej Gosik. Wydrukowano go techniką rotograwiurową w nakładzie 2 mln egzemplarzy. Ma on wymiary 25,5x31,25 mm. Jak podkreślił wiceprezes Poczty Polskiej (PP) Wiesław Włodek, Lubliniec jest otoczony licznymi kompleksami leśnymi i skrywa liczne skarby historii. Na znaczku znalazł się najstarszy w mieście kościół pw. św. Mikołaja oraz fragment fontanny z rzeźbą małej dziewczynki o imieniu Edyta na cześć św. Edyty Stein. Przyszła święta i patronka Europy w dzieciństwie lubiła spędzać wakacje u swoich dziadków, a dziś w ich dawnym domu mieści się multimedialne muzeum [Pro Memoria Edith Stein] poświęcone tej wybitnej filozof, mistyczce [...]. Do tej pory w ramach serii obiegowej „Miasta polskie” Poczta Polska zaprezentowała niemal 30 miast, w tym Gniezno, Kraków, Warszawę, Kalisz, Toruń, Kazimierz Dolny, Sandomierz, Gdańsk czy Białystok. Cykl zapoczątkował artysta grafik Andrzej Gosik, korzystając z techniki akwarelowej. Maria Dziekańska zaprojektowała znaczki prezentujące Szczecin, Sopot, Sieradz, Katowice i Częstochowę, Jerzy Pietras – Gorzów Wlkp., a Monika Żyła-Kwiatkowska – Chorzów - napisano w komunikacie prasowym PP. « powrót do artykułu

Na skórze większości z nas mieszka nużeniec ludzki (Demodex folliculorum). Ten niewielki roztocz jest zwykle organizmem komensalicznym, chociaż czasem może wywołać chorobę o nazwie nużyca. Międzynarodowy zespół naukowy stwierdził właśnie, że zwierzę tak bardzo się uprościło, że może wyginąć lub zmienić się w symbionta, organizm z obecności którego czerpiemy korzyści. Nużeńcem zarażamy się od własnych matek, gdy te karmią nas piersią. Zresztą nie jest to jedyny organizm przekazywany w ten sposób z matki na dziecko. Nużeńce mają około 0,3 mm długości i żyją w mieszkach włosowych, odżywiając się sebum. Uaktywniają się nocą, wędrując pomiędzy mieszkami w poszukiwaniu partnera. Grupa naukowców pracujących pod kierunkiem Gilberta Smitha z brytyjskiego Bangor University, Alejandro Manzano Marina z Uniwersytetu w Wiedniu oraz Alejandry Perotti z University of Reading przeprowadziła pierwsze sekwencjonowanie całego genomu nużeńca. Odkryliśmy, że układ genów odpowiedzialnych za poszczególne części ciała jest u nużeńca ludzkiego inny, niż u spokrewnionych z nim roztoczy. Wynika to z zaadaptowania się do życia w porach ludzkiej skóry. Te zmiany DNA doprowadziły do pojawienia się niezwykłych zachowań i elementów ciała, mówi doktor Alejandra Perotti. Badania DNA ujawniły, że w wyniku całkowitej izolacji, braku zewnętrznych zagrożeń, braku konkurencji oraz braku kontaktu z roztoczami posiadającymi inne geny, u nużeńca ludzkiego doszło do radykalnej redukcji genetycznej. W ten sposób powstał niezwykle prosty organizm, którego odnóża poruszane są za pomocą 3 jednokomórkowych mięśni. Okazało się też, że Demodex folliculorum posiada najmniej genów kodujących białka ze wszystkich stawonogów.. I to właśnie ta ekstremalna redukcja genetyczna wymusza na nużeńcu nocny tryb życia, Zwierzęciu brakuje ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym i nie posiada genu, który budzi zwierzęta za dnia. Nużeńce nie wytwarzają melatoniny, która pozwala małym bezkręgowcom na nocną aktywność. Nużeńce korzystają z melatoniny wytwarzanej przez ludzką skórę o zmierzchu i to ona jest paliwem ich całonocnej aktywności seksualnej. Zresztą sposób ich rozmnażania również jest niezwykły. Wskutek unikatowej kombinacji genetycznej organ płciowy samców przesunął się do przodu i wystaje w górę z przodu ich ciała. To zaś oznacza, że podczas kopulacji samiec znajduje się pod samicą, a oboje zwisają w tym czasie z włosa na skórze. Nużeńce mają więcej komórek w młodszym wieku niż w starszym. To przeczy wcześniejszym przypuszczeniom mówiącym, że pasożyty redukują liczbę komórek na wczesnych etapach rozwoju. Zdaniem autorów badań, jest to pierwszy ewolucyjny krok ku zamianie Demodex folliculorum w organizm symbiotyczny. Jednak brak potencjalnych partnerów zapewniających zróżnicowanie genetyczne może doprowadzić do ewolucyjnego ślepego zaułka i potencjalnego wyginięcia nużeńców. Takie zjawisko zaobserwowano już w przypadku bakterii żyjących wewnątrz komórek, ale nigdy w przypadku zwierząt. Autorzy badań zdejmują też z nużeńca ludzkiego odpowiedzialność za wiele przypisywanych mu stanów zapalnych skóry. Otóż niektórzy naukowcy sądzili, że gatunek ten nie ma odbytu, więc kał gromadzi się w jego ciele i jest uwalniany po śmierci zwierzęcia, powodując stan zapalny na skórze. Jednak nowe badania ujawniły, że Demodex folliculorum posiada odbyt, więc nie dochodzi do gwałtownego uwolnienia kału gdy zwierzę ginie. Podsumowując wyniki badań doktor Henk Braig z Bangor University stwierdził, że roztocza można obwiniać o wiele rzeczy. Jednak ich długotrwałe związki z ludźmi sugerują, że mogą przynosić nam też pewne korzyści, na przykład oczyszczając pory na twarzy i zapobiegając ich zatykaniu się. Ze szczegółami badań można zapoznać się na łamach Molecular Biology and Evolution. « powrót do artykułu

