Jarek Duda

To są trudne pytania, pewnie daleko nam do pełnego zrozumienia co się dzieje we wnętrzu Ziemi - informację mamy bardzo pośrednią, więc w jej interpretacji używa się mainstreamowego spojrzenia na fizykę jądrową. Hel w skałach może się wziąć z rozpadu alfa (głównie thorium i uranu), pytanie czy liczby się zgadzają. Gorzej z He3 - do jego powstania raczej potrzeba np. wolnych neutronów z rozczepienia. Jeszcze gorzej z trytem - jest ciut cięższy od He3 do którego ma czas połowicznego rozpadu 12 lat - czyli jego istotne stężenie oznacza że tam cały czas coś się dzieje. Pytanie o liczby - czy można je wytłumaczyć bez fuzji? Nie wiem - jak powiedziałem: mam mieszane uczucia, ale ogólnie nie uważam żeby fuzja w takich warunkach była jakoś fundamentalnie niemożliwa (dzięki asyście elektronów: zupełnie inny mechanizm niż w gorącej fuzji) - wierzę że temat jest warty przeznaczenia chociaż drobnego ułamka inwestycji z rozwoju innych źródeł, bo zysk może być gigantyczny - prawie całkowite wyeliminowanie paliw kopalnych w przeciągu 10-20 lat. Co do gorącej fuzji, niedawno mieliśmy długą dyskusję: http://forum.kopalniawiedzy.pl/topic/24886-nadchodzi-epoka-fuzji-j%C4%85drowej/ Zgadzam się że tokamaki są przereklamowane, nawet jeśli w końcu będzie pozytywny bilans energetyczny, ciągłe bombardowanie neutronami będzie szybko degradowało urządzenie. Trzeba pamiętać że jeszcze rozwijane jest kilka innych podejść, np. - laserami: https://en.wikipedia.org/wiki/National_Ignition_Facility ... ale chyba nawet najwięksi bajkopisarze już nie twierdzą że to mogłoby mieć jakikolwiek sens finansowo, - ciekawe jest https://en.wikipedia.org/wiki/General_Fusion w którym kilkadziesiąt tłoków synchronicznie wytwarza fale mechaniczne mające doprowadzić do fuzji w centrum kuli, - https://en.wikipedia.org/wiki/Tri_Alpha_Energy,_Inc. - inna geometria niż tokamak, - https://en.wikipedia.org/wiki/Dense_plasma_focus - ukierunkowany strumień jonów (podejście zapoczątkowane w Świerku: http://web.archive.org/web/20121031093355/http://www.paa.gov.pl/dokumenty/ptj/sadowski10.pdf ) - fuzję ponoć mają, ale jeszcze negatywny bilans energii, - https://en.wikipedia.org/wiki/Polywell - krążące elektrony w pułapce w kształcie sześcianu - też ponoć są blisko, - skunk works: https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_Compact_Fusion_Reactor

Tempik, wdziałem tego typu argumenty (trzeba by poszukać i zweryfikować źródła), np. że - ponoć są problemy z bilansem energetycznym Ziemi (że wytwarza więcej ciepła niż powinna) - przepływ energii od powierzchni Ziemi szacuje się na ok. 47 TW ( https://en.wikipedia.org/wiki/Earth%27s_internal_heat_budget ) - pytanie czy sam rozpad promieniotwórczy i "pierwotne ciepło" do tego wystarczy (?), - obserwuje się nieoczekiwanie wysokie stężenie He3 i trytu w gazach wulkanicznych np. http://link.springer.com/article/10.1007/s11434-008-0032-z - obserwuje się skały z uwięzionym He4 i He3, np. http://www.sciencealert.com/scientists-just-discovered-a-massive-field-of-precious-helium-gas-in-africa

