Znajdź zawartość

Kaszaloty spermacetowate stanowią zagadkę dla genetyków. Zwierzęta te występują w każdym z oceanów i swobodnie łączą się ze sobą w pary. Można by więc przypuszczać, że ich populacja będzie genetycznie bardzo zróżnicowana. Tymczasem okazuje się, że kaszaloty spermacetowate są bardzo słabo zróżnicowane pod względem genetycznym. Autorzy najnowszych badań, których wyniki ukazały się w ostatnim numerze Molecular Ecology przeanalizowali mitochondrialne DNA 175 żywych i padłych kaszalotów z całego świata. Analizy wykazały, że dzisiejsza populacja – około 360 000 zwierząt – pochodzi od niewielkiej populacji około 10 000 sztuk, która żyła przed 100 tysiącami lat. W tamtych czasach zlodowacenie pokryło wszystkie oceany, z wyjątkiem Pacyfiku. I to właśnie tam musiała żyć wspomniana populacja. Po ustąpieniu zlodowacenia kaszaloty skolonizowały wszystkie oceany, wielokrotnie kolonizując Atlantyk. Polowania na wieloryby z pewnością przetrzebiło też populacje kaszalotów, nie wiadomo jednak, jak bardzo ucierpiały i które. Specjaliści zauważają, że globalne ocieplenie może spowodować, iż habitat kaszalotów powiększy się. Ostrzegają jednocześnie, że nie wiadomo, jak ocieplenie wpłynie na kałamarnice, które są głównym źródłem pożywienia kaszalotów, dlatego doradzają, by utrzymać międzynarodową ochronę kaszalotów. « powrót do artykułu

Przeprowadzone w ubiegłym roku badania sugerują, że kaszaloty mają... imiona. Tak bowiem można nazwać unikatowe, przypisane do każdego osobnika dźwięki, służące jego identyfikacji. Na razie uzyskano jedynie wstępne wyniki, zdobyte dzięki szczegółowej analizie dźwięków wydawanych przez trzy zwierzęta. Jednak, jak mówią autorzy badań, są one bardzo sugestywne. Luke Rendall, Tyler Schulz, Hal Whitehead i Shane Geroz ze szkockiego University of St. Andrews od lat badają dźwięki wydawane przez kaszaloty. W połowie ubiegłego roku zauważyli, że sekwencje dźwięków są używane do identyfikacji konkretnego stada zwierząt. Gdy postanowili bliżej przyjrzeć się sposobom komunikacji i wówczas odkryli, że sekwencja pięciu pozornie podobnych dźwięków, używanych przez poszczególne osobniki do komunikowania się z innymi kaszalotami, jest w przypadku każdego z nich unikatowa. Ponadto, rozpoczynając komunikację, zwierzęta zawsze na początku umieszczają swoje imię. Każda "wypowiedź" kaszalota jest poprzedzona takim właśnie unikatowym identyfikatorem. Szczegóły badań zostały opisane w pracy pt. Individually distinctive acoustic features in sperm whale codas.

Pierwszy raz w historii naukowcom z zespołu National Geographic udało się uwiecznić na filmie ujęcie, na którym wyraźnie widać, że posądzane od dawna o podkradanie zdobyczy rybakom kaszaloty, rzeczywiście tego dokonują. Wielkie ssaki nie są jedynymi zwierzętami, które łakomią się na owoce ludzkiej pracy, ale gracja i pomysłowość z jaką to robią, zadziwiła nawet najbardziej doświadczonych biologów morskich. Otóż Physeter catodon przegryzają sieci z jednej strony, podczas gdy drugi osobnik potrząsa nimi z drugiej, co przypomina strząsanie jabłek z drzewa. Aż trudno uwierzyć, że do tej pory nie udało się sfilmować przedstawicieli gatunku, który uważany jest za posiadacza największego mózgu spośród wszystkich zwierząt, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi, w trakcie owej czynności. Stało się tak ponieważ większość życia spędzają oni na głębokości dwóch kilometrów, gdzie kamery na niewiele się zdają. Tym razem wypłynęły na głębokość niespełna 100 metrów. Kiedy zobaczyliśmy tę ogromną sylwetkę wpływającą w kadr, zamarliśmy na moment - mówi Aaron Thode, jeden z uczestników wyprawy, spędzimy wiele lat, aby zobaczyć coś takiego ponownie. Zwierzęta mogły bez przeszkód obchodzić się z sieciami, bez najmniejszego uszczerbku, wygląda na to, że jest to zachowanie ćwiczone od dawna. [Kaszaloty] nie są przystosowane do precyzyjnego operowania swoją ogromną głową, dlatego rozwiązanie z potrząsaniem, wydaje się być bardzo zgrabnym posunięciem - kończy Thode. Odkrycie zostało dokonane między innymi dzięki grantowi fundacji National Geographic, która współfinansowała także badania nad akustycznym pomiarem wielkości waleni.