Czarna Śmierć, największa pandemia w historii, trwała w latach 1346–1353. Wiemy, że wywołała ją bakteria Yersinia pestis, jednak jej źródła pozostają tajemnicą. Naukowcy z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku, Uniwersytetu w Tybindze oraz University of Stirling przebadali starożytne genomy Y. pestis i stwierdzili, że źródeł pandemii należy szukać w Azji Środkowej. Zaraza najpierw dotarła nad Morze Śródziemne na statkach wiozących towary z terytoriów kontrolowanych przez Złotą Ordę. Szybko rozprzestrzeniła się po Europie, Bliskim Wschodzie i Afryce Północnej. Trwająca kilka lat pandemia Czarnej Śmierci mogła zabić do 60% ludności opanowanych przez nią terenach. A później powracała w kolejnych, chociaż mniejszych, falach przez następnych 500 lat. Okres ten – trwający do początków XIX wieku – nazwano Pandemią Drugiej Fali. Jedna z najpowszechniej akceptowanych teorii mówiła, że źródłem Pandemii Drugiej Fali była Azja Wschodnia, w szczególności Chiny. Jednak podczas dotychczas prowadzonych prac archeologicznych nie znaleziono dowodów na występowanie choroby dalej na wschód niż okolice jeziora Issyk Kul w Kirgistanie. Dowody te wskazują, że w latach 1338–1339 doszło tam do epidemii, która zdewastowała okoliczne szlaki handlowe. Pochodziły one z wykopalisk przeprowadzonych przed 140 laty, kiedy to znaleziono miejsce pochówku z inskrypcjami w języku syryjskim. Od tamtej pory znalezisko budzi kontrowersje wśród specjalistów. Wówczas zidentyfikowano bowiem ofiary tajemniczej epidemii, nie można było jednak jednoznacznie stwierdzić, że była to ta sama choroba, która zabijała w czasie Czarnej Śmierci. Teraz uczeni z Niemiec i Wielkiej Brytanii przeprowadzili badania genetyczne szczątków znalezionych we wspomnianym grobie. Znaleźli tam DNA bakterii Yersinia pestis, a z odczytanych inskrypcji wiemy, że pochowano tam osoby, które w 1338 roku zmarły z powodu zarazy. Mogliśmy dzięki temu wykazać, że epidemia, o której mowa, to rzeczywiście dżuma, mówi Phil Slavin, jeden z autorów badań. Naukowcy musieli jeszcze odpowiedzieć na pytanie, czy to tam miał miejsce początek Czarnej Śmierci. Już wcześniejsze badania powiązały pojawienie się pandemii z wielką dywersyfikacją szczepów bakterii. Wydarzenie to zyskało nazwę Wielkiego Wybuchu zróżnicowania Y. pestis. Nie wiadomo jednak było, kiedy do niego doszło. Teraz autorzy najnowszych badań przyjrzeli się kompletnemu genomowi Y. pestis z Kirgistanu i przeanalizowali jego związki z innymi szczepami bakterii. Odkryliśmy, że szczepy z Kirgistanu znajdowały się dokładnie w centrum masowego różnicowania się Y. pestis. Innymi słowy, odkryliśmy dokładne źródło szczepu, który wywołał Czarną Śmierć oraz datę jego pojawianie się, czyli rok 1338, dodaje główna autorka badań, Maria Spyrou z Uniwersytetu w Tybindze. Powstaje jednak pytanie, skąd ten szczep się wziął? Czy wyewoluował lokalnie czy skądś przybył? Dżuma nie jest chorobą wyłącznie człowieka. Rezerwuarami bakterii są gryzonie na całym świecie. Szczep, który pojawił się w 1338 roku w okolicach jeziora Issyk Kul musiał pochodzić z takiego zwierzęcego rezerwuaru. Odkryliśmy, że współczesne szczepy dżumy najbliżej spokrewnione ze szczepem, który wywołał Czarną Śmierć, pochodzą z okolic gór Tien Szan, a więc są bardzo blisko miejsca, które zidentyfikowaliśmy jako źródło Czarnej Śmierci. To wskazuje, że bezpośredni przodek Czarnej Śmierci pochodzi z Azji Centralnej, dodaje Johannes Krause, dyrektor Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka. « powrót do artykułu

Do końca przyszłego roku w Krakowie stanie jeden z najpotężniejszych superkomputerów na świecie. Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET AGH zostało wytypowane przez Europejkie Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Obliczeń Wielkiej Skali (EuroHPC JU) jako jedno z 5 miejsc w Europie, w których zostaną zainstalowane komputery tworzące ogólnoeuropejską sieć przetwarzania danych. Najpotężniejszym z komputerów sieci będzie JUPITER. To pierwszy w Europie system eksaskalowy – czyli przeprowadzający ponad 1018 operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę. Zostanie on zainstalowany w Jülich Supercomputing Centre w Niemczech. Pozostałe cztery maszyny to DAEDALUS, który trafi do Grecji, LEVENTE (Węgry), CASPIr (Irlandia) oraz krakowski EHPCPL. Przedstawiciele Cyfronetu zapewniają, że projekt maszyny jest na bardzo zaawansowanym stadium. Nie mogą jednak ujawnić szczegółów, gdyż w superkomputerze zostaną wykorzystane technologie, które nie są jeszcze dostępne na rynku, zatem objęte są przez producentów tajemnicą. Zapewniono nas jednak, że nowy superkomputer będzie o rząd wielkości bardziej wydajny od innych polskich superkomputerów i gdy powstanie, prawdopodobnie będzie jednym z 50 najpotężniejszych maszyn na świecie. Obecnie w Cyfronecie stoi najpotężniejszy superkomputer w Polsce, Athena. Maszyna o mocy 5,05 PFlopa znajduje się na 105. pozycji listy 500 najbardziej wydajnych superkomputerów na świecie i jest jednym z 5 polskich superkomputerów tam wymienionych. Wiadomo, że EHPCPL będzie kilkukrotnie bardziej wydajny od Atheny. Celem EuroHPC JU jest stworzenie w Europie jednej z najpotężniejszych infrastruktur superkomputerowych na świecie. Już w tej chwili działają maszyny LUMI (151,9 PFlop/s) w Finlandii, MeluXina (10,52 PFlop/s) w Luksemburgu, Karolina (6,75 PFlop/s) w Czechach, Discoverer (4,52 PFlop/s) w Bułgarii i Vega (3,82 PFlop/s) na Słowenii. Budowane są też LEONARDO (Włochy), Deucalion (Portugalia) oraz MareNostrum 5 (Hiszpania). Fiński LUMI to 3. najpotężniejszy superkomputer świata i 3. najbardziej wydajny pod względem energetycznym komputer na świecie. Polska Athena zajmuje zaś wysoką 9. pozycję na liście najbardziej wydajnych energetycznie komputerów świata. « powrót do artykułu

Posągi bogów, resztki darów dla Merkurego i Herkulesa, ołtarze i liczne artefakty – to pozostałości rzymskiej świątyni, którą odkrywają właśnie archeolodzy w pobliżu miejscowości Zevenaar w holenderskiej prowincji Gelderland. Dość dobrze zachowany zabytek jest unikatowy na terenie dzisiejszej Holandii. Świątynię znaleziono dokładnie na limesie stanowiącym północną granicę Imperium Romanum. A została ona odkryta dzięki archeologom-amatorom z organizacji AWN. W miejscu wydobywania gliny znaleźli oni fragment podłoża wyłożonego kamykami. Od razu pomyśleli, że mogła się tutaj znajdować rzymska droga. O odkryciu poinformowali Agencję Dziedzictwa Kulturowego, która wysłała na miejsce archeologów. Już pierwsze znaleziska pokazały, że działo się tutaj coś wyjątkowego, mówi dyrektor wykopalisk Eric Norde. Archeolodzy znaleźli kilkanaście fibuli, którymi Rzymianie spinali ubrania. Zabytki pochodziły z I wieku. Łatwo to było stwierdzić, gdyż Rzymianie przywiązywali do mody dużą uwagę. Sposób wykonania, kształt dekoracji, sposób mocowania samego zapięcia zmieniały się dość szybko, dodaje Norde. Na ternie Holandii znajdowano już rzymskiej świątynie, jednak żadna z nich nie jest tak dobrze zachowana. Świątynia w pobliżu Zevenaar była prawdopodobnie używana głównie przez żołnierzy, znaleziono tam części uzbrojenia. Odkryto też wiele dachówek, a wiemy, że w tym czasie rzymska armia była zaangażowana w ich wytwarzanie. Archeolodzy znaleźli też liczne kamienie wotywne, niewielkie ołtarze, na których składano ofiary w podziękowaniu bogom za wysłuchanie próśb. Bardzo rzadko znajdujemy kamienie wotywne na terenie Holandii, mówi Norde. Uczony dodaje, że na obecnie znalezionych kamieniach zachowały się dobrze widoczne inskrypcje. Wkrótce dowiemy się, kto wzniósł poszczególne kamienia i dla którego boga. Na terenie świątyni nie brakowało niespodzianek. Odkryto studnię, a obok duże schody prowadzące w dół. Zastanawiamy się, czy mamy tutaj do czynienia ze zwykłą studnią czy też mogła ona spełniać w świątyni inne role, jak np. służyć rytualnemu oczyszczaniu, dodaje Norde. Na podstawie kształtu liter na kamieniach wotywnych oraz znalezionych monetach archeolodzy stwierdzili, że studnia powstała w latach 220–230. Naukowcy mają nadzieję, że dzięki inskrypcjom dowiedzą się m.in. jaka jednostka wojskowa stacjonowała w pobliżu oraz w jaki sposób działała sama świątynia. Archeolodzy już wiedzą, że przez najbliższe lata czeka ich tutaj wiele interesujących odkryć. « powrót do artykułu