"Zimny" izotop promieniotwórczy ... jednak produkuje bardzo "gorące" fotony, zasilające np satelity: https://en.wikipedia.org/wiki/Radioisotope_thermoelectric_generator Problem jest dużo bardziej skomplikowany - ta olbrzymia energia już jest tam uwięziona, pytanie czy można ją uwolnić w temperaturze "pokojowej" (~1000K ... solidna sauna) - do czego trzeba przekroczyć barierę energetyczną. W przypadku fuzji chodzi o barierę Colombowską: wbrew odpychaniu zbliżyć oba jądra na odległość działania sił jądrowych (~femtometra). Temperatura odpowiada średniej energii cząstek - jeśli dojdzie ona do ~10^9K, termicznie rozpędzone jądra w miarę łatwo przekraczają barierę Coulomboską - podejście "używane" w centrum słońca i ogólnie gorącej fuzji. Pytanie o hipotetyczną zimną fuzję to czy można sprytniej przekroczyć tą barierę Coulomboską, jak przy użyciu katalizatorów w chemii - nie uderzać przez szczyt bariery, tylko spróbować pokluczyć dolinkami. I jest "aktor" który rzeczywiście mógłby pomóc w przekraczaniu tej bariery dla fuzji: elektron przyciągający oba jądra. Np. wyobrażając sobie początkowy symetryczny układ p - e - p, siła Coulomba mówi że powinien on się zapaść do punktu - dokonać fuzji do deuteronu. Czyli gdyby pojedynczy elektron, których tam jest pełno, pozostał pomiędzy dwoma jądrami - ekranowałby on odpychanie Coulombowskie, znaczne ułatwiając fuzję. Pytanie czy elektron może pozostać między dwoma zderzającymi się jądrami. Jeśli zapytalibyśmy się o jego trajektorię, nie ma większego problemu: czysto Colombowsko orbita o bardzo małym momencie pędu staje się elipsą wydłużoną do prawie odcinka. Jeśli ten odcinek jest skierowany w kierunku zbliżającego się drugiego jądra, elektron powinien pozostać między nimi - jest przyciągany przez oba jądra. Problem w tym wytłumaczeniu jest to że pyta ono o trajektorię elektronu, podczas gdy mainstream nakazuje zatrzymać się na kwantowej chmurze prawdopodobieństwa dla niego - która raczej nie ma szans utrzymać tej lokalizacji między dwoma jądrami - rozpłynęłaby się dookoła. Czyli ogólnie kwestia czy możemy pytać się o trajektorie elektronu: tak żeby efektywnie (po uśrednieniu) dostać kwantowe chmury prawdopodobieństwa. Ogólnie polecam eksperymenty Coudera - z klasycznymi kropelkami z dualizmem korpuskularno-falowym, dla których dostaje interferencje na 2 szczelinach, tunelowanie czy kwantyzację orbit: W kwantyzacji orbit chodzi o to żeby znaleźć rezonans z polem (podczas pełnej orbity zegar cząstki wykonuje całkowitą ilość "tyknięć") - dzięki czemu będzie opisywane falą stojącą, unikając bremsstrahlung. Ta fala stojąca jest opisywana przez mechanikę kwantową, ale tam jeszcze dalej jest ukryta trajektoria kropelki/elektronu: Na pytanie o trajektorie elektronu ukryte za kwantowymi chmurami prawdopodobieństwa, ze szkoły nasuwa się nam odpowiedź: Bohr, orbity kołowe ... ... ale to jest bardzo błędna odpowiedź - zupełnie nie tędy droga! Np. jest electron capture ( https://en.wikipedia.org/wiki/Electron_capture ) w którym jądro łapie elektron z orbitalu - do czego musiałby się on zbliżyć na odległość działania sił jądrowych (~femtometr), a w Bohrze ta odległość jest wiele rzędów wielkości większa. Albo to że taki krążący elektron tworzyłby pole magnetyczne - czego nie obserwujemy dla wodoru - w QM ma on zerowy moment pędu. Pewien Polski fizyk ( https://en.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Gryzi%C5%84ski ) pokazał w dziesiątkach prac w topowych czasopismach mających obecnie ~3000 cytowań ( https://scholar.google.pl/scholar?hl=en&q=gryzinski ) że jeśli naprawimy błąd Bohra i skupimy się na trajektoriach o prawie zerowym momencie pędu (radialnych, swobodnego spadku), dostajemy klasyczne przybliżenia które dają zaskakująco dobrą zgodność z eksperymentem - np. w rozmaitych scenariuszach rozpraszania.

Wycofują się bo nie mówi się o szkodliwości alternatyw, bo buduje się mit że wszystko załatwią wiatraki i panele ... takie myślenie jest błędne i niezwykle szkodliwe - trzeba z tym walczyć. Co do samochodów, z jednej strony stara się zmniejszyć ruch: poprawiając transport publiczny (np. metro), rozbudowując infrastrukturę rowerową, czy np. "superbloki" w Barcelonie: Z drugiej strony walczy się ze spalaniem w samochodach, znowu Niemcy chcą się ich pozbyć do 2030: http://www.forbes.com/sites/bertelschmitt/2016/10/08/germanys-bundesrat-resolves-end-of-internal-combustion-engine/ ... ale oczywiście tutaj też są problemy: wodorowe są drogie, nie wiadomo czy starczy litu na baterie dla wszystkich ... no i trzeba ten prąd lub wodór wyprodukować - jeśli nie używając energii jądrowej to realistycznie: głównie spalając węgiel. ... te problemy błyskawicznie rozwiązałaby by zimna fuzja ... o ile jest możliwa ... myślę że taka potencjalnie kompletna rewolucja jest warta zainwestowania chociaż drobnego ułamka środków przeznaczonych na rozwój innych źródeł energii.

