Znajdź zawartość

Badania zademonstrowały, że na rzymskich stanowiskach z Cieśniny Gibraltarskiej odkryto kości wala szarego (Eschrichtius robustus) i wieloryba biskajskiego (Eubalaena glacialis). Wiele wskazuje więc na to, że wielorybnictwo występowało tu już 2 tys. lat temu (dotąd sądzono, że wszystko zaczęło się w XI w. u Basków). Cieśnina Gibraltarska łączy Morze Śródziemne z Oceanem Atlantyckim. Walenie mogły wpływać do Morza Śródziemnego, by tam urodzić i w ten sposób znacząco oddalały się od obszarów uznawanych za ich historyczny zasięg. Nigdy wcześniej tych 2 gatunków nie zidentyfikowano w tym basenie - podkreśla dr Camilla Speller z Uniwersytetu Yorku. Naukowcy z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Yorku zidentyfikowali wala szarego i wieloryba biskajskiego za pomocą analizy starożytnego DNA (ang. ancient DNA, aDNA); dokładnie rzecz ujmując, akademicy posłużyli się kodem kreskowym DNA. Podczas badań identyfikowano też białka z widm spektrometrów masowych PMF (ang. Peptide Mass Fingerprinting). [...] Metody molekularne dają nam zupełnie nowy wgląd w przeszłe ekosystemy. Walenie są często zaniedbywane w badaniach archeologicznych, bo ich kości uległy zbyt dużej fragmentacji, by dało się je rozpoznać na podstawie kształtu. Nasze badanie pokazuje, że niegdyś wal szary i wieloryb biskajski były częścią śródziemnomorskiego ekosystemu i prawdopodobnie wykorzystywały ten [stosunkowo] bezpieczny akwen do cielenia. Te wyniki to kolejny argument do debaty, czy Rzymianie ograniczali się do chwytania dużych ryb, np. tuńczyków, czy rozwinęli też jakąś formę wielorybnictwa. A może to dowody jedynie na oportunistyczne wykorzystywanie ssaków wyrzuconych na brzeg? W czasach rzymskich okolice Gibraltaru były centrum przetwórstwa rybnego. Do dziś zachowało się tu wiele ruin zakładów z dużymi zbiornikami do solenia. Dr Ana Rodrigues z Centre national de la recherche scientifique (CNRS) podkreśla, że Rzymianie nie dysponowali technikami koniecznymi do chwytania dużych waleni występujących obecnie w Morzu Śródziemnym (są one gatunkami z pełnego morza), ale wale szare i wieloryby biskajskie mogły podpływać z cielętami bardzo blisko brzegu, przez co stawały się kuszącym celem dla miejscowych rybaków. Możliwe, że na przedstawicieli obu gatunków polowano z małych łodzi wiosłowych za pomocą harpunów. Wg naukowców, przypominało to metody wykorzystywane w średniowieczu przez Basków. Nowo zdobyta wiedza wyjaśnia też sporo odnośnie do źródeł historycznych. Wreszcie rozumiemy urywek z Pliniusza Starszego, który wspominał o tym, że orki atakowały nowo narodzone cielęta waleni w Bahía de Cádiz. To nie pasuje do niczego, z czym można by się spotkać współcześnie, ale problemu by nie było, gdyby w przeszłości wale szare i wieloryby biskajskie tu występowały - opowiada Anne Charpentier z Uniwersytetu w Montpellier. « powrót do artykułu