Ruszyła organizowana przez Politechnikę Białostocką Międzynarodowa Letnia Szkoła Grzybów 2022 (International Mushroom Summer School 2022, IMSS 2022). Specjaliści przybliżą młodym naukowcom bogactwo gatunków grzybów, a także nauczą, jak prawidłowo pozyskiwać oraz (oznaczać) identyfikować materiał grzybowy do badań naukowych. Zespół organizacyjny tworzą: Marek Wołkowycki, dr Eugene Yurchanka, dr Marcin Stocki, mgr inż. Urszula Waszczuk, mgr inż. Sylwia Lewsza oraz inż. Konrad Wilamowski. IMSS 2022 potrwa od 20 do 24 czerwca. W wydarzeniu bierze udział 19 doktorantów i 3 nauczycieli akademickich z 14 krajów: Nigerii, Gruzji, Serbii, Ukrainy, USA, Szwecji, Beninu, Włoch, Armenii, Kosowa, Macedonii, Turcji, Estonii i Czech. Przyjeżdżają tutaj uczyć się od nas i naszych [zaproszonych] specjalistów poznawania Puszczy Białowieskiej, prawidłowego pozyskiwania materiału, oznaczania, czyli identyfikacji, prawidłowych czynności w laboratorium. Uczestnikami są doktoranci, których temat pracy doktorskiej jest związany z grzybami - opowiada dr Ewa Zapora. Szkołę zainaugurowało spotkanie z prof. dr. hab. inż. Sławomirem Bakierem, dyrektorem Instytutu Nauk Leśnych. Od 21 czerwca IMSS 2022 przenosi się do Centrum Naukowo-Badawczego w Hajnówce. Program Szkoły jest naprawdę bogaty. Gościmy pana profesora Jordana Zjawionego z Uniwersytetu w Mississippi, który opowie o badaniach grzybów psychoaktywnych. Profesor Maja Karaman z Uniwersytetu w Nowym Sadzie [Univerzitet u Novom Sadu] przedstawi informacje o nowych innowacyjnych biomateriałach pochodzenia grzybowego. Profesor Omoanghe Isikhuemhen z North Carolina A&T State University wyjaśni, w jaki sposób grzyby mogą być suplementem diety u zwierząt. Profesor Lusine Margaryan z Armenii opowie [zaś] o ochronie grzybów makroskopowych, czyli widzialnych gołym okiem i o właściwościach medycznych tych grzybów z perspektywy Armenii - wymienia dr Zapora. Prof. Zjawiony podkreśla, że grzechem byłoby niezajmowanie się bioróżnorodnością i bogactwem grzybów Puszczy Białowieskiej. Cieszy go fakt, że tak wielu młodych ludzi z całego świata chce wziąć udział w spotkaniach IMSS. Chętnie naprowadzę ich na właściwy tor, jeśli są zainteresowani grzybami. Warto przypomnieć, że naukowcy z PB odkryli we współpracy ze specjalistami z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, że ekstrakt z korzeniowca sosnowego (Heterobasidion annosum) może być aktywnym składnikiem leku przeciwnowotworowego (żywotność komórek raka jelita grubego jest ograniczana przy jednoczesnej niskiej toksyczności w stosunku do zdrowych komórek). Wynalazek pt. „Ekstrakt z grzyba poliporoidalnego, kompozycja zawierająca taki ekstrakt oraz jego zastosowanie” został doceniony i badacze otrzymali patent RP.   To jest pierwszy krok i należałoby teraz zobaczyć, jakie związki chemiczne są odpowiedzialne za takie działanie. A może metodami chemicznymi udałoby nam się zmodyfikować i zminimalizować toksyczność tego grzyba? Należałoby sprawdzić oddziaływanie tych samych ekstraktów na inne nowotwory i wtedy dopiero koncentrować badania na wybranych organizmach - sugeruje prof. Zjawiony. Drugiego dnia Szkoły koordynatorka przedsięwzięcia, dr Zapora, opowie, jak działa i jak prowadzi badania Fungi Extract Bank - unikatowy zbiór ekstraktów grzybów tworzony na Politechnice Białostockiej. Ze szczegółowym programem IMSS 2022 można się zapoznać tutaj. « powrót do artykułu

Google Analytics 4 jest narzędziem, które pozwoliło nam jeszcze wydajniej śledzić aktywność osób odwiedzających nasze miejsca w sieci. Nowa wersja Google Analytics dysponuje rozbudowanymi w stosunku do swojej poprzedniczki funkcjami, dostosowanymi do potrzeb współczesnego internetu. Zobacz, jak możesz wykorzystać pełen potencjał potężnego narzędzia od Google. W jaki sposób Google Analytics 4 pomaga analizować zachowania internautów? Cechą wyróżniającą nową wersję Google Analytics jest fakt, że przy jego pomocy możemy nie tylko analizować odrębnie statystyki odwiedzin stron internetowych i aplikacji webowych oraz mobilnych, ale też tworzyć pomiędzy nimi powiązania. W ten sposób jesteśmy w stanie znacznie sprawniej odtworzyć podróż internauty zainteresowanego naszymi produktami, stosując jedynie te schematy działania, które przynoszą nam oczekiwany rezultat. Z Google Analytics 4 prześledzimy drogę, jaką klient przebył od znalezienia wzmianki na temat produktu lub usługi aż po moment zakupu – niezależnie od tego, czy w międzyczasie korzystał on ze strony internetowej, aplikacji mobilnej czy też serwisów zewnętrznych, takich jak YouTube. Proces korzystania z internetu z biegiem czasu staje się coraz bardziej dynamiczny, dlatego możliwość przeanalizowania wszystkich czynników mogących mieć wpływ na decyzję zakupową jest kluczowa dla sukcesu w marketingu. Analityka dostosowana do współczesnych kanałów przekazu Google Analytics 4 oprócz analizowania podstawowych wskaźników, takich jak skuteczność strony w organicznych wynikach wyszukiwania sprawdza też, ilu użytkowników przechodzi w odnośniki umieszczone w aplikacjach czy grach mobilnych. Dzięki temu możemy mieć pełen ogląd skuteczności naszych działań marketingowych i wybierać tylko te, które najskuteczniej trafiają do interesującej nas grupy docelowej. Najnowsza wersja Google Analytics oddaje nam do dyspozycji w bezpłatnej dystrybucji narzędzia takie jak integracja z BigQuery czy przewidywanie zdarzeń przy użyciu prognozowania maszynowego AI. Pakiet działa w oparciu o sprecyzowane przez nas eventy, dzięki czemu możemy śledzić tylko najbardziej interesujące nas zdarzenia zachodzące w kampanii marketingowej. W ten sposób możemy zawęzić analitykę pod kątem naszych aktualnych potrzeb, sprawniej osiągając założony cel. Dlaczego stosowanie Google Analytics 4 jest kluczowe w dzisiejszym marketingu? Decyzje zakupowe podejmowane w internecie przebiegają zwykle z wykorzystaniem wielu urządzeń oraz platform. Ruch w sieci nie ma w sobie obecnie nic ze znanej jeszcze niedawno linearności, w której odbiorca był w stanie dokonać zakupu bezpośrednio po natrafieniu na nasz landing page. Obecnie normą jest, że użytkownik przed dokonaniem poważniejszej decyzji zakupowej sprawdza oferty konkurencji, opinie dotychczasowych klientów na temat naszych usług czy zestawienie podobnych towarów do tego, który oferujemy. Korzystając z Google Analytics 4 jesteśmy w stanie prześledzić cały ten proces, uzyskując znacznie pełniejszy obraz podróży klienta. W ten sposób jesteśmy w stanie usprawnić naszą strategię marketingową korzystając ze znacznie bardziej szczegółowych danych, niż miało to miejsce przy wykorzystaniu modułu Universal Analytics. « powrót do artykułu

