Znajdź zawartość

Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organization, WTO) dąży do globalnego zniesienia barier handlowych pomiędzy swoimi członkami. Temu służą kolejne rundy negocjacji. Kraje uboższe i rozwijające się są przeciwnikami całkowitej liberalizacji handlu i domagają się możliwości wprowadzania ceł ochronnych na importowane towary. To właśnie było przyczyną fiaska Rundy Doha - trwających od 2001 roku negocjacji na temat liberalizacji handlu w ramach WTO. Państwa rozwijające się argumentują, że ich producentom potrzebna jest ochrona przez zbyt tanim importem. Domagają się zachowania możliwości wznawiania barier celnych w przypadku nagłego spadku cen na światowych rynkach lub zbyt dużego importu. Utrzymują, że jest to konieczne dla stabilizacji cen i ochrony gospodarki. Tymczasem symulacja przeprowadzona na amerykańskim Purdue University dowodzi czegoś zupełnie przeciwnego. Naukowcy z tej uczelni, przy wykorzystaniu komputerowego modelu GTAP (Global Trade Analysis Project, model symulujący zależności światowej gospodarki) wykazali, że cła ochronne w rzeczywistości szkodzą gospodarce słabszych krajów i zamiast stabilizować ceny - powodują ich gwałtowne skoki w przypadku nagłych zmian na światowych rynkach. Zwiększają również koszty ponoszone przez najbiedniejszych. W momencie, kiedy rodzimi producenci zawodzą i zwiększa się import a kraj rozwijający się wprowadza zwiększone cła ochronne, ceny produktów rosną. Zwiększają się ceny żywności a jeśli większa liczba krajów wprowadza podobne bariery celne, destabilizacji ulegają ceny na rynkach światowych. Szczególnie wrażliwi na nagłe cła ochronne są eksporterzy z krajów rozwijających się. Ponieważ ich produkty z reguły są tańsze od światowej średniej, najmniejszy spadek cen na globalnym rynku zwraca bariery celny przeciw nim. Zamiast stabilizować przychody krajowych producentów, cła destabilizują je. Reasumując, importowe cła ochronne nie dają takich skutków, jakich oczekują ich zwolennicy, działają wręcz odwrotnie i bardzo szkodliwie. Autorami studium, opublikowanego w najnowszym numerze World Bank Economic Review są Thomas Hertel, profesor ekonomii rolnej na Purdue University i dyrektor generalny projektu GTAP; Amanda Leister, doktorantka handlu międzynarodowego na wydziale ekonomii rolnej Purdue University oraz Will Martin z Banku Światowego.

Światowa Organizacja Handlu orzekła, że Chiny wprowadzając przepisy na podstawie których import treści musi przechodzić przez państwowe przedsiębiorstwa, naruszają prawo międzynarodowe. Skargę do WTO założył amerykański rząd na wniosek firm, które uznały, iż chińskie przepisy ograniczają ich możliwości biznesowe. Wśród skarżących znalazły się takie firmy jak EMI, Sony Music Entertainment, McGraw Hill, Simon & Schuster czy Disney. Ograniczenia sprawiające że zagraniczne książki, filmy czy płyty mogą być sprzedawane tylko za pośrednictwem państwowych firm są przyczyną, dla której nie ma chińskiej odmiany iTunes, pomimo wielkiej popularności iPodów w Państwie Środka. Chińczycy radzili sobie w ten sposób, że kupowali w amerykańskim iTunes korzystając z kart wydawanych przez amerykańskie banki. Jednak w ubiegłym roku w serwisie znalazł się album z protybetańskimi utworami i Pekin zablokował iTunes. Sklep został odblokowany dopiero wtedy, gdy Apple uniemożliwiło Chińczykom zakup albumu. Chiny mają teraz rok na dostosowanie się do wyroku WTO. Niewykluczone, że najnowszy wyrok pozwoli też na skuteczną walkę z Wielkim Firewallem. Co prawda nie dotyczy on Sieci, ale może zostać wykorzystany jako precedens i pozwoli argumentować, że blokowanie Wikipedii, Twittera czy blogów również ogranicza możliwości biznesowe i jest niezgodne z prawem międzynarodowym.

