Zaloguj się, aby obserwować tę zawartość
Obserwujący
0
W Kom Ombo odkryto szkielety matki i płodu sprzed 3700 lat
dodany przez
KopalniaWiedzy.pl, w Humanistyka
-
Podobna zawartość
-
przez KopalniaWiedzy.pl
Archeolodzy z francuskiego Narodowego instytutu ratunkowych badań archeologicznych (Inrap) odkryli w Dijon nietypowe celtyckie pochówki. Znajdowały się one na terenie byłego ogrodu klasztoru Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych. Pochówków jeszcze indywidualnie nie datowano, ale wiadomo, że należą do przedstawicieli kultury lateńskiej, datowanej mniej więcej na lata 450 p.n.e. do początku naszej ery. Groby znajdują się mniej niż 100 metrów od miejsca, w którym w latach 90. znaleziono ślady osadnictwa galo-rzymskiego.
Niezwykłą cechą pochówków jest fakt, że zmarłych pochowano w pozycji siedzącej. Podczas tych samych wykopalisk znaleziono też nekropolię dzieci, z których każde – jak się wydaje – zmarło przed osiągnięciem 1. roku życia. Groby dzieci pochodzą z I wieku naszej ery.
W najstarszej warstwie archeologicznej galijskiego cmentarza jest 13 indywidualnych pochówków. Zmarłych pochowano w okrągłych jamach o średnicy około 1 metra każda, które tworzą rząd długości 25 metrów zorientowany na linii północ-południe. Ciała ułożono w pozycji siedzącej, opierając ich o wschodnią ścianę wykopu, z twarzami zwróconymi na zachód. Ramiona ułożono wzdłuż ciała, dłonie złożono w pobliżu miednicy lub kości udowych. Ich nogi są bardzo mocno zgięte, często asymetrycznie. W grobach nie było żadnych przedmiotów z wyjątkiem pojedynczej bransolety z czarnego kamienia. Styl artystyczny pozwolił na datowanie jej na lata 300–200 p.n.e. Ten zakres dat wyraźnie łączy pochówki z osadnictwem galijskim.
Obecnie znamy zaledwie kilkanaście miejsc siedzących pochówków, z czego 9 z Francji i 3 ze Szwajcarii. Wszystkie one były powiązane z siedzibami arystokratycznymi lub miejscami kultu. Żadne nie ma związku z tradycyjną nekropolią. Mamy więc tutaj do czynienia z powtarzającym się wzorcem. Takie struktury grzebalne są umiejscowione poza strefą zamieszkaną, groby zawierają ciała dorosłych mężczyzn, a ich pozycja przypomina metalowe i kamienne figurki znane z końca epoki lateńskiej. Najprawdopodobniej więc są to miejsca pochówku wybranych osób. Nie wiadomo, kim byli zmarli. Członkami najważniejszych rodów, wojownikami, istotnymi przodkami, osobami mającymi duże wpływy polityczne czy religijne?
W latach 90. podczas wspomnianych wyżej wykopalisk, znaleziono 2 pochówki siedzące. Ich bliskość sugeruje, że może być to część tego samego kompleksu. Wtedy też odkryto liczne szczątki zwierząt, w tym całe szkielety psów, owiec i świń, co sugeruje odbywanie tutaj praktyk religijnych.
Poza pochówkami dorosłych w pozycji siedzącej zidentyfikowano też cmentarz zawierający zwłoki 22 dzieci, zmarłych przed 1. rokiem życia. Brak starszych osób wskazuje, że był to cmentarz dla najmłodszych. Dzieci pochowano w typowych dla epoki pozycjach. Leżały na placach lub na boku. Kamienie, którymi wyłożono pochówki, oraz gwoździe wskazują, że dzieci pochowano w drewnianych trumnach. Niektórym z pochówków towarzyszom dobra grobowe, jak monety czy ceramika.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Znalezione na stanowiskach archeologicznych koraliki są dobrymi wyznacznikami poziomu rozwoju technologicznego, organizacji społecznej, szlaków wymiany, a czasem nawet wierzeń. Nic dziwnego, że często są przedmiotem osobnych badań. Takich, jakim poddano największe w historii znalezisko składające się koralików. W latach 2010–2011 archeolodzy prowadzili wykopaliska w tolosie Montelirio w południowo-zachodniej Hiszpanii. Trafili w nim na liczne pochówki – głównie kobiet – oraz olbrzymią liczbę koralików. Zakończone właśnie 5-letnie badania nad koralikami ujawniły, że to największy ich zbiór na świecie.