Ostateczna klęska Napoleona, bitwa pod Waterloo, pochłonęła tysiące ofiar. Ta jedna z najbardziej znanych bitew w dziejach już w chwili jej zakończenia obrosła legendą, stała się tematem sztuki, a z czasem przedmiotem badań naukowych. Ledwie opadł dym wystrzałów, a na polu bitwy pojawili się pierwsi turyści, którzy pozostawili liczne opisy pola bitwy zasłanego ciałami poległych i rannych, ewakuacji rannych oraz grzebania i palenia zwłok. Dotychczas jednak na polu bitwy znaleziono pojedyncze szczątki. Co się więc stało ze zwłokami? Tony Pollard z University of Glasgow opublikował na łamach Journal of Conflicts Archeology artykuł, w którym przedstawia wyniki własnej analizy wspomnień, dzienników, gazet i dzieł malarskich z lat po bitwie. Pierwszymi turystami, którzy zjawili się na polu bitwy byli mieszkańcy Brukseli, w której w tym czasie żyła spora liczba Brytyjczyków. Był wśród nich James Ker, który pole bitwy pod Waterloo odwiedził już następnego dnia po zakończeniu walk. Szeroko opisał on to, co zobaczył, ale mimo że miał literackie aspiracje, jego wspomnienia nie zostały nigdy opublikowane. Z czasem zaczęli pojawiać się też turyści z zagranicy. Szczególnie z Wielkiej Brytanii, z których część wybrała się do Belgii tylko po to, bo obejrzeć pole bitwy. Najbardziej znanym z tych wczesnych turystów był bez wątpienia sir Walter Scott, który przybył pod Waterloo w sierpniu 1815 roku, dwa miesiące po bitwie. Ci pierwsi wizytujący skupiali się głównie na opisywaniu trzech wydarzeń: ewakuacji rannych (która trwała ok. 5 dni), pozbywaniu się ciał (co zajęło co najmniej 10 dni) oraz plądrowaniu pola bitwy, które trwało przez tygodnie, miesiące, a nawet lata. Z opisów wiemy, że zabici byli grzebani lub paleni nago. Szczególnie cennym nabytkiem były buty. Jednak cenne były również niektóre części ubioru. Brak jednak doniesień, by wkrótce po bitwie widywano miejscowych chłopów w żołnierskich ubraniach. Albo było więc zbyt wcześnie, by je założyć, albo materiał został pocięty i wykorzystany do produkcji innych ubrań, albo też wykorzystano go do produkcji papieru. Z relacji wiemy, że poległych chowano w płytkich grobach, z których deszcz wypłukiwał ziemię i trzeba było jej dosypywać. Część zmarłych spalono, ale niedokładnie, ponadto dotyczyło to mniejszości ofiar. Na polu bitwy powinny znajdować się więc tysiące pochówków. Z przeprowadzonych przez Pollarda analiz wynika, że odwiedzający pole bitwy wspominają o trzech masowych grobach. W wybierzysku piasku na północ od farmy La Haye Sainte miano pochować 4000 osób, w sadzie posiadłości Hougoumont spoczęło 7000 osób, a pomiędzy obiema farmami powstał trzeci z masowych grobów, gdzie pogrzebano 2000 poległych. Autor analizy stwierdza, że o ile same liczby są zapewne mocno przesadzone, to takie trzy masowe groby prawdopodobnie powstały. Większość zmarłych pochowano jednak w niewielkich pojedynczych lub podwójnych grobach. Pomimo tego, że relacje pisemne dość dokładnie opisują okolice, mamy też obrazy przedstawiające te wydarzenia, a farmy La Haye Sainte i Hougoumont wciąż istnieją, dotychczas nie tylko nie trafiono na masowe groby, ale w ogóle dotychczas znaleziono pojedyncze ciała. Przez dwie dekady po bitwie pod Waterloo europejskie pola bitew były łatwo dostępnym źródłem kości, które można było zmielić, a które – przed odkryciem w latach 40. XIX wieku superfosfatów – były używane w formie nawozu – czytamy w artykule. Pollard zauważa, że inni autorzy wspominali o takiej praktyce, jednak często z niedowierzaniem, a powszechne używanie kości z pól bitew zaliczano raczej do gatunku miejskich legend. Nawet autorzy, którzy wspominają o usuwaniu zębów poległych pod Waterloo, z których później powstawały protezy zwane „zębami z Waterloo”, nie wspominają o handlu kośćmi na potrzeby rolnictwa. Nie ma jednak powodu, jak stwierdza Pollard, by nie wierzyć np. gazecie The London Observer z listopada 1822 roku. Ocenia się, że z Europy kontynentalnej do portu w Hull importowano ponad milion buszli kości ludzi i zwierząt. Okolice Lipska, Austerlitz, Waterloo i innych miejsc, w których 15–20 lat temu rozgrywały się bitwy, zostały wyczyszczone z kości bohaterów oraz koni na których jeździli. Zebrane kości zostały dostarczone do Hull, a stamtąd do młynów kości w Yorkshire, gdzie silniki parowe i potężne maszyny zmieniły je na granulat. W takim stanie wysłano je do Doncaster, jednego z największych targów rolniczych w kraju, gdzie sprzedano im rolnikom, by nawozili swoje grunty. Autor tego samego artykułu zauważa, że Brytania wysyła młodych mężczyzn, by walczyli w zagranicznych wojnach, a potem robi z nich nawóz. Martwy żołnierz stał się bardzo wartościowym towarem, a dobrzy farmerzy z Yorkshire zadłużają się, by zamienić kości swoich dzieci w chleb. Siedem lat później London Spectator opisywał, że do szkockiego portu Lossiemouth zawinął statek z Hamburga wyładowanymi kośćmi poległych w bitwie narodów pod Lipskiem (październik 1813). Biorąc pod uwagę fakt, że sproszkowane kości były powszechnie używane w formie nawozu, możliwości przerobowe urządzeń do ich kruszenia, brak masowych pochówków na polu bitwy pod Waterloo oraz doniesienia prasowe z epoki, możemy z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że używanie ludzkich kości z pól bitew nie było jedynie miejską legendą. Można tylko przypuszczać, że jakiś czas po bitwie u właściciela terenu, na którym znajdowały się pochówki, pojawiał się agent firmy produkującej nawozy – takiej jak np. Northern Agricultural Co. Aberdeen, której siedziba mieściła się, nomen omen, przy Waterloo Quay – i składał ofertę. Przynajmniej niektórzy z właścicieli mogli z chęcią pozbyć się ze swojego terenu grobów i jeszcze na tym zarobić. Najbardziej pożądanym celem dla takich agentów mogły być masowe groby, gdzie szybko i tanio można było pozyskać liczne kości. A źródłem informacji o lokalizacji takich grobów mogli być miejscowi, którzy przechowywali pamięć lokalnej społeczności, a część z nich osobiście mogła uczestniczyć w grzebaniu zmarłych. Pollard podkreśla, że nie można z całą pewnością stwierdzić, iż kości poległych pod Waterloo zostały przerobione na nawóz. Silnym kontrargumentem wydaje się brak informacji o rozkopywaniu czy niszczeniu grobów w pamiętnikach turystów z kolejnych dziesięcioleci po bitwie. Nawet jeśli sami tego nie widzieli, to mogli słyszeć o tym od miejscowych. Jednak niczego takiego nie zanotowali. Faktem jednak jest, że około połowy XIX wieku z pamiętników i dzienników informacje o grobach stopniowo znikają. Może to świadczyć zarówno o tym, że zostały one zlikwidowane, a kości przerobiono na nawóz, jak i o tym, że zatarła się pamięć o nich. Prace archeologiczne pod Waterloo trwają i być może w przyszłości dowiemy się nieco więcej o dalszych losach tysięcy poległych w tym miejscu. « powrót do artykułu

