Zaloguj się, aby obserwować tę zawartość
Obserwujący
0
O łacinie, prawach zwierząt, starożytności i komputerach
dodany przez
KopalniaWiedzy.pl, w Wywiady
-
Podobna zawartość
-
przez KopalniaWiedzy.pl
Przed ponad 15 laty w pobliżu miejscowości Crnobuki w Macedonii Północnej znaleziono ruiny, które dotychczas uznawano za posterunek wojskowy zbudowany dla ochrony przed atakami Rzymian. Jednak ostatnie wykopaliska prowadzone przez Narodowy Instytut i Muzeum w Bitola oraz California State Polytechnic University, Humboldt (Cal Poly Humboldt) całkowicie zmienił pogląd na stanowisko Gradishte. Archeolodzy znaleźli miasto, które zostało założone co najmniej setki lat przed powstaniem Imperium Romanum.
Jak mówi Engin Nasuh, kurator i archeolog z Narodowego Instytutu i Muzeum w Bitoli, odsłaniane stanowisko może zdradzić wiele tajemnic na temat rozwoju tego regionu na długo przed czasami Aleksandra Wielkiego.
Po raz pierwszy zostało ono wspomniane w literaturze fachowej w 1966 roku. Kilka dziesięcioleci później przystąpiono do jego badania, a gdy przed dwoma laty wykorzystano georadar i drony wyposażone w LIDAR okazało się, że w przeszłości istniało tam spore miasto. Sam akropol miał około 3 hektarów powierzchni, zauważono też struktury, które mogły być teatrem i warsztatem, w którym produkowano tekstylia.
Początkowo sądzono, że miasto powstało za rządów Filipa V Antygonidy, władcy Macedonii w latach 221–179 p.n.e., którego przymierze z Hannibalem przeciwko Rzymowi doprowadziło do I wojny macedońskiej, a w konsekwencji do serii wojen, w wyniku których w roku 146 Rzymianie włączyli te ziemie do swojego państwa, tworząc prowincję Macedonii.
Później jednak znaleziono monetę wybitą w latach 325–323 p.n.e., zatem pod koniec rządów Aleksandra Wielkiego. Jednak ostatnie znaleziska – topory i fragmenty ceramiki – wskazują, że miejsce to było zamieszkane już w epoce brązu.
Na stanowisku Gradishte znaleziono też gliniany bilet do teatru, ceramikę, fragmenty gier planszowych i monety. Te, które udało się datować, pochodzą z lat 360 p.n.e. – 670 n.e. To pokazuje, że miasto istniało na długo zanim region ten został zajęty przez Rzym.
Profesor Nick Angeloff z Cal Poly Humboldt uważa, że odkrycie miasta pokazuje, jak złożone były sieci i struktury władzy w starożytnej Macedonii. Miasto leży przy szlaku biegnącym do Konstantynopola. Nie można wykluczyć, że przejeżdżali przez nie Oktawian i Agrypa, podążając do Akcjum, gdzie ostatecznie pokonali Kleopatrę i Marka Antoniusza.
Angeloff dodaje, że miasto może być zaginioną stolicą Królestwa Linkos. Być może to tam urodziła się królowa Eurydyka I, babka Aleksandra Wielkiego.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Szczątki ludzkie z początków Imperium Romanum to niezwykle rzadkie znalezisko. Rzymianie aż do III wieku praktykowali bowiem kremację. Tym cenniejsze jest więc odkrycie masowego rzymskiego pochówku na terenie Wiednia. A dodatkowej wartości znalezisku nadaje jego możliwe powiązanie z początkiem stolicy Austrii.