Montelirio stanowi część kompleksu archeologicznego Valencina z epoki miedzi, położonego na obszarze około 450 hektarów. Tolos został odkryty już w około połowy XIX wieku, jednak szybko o nim zapomniano. Wykopaliska podjęto tam w latach 80. XX wieku. W 2008 roku dokonano niezwykłego odkrycia. Znaleziono indywidualny pochówek – już sam ten fakt był niezwykły, gdyż wówczas urządzano głównie pochówki zbiorowe – a w nim osobę o niezwykle wysokim statusie społecznym. Towarzyszyły jej liczne przedmioty z kości słoniowej, a wyróżniał się wśród nich sztylet o ostrzu wykonanym z kryształu górskiego i rękojeści z kości słoniowej ozdobionej 90 koralikami z masy perłowej. Zmarła osoba miała w chwili śmierci 17–25 lat i na podstawie wyposażenia grobu uznano, że mogła być to najpotężniejsza osoba, jaka żyła na terenie Półwyspu Iberyjskiego w okresie przed pojawieniem się kultury pucharów dzwonowatych. W tym czasie najprawdopodobniej nie dziedziczono statusu społecznego czy bogactwa, zatem zmarła osoba – którą nazwano „Ivory Man” – musiała samodzielnie zapracować na swój status. Minęło kilkanaście lat i po specjalistycznych badaniach przeprowadzonych w 2023 roku trzeba było zmienić nazwę znaleziska. Okazało się bowiem, że mamy do czynienia z „Ivory Lady”. To zaś oznaczało, że 3000 lat przed naszą erą, na Półwyspie Iberyjskim, kobiety mogły posiadać najwyższy status społeczny, co rodziło pytania o rolę kobiet w ówczesnym społeczeństwie.
Tolos Montelirio znajduje się zaledwie 100 metrów na południe od grobu „Ivory Lady”, jest od niego młodszy. Zatem po śmierci „Ivory Lady” przez 2–3 pokolenia w pobliżu jej grobu urządzano zbiorowe pochówki innych osób o wysokim statusie społecznym.
Wewnątrz tolosu znaleziono 25 pochówków, w większości kobiet. Trzy pochowano w korytarzu, dwie w Małej Komorze, a 20 w Wielkiej Komorze. Aż 15 wśród tych 20 osób to kobiety lub prawdopodobnie kobiety, a płci 5 nie udało się ustalić. Zmarłym towarzyszyły przedmioty z kości słoniowej, kryształu górskiego, złota, bursztynu, mylonitu i krzemienia. Jednak tym, co przede wszystkim zwracało uwagę były stroje niektórych kobiet, wykonane z tysięcy koralików. Oraz olbrzymia liczba koralików w ogóle.
Naukowcy przez pięć lat zajmowali się ich badaniem. Najpierw 7 osób przez trzy tygodnie zajmowało się czyszczeniem koralików. Same koraliki, jak i ziemię pozostałą po oczyszczeniu, poddano badaniom.
W sumie w całym tolosie znaleziono 270 769 koralików. To największy tego typu zbiór na świecie. Naukowcy szacują, że ich wykonanie zajęłoby 10 osobom 7 miesięcy i musiałyby one pracować po 8 godzin dziennie. Do wytworzenia takiej liczby koralików potrzeba było około tony muszli, które przecież trzeba zebrać, przetransportować i zgromadzić. Społeczność, która wykonała koraliki, włożyła w prace nad nimi dużo wysiłku. Specjalistyczne badania wykazały, że koraliki wykonano mniej więcej w czasie śmierci kobiet, przy których je znaleziono, co wskazuje, że były one dobrami grobowymi, a nie przedmiotami codziennego użytku. Co więcej, uzyskane wyniki datowania radiowęglowego nie wykluczają, że wszystkie pochowane kobiety zmarły w podobnym czasie. Jeśli tak było, wysiłek włożony przez społeczność był jeszcze większy.
Niezależnie jednak od tego, czy zmarłe pochowano w mniej więcej tym samym czasie, czy też w ciągu dziesięcioleci, tolos Montelirio pokazuje, że w rejonie dzisiejszej Sewilli w stosunkowo krótkim czasie doszło do gwałtownego pojawienia się złożonego społeczeństwa i zaczęły wyłaniać się elity. Prawdopodobnie obserwujemy tutaj szczytowy okres wykorzystywania stroju z koralików jako wyznacznika statusu, a być może także płci i wieku.
Podobnie jak w przypadku „Ivory Lady”, tak i w kościach większości kobiet z Wielkiej Komory, znaleziono olbrzymie ilości rtęci. Może to wskazywać, że za życia miały do czynienia z dużą ilością cynobru. Być może były to kapłanki, które w ramach obrzędów pokrywały ciała barwnikiem uzyskiwanym z cynobru. Niektóre z kobiet ubrane były w stroje z koralików. Stroje takie, zakładane zapewne przy specjalnych okazjach, musiały niezwykle opalizować w promieniach słonecznych, tym bardziej podkreślając znaczenie i potęgę noszących je kobiet.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Na stanowisku Buen Suceso w Ekwadorze znaleziono unikatowy pochówek kultury Manteño. Była to jedna z ostatnich kultur regionu przed kolonizacją. Pojawiła się około 600 roku, natomiast sam pochówek datowany jest na lata 771–953. Archeolodzy, którzy go badali stwierdzili, że ciężarna kobieta prawdopodobnie została złożona w ofierze, a jeszcze zanim umarła odcięto jej dłonie i nogę.