Na wewnętrznej ścianie szczytowej na gotyckim filarze katedry w Kamieniu Pomorskim odkryto niezwykłe „graffiti” - wyryty w średniowiecznych cegłach znak apotropeiczny (od gr. αποτρόπαιος – odwracający). Jak wyjaśniono na profilu Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej na FB, miał on zabezpieczyć świątynię i wiernych przed mocami zła. Mógł być to demon, złe duchy lub czarownice. Formą kamieńskie „graffiti” przypomina stylizowany kwiat o 6 symetrycznie rozmieszczonych płatkach wpisanych w krąg (ang. hexafoil, daisy wheel). Wg relacji z FB, najbardziej czytelną jest centralna część rozety, wykonano ją w głębokim reliefie wgłębnym. Znak wyryto w miejscu niedostępnym dla osób postronnych, bo wysoko nad sklepieniem chóru. O jego odkryciu poinformował pracowników Muzeum pan Wojciech Cichecki, który zajmuje się remontem dachu katedry. Znak ten mógł powstać zarówno w czasie budowy katedry w średniowieczu (XIII-XV w.), jak i w czasach wczesnonowożytnych (XVI-XVII w.), kiedy to w Europie, jak również Kamieniu odbywały się liczne procesy kobiet posądzanych o czary. W symbolice średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy krąg oznaczał nieskończoność, a także doskonałość natury i porządek. Poza tym przekraczanie kręgu wyrażało przejście ze świata profanum do świata sacrum. O znakach apotropeicznych wspomina w książce pt. „Medieval Graffiti: The Lost Voices od England's Churches" archeolog Matthew Champion. « powrót do artykułu

Komórki krwi powstają w inny sposób, niż dotychczas sądzono, informują na łamach Nature naukowcy z Boston Children's Hospital. Podczas badań na myszach wykazali oni, że komórki takie są tworzone nie z jednego, a z dwóch typów komórek prekursorowych. To zaś może mieć olbrzymie znaczenie dla leczenia nowotworów krwi, przeszczepów szpiku kostnego oraz rozwoju immunologii. Dotychczas sądzono, że większość naszej krwi pochodzi z niewielkiej liczby komórek, które stają się komórkami macierzystymi krwi, znanymi również jako komórki macierzyste hemopoezy. Ze zdumieniem odkryliśmy, że istnieje też druga grupa komórek progenitorowych, które nie pochodzą z komórek macierzystych. To one tworzą większość krwi obecnej w naszym ciele od czasu życia płodowego po wczesną dorosłość, a później ich udział w tworzeniu krwi spada", mówi główny doktor Fernando Camargo. Nowo zauważone komórki to embrionalne multipotencjalne komórki progenitorowe. Obecnie naukowcy sprawdzają, czy ich odkrycie – dokonane na myszach – ma również odniesienie do ludzi. Jeśli tak, to może ono pomóc w opracowaniu metod wzmacniania układu odpornościowego u starszych ludzi, może też rzucić nowe światło na nowotwory krwi, szczególnie u dzieci, czy też pozwoli na udoskonalenie technik przeszczepu szpiku kostnego. Próbujemy też zrozumieć, dlaczego komórki te zanikają w średnim wieku. Jeśli nam się to uda, być może będziemy w stanie manipulować nimi tak, by odmłodzić układ odpornościowy, mówi Camargo. Naukowiec jest też podekscytowany możliwością lepszego leczenia nowotworów krwi. Zauważa, że wiele tych chorób jest specyficznych dla wieku. Białaczki szpikowe rozwijają się głównie u osób starszych. Być może – zauważa Camargo – pochodzą one od komórek macierzystych krwi. A z kolei białaczki limfatyczne, dotykające głównie dzieci, mogą pochodzić od embrionalnych multipotencjalnych komórek progenitorowych. Staramy się zrozumieć konsekwencje mutacji prowadzących do białaczek i ich wpływ na komórki macierzyste i embrionalne multipotencjalne komórki progenitorowe u myszy. Chcemy sprawdzić, czy nowotwory te pojawiają się w różnych komórkach, dodaje uczony. Odkrycie może też mieć znaczenie przy przeszczepach szpiku. Gdy przeszczepialiśmy szpik kostny u myszy zauważyliśmy, że embrionalne komórki pluripotencjalne nie wszczepiły się dobrze, przetrwały tylko kilka tygodni. Tymczasem komórki te, gdybyśmy mogli dodać do nich gen wydłużający ich przetrwanie, mogłyby być lepszym źródłem komórek do przeszczepów. Są bowiem bardziej rozpowszechnione u młodych dawców niż komórki macierzyste i wytwarzają przede wszystkim limfocyty, co mogłoby prowadzić do lepszej rekonstrukcji układu odpornościowego i mniejszej liczby komplikacji po przeszczepie, wyjaśnia Camargo. « powrót do artykułu