Ostatnimi czasy pojawia się coraz więcej informacji o rządach czy ponadnarodowych organizacjach próbujących ograniczać swobodę w internecie. Organizacja European Centre for International Political Economy (ECIPE) uważa, że zapędy te można próbować powstrzymać dzięki... wolnemu rynkowi. Zdaniem analityków [PDF], olbrzymia część aktywności w internecie może zostać podciągnięta pod reguły obowiązujące kraje należące do Światowej Organizacji Handlu. Duża część witryn albo sprzedaje jakieś towary albo utrzymuje się z wyświetlania reklam. Co prawda dokumenty WTO rzadko wspominają o online'owym biznesie, jednak, jak sądzą badacze z ECIPE, to co dzieje się w sieci można w dużej mierze podciągnąć pod zasady opracowane przez WTO, a próby cenzurowania można uznać za naruszenie tych zasad. Oczywiście nie możemy pokładać zbyt wielkich nadziei w tym, że Światowa Organizacja Handlu jest w stanie powstrzymać cenzurę. Zajmuje się ona bowiem handlem, a nie wolnością słowa. Ponadto w wielu wypadkach kraje cenzurujące Sieć będą mogły wybronić się przed zarzutami o ograniczanie wolności handlu, a w ostateczności mogą przecież wycofać się z niektórych podpisanych porozumień. Ponadto, skargę przed WTO mogą składać tylko rządy, co dodatkowo utrudnia wykorzystanie Światowej Organizacji Handlu do walki z cenzurą.

Rosyjskie władze zamknęły kontrowersyjny serwis Allofmp3.com. Serwis od dłuższego czasu był solą w oku firm fonograficznych, a obecna decyzja zapadła przed rozmowami Bush-Putin dotyczącymi członkostwa Rosji w Światowej Organizacji Handlu. W ubiegłym roku przedstawiciel USA przy tej organizacji stwierdził, że zamknięcie Allofmp3.com jest niepodlegającym negocjacjom warunkiem, który musi być przez Rosję spełniony, jeśli chce ona być członkiem WTO. Allofmp3 od długiego czasu budziło kontrowersje. Witryna sprzedawała bowiem pliki muzyczne bez odpowiednich licencji ich producentów i po cenach wielokrotnie niższych, niż obowiązywały w innych sklepach. Oczywiście ani artyści, ani producenci nie otrzymywali od Allofmp3 żadnych tantiem. Zamknięcie Allofmp3 nie rozwiązało jednak, jak się okazuje, problemu. Firma MediaServices, do której należała kontrowersyjna witryna, uruchomiła bowiem niemal identyczną stronę, tym razem pod adresem Mp3Sparks.com.

Antigua i Barbuda, karaibskie państewko o powierzchni zaledwie 443 kilometrów kwadratowych, szuka sojuszników w walce z USA. Spór może zakończyć się dla Stanów Zjednoczonych poważnymi konsekwencjami – Antigua i Barbuda oraz jej ewentualni sojusznicy mogą zezwolić na dowolne kopiowanie własności intelektualnej chronionej przez amerykańskie prawo. W 12-letniej historii Światowej Organizacji Handlu (WTO) nie zdarzyło się jeszcze, by tak małe państwo wniosło swoją sprawę pod jej obrady. Spór wybuchł pełną mocą w marcu bieżącego roku. Wówczas to Światowa Organizacja Handlu orzekła, że USA nie mają prawa rozciągać swoich przepisów dotyczących kasyn internetowych na inne kraje. Dla Antigui i Barbudy sprawa jest o tyle ważna, że kraj ten, chcąc uniezależnić swoją gospodarkę od turystyki, rozwija usługi internetowe. Istnieją w nim 32 licencjonowane kasyna internetowe. Tymczasem, wskutek działań rządu USA, obroty online’owych kasyn w tym niewielkim państewku spadły w ostatnim czasie o niemal 90% (z 1 miliarda do 130 milionów USD). Stany Zjednoczone uznały internetowe kasyna za nielegalne i starają się na wszelkie sposoby uniemożliwić własnym obywatelom korzystanie z kasyn znajdujących się w innych krajach. W ten sposób nie tylko rozciągają swoje prawo na inne kraje, ale stosują różną miarę do różnych rodzajów hazardu, gdyż nie zakazują jednocześnie obstawiania zagranicznych wyścigów koni czy psów. WTO oświadczyło w marcu, że działania Stanów Zjednoczonych są nielegalne. Waszyngton stwierdził, że nie dostosuje się do wyroku WTO i rozpoczął działania mające na celu... zmianę międzynarodowych zobowiązań, które podpisał podczas zakładania tej organizacji. Co więcej USA oświadczyły, że nie mają zamiaru wypłacać żadnych odszkodowań. Zgodnie z prawem międzynarodowym należą się one państwom, które ucierpiały wskutek jednostronnej zmiany traktatów. Jednak Waszyngton twierdzi, że w dokumentach z początku lat 90. nie ma mowy o internetowych kasynach, więc odszkodowania się nikomu nie należą. Antigua i Barbuda zastanawia się czy, skoro USA nie przestrzegają prawa tego kraju, jest zobowiązana do przestrzegania praw USA dotyczących własności intelektualnej. Jeśli jej władze dojdą do wniosku, że nie mają takiego obowiązku, mogą zezwolić na legalne kopiowanie programów komputerowych, filmów czy muzyki produkowanych w USA.