Szczątki zostały znalezione przez firmę budowlaną, która przeprowadzała prace renowacyjne na jednym z wiedeńskich boisk. Wezwani na miejsce archeolodzy przeprowadzili prace wykopaliskowe i udokumentowali obecność co najmniej 129 ciał. Ze względu na dużą liczbę przemieszczonych kości ogólna liczba pochowanych została oceniona na ponad 150. Miejsce pochówku miało oryginalnie prawdopodobnie kształt owalny o wymiarach 5x4,5 metra. Zmarli spoczywają na głębokości od 0,3 do 0,5 metra. Zostali bezładnie złożeni do grobu, wielu leży na brzuchu, inni na boku, kończyny poszczególnych ciał są splątane. To wskazuje na pośpieszne przykrycie zmarłych ziemią, a nie na zorganizowany pochówek.
Dotychczas szczegółowo przeanalizowano ponad 33% szkieletów. Badacze stwierdzili, że większość zmarłych miała ponad 170 cm wzrostu, wszyscy byli mężczyznami, przeważnie w wieku 20–30 lat. Znaleziono niewiele śladów chorób zakaźnych. Zmarli byli generalnie w dobrym stanie zdrowia i dobrze odżywieni, o czym świadczy bardzo dobry stan uzębienia. Na każdym z analizowanych szkieletów odkryto urazy, które powstały przed śmiercią. Są to przede wszystkim urazy czaszki, tułowia i miednicy. Powstały one w wyniku działania broni ostrej i tępej, w tym włóczni, mieczy czy sztyletów. To zaś wskazuje, że pochowani nie są ofiarami egzekucji. Wstępne badania wyraźnie sugerują więc miejsce bitwy.
Datowanie kości metodą radiowęglową wskazuje, że do śmierci ofiar doszło w latach 80–240, a przedmioty znalezione w grobie pozwoliły na zawężenie tego zakresu. Najważniejszym z nich jest żelazny sztylet w pochwie. Zabytek zardzewiał, jednak badania promieniami rentgenowskimi ujawniły na pochwie typowe rzymskie dekoracje ze srebrnego drutu, dzięki którym wiemy, że sztylet powstał pomiędzy połową I, a początkiem II wieku. Archeolodzy trafili też na kilka rzymskich zbroi łuskowych typu lorica squamata. Rozpowszechniły się one w rzymskiej armii około 100 roku pod wpływem zbroi używanej przez kawalerię ze wschodnich części Imperium. Zbroje z Wiednia różnią się jednak od tych, które są opisywane w literaturze fachowej. Zamiast okrągłych otworów, za pomocą których poszczególne płytki mocowano do podkładu, tutaj widzimy otwory kwadratowe. Ta różnica będzie przedmiotem dalszych badań.
W grobie znaleziono również policzek (część hełmu) takiego typu, jaki upowszechnił się od połowy I wieku. Ponadto były w nim też dwa groty włócznie i liczne gwoździe z budów rzymskich żołnierzy. Wszystkie dowody wskazują zatem, że mamy tutaj do czynienia z pośpiesznym pochówkiem około 150 rzymskich żołnierzy, którzy zginęli w czasie bitwy.
Towarzysze zmarłych, wbrew zwyczajowi, nie skremowali ich. To oznacza, że nie mieli czasu i zasobów by to zrobić. Prawdopodobnie oddział, do którego należeli polegli, miał też wielu rannych.
Ze źródeł historycznych wiemy, że za czasów Domicjana (lata 81–96) dochodziło do częstych bitew z Germanami na rzymskiej granicy nad Dunajem. Bitwy te były bardzo kosztowne dla Imperium. Doniesienia wspominają na przykład o zniszczeniu całego legionu. Masowy grób to pierwszy fizyczny dowód na potwierdzenie tych informacji. Wskazuje on, że w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się Wiedeń, doszło do bitwy. Poważne straty, jakie ponieśli Rzymianie mogły być bezpośrednią przyczyną rozbudowy niewielkiego obozu Vindobona. Znajduje się on mniej niż 7 kilometrów od masowego pochówku. To właśnie Vindobona dała początek Wiedniowi. Za czasów Trajana (98–117) granica na Dunaju została dodatkowo ufortyfikowana.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Archeolodzy z Uniwersytetu w Trnawie odkryli pierwszy na Słowacji rzymski akwedukt. Na niespodziewane znalezisko trafiono podczas prac przy restauracji pałacu w Rusovcach. To XIX-wieczny pałac neogotycki, uznany za zabytek narodowy, położony w dzielnicy Bratysławy. W czasach rzymskich w Rusovcach istniał obóz wojskowy Gerulata, stanowiący część naddunajskiego limesu. Powstał on prawdopodobnie w czasach Flawiuszy (II poł. I wieku).