Pierwsza połowa VI wieku to na terenie Arabii okres olbrzymich niepokojów. Rozpada się najpotężniejsze z tamtejszych państw, królestwo Himajrytów, co pociąga za sobą kolejne zmiany prowadzące do rozpadu innych organizmów politycznych i społecznych. Sto lat później pojawia się islam, który od tamtej pory odgrywa dominującą rolę w tej części świata. Najnowsze dane paleoklimatyczne wskazują, że w VI wieku Arabia doświadczyła bezprecedensowej suszy, a jej szczyt przypadł na lata ok. 500 – 530. Zdaniem uczonych z USA, Szwajcarii i Chin to susza przyczyniła się do upadku Himajrytów i dała impuls do zmian, które skutkowały pojawieniem się islamu. Himajryci wchodzą do pisanej historii świata pod koniec I wieku p.n.e. W drugiej połowie III wieku zajęli m.in. królestwo Saby, a kilkadziesiąt lat później stali się dominującą siłą na południu Arabii. I pozostali nią do ok. 525 roku. Od tamtej pory królestwo Himajrytów stopniowo chyliło się ku upadkowi, aż w końcu w 575 roku Persowie zajęli południe Arabii. Upadek królestwa Himajrytów wyznacza koniec trwającego 1400 lat okresu preislamskiego w historii Półwyspu Arabskiego. Naukowcy do dzisiaj spierają się o przyczyny upadku ich państwa. Okres jego słabnięcia charakteryzują chaos polityczny, zmiany społeczno-gospodarcze, zmiany wzorców demografii i osadnictwa oraz upadek systemów irygacyjnych. Zajęcie terenów Himajrytów przez królestwo Aksum (dzisiejszą Etiopię) oraz częste interwencje wojskowe Bizancjum i imperium Sasanidów dodatkowo zwiększały chaos i napędzały zmiany społeczne, ekonomiczne i polityczne przez cały VI wiek. Dotychczas w debatach nad przyczynami tych zmian, zwykle pomijano kwestie środowiskowe, gdyż brak było precyzyjnych danych paleoklimatycznych o wysokiej rozdzielczości. Dominik Feitmann z Uniwersytetu w Bazylei, John Haldon z Princeton University, Hai Cheng z Chińskiej Akademii Nauk i ich zespół zbadali stalagmit z jaskini Hoti w północnym Omanie. O opadach w tym regionie, podobnie jak w większości Arabii, decyduje to, co dzieje się nad Morzem Śródziemnym. Roczny poziom opadów wynosi, w zależności od regionu, od 50 do 255 milimetrów, a pada zimą, wiosną i latem. Badany stalagmit rósł przez 2650 lat w tempie ponad 0,2 mm rocznie. Pozwala on na zbadanie izotopów tlenu 18O oraz węgla 13C z dokładnością do około 2 lat. Naukowców interesowały te właśnie izotopy, gdyż ich zawartość w stalagmicie wskazuje zarówno na zmiany w poziomie opadów, jak i wilgotności. Badania pokazały, że na przestrzeni ostatnich około 2600 lat w regionie dochodziło do znacznych wahań opadów i wilgotności, ale wyraźnie wyróżniały się dwa okresy długotrwale niższej wilgotności. Były to lata od ok. 250 p.n.e. do 25 n.e. oraz od ok. roku 480 do 1400. Największe minimum wilgotności trwało od ok. 520 do 532 roku, z najsilniejszą suszą przypadającą na rok 523 +/- 30 lat. Zapis w stalagmicie pokrywa się z wynikami uzyskanymi z osadów jeziornych w Iranie czy Morzu Martwym oraz z przekazami historycznymi dotyczącymi Jerozolimy. Wszystkie te badania wskazują, że około 480 roku musiało nastąpić przesunięcie na północ burz formujących się nad wschodnimi obszarami Morza Śródziemnego. W wyniku tego Żyżny Półksiężyc oraz Arabia zaczęły otrzymywać znacznie mniej opadów. Na początku VI w. Arabii miało miejsce minimum opadów, z katastrofalnymi suszami w pierwszych trzech dekadach stulecia. Zbieżność pomiędzy szczytowym okresem susz na południu Arabii a upadkiem władzy Himajrytów wskazuje na możliwy związek przyczynowo-skutkowy. Królestwo Himajrytów, z ich scentralizowanym systemem władzy królewskiej i podporządkowanymi mu lokalnymi klanami, było dominującą siłą na południu i w centrum Arabii. Co prawda ważną rolę w gospodarce państwa odgrywały wonności oraz metale, to podstawą ekonomii było rolnictwo. Widać to na przykład po szeroko rozpowszechnionych tarasowych polach uprawnych na wyżynach, licznych systemach irygacyjnych na granicach pustyni oraz szerokim rozpowszechnieniu się urządzeń hydraulicznych pomiędzy I a IV wiekiem. Jednym z symboli władzy Himajrytów były zapory wodne. Z inskrypcji wiemy, że były one instrumentem utrzymania i poszerzania władzy. Zapory i tarasy służyły gromadzeniu wody opadowej i jej odpowiedniemu kierowaniu, gdyż woda była najbardziej ograniczonym zasobem rolniczym. Od strukturalnej integralności całego systemu irygacyjnego na wyżynach zależało powodzenie upraw. Zapory wymagały ciągłego nadzoru i napraw, do tego zaś była potrzebna dobrze zorganizowana siła robocze i stabilna struktura społeczna, czytamy w pracy Droughts and societal change: The environmental context for the emergence of Islam in late Antique Arabia. Stabilność społeczeństwa i władzy zależały od produkcji rolnej. Ta z kolei była uzależniona od odpowiedniego zarządzania wodą, szczególnie w porach suchych. Królestwo Himajrytów było więc uzależnione od dwóch pór deszczowych, wiosennej i letniej, oraz wrażliwe na susze. Gdy więc na przełomie V i VI wieku pojawiły się potężne susze, władza Himajrytów zaczęła się chwiać. Narastały konflikty wewnętrzne, co osłabiło królestwo, a z tego korzystali wrogowie zewnętrzni, jak królestwo Aksum, które z Himajrytami rywalizowało o kontrolę nad szlakami handlowymi na wybrzeżach Morza Czerwonego i Arabskiego. Wewnętrzne konflikty wśród elit Himajrytów, częściowo związane z przynależnością religijną – część elit wyznawała judaizm, część chrześcijaństwo – doprowadziły do podporządkowania ich państwa Aksum. Himajryci na krótko odzyskali niezależność – co zbiegło się w czasie z krótkotrwałym okresem wzrostu opadów – jednak trwało to zaledwie kilkadziesiąt lat. W czasie tych kilku dekad doszło do migracji ludności z regionu, która uciekając przed suszą przenosiła się na tereny dzisiejszych Syrii, Iraku oraz Jemenu. Himajryci nie byli też w stanie utrzymać zapór. Około 570 roku Persowie uzależnili od siebie Himajrytów, 10 lat później królestwo się załamało, a ok. 600 roku przestało istnieć. Zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze zapoczątkowane wielką suszą, upadek najsilniejszego z regionalnych organizmów politycznych, przyczyniły się do wzrostu znaczenia lokalnych centrów pielgrzymkowych i gospodarczych. W tym czasie na znaczeniu zyskuje m.in. Mekka. Jednocześnie Arabia znajduje się pod ciągłą presją polityczną i wojskową sąsiadów. To nie tylko chrześcijańskie królestwo Aksum, ale przede wszystkim Bizancjum i Persja, które bez przerwy interweniują w regionie, próbując rozszerzać tam swoje wpływy polityczne, wojskowe, ale też kulturowe i religijne. To zaś rodzi wśród miejscowej ludności coraz większą wrogość i chęć poszukiwania własnej tożsamości. Słabnące i w końcu upadające państwo Himajrytów nie jest w stanie tej tożsamości zaoferować, a jego zniknięcie tworzy pustkę, która musi być zapełniona. Stopniowy upadek i rozpad państwa Himajrytów były kluczowymi elementami społeczno-ekonomicznej, politycznej i religijno-kulturowej zmiany w Arabii, która doprowadziła do pojawienia się nowych ruchów religijnych i przywódców koncentrujących się wokół wierzeń monoteistycznych. Jednym z nich był islam. Wyzwaniem, przed którym islam stanął, było zjednoczenie półwyspu w warunkach rywalizacji zarówno z konkurencyjnymi ruchami, jak i z plemionami, które przyjęły judaizm lub były wrogie plemieniu Kurajszytów, z którego wywodził się Mahomet – stwierdzają autorzy badań. « powrót do artykułu