Zimna fuzja to nie tylko Rossi - zajmuje się tym np. NASA ( http://www.extremetech.com/extreme/149090-nasas-cold-fusion-tech-could-put-a-nuclear-reactor-in-every-home-car-and-plane ), US Navy ( https://en.wikipedia.org/wiki/Cold_fusion#United_States ), na MIT można się zapisać na kurs ( http://coldfusionnow.org/cold-fusion-101-at-mit-for-2015/ ) ... i dziesiątki innych poważanych ludzi, uniwersytetów i instytucji ... tutaj jest baza kilku tysięcy artykułów: http://lenr-canr.org/ Może to zbiorowa halucynacja ... a może nie ... osobiście mam mieszane uczucia ... czas pokaże ... Co do thorium, początkowo Th232 trzeba zasilić neutronami, ale celem jest zamknięty cykl - kolejne neutrony pochodzą z wytworzonego U233, który bezpośrednio powstał z Pa233 o czasie połowicznego rozpadu rzędu miesiąca:

Ponoć cały czas działają, ale osobiście trochę straciłem cierpliwość ... choć "efektem ubocznym" byłby solidny kopniak dla fizyków - jedyne sensowne wytłumaczenie na fuzję w 1000K to że elektron pozostaje między dwoma jądrami żeby ekranować barierę Coulombowską (np. układ p - e - p powinien się zapaść). Kwantowa chmura prawdopodobieństwa raczej nie pozwala na taką lokalizację dla elektronu - czyli trzeba wrócić do pytania o jego trajektorię ... i pewnego Polskiego fizyka ... https://www.lenr-forum.com/forum/index.php/Board/9-Physics/?pageNo=1&sortField=views&sortOrder=DESC Natomiast jest inna bardzo obiecująca już działająca technologia energetyki jądrowej (rozczepienie) - oparta na thorium, wiele krajów nad tym pracuje ... https://en.wikipedia.org/wiki/Thorium-based_nuclear_power

Dlaczego węgiel jest najgorszy? Polecam np. https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impact_of_the_coal_industry#Annual_excess_mortality_and_morbidity "In 2008 the World Health Organization (WHO) and other organizations calculated that coal particulates pollution cause approximately one million deaths annually across the world,[4] which is approximately one third of all premature deaths related to all air pollution sources." Śmiertelność na TWh z http://www.forbes.com/sites/jamesconca/2012/06/10/energys-deathprint-a-price-always-paid/ Coal – global average 100,000 (50% global electricity) Coal – China 170,000 (75% China’s electricity) Coal – U.S. 10,000 (44% U.S. electricity) Oil 36,000 (36% of energy, 8% of electricity) Natural Gas 4,000 (20% global electricity) Biofuel/Biomass 24,000 (21% global energy) Solar (rooftop) 440 (< 1% global electricity) Wind 150 (~ 1% global electricity) Hydro – global average 1,400 (15% global electricity) Hydro – U.S. 0.01 (7% U.S. electricity) Nuclear – global average 90 (17% global electricity w/Chern&Fukush) Nuclear – U.S. 0.01 (19% U.S. electricity) Co do wypadków, Czarnobyl to był archaiczny design reaktora na którym jeszcze bezmyślnie eksperymentowano, reaktor z Fukushimy pracował od bodajże 1967, został uderzony przez tsunami w wyniku którego zginęło ~15000 osób .. i nie ma ani jednej bezpośredniej ofiary śmiertelnej awarii reaktora: https://en.wikipedia.org/wiki/Fukushima_Daiichi_nuclear_disaster_casualties W nowoczesnym reaktorze do czegoś takiego by nie doszło. ... Natomiast milion ofiar spalania węgla rocznie (z samego zanieczyszczenia powietrza!) oznacza ~3000 trupów dziennie. Wiatraki i panele to są raczej ciekawostki niż podstawowe źródła - w praktyce brak energetyki jądrowej będzie zastępowany węglem np. w Niemczech. Polecam wykłady np. http://www.ted.com/talks/michael_shellenberger_how_fear_of_nuclear_power_is_hurting_the_environment https://www.ted.com/talks/david_mackay_a_reality_check_on_renewables

