Znajdź zawartość

Choć o inteligencji ptaków z rodziny krukowatych napisano już setki prac, zwierzęta te nie przestają zadziwiać. Świadczą o tym choćby wyniki najnowszych badań, przeprowadzonych przez brytyjskich naukowców. Wynika z nich, że gawrony, pospolici przedstawiciele krukowatych, potrafią bez jakiegokolwiek przygotowania wykorzystać dostępne w ich otoczeniu narzędzia do upolowania zdobyczy. Autorzy studium, Christopher Bird z University of Cambridge oraz Nathan Emery z Queen Mary University of London, postanowili sprawdzić inteligencję gawronów podczas zdobywania pożywienia. Przygotowali w tym celu słój wypełniony wodą w taki sposób, by lustro cieczy było poza zasięgiem dzioba ptaka, a następnie umieścili w nim robaka - jeden z podstawowych składników diety krukowatych. Jedyną pomocą, jaką gawrony uzyskały od badaczy, było przygotowanie stosu kamieni. To niewiele, lecz ptaki bardzo szybko i bez wcześniejszego treningu zaczęły wrzucać je do słoja tak, by podnieść lustro wody i podsunąć robaka pod sam dziób. Jakby tego było, po kilku próbach ptaki zaobserwowały, że poziom cieczy podnosi się najszybciej po wrzuceniu największego kamienia, i zaczęły regularnie stosować taką właśnie metodę polowania. W kolejnym eksperymencie wykorzystano podobny słój, lecz wypełniono go trocinami. Tym razem ptaki szybko dostrzegły, że używanie kamieni nie ma sensu, ponieważ miękkie podłoże zapada się pod ich ciężarem i utrudnia wydobycie pokarmu. Efektem była szybka rezygnacja z bezcelowego wysiłku. Co ciekawe, w naturze krukowate nie zachowują się równie sprytnie (a przynajmniej nikt tego nie zaobserwował). Bird i Emery tłumaczą jednak, że nie wynika to z braku zdolności, lecz z faktu, iż jest to zwyczajnie niepotrzebne. W swoim naturalnym otoczeniu ptaki te... nie mają bowiem większych problemów ze znalezieniem dostatecznej ilości pożywienia.

Gawrony, ptaki z rodziny krukowatych, posługują się narzędziami nie gorzej, a może nawet lepiej od szympansów. Potrafią je samodzielnie wykonać, dostosowywać do różnych zadań, a nawet korzystać w określonej kolejności z dwóch przyrządów. Badacze z Queen Mary, University of London i Uniwersytetu w Cambridge przeprowadzili serię eksperymentów z ptakami trzymanymi w niewoli. Wyniki opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences były dużym zaskoczeniem, ponieważ na wolności gawrony nie korzystają z narzędzi. I tak Cook, Fry, Connelly i Monroe stały się prawdziwymi bohaterami. Okazało się np., że bez wcześniejszego treningu ptaki potrafiły wybrać kamień właściwej wielkości, by zrzucić go przez rurkę (przypominającą tę w malakserze) na platformę, która opadała, uwalniając przy okazji robaka. W zależności od wybranego scenariusza gawrony posługiwały się bezbłędnie dużym i ciężkim, małym i lekkim bądź wydłużonym kamieniem. Zawsze dobierały więc odpowiedni kształt oraz rozmiar. Dzięki temu udawało im się osiągnąć ten sam cel za pomocą różnych środków, co oznacza sporą elastyczność działania. Kiedy odpowiednie narzędzie znajdowało się poza ich zasięgiem, zwierzęta korzystały z innego przyrządu (tzw. metanarzędzia), by je zdobyć. Naukowiec wstawiał kolejno do klatki 3 zapadnie z pionową rurką o różnym przekroju. W dwóch urządzeniach z rurką o szerszym przekroju znajdowały się kamienie: w jednej mniejszy, w drugiej większy. Na trzeciej zapadni spoczywał robak. By go zdobyć, trzeba było najpierw pozyskać mały kamyczek (rurka prowadząca do platformy była wąska). Eksperymentator wkładał też do woliery duży kamień, z którego należało skorzystać, by uwolnić mały kamyk. Gawrony zdawały egzamin śpiewająco. Posługując się hakiem, gawrony wyciągały pokarm z tub o zróżnicowanym kształcie. Co więcej, potrafiły wygiąć prosty kawałek druta, aby sobie ten hak stworzyć. Do tej pory analogiczne zachowanie obserwowano u jednej zaledwie samicy wrony brodatej (Corvus moneduloides) z Nowej Kaledonii – Betty. W omawianym studium z wyzwaniem wyciągnięcia wiaderka z pokarmem poradziły sobie przy pierwszym podejściu 3 z 4 badanych gawronów. Uważamy, że to pierwszy nierodzący wątpliwości przykład zwierzęcego wglądu, gdyż gawrony wykonały hak w pierwszej próbie, a wiemy, że nie miały wcześniejszych doświadczeń z wyginaniem haczyków z drutu – opowiada dr Nathan Emery. Brytyjczycy sądzą, że umiejętność posługiwania się narzędziami może być u gawronów produktem ubocznym złożonej inteligencji fizycznej, a nie przystosowawczą specjalizacją jak u wron brodatych. Corvus moneduloides wydłubują za pomocą narzędzi gąsienice. Umiejętność ta wykształciła się u nich zatem pod wpływem nacisków środowiskowych. Gawrony mogą zaś pozyskiwać pokarm z innych źródeł, np. ludzkich śmieci. Wygląda więc na to, że zdolność korzystania z przyrządów i rozumienia fizycznych właściwości materiałów pojawiła się u wspólnego przodka krukowatych.