Najbardziej zaskakującym odkryciem jest znalezienie starożytnego systemu dostarczającego wodę, którego stan zachowania nie ma odpowiednika na Słowacji. To tak naprawdę pierwszy rzymski akwedukt odkryty na Słowacji. To sztuczny kanał, wybudowany w celu dostarczania wody z jednego miejsca do drugiego. Podobne struktury znamy z terenu Cesarstwa Rzymskiego. Dotychczas zbadaliśmy 38 metrów akweduktu, wyjaśnia archeolog i dziekan Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Trnawskiego w Trnawie, Erik Hrnčiarik.
Akwedukt znajduje się 80 centymetrów pod obecną powierzchnią gruntu. Jego ściany wykonano z kamienia, dno wyłożono rzymskimi dachówkami tegulae. Ma 91 centymetrów wysokości i 32 centymetry szerokości. Archeologów zaskoczył zarówno świetny stan zachowania zabytku, jak i ilość materiału użyta do jego zbudowania. Obliczyliśmy, że Rzymianie użyli nawet 51 ton kamienia i ponad 80 dachówek. Na niektórych z nich zachował się podpis producenta, na części widać też odciśnięte łapy psa, który po nich przeszedł, gdy schły na słońcu, mówi zastępca kierownika ds. badawczych Tomáš Kolon.
Podpis producenta umożliwił datowanie znaleziska. Na dachówkach widać napis „C VAL CONST KAR”. To oznaczenie warsztatu Gaiusa Valeriusa Constansa z Carnuntum. Był to rzymski obóz wojskowy i osada, które w II wieku zostały stolicą prowincji Panonia. Carnuntum położone jest kilkanaście kilometrów od Bratysławy, a obóz Gerulata stanowił jego osłonę od wschodu. Warsztat Constansa działał w II połowie II wieku. Sądzimy, że odkryty przez nas akwedukt był używany do końca II wieku. Później go zasypano, dzięki czemu tak dobrze się zachował, mówią badacze. Podobny system dostarczający wodę znaleziono też w niedalekiej Vindobonie (obecnie Wiedeń). Jednak ten ze Słowacji jest dłuższy. Nie wiadomo jednak, co zasilał. Struktura, do której prowadził, znajduje się prawdopodobnie pod południowym skrzydłem neogotyckiego pałacu. Można jedynie przypuszczać, że były to łaźnie dla żołnierzy, jednak to wyłącznie spekulacja, bo rzymska pozostałości zostały całkowicie zniszczone w czasie budowy pałacu.
W czasie badań archeolodzy trafili też na ślady osadnictwa z wczesnej epoki żelaza i średniowiecza. Jednak najliczniej były reprezentowane pozostałości rzymskie. To głównie ceramika terra sigillata importowana z terenu dzisiejszych Niemiec i Francji. Znaleziono też tafle szklane, fragment łuku refleksyjnego, srebrną bransoletę i sakiewkę.