Witajcie w fascynującym świecie STEM (ang. Science, Technology, Engineering, Mathematics) Znacie dzieci ciekawe świata, dociekliwe, lubiące eksperymenty budowanie i eksplorację? Te książki są dla nich! Jak zainteresować dzieci nauką?  Wystarczy podsunąć im przejrzyste instrukcje do wykonania wspaniałych eksperymentów, które rozbudzą w najmłodszych pasję tworzenia! Młodzi naukowcy w wieku od 5 do 10 lat tylko czekają na dobrą zabawę! Co znajdziecie w książkach z serii Wspaniałe Eksperymenty? Opisy eksperymentów zaczynają się od pytań i krótkich wprowadzeń w temat. Każdy z nich zawiera listę potrzebnych materiałów i proste instrukcje, które przeprowadzą przez eksperyment krok po kroku. Opisom doświadczeń towarzyszą również sugestie obserwacyjne oraz pytania pobudzające dzieci do głębszego zastanowienia nad tym, co widzą. Każdy eksperyment zakończony jest propozycją jego rozszerzenia lub modyfikacji. Większość materiałów potrzebnych do przeprowadzenia eksperymentów można znaleźć prawie w każdym domu, a to, co trzeba będzie dokupić, jest łatwo dostępne i tanie. Realizacja niektórych instrukcji będzie wymagała pomocy osób dorosłych, ale wiele projektów dzieci mogą wykonać samodzielnie, co da im poczucie niezależności i dumę z wykonanej pracy. Eksperymenty STEM ― Dzięki interaktywnym zajęciom związanym z nauką, technologią, inżynierią, sztuką i matematyką dzieci mogą odkryć, jak i dlaczego działa każdy projekt. Łatwe do wykonania instrukcje ― Eksperymenty krok po kroku upraszczają wykonanie zadań i sprawiają, że eksperymenty są przejrzyste i łatwe do wykonania. Kolorowe zdjęcia ― Rzeczywiste zdjęcia obrazują wykonanie eksperymentów. Seria składa się z trzech książek: Wspaniałe eksperymenty Chemia Witajcie w fascynującym świecie chemii! W tej książce znajdziecie opisy ciekawych doświadczeń do wykonania, wraz z wyjaśnieniami, jak powstają nieoczekiwane wonie, barwy i inne zaskakujące zjawiska. Doświadczenia te będą zabawne i intrygujące, ale mają wam dać coś więcej niż atrakcyjne, lecz powierzchowne przeżycia. Każde z nich uczy czegoś z chemii – wyjaśnia, „jak” coś się dzieje i „dlaczego”. Polecenia powinny być dla was łatwo zrozumiałe, czasem jednak zawierają nowe słowa, których znaczenia znajdziecie w słowniczku na końcu książki. Pierwsze pojawienia się takich słów są wyróżnione pogrubioną czcionką. Wspaniałe eksperymenty Inżynieria Opisane w tej książce konstrukcje, takie jak budowa kuchenki słonecznej, elektromagnesu czy modelu poduszkowca, to doskonałe połączenie nauki z zabawą. Kolejne propozycje ujęte są w pewien stały schemat. Najpierw dowiesz się, ile czasu zajmie ci wykonanie konstrukcji i jakie materiały będą ci potrzebne. Potem otrzymasz dokładne instrukcje z opisem kolejnych działań. Krótki wstęp pozwoli ci zrozumieć, o co chodzi w projekcie, który chcesz wykonać. Uwagi zatytułowane „Jak i dlaczego” to objaśnienia naukowe mające pogłębić twoją wiedzę. Wspaniałe eksperymenty Nauka Książka jest kopalnią zabawnych i ciekawych eksperymentów! Ich opisy nie są wzajemnie zależne, można więc wybierać i wykonywać je w dowolnej kolejności. Nie ma potrzeby przerabiania ich w porządku, w jakim zostały opisane. Zaczynamy więc od doświadczenia, które dla dziecka i Ciebie wygląda na najbardziej zabawne i interesujące. Materiał podzielony jest na rozdziały poświęcone: przyrodzie, technologii, inżynierii, sztuce i matematyce.

Dieta ketogeniczna to dieta niskowęglowodanowa i wysokotłuszczowa. Keto jadłospis składa się z około 75% tłuszczu, 20% białka i 5% węglowodanów. Badania wykazały, że ta dieta niskowęglowodanowa nie tylko sprzyja utracie tłuszczu, ale także może wspomagać leczenie niektórych chorób, takich jak np. cukrzyca. Zobacz, na czym polegają zasady diety ketogenicznej. Zasady diety ketogenicznej – ketoza Dieta keto polega na przestawieniu organizmu na spalanie tłuszczu jako energii zamiast węglowodanów, które są wykorzystywane na co dzień. Gdy spożycie węglowodanów jest wysokie, organizm wytwarza dwie substancje: Glukozę: Glukoza jest dla organizmu najłatwiejszą cząsteczką do przekształcenia w energię. To powód, dla którego spożycie węglowodanów obniża zdolność organizmu do wejścia w stan ketozy. Jeśli spożycie węglowodanów jest wysokie, organizm zaczyna wykorzystywać glukozę jako źródło energii. Insulinę: Insulina pomaga w transporcie glukozy w organizmie. Zmniejszenie spożycia węglowodanów i zastąpienie ich tłuszczem powoduje przejście organizmu w stan metaboliczny zwany ketozą. Keto zasady, czyli proporcje makroskładników w diecie Utrzymanie stanu ketozy, wymaga unikania węglowodanów. Ogólnie rzecz biorąc, nie powinno się przekraczać 20-50 gramów węglowodanów na dzień. Należy również uważać na ilość spożywanego białka. Białka nie musimy drastycznie ograniczać (tak jak węglowodanów). Białko powinno stanowić istotną część diety, ponieważ jest ono niezbędne do funkcjonowania organizmu w ketozie. Należy jednak ograniczyć udział tego makroskładnika do około jednej czwartej diety. W diecie ketogenicznej podstawą jest tłuszcz. Pozostała część kalorii powinna więc pochodzić z tłuszczu. Jest to nowe źródło energii, które organizm będzie wykorzystywał w celu uzyskania energii przy zmniejszonej podaży węglowodanów. Różne rodzaje diety ketogenicznej Keto jadłospis może być bardziej lub mniej restrykcyjny. Niżej przedstawiamy różne rodzaje diety keto: Standardowa ketogeniczna dieta Jest to standardowa dieta, którą stosują osoby rozpoczynające dietę keto. Dieta ta jest zgodna z ogólnymi wytycznymi keto, w tym z niską zawartością węglowodanów, umiarkowaną zawartością białka i wysokim spożyciem tłuszczu. Cykliczna dieta ketogeniczna Wersja polecana sportowcom i osobom aktywnym fizycznie, które potrzebują węglowodanów do intensywnych treningów. Dieta ta obejmuje okres posiłków o wyższej zawartości węglowodanów w ciągu tygodnia. Przykładem może być 5 dni stosowania standardowego jadłospisu keto, a następnie 2 dni spożywania dużych ilości węglowodanów (w okolicach 400-600 gramów). Ukierunkowana ketogeniczna dieta Również przeznaczona dla osób bardziej aktywnych, które mają problemy z energią podczas treningu. Jest to wariant keto diety nieco mniej intensywny niż wersja cykliczna. Ukierunkowana ketogeniczna dieta jest w dużej mierze zgodna ze standardową wersją keto diety, ale zakłada spożywanie dodatkowych 25-50 gramów węglowodanów netto w czasie treningu (około 30 minut przed i po treningu). Wysokobiałkowa ketogeniczna dieta Ten rodzaj diety ketogenicznej nie odbiega zbytnio od standardowej wersji keto. Jedyna różnica polega na tym, że zawiera ona więcej białka. W porównaniu z 25% białka w standardowym jadłospisie keto, wysokobiałkowa dieta ketogeniczna często zawiera do 35% białka. Czy dieta keto jest odpowiednia dla wszystkich? Dieta keto może pomóc Ci bezpiecznie schudnąć, poprawiając jednocześnie ogólny stan zdrowia bez stresu. Jak każda dieta, także dieta keto, będzie skuteczna tylko wtedy, gdy pozostaniesz konsekwentny i zdyscyplinowany. Je­że­li chcesz do­wie­dzieć się, jak wy­glą­da dieta ketogeniczna, ko­niecz­nie zaj­rzyj na: https://dieta-ketogeniczna.com. Pa­mię­taj, sku­tecz­na die­ta keto to ta­ka, któ­ra po­zwo­li Ci osią­gnąć za­mie­rzo­ne ce­le! Choć dieta keto jest świetna dla niektórych osób, należy pamiętać, że nie jest ona przeznaczona dla wszystkich. Może być mniej odpowiednia dla zawodowych sportowców lub osób bardzo aktywnych, które chcą poprawić masę mięśniową lub trenować z dużą intensywnością. « powrót do artykułu