Mimo gigantycznego budżetu na energię odnawialną, Niemcy zwiększają emisję CO2: http://www.climatechangenews.com/2016/03/14/german-co2-emissions-rise-10-million-tonnes-in-2015/ Jedyny realny sposób na zastąpienie zdecydowanie najgorszego źródła: węgla, jest energetyka jądrowa. Też ich bilans CO2 jest rzędu 4x mniejszy niż dla paneli słonecznych - rozpiska CO2 dla różnych źródeł energii uwzględniając cały cykl życia z 2014: https://en.wikipedia.org/wiki/Life-cycle_greenhouse-gas_emissions_of_energy_sources#2014_IPCC.2C_Global_warming_potential_of_selected_electricity_sources mediany [gCO2eq/kWh]: węgiel: 820 panele słoneczne: 41-48 wodne: 24 wiatraki: 11-12 jądrowa: 12

Z prawdziwą skałą jest ogólny problem że się zmienia: kruszy, wyciera (np. sadystówka w centrum Krakowa) - zawody chyba jednak zwykle są na sztucznych (szczególnie bouldy i na czas) ... którą teoretycznie można zestandaryzować: przykręca się chwyty które są robione z odlewów.

To będzie pewnego rodzaju triatlon: sportowa (długie drogi z dolną asekuracją), bouldering (krótkie drogi nad materacem) i na czas (wędka). Odnośnie "pobijania rekordów", np. w gimnastyce sobie jakoś radzą ... w na czas może dojść do standaryzacji ściany (?), w sportowej i bouldach może dojść ocena sędziów za technikę (?) Za większy problem uznaje się to że to są odległe specjalności (waga, wzrost, siła, wytrzymałość, technika, szybkość), dzisiejsi wspinacze specjalizują się zwykle tylko w jednej z nich. Tutaj jest ciekawy artykuł: http://www.climbing.com/news/vertical-triathlon-the-future-of-climbing-in-the-olympics/

O i jeszcze quidditch się szybko rozwija (goście biegający z miotłą między nogami): https://en.wikipedia.org/wiki/Quidditch_(sport) Szansą dla popularności wędkarstwa mogłoby być np. wędkarstwo gimnastyczne ... Natomiast wspinaczkę bardzo popieram - niesłychanie rozwijający sport: siłowo, koordynacyjnie, też mózg się napracuje - uczynienie go sportem olimpijskim powinno podnieść jego popularność.

Może podekscytowanych fanów wędkarstwa to nie pocieszy, ale za to nareszcie po raz pierwszy pojawi się wspinaczka: http://www.climbing.com/news/climbing-officially-approved-for-2020-olympics/

Wiatraki i panele są dobre medialnie - zwykle zapomina się o koszcie produkcji, potem utylizacji, zajmowania względnie olbrzymich powierzchni, zależności od pogody i związanych kosztów wyrównania i magazynowania energii ... Ale jak pokazane na liczbach np. w wykładzie powyżej, najgorsze jest to że dają społeczne poczucie że w takim razie można się pozbyć "niebezpiecznych" elektrowni jądrowych, co w praktyce powoduje użycie więcej węgla i np. słynne Niemcy mające gigantyczny budżet na panele słoneczne sumarycznie cały czas zwiększają emisję CO2: http://www.climatechangenews.com/2016/03/14/german-co2-emissions-rise-10-million-tonnes-in-2015/ Tutaj jest rozpiska CO2 dla różnych źródeł energii uwzględniając cały cykl życia z 2014: https://en.wikipedia.org/wiki/Life-cycle_greenhouse-gas_emissions_of_energy_sources#2014_IPCC.2C_Global_warming_potential_of_selected_electricity_sources mediany [gCO2eq/kWh]: węgiel: 820 panele słoneczne: 41-48 wodne: 24 wiatraki: 11-12 jądrowa: 12 Owszem, uwzględniając produkcję i utylizację, panele są 4x gorsze niż energetyka jądrowa (!) - która jest zdecydowanie najbardziej ekologicznym źródłem energii jaki znamy (zresztą panele i wiatraki są zasilane fuzją jądrową w jądrze słońca), których brak w prawdziwym świecie jest i będzie zastępowany spalaniem paliw kopalnych - czyli najgorszym możliwym źródłem energii. WHO szacuje że samo zanieczyszczenie powietrza wynikłe ze spalania węgla zabija ok. miliona osób rocznie: https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impact_of_the_coal_industry#Annual_excess_mortality_and_morbidity Gdyby ułamek pieniędzy przeznaczanych na modne "ekologiczne" źródła (panele i wiatraki) przeznaczyć na energetykę jądrową, pewnie już zakończylibyśmy brudną erę spalania węgla. No i na horyzoncie jeszcze są znacznie lepsze technologie energetyki jądrowej, tylko że wymagają środków do rozwoju, np. oparte na thorium: https://en.wikipedia.org/wiki/Thorium-based_nuclear_power