Rzadkim znaleziskiem jest też piec do wypalania cegieł, którego później używano do produkcji wapna. Sądzimy, że produkowano tu wapno z marmurów znalezionych w zrujnowanym obozie rzymskim, informuje Tomáš Kolon. Równie interesująca jest współczesna podziemna okrągła struktura o średnicy kilku metrów. To tak zwania lodownia. W zimie zapełniano ją lodem, który w lecie służył do konserwowania żywności, a przede wszystkim do chłodzenia napojów. Prawdopodobnie służyła ona właścicielom pałacu, rodzinie Zichy.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Jedną z metod służących poznaniu naszej historii jest badanie zanieczyszczeń powodowanych przez człowieka. W przeszłości informowaliśmy, że historia starożytnego Rzymu została zapisana w zanieczyszczeniach na Grenlandii, a później informowaliśmy, że Rzymianie zanieczyszczali atmosferę bardziej, niż sądziliśmy. Teraz zaś geolodzy z Uniwersytetu w Heidelbergu znaleźli najstarsze dowody na zanieczyszczenie przez człowieka środowiska ołowiem.
Rdzenie z osadów z dna morskiego oraz okolic wybrzeży Morza Egejskiego dostarczyły dowodów, że ludzie zanieczyścili okolicę ołowiem już 5200 lat temu. Odkrycie to, w połączeniu z analizą pyłków roślin zawartych w osadach, daje lepszy wgląd w zmiany społeczno-ekonomiczne regionu Morza Egejskiego. Widać w nich też wydarzenia polityczne, jak na przykład podbój Grecji przez Rzym.
W badanym regionie powstały jedne z najstarszych europejskich centrów kulturowych. Wpływ społeczności rolniczo-pasterskich na środowisko widać w wylesianiu oraz zmianie składu pyłków roślin, znajdujących się w osadach. Widzimy, że około 5200 lat temu na południu Europy dochodzi do intensyfikacji takich zmian. Wciąż jednak społeczności te miały jedynie lokalny wpływ na środowisko.
Na Półwyspie Bałkańskim metale wytapiano około 7000 lat temu, natomiast technologię kupelacji rud ołowiu w celu pozyskania srebra stosowano w regionie Morza Egejskiego i Bliskiego Wschodu być może już około 6000 lat temu. Technologie te pozostawiły po sobie trwały ślad w środowisku. Dotychczas najstarsze dowody na antropogeniczne zanieczyszczenie ołowiem pochodziły sprzed około 4000 lat. Uczeni z Heidelbergu znaleźli w rdzeniu pobranym z torfowiska w pobliżu Filippii (Tenaghi Philippon) ślady antropogenicznego zanieczyszczenia ołowiem sprzed 5200 lat. Wciąż jednak były to zmiany regionalne.
Pierwsze ponadregionalne zanieczyszczenie ołowiem miało miejsce na przełomie III i II wieku naszej ery. Ślady rzymskich zanieczyszczeń znaleziono w lodach Grenlandii. Pochodzą one mniej więcej z czasu podboju Grecji przez Rzym. Kolejny skok zanieczyszczeń miał miejsce około 200 lat później, gdy Imperium Romanum przeżywało okres największego rozkwitu. Wysoki poziom antropogenicznych zanieczyszczeń ołowiem utrzymywał się przez około 1000 lat. Poza wspomnianym skokiem w I wieku, do zwiększenia zanieczyszczeń doszło też około 1700 i 1200 lat temu.
Widoczne są też wyraźne spadki, które przypadają na okres władzy dynastii Antoninów (165–180) oraz cesarza bizantyńskiego Justyniana (541–549). W obu tych okresach doszło do dużych epidemii.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
W kamieniołomie w Ewell (Surrey) na południe od Londynu, w rytualnym depozycie z czasów rzymskich, znaleziono unikatową pomalowaną na czerwono kość psiego prącia. Nie znamy żadnych innych przykładów barwionych ochrą kości z czasów rzymskich lub epoki żelaza z terenu Brytanii. Biorąc zaś pod uwagę kontekst, w jakim kość została znaleziona, wydaje się prawdopodobnym, że kość stanowi przedmiot rytualny, stwierdzili autorzy badań.
