Znajdź zawartość

Logo Red Bulla wpływa na zachowanie ludzi. Biorąc udział w grze komputerowej, osoby prowadzące bolid z charakterystycznym złoto-czerwonym wizerunkiem jechały bardziej agresywnie i podejmowały większe ryzyko. Doskonale wpisuje się to w taktykę marketingową marki, która wydaje się udzielać konsumentom (Journal of Consumer Psychology). Profesorowie S. Adam Brasel i James Gips z Boston College zebrali grupę ochotników. Zasiadali oni w identycznie działającym samochodzie wyścigowym; każdy był jednak pomalowany na inne kolory i oznaczony innym logo, np. Coca-Coli czy Guinnessa. Ludzie umieszczeni w bolidach w kolorystyce i z logo Red Bulla przejawiali cechy często przypisywane marce: prędkość, moc, agresję i skłonność do podejmowania ryzyka. Miało to zarówno swoje pozytywne, jak i złe strony. Czasem ryzykanci w imponującym tempie pokonywali bez przeszkód całą trasę, a niekiedy lekkomyślność doprowadzała do wypadku i straty cennego czasu. W kontekście osiągnięć widzimy, że ludzie ścigający się w bolidach Red Bulla jadą szybciej i bardziej agresywnie, czasem bezmyślnie i albo radzą sobie naprawdę doskonale, albo posuwają się za daleko i wypadają okropnie. Może być tylko wyśmienicie albo beznadziejnie. Pomiędzy nie ma zbyt wiele miejsca na cokolwiek innego – wyjaśnia Brasel, dodając, że wszystko odbywa się poza świadomością konsumentów. Amerykanie nazywają to zjawisko nieświadomym primingiem marki. Duet z Bostonu udowodnił, że efekt primingu (zwiększenia dostępności pewnych kategorii poznawczych) wykracza poza sferę myślenia i kształtuje rzeczywiste działania konsumentów. Red Bull budował tożsamość marki, sponsorując takie wydarzenia, jak wyścigi lotnicze czy uliczne zawody saneczkarskie. Na witrynie brandtags.net, gdzie internauci mogą wpisywać słowa lub frazy kojarzące im się z markami, hasła w rodzaju "prędkość", "moc", "podejmowanie ryzyka" czy "lekkomyślność" pojawiają się w odniesieniu do Red Bulla 10-krotnie częściej niż w przypadku 14 innych najpopularniejszych marek napojów. To naświetla pewne niezamierzone konsekwencje reklamy środowiskowej i product placement. Mamy do czynienia z efektem, którego istnienia jako reklamodawcy nie byliśmy świadomi lub go ignorowaliśmy. Wszystkie otaczające nas marki mają prawdopodobnie większy wpływ na nasze zachowanie, niż nam się wydaje – podsumowuje Brasel.

Co łączy samce altanników (Ptilonorhynchidae) z Michałem Aniołem? Okazuje się, że wykorzystanie perspektywy. W rzeźbie Dawida głowa jest nieproporcjonalnie duża, ręce długie, a dłonie duże, podczas gdy ptak, posuwając się w głąb konstrukcji, umieszcza w niej coraz większe obiekty. W jednym i drugim przypadku cel pozostaje ten sam: dzieło sztuki ma się wydawać bardziej regularne, a zniekształcenia są zamierzone, bo zwierzę i renesansowy mistrz wiedzieli, że obserwator będzie je podziwiać z określonego miejsca. W pierwszym przypadku najpierw z oddalenia, a w drugim z dołu. Prof. John Endler z Deakin University w Geelong tłumaczy, że dzięki zastosowanemu zabiegowi wnętrze altanki wydaje się mniejsze, co z kolei sprawia, że ustawiony w centrum samiec wygląda na większego. Poza człowiekiem, jedwabnica szara [Chlamydera nuchalis] jest pierwszym znanym zwierzęciem, które aranżuje widok ze zmienioną perspektywą ze względu na inne jednostki – wyjaśnia naukowiec. Tak jak w przypadku Dawida, trik działa tylko pod jednym określonym kątem. Ptaki upewniają się, że samice widzą altankę z właściwego miejsca, budując alejkę – dwa rzędy ustawionych w pionie patyków, które otwierają się na placyk. Badacze manipulowali geometrycznymi właściwościami dziedzińca. Kiedy odwróciliśmy gradient – umieszczając mniejsze obiekty dalej, a większe bliżej alei, w ciągu trzech dni ptaki przywracały odpowiednie stopniowanie wielkości. Nie wiadomo, czy samce dochodzą do ostatecznej koncepcji metodą prób i błędów, czy mają wrodzone poczucie perspektywy. Obecnie zespół Endlera sprawdza, czy stopniowanie wielkości ozdób wpływa na sukces reprodukcyjny. Australijczyk uważa, że jedwabnica tworzy sztukę. Zamiarem ptaka jest tworzenie wzorców wizualnych zmieniających zachowanie innych. Nasza definicja przyrównuje sztukę do umownych sygnałów, które nie stanowią części ciała artysty. W takim znaczeniu altanniki są artystami, a ich widzowie [samice] oceniają sztukę, co oznacza, że ptaki mają wyczucie artystyczne.