Polecam wczorajszy TED pokazujący że ocieplenie jest wzmacniane przez modę na "ekologiczne" źródła energii: http://www.ted.com/talks/michael_shellenberger_how_fear_of_nuclear_power_is_hurting_the_environment

A tu jest odpowiedź "emocjonalna" robotów oglądających ten trailer:

Najprościej zobacz http://encode.ru/threads/2078-List-of-Asymmetric-Numeral-Systems-implementations Na górze są zebrane opisy różnych ludzi.

Właśnie Facebook ogłosił release ZSTD (Zstandard) 1.0 i posypały się niusy: http://code.facebook.com/posts/1658392934479273/smaller-and-faster-data-compression-with-zstandard/ http://www.wired.com/2016/08/facebook-just-proved-isnt-hooli-silicon-valley/ http://techcrunch.com/2016/08/31/facebook-open-sources-zstandard-compression-algorithm-and-myrocks-storage-engine/ http://www.zdnet.com/article/facebook-open-sources-zstandard-data-compression-algorithm-aims-to-replace-technology-behind-zip/ http://siliconangle.com/blog/2016/08/31/facebooks-new-lossless-compression-algorithm-could-be-a-game-changer-for-data-storage/ http://www.forbes.com/sites/kathleenchaykowski/2016/08/31/facebook-open-sources-new-compression-and-storage-tools-debuts-360-video-stabilization/ Jego kodowanie entropii: Finite State Entropy to implementacja tANS (jak w Apple LZFSE).

Dużym problemem było to że Gryziński otwarcie walczył z mechaniką kwantową, zajmował się rozpraszaniem gdzie twierdził że kwantowe obliczenia dają względnie kiepską zgodność, że lepiej działały jego klasyczne - i te publikacje z klasycznego rozpraszania mają ponad 2000 cytowań. Ale ogólnie to nie są rozbieżne teorie, tylko raczej uzupełniające się, mechanika kwantowa operuje na prawdopodobieństwach - tutaj chcielibyśmy zadać pytanie o ukrytą dynamikę prowadzącą do tych prawdopodobieństw - np. czy raczej pasują koliste orbity Bohra, czy może radialne swobodnego spadku - Gryziński pokazuje że te drugie dają dużo lepszą zgodność z eksperymentem, co chyba daje do myślenia. Dla zwykłych atomów niby zasada Heisenberga nie pozwala pytać o dynamikę elektronów, ale są też tzw. atomy Rydberga które mogą mieć promień nawet rzędu mikrometra - rzędy wielkości większe niż rozmycie Heisenberga, czyli powinniśmy móc się pytać o trajektorie rozmytych elektronów (paczek falowych). Ostatnio nawet udało się utworzyć molekuły Rydberga - o atomach oddalonych o mikrometr: http://physicsworld.com/cws/article/news/2016/aug/25/giant-two-atom-molecules-are-the-size-of-bacteria

Po Polsku są dwa - bezpośrednio o modelu, oraz osobny o autorze: https://pl.wikipedia.org/wiki/Model_atomu_Gryzi%C5%84skiego https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Gryzi%C5%84ski Widzę że jeszcze jest Rumuński: https://ro.wikipedia.org/wiki/Modelul_atomic_c%C4%83dere_liber%C4%83 Żeby mogła na to trafić też reszta świata, przydałby się jeden po angielsku ...

To jest skomplikowana kwestia, tutaj rozwija się dyskusja ('fizyk' to profesor fizyki): http://www.racjonalista.pl/forum.php/s,720347 Głównym problemem jest to że prawie nikt się dzisiaj nie zna na takich klasycznych rozważaniach (chcesz dostać grant, muszą być kwanty) - trzeba te prace na spokojnie przeanalizować i przesymulować. Na szczęście dzisiaj każdy może je pobrać dzięki scihub.