W czasach rzymskich głębokie szyby i studnie były wypełniane różnymi materiałami, często była to mieszanina ludzkich i zwierzęcych kości, monet oraz ceramiki, co może sugerować rytualną funkcję depozytu. Dotychczas znaleziono wiele tego typu składowisk i eksperci sądzą, że miały one znaczenie rytualne, związane ze światem podziemnym. Wskazuje na to szczególnie obecność kości psów i krukowatych, gdyż zwierzęta te były łączone z podziemiem. Problem jednak w tym, że znacząca większość takich depozytów została znaleziona przez poszukiwaczy starożytności przed pojawieniem się współczesnych metod archeologicznych. Zostały one więc wykopane bez dbałości o dokumentację, nie mówiąc już o dokumentacji stratygraficznej, a przedmioty takie jak kości najczęściej w ogóle pomijano i wyrzucano, jako nic nie znaczące. W czasach nam bliższych znaleziono nieco takich depozytów, rzadko jednak – z braku funduszy – zostały dokładnie przebadane.
Nic więc dziwnego, że odkrycie w 2015 roku depozytów w byłym rzymskim kamieniołomie spotkało się z dużym zainteresowaniem archeologów. Kamieniołom kredy i krzemienia używany był przez cały okres rzymski, od roku 42 po początek V wieku. W szybie 1 znaleziono największe na terenie Wielkiej Brytanii nagromadzenie szczątków ludzkich i zwierzęcych epoki rzymskiej. Zawartość była nietknięta, więc można ją było zbadać za pomocą nowoczesnych metod.
Szyb był używany przez około 50 lat, od drugiej połowy I wieku, do początku II wieku. Archeolodzy odnotowali tam dwie fazy depozytów rytualnych, o czym świadczy obecność wyłącznie dolnych części naczyń ceramicznych. Wszystko wskazuje na to, że naczynia były celowo tłuczone, a do szybu wrzucano – obok innych przedmiotów – jedynie ich denka. W trzeciej fazie wykorzystywania szyb służył jako śmietnik.
Podczas wykopalisk odkryto kości co najmniej 282 udomowionych zwierząt, z czego 70% stanowiły psy. W 1. i 2. fazie do depozytu trafiały przede wszystkim kości małych ras, których wysokość w kłębie nie przekraczała 35 centymetrów. Były to więc raczej kości domowych pupili i niewielkich psów myśliwskich jak norowce, niż psów stróżujących czy pasterskich. Na kościach nie znaleziono śladów nacięć ani działania ognia, zatem psy nie zostały zjedzone.
Wspomniana kość prącia (bakulum) psa, została znaleziona w warstwie fazy 2. depozytu. To jedna z wielu znalezionych kości prącia, ale jedyna, którą zabarwiono na czerwono-brązowy kolor. Analiza chemiczna barwnika wskazuje, że to pigment tlenku żelaza, najprawdopodobniej ochra. W szybie nie znaleziono ani ochry, ani żelaza, które mogłyby zabarwić kość. Nie znaleziono też żadnej innej kości – ludzkiej czy zwierzęcej – która zostałaby zabarwiona. Widzimy więc, że kość została celowo zabarwiona, a następnie wrzucona do depozytu.
W rzymskim społeczeństwie penisy odgrywały ważną rolę jako symbole płodności oraz amulety odstraszające złe moce. Baculum mogła być więc używana w jakimś rytuale lub stanowiła amulet. O powiązaniach depozytu fazy 1. z płodnością świadczy duża liczba szczątków płodów i noworodków psów, świń, owiec i koni.
W bezpośrednim sąsiedztwie kamieniołomu nie znaleziono żadnych śladów osadnictwa, jednak odkryto tam dowody na istnienie pól uprawnych, w okolicach Ewell zidentyfikowano pozostałości po niewielkich gospodarstwach rolnych z czasów rzymskich, które były powiązane z przemysłem włókienniczym. Na ich terenie odkryto bowiem liczne kości kóz i owiec oraz przedmioty związane z tkactwem.
Ze szczegółami badań można zapoznać się na łamach Oxford Journal of Archaeology.
« powrót do artykułu
-
-
Ostatnio przeglądający 0 użytkowników
Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.