Kiedy bujamy w obłokach i myślimy o niebieskich migdałach, trudniej nam przypomnieć sobie, co działo się, zanim przestaliśmy zwracać uwagę na otoczenie. Ostatnio psycholodzy odkryli, że efekt jest silniejszy, gdy odpływamy myślami dalej, czy to w sensie czasowym, czy przestrzennym, i zamiast wycieczki po okolicy wspominamy wakacje za oceanem lub wydarzenia z dzieciństwa. Naukowcy wiedzą już od jakiegoś czasu, że kontekst jest ważny dla zapamiętywania. Jeśli opuszczamy miejsce, gdzie powstało wspomnienie, trudniej je wydobyć z zakamarków pamięci. Poza tym w ramach wcześniejszych badań wykazano, że marzenia czy, jak wolą niektórzy, sny na jawie blokują dostęp do wspomnień z niedalekiej przeszłości. Mając to na uwadze, Peter F. Delaney i Lili Sahakyan z Uniwersytetu Północnej Karoliny oraz Colleen M. Kelley i Carissa A. Zimmerman z Uniwersytetu Stanowego Florydy postanowili sprawdzić, czy treść marzeń wpływa na dostępność ostatnio utworzonych wspomnień. W jednym z eksperymentów ochotnicy przyglądali się liście słów wyświetlanych pojedynczo na ekranie komputera. Następnie proszono ich o pomyślenie o własnym domu czy mieszkaniu, z którego wyszli rano, lub o domu rodziców, gdzie ostatnio byli kilka tygodni temu. Później badanym pokazywano kolejną listę wyrazów. W ostatnim etapie studium należało sobie przypomnieć jak najwięcej słów z obydwu list. Ludzie myślący o miejscu, w którym przebywali kilka godzin wcześniej, przypominali sobie więcej wyrazów z pierwszej listy od wolontariuszy umykających myślami do lokalizacji widzianej przed kilkoma tygodniami. W drugim eksperymencie odległość w czasie zastąpiono dystansem w przestrzeni. Badani mieli myśleć albo o wakacjach w rodzinnych Stanach, albo o wyjeździe za granicę. I tu także osoby wspominające wycieczki po własnym kraju pamiętały więcej słów z 1. listy od rówieśników "odwiedzających" ponownie, dajmy na to, Hiszpanię.

Naukowcy odkryli, że mleko matki wpływa na ekspresję genów oseska. Może to wyjaśnić, czemu karmione w ten sposób dzieci mają silniejszy układ odpornościowy, rzadziej zmagają się z alergiami czy przewlekłymi chorobami, np. astmą czy cukrzycami typu 1. i 2. Geny są naprawdę wrażliwe na to, co jemy, a teraz mamy geny, które mogą wyjaśnić wiele klinicznych obserwacji dotyczących różnic między niemowlętami karmionymi mlekiem matki i odżywką – wyjaśnia Sharon Donovan z University of Illinois. Amerykanie porównali grupę trzymiesięcznych dzieci: 10 karmionych odżywką i 12 karmionych piersią. Wykorzystali fakt, że podczas trawienia dochodzi do naturalnego złuszczania nabłonka przewodu pokarmowego. Badacze śledzili ekspresję genów, analizując mRNA z odchodów. Okazało się, że mleko i odżywka wpływały inaczej na co najmniej 146 genów. Większość genów, których aktywność była zwiększana przez ludzkie mleko, oddziaływała na szybki rozwój jelit i układu odpornościowego. Część z nich chroni przed nieszczelnymi jelitami (ang. leaky gut), czyli zaburzeniem polegającym na ich zwiększonej przepuszczalności, kiedy do krwiobiegu przez ścianę jelita dostają się obce cząstki. Uważa się, że zwiększa to ryzyko alergii i chorób zapalnych, np. choroby Leśniowskiego-Crohna czy astmy. Podczas porodu dziecko zostaje przeniesione z dobrze chronionego środowiska macicy do świata wypełnionego bakteriami, gdzie składniki odżywcze trzeba pozyskiwać za pomocą niedojrzałego układu pokarmowego. Jak tłumaczy Donovan, im szybciej jelita i układ odpornościowy zyskają odpowiednią sprawność, tym lepiej dla malucha. Zespół z University of Illinois uważa, że mleko i odżywka mogą wpływać na ekspresję genów na dwa sposoby: 1) zmieniając czynniki odpowiedzialne za przepisywanie informacji zawartej w genach na mRNA oraz 2) za pośrednictwem efektu epigenetycznego, gdzie spirala DNA jest tak zwijana, że pewne geny stają się mniej, a inne bardziej dostępne, a zatem zdatne do użytku. Wg Donovan, druga z wymienionych zmian jest zazwyczaj stała, co wyjaśniałoby długofalowe korzyści z karmienia piersią.

Amerykańscy naukowcy opracowali metodę diagnozowania autyzmu na podstawie próbek krwi. Stwierdzili również, że efekty tego zaburzenia mogą być w większym stopniu odwracalne niż dotąd sądzono. Wystarczy zastosować leki oddziałujące na metylację pewnych genów. Metylacja polega na odwracalnym przyłączeniu grup metylowych (-CH3) do określonych miejsc w genomie. Terapie polegające na zmianie wzorców takiego oznakowania stosuje się już w leczeniu różnych nowotworów. Jako że u poszczególnych osób autyzm może się manifestować pod postacią różnego zestawu objawów, dlatego na początku należy zidentyfikować specyficzne deficyty, ponieważ dopiero to pozwala zaprojektować i wdrożyć odpowiednią terapię. Przykładem spersonalizowanego podejścia medycznego może być wytypowany przez nas gen RORA – to jeden ze specyficznie zmienionych genów w podgrupie autyków z deficytami językowymi – opowiada dr Valerie W. Hu z Centrum Medycznego Uniwersytetu George'a Waszyngtona w Waszyngtonie. W ramach eksperymentu zespół Hu identyfikował chemiczne zmiany w DNA pobranym z komórek bliźniąt jednojajowych i "zwykłego" rodzeństwa. W parach tych tylko u jednej osoby zdiagnozowano autyzm. Następnie porównywano geny z różnym wzorcem metylacji z listą genów, w przypadku których u badanych stwierdzono odmienne poziomy ekspresji. Koniec końców akademicy sprawdzali, jaka ilość białka powstaje w móżdżku i korze płata czołowego wskutek aktywności dwóch genów, które pojawiały się na obu listach. Okazało się, że przewidywania na postawie wzmożonej metylacji (metylacja pozwala na minimalizację aktywności genu) pokrywały się z tym, co działo się w mózgu osób z autyzmem – ilość obu białek była mniejsza niż w grupie kontrolnej. Oznacza to, że gdyby zablokować znakowanie wskazanych genów grupami metylowymi, prawdopodobnie udałoby się wyeliminować objawy autyzmu. Co ważne, można by diagnozować zaburzenie, nie pobierając próbek mózgu, lecz krew lub inną łatwo dostępną tkankę.