Pochówek nr 10 jest wyjątkowy zarówno dlatego, że zawiera młodą kobietę i jej nienarodzone dziecko, ze względu na złożone do grobu ozdoby z różnych kultur i okresów wykonane z muszli zawiśników, oraz ze względu na potraktowanie zmarłej, w tym odcięcie jej dłoni i lewej nogi.
Kobietę pochowano na plecach, z głową skierowaną na zachód. W okolicach miednicy znaleziono szczątki płodu, w grobie nie było natomiast jej dłoni i lewej nogi, znaleziono jedynie pojedyncze kości palców dłoni. Badania radiowęglowe jednego z zębów trzonowych wskazały, że pochówek miał miejsce w latach 771–953.
Na oczach zmarłej położono muszle małży z rodzaju Anadara, wokół ciała ułożono zaś muszle w kształcie księżyca. W pobliżu lewego ramienia i biodra znajdowały się dwa wisiorki z muszli. Oprócz nich archeolodzy odkryli wiele innych ozdób z muszli. Do grobu wsadzono też czaszkę jakiejś innej osoby. Około metr na północ od pochówku znaleziono wykonany z piaskowca przedmiot o gwiaździstym kształcie. Zaś długo po pochówku na klatce piersiowej umieszczono spalone resztki czegoś złożonego w ofierze. Datowanie wykazało, że ofiara ta pochodziła z lat 991–1025. Analizy szkieletu zmarłej wykazały, że miała ona 17–20 lat, a jej dziecko 7–9 miesięcy. Dodatkowa czaszka należała na osoby w wieku 25–35 lat.
Archeolodzy przypuszczają, że młoda kobieta otrzymała cios w głowę (lub uległa wypadkowi) i zmarła. Przed pochówkiem, ale bardzo blisko czasu zgonu odcięto jej dłonie i lewą nogę. Została pochowana wraz z dobrami grobowymi pochodzącymi z kultury Manteño i kultur wcześniejszych. Po latach jej grób otwarto – albo przypadkiem, albo celowo gdyż był oznaczony – i na piersiach złożono resztki spalonej ofiary.
Liczba i rodzaj dóbr grobowych czynią pochówek 10 wyjątkowym wśród dotychczas odkrytych pochówków kultury Manteño. Wyjątkowa jest również pozycja ciała oraz ślady uderzenia w czaszkę i usunięcia kończyn.
Uderzenie oraz odcięcie kończyn wskazuje, że kobieta została złożona w ofierze lub brutalnie potraktowana w czasie śmierci. Dowody na ofiary z ludzi składane przez mieszkańców ekwadorskich wybrzeży są rzadkie. Europejscy kronikarze z XVI wieku wspominali, że ofiary takie składano, gdy zmarł lokalny przywódca lub gdy proszono bogów o przychylność. Za złożeniem w ofierze może przemawiać też dodatkowa czaszka. Mimo, że nie ma na niej śladów urazów, można przypuszczać, że i tę osobę spotkał gwałtowny koniec.
Kobieta z pochówku 10 miała ramiona umieszczone pod miednicą, a sama miednica znajdowała się w anatomicznej pozycji. To wskazuje, że dłonie odcięto jej przed pochówkiem, niewykluczone, że miała związane ręce. Ich odcięcie może wskazywać na karę.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Pomiędzy lipcem 2021 roku a lutym 2023 roku 12 centrów mammograficznych w Niemczech brało udział w programie, w którym badania mammograficzne były wspomagane przez system sztucznej inteligencji. Radiolodzy sami decydowali, kiedy wykorzystać AI, a kiedy wykonać badania tradycyjnymi metodami. W tym czasie we wspomnianych centrach 119 radiologów przebadało 463 094 kobiety w wieku 50–69 lat. W przypadku 260 739 z nich diagnoza była wspomagana przez sztuczną inteligencję, pozostała część stanowiła grupę kontrolną.
W grupie, w której badania wspomagane były przez AI, odsetek wykrytych nowotworów piersi wyniósł 0,67%, podczas gdy w grupie badanej tradycyjnymi metodami było to 0,57%. Ponadto tam, gdzie do badania użyto AI odsetek pań poddanych pogłębionej diagnostyce wyniósł 3,74%, a w grupie kontrolnej – 3,83%. Wartość predykcyjna dodatnia (PPV) dla grupy badanej przez AI wynosiła 17,9%, dla grupy kontrolnej – 14,9%. PPV pokazuje tę część podejrzanych wyników mammografii, które w pogłębionej diagnostyce rzeczywiście reprezentują chorobę.
Najważniejszym wskaźnikiem przydatności algorytmu sztucznej inteligencji w badaniach mammograficznych jest fakt, że zwiększył on wykrywalność choroby bez zwiększania potrzeby przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki. To już kolejne badania, które pokazały, że algorytmy sztucznej inteligencji rzeczywiście wspomagają pracę radiologów i mogą ratować życie kobiet.
« powrót do artykułu
-
-
Ostatnio przeglądający 0 użytkowników
Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.