Naukowcy z instytutu Scripps Oceanography opracowali metodę pozwalającą na ustalenie wielkości ciał oraz niektórych organów wewnętrznych kaszalotów na podstawie wytwarzanych przez nie dźwięków. Technika ta może stać się ważnym narzędziem dla badaczy pracujących nad ochroną tych morskich gigantów. Idea identyfikacji osobników kaszalota na podstawie dźwięków ma już kilkadziesiąt lat, lecz nigdy dotąd nie udało się połączyć analizy akustycznej oraz nagrywania zachowań zwierząt za pomocą kamer. Przełomu dokonało dwoje badaczy: Delphine Mathias i Aaron Thode. Przez długi czas za największą przeszkodę w badaniach nad kaszalotami uznawano znaczną głębokość, na której zwierzęta te polują. Naukowcy wykorzystali jednak fakt, iż te morskie olbrzymy podkradają się w pobliże łodzi rybackich i wyławiają ryby schwytane, lecz jeszcze nie wyłowione przez ludzi. Wyjątkowo atrakcyjnym celem dla waleni były kutry łowiące ryby zwane anoplopomami (A. fimbria). Ich załogi chwytają ryby na rzędy krótkich sznurów z doczepionymi hakami zawieszone wzdłuż kilkusetmetrowej liny. Badania ułatwiał dodatkowo fakt, iż dźwięki wytwarzane przez kutry najwyraźniej wabiły kaszaloty. Nietypowa forma "kradzieży" jest dla waleni na tyle atrakcyjną formą zdobywania pożywienia, że rezygnują one ze swojej naturalnej tendencji do polowania w samotności i pozyskują pokarm wspólnie. Nie jest to jednak proste - jeden z osobników musi chwycić linę i potrząsać nią, podczas gdy pozostałe czatują i chwytają ryby, które odczepiły się od haków. Przy tak skomplikowanej strategii polowań było oczywiste, że sprawna wymiana informacji jest rzeczą niezbędną. Dźwięki wabiące walenie do łodzi zidentyfikowano już kilka lat temu, lecz naukowcy postanowili pójść za ciosem i dokonać bardziej szczegółowych obserwacji zwierząt za pomocą kamer. Efektem takiego podejścia był przełomowy materiał dźwiękowo-wizualny, na podstawie którego udało się uzyskać nowe, istotne informacje na temat kaszalotów. Analiza zebranych informacji pozwoliła na zaobserwowanie wyraźnej zależności pomiędzy rozmiarem zwierzęcia i charakterystyką wytwarzanych przez nie fal dźwiękowych. Co więcej, analiza sygnałów akustycznych pozwala na określenie rozmiaru organów wewnętrznych odpowiedzialnych za wytwarzanie niektórych rodzajów cennego dla ludzi wielorybiego tłuszczu. Badania Mathias i Thode'a mogą mieć istotne znaczenie dla ochrony waleni. Dokładna identyfikacja ich populacji jest bowiem rzeczą kluczową dla ustalenia kondycji osobników oraz szans gatunku na przetrwanie.