Światło posiada niezwykle interesującą cechę. Jego fale o różnej długości nie wchodzą ze sobą w interakcje. Dzięki temu można jednocześnie przesyłać wiele strumieni danych. Podobnie, światło o różnej polaryzacji również nie wchodzi w interakcje. Zatem każda z polaryzacji mogłaby zostać wykorzystana jako niezależny kanał przesyłania i przechowywania danych, znakomicie zwiększając gęstość informacji. Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego poinformowali właśnie o opracowaniu metody wykorzystania polaryzacji światła do zmaksymalizowania gęstości danych. Wszyscy wiemy, że przewaga fotoniki nad elektronika polega na tym, że światło przemieszcza się szybciej i jest bardziej funkcjonalne w szerokich zakresach. Naszym celem było wykorzystanie wszystkich zalet fotoniki połączonych z odpowiednim materiałem, dzięki czemu chcieliśmy uzyskać szybsze i gęstsze przetwarzanie informacji, mówi główny autor badań, doktorant June Sang Lee. Jego zespół, we współpracy z profesorem C. Davidem Wrightem z University of Exeter, opracował nanowłókno HAD (hybrydyzowane-aktywne-dielektryczne). Każde z nanowłókien wyróżnia się selektywną reakcją na konkretny kierunek polaryzacji, zatem możliwe jest jednoczesne przetwarzanie danych przenoszonych za pomocą różnych polaryzacji. Stało się to bazą do stworzenia pierwszego fotonicznego procesora wykorzystującego polaryzację światła. Szybkość obliczeniowa takiego procesora jest większa od procesora elektronicznego, gdyż poszczególne nanowókna są modulowane za pomocą nanosekundowych impulsów optycznych. Nowy układ może być ponad 300-krotnie bardziej wydajny niż współczesne procesory. To dopiero początek tego, co możemy osiągnąć w przyszłości, gdy uda się nam wykorzystać wszystkie stopnie swobody oferowane przez światło, w tym polaryzację. Dzięki temu uzyskamy niezwykły poziom równoległego przetwarzania danych. Nasze prace wciąż znajdują się na bardzo wczesnym etapie, dlatego też szacunki dotyczące prędkości pracy takiego układu wciąż wymagają eksperymentalnego potwierdzenia. Mamy jednak niezwykle ekscytujące pomysły łączenia elektroniki, materiałów nieliniowych i komputerów, komentuje profesor Harish Bhakaran, który od ponad 10 lat prowadzi prace nad wykorzystaniem światła w technologiach obliczeniowych. Ze szczegółami pracy można zapoznać się w artykule Polarisation-selective reconfigurability in hybridized-active-dielectric nanowires opublikowanym na łamach Science Advances. « powrót do artykułu

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków nałożył na właściciela niszczejącego drewnianego dworu przy ul. Łączyny 53 w Warszawie grzywnę w wysokości 10 tys. zł. W XIX w. - w latach 1842-66 - dworek należał do Fryderyka Skarbka, ojca chrzestnego Fryderyka Chopina. Mimo wezwań i poprzednich decyzji nie wykonano wszystkich prac konserwatorskich i robót budowlanych, które miały zapobiec niszczeniu zabytku [Zespołu dworskiego Wyczółki]. Stwierdzono to na podstawie ostatniej kontroli przeprowadzonej 18 maja - poinformował MWKZ. W 1965 r. dworek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego. Teren miał wielu właścicieli. W dworku od lat nikt nie mieszka, a jego stan techniczny się pogarsza. O ratowanie zabytku zabiegają zarówno miejscy aktywiści, jak i dzielnicowi radni. Wspomniany na początku Fryderyk Skarbek był ekonomistą, publicystą, powieściopisarzem i działaczem politycznym. Warto dodać, że do jego matki, Ludwiki, należała wieś Żelazowa Wola. Dworek Chopinów w Żelazowej Woli to wschodnia oficyna dawnego dworu Skarbków. W wieku 10 lat Fryderyk Skarbek trafił pod opiekę Mikołaja Chopina, a wychowanie, które dzięki niemu otrzymał, ukształtowało jego – jak sam wyznał – późniejszą pozycję naukową i potencjał intelektualny - podkreśla Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. « powrót do artykułu

Śmierć gwiazdy musiała być tak gwałtowna, że powstały w jej wyniku pobliski biały karzeł wchłania obecnie materię zarówno z wewnętrznych, jak i zewnętrznych obszarów swojego układu planetarnego. Astronomowie po raz pierwszy zaobserwowali białego karła pochłaniającego szczątki zarówno planet skalistych, jak i obiektów lodowych. Nigdy wcześniej nie widzieliśmy, by na powierzchnię białego karła jednocześnie opadały te oba typy obiektów. Mamy nadzieję, że dzięki temu lepiej zrozumiemy układy planetarne, które wciąż pozostają nienaruszone, stwierdził Ted Johnson z University of California Los Angeles (UCLA). Badania dają naukowcom unikatową okazję do zbadania składu planet pozasłonecznych. Mimo,że znamy obecnie ponad 5000 egzoplanet, nasza wiedza o składzie wewnętrznym planety ogranicza się do Ziemi. Tymczasem w pochłanianych przez białego karła szczątkach naukowcy obserwują azot, tlen, magnez, krzem, żelazo i inne pierwiastki. Bardzo duża ilość żelaza sugeruje, że doszło do rozerwania planet skalistych, a biały karzeł wchłania szczątki ich żelaznych jąder. Z kolei niespodziewanie duża obecność azotu sugeruje obecność obiektów lodowych. Najbardziej pasuje do tego mieszanina w stosunku 2:1 materiału z planety podobnej do Merkurego z materiałem z komet. Dużo żelaza i zamrożonego azotu sugerują bardzo różne warunki formowania się planet. W Układzie Słonecznym nie znamy obiektu, który miałby taki skład, dodaje Johnson. Odkrycie jest interesujące również z innego powodu. Uważa się bowiem, że niewielkie lodowe obiekty „nawodniły” suche skaliste planety Układu Słonecznego. Przed miliardami lat komety i asteroidy dostarczyły wodę na Ziemię, tworząc warunki do powstania życia. Skoro zaś teraz gwiazda, która zniszczyła swój układ planetarny, pochłania duże ilości lodu, może to oznaczać, że duże rezerwuary wody są czymś powszechnym w układach planetarnych. Życie, jakie znamy, wymaga skalistej planety bogatej w takie pierwiastki jak węgiel, tlen czy azot. Obfitość tych pierwiastków, jaką obserwujemy w przypadku tego białego karła, wskazuje na obecność zarówno obiektów skalistych jak i bogatych w pierwiastki lotne. To pierwszy taki przypadek wśród setek zbadanych białych karłów, dodaje profesor Benjamin Zuckerman z UCLA. Teorie dotyczące ewolucji systemów planetarnych opisują m.in. to, co dzieje się, gdy czerwony olbrzym zmienia się w białego karła. Gwiazda gwałtownie traci zewnętrzne warstwy, dochodzi do dramatycznych zmian orbit planet. Obiekty, jak asteroidy czy planety karłowate, które znajdą się zbyt blisko umierającej gwiazdy, zostają przez nią wchłonięte. Najnowsze badania, w czasie których naukowcy przyglądają się białemu karłowi G238-44 położonemu zaledwie 86 lat świetlnych od Ziemi, dowodzą, że około 100 milionów lat po tym, jak gwiazda weszła w fazę białego karła, jest ona w stanie pochłaniać materiał z regionów odpowiadających pasowi asteroid i pasowi Kuipera w Układzie Słonecznym.   « powrót do artykułu