Michał Gryziński (1930-2004) miał ponad 25 artykułów (1957-2000) w topowych czasopismach (Phys. Rev. etc.) z klasycznego traktowania rozpraszania i atomu, dostając znacznie lepszą zgodność niż powszechnie znany model Bohra - oczywiście są to tylko przybliżenia, ale jednak chyba dobrze być świadomym że można lepiej niż Bohr, mogą to być wartościowe obrazy pod przybliżenia semi-klasyczne. artykuły: https://scholar.google.pl/scholar?hl=en&q=gryzinski Od 2010 roku jest artykuł na ang. Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Free-fall_atomic_model Jednak właśnie ktoś stwierdził że należy go usunąć - dyskusja będzie trwała ok. tydzień, po czym redaktor zadecyduje czy skasować czy nie: https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Articles_for_deletion/Free-fall_atomic_model Jest dużo artykułów w najlepszych czasopismach, cztery mają po kilkaset cytowań (jeden nawet 1300!) ... problem w tym że cytowane są artykuły z klasycznego rozpraszania, te o modelu atomowym dużo gorzej. Może ktoś ma pomysł jak go bronić? (dorobku Polaka) Liczą się argumenty, nie ilość głosów.

Cisco Thor połączył się z Google VP10 i Mozilla Daala - wspólnie kończą opracowywać open source kodek wideo jako Alliance for Open Media (aktualnie: Amazon, Cisco, Google, Intel, Microsoft, Mozilla, Netflix, AMD, ARM, NVIDIA, Adobe, Ateme, Ittiam, Vidyo) - do końca marca 2017 ma być sfinalizowany, w ciągu roku planują sprzętową implementację: https://en.wikipedia.org/wiki/Alliance_for_Open_Media https://en.wikipedia.org/wiki/AOMedia_Video_1

Czytając powyższy artykuł ma się wrażenie że chodzi o jakąś pojedynczą pigułkę, podczas gdy mowa o całej spersonalizowanej terapii genetycznej (żeby uzyskać produkcję brakującej deaminazy adenozynowej): https://en.wikipedia.org/wiki/Strimvelis "The treatment is personalized for each person to receive it; hematopoietic stem cell (HSCs) are extracted from the patient and purified so that only CD34 expressing cells remain. Those cells are cultured with cytokines and growth factors, and then transfected with a gammaretrovirus containing the human adenosine deaminase gene, and then reinfused into the patient. These cells take root in the person's bone marrow, replicating and creating cells that mature and create normally functioning adenosine deaminase protein, resolving the problem.[1][9][10] As of April 2016, the transfected cells had a shelf life of about six hours"

A może ciemna materia/energia to po prostu szum termiczny? - wtedy taki detektor raczej nie ma szans czegokolwiek znaleźć. Dobrze znamy elektromagnetyczny szum termiczny: 2.7K promieniowanie tła ( https://en.wikipedia.org/wiki/Cosmic_background_radiation ). Temperatura T oznacza że na każdy mikroskopowy stopień swobody przypada energia 1/2 k_B T/2 ( https://en.wikipedia.org/wiki/Equipartition_theorem ) - tym razem chodzi o stopień swobody pola elektromagnetycznego. Ale mamy też inne oddziaływania i pola odpowiedzialne za nie: grawitacyjne, słabe, silne. Jest pewne niewielkie ale niezerowe sprzężenie między różnymi oddziaływaniami, czyli na przestrzeni ponad 10 miliardów lat ewolucji wszechświata, energia termiczna stopni swobody różnych pól oddziaływań powinna się wyrównać - w pobliże znanemu nam obecnemu 2.7 K. Energię szumu termicznego innych oddziaływań niż elektromagnetyczne bardzo trudno bezpośrednio zaobserwować, jednak ma ona istotny wpływ na bilans energetyczny, jak soczewkowanie grawitacyjne czy modele kosmologiczne z których wnioskują istnienie ciemnej materii czy energii.

Druga zasada termodynamiki mówi że entropia (nieuporządkowanie) cały czas rośnie, czyli podczas kolejnego Wielkiego Wybuchu będzie ona znacznie większa niż teraz. To czym on będzie się tak drastycznie różnił od naszego Wielkiego Wybuchu? Od kolejnych Wielkich Wybuchów? Każdy wydaje się termodynamicznie podobny - ta sama ilość materii ucieka z podobnymi parametrami z w przybliżeniu punktu. A może jednak inaczej wygląda ewolucja entropii w kolejnych cyklach? - tutaj są 4 przykładowe scenariusze: