Znajdź zawartość

Istnieje bezpośredni związek między paleniem a uszkodzeniem mózgu. Debapriya Ghosh i Anirban Basu z National Brain Research Centre w Indiach odkryli, że występujący w tytoniu związek skłania charakterystyczne dla ośrodkowego układu nerwowego makrofagi – mikroglej - do atakowania zdrowych komórek (Journal of Neurochemistry). Feralnym związkiem jest 4-(metylonitrozoamino)-1-(3-pirydylo)-1-butanon – w skrócie NNK. Uważa się go za prokarcynogen, czyli substancję, która staje się rakotwórcza po przekształceniu w ramach procesów metabolicznych. NNK to nitrozamina, aktywowana przez enzym cytochrom P450 2A6. W normalnych okolicznościach mikroglej działa jak zespół niszczycieli, które eliminują uszkodzone lub chore komórki. Gdy pojawia się NNK, zaczyna je prowokować do atakowania raczej zdrowych neuronów, a nie tych, które jak się wydaje, powinny stanowić właściwy cel. Studium wykazało, że NNK występuje we wszystkich postaciach tytoniu, może się więc dostawać do organizmu także podczas żucia. Co więcej, bierne palenie nie stanowi tu wyjątku i także prowadzi do opisywanej choroby neurozapalnej.

Rzadkie cechy utrzymują się w populacji właśnie dlatego, że są rzadkie i dziwne. Drapieżniki łatwiej wykrywają powszechnie występujące formy, z tego powodu osobniki o pospolitym wyglądzie często padają ich łupem, a odmieńcy się w tym czasie rozmnażają (BMC Ecology). Utrzymywanie różnorodności jest klasycznym paradoksem ewolucyjnym, ponieważ zarówno selekcja, jak i dryf genetyczny zmierzają do jej wyeliminowania. Jeśli jedna z form ma przewagę, np. trudniej ją wytropić, powinna zastąpić wszystkie inne. Gdy nie ma różnic w zakresie sprawności fizycznej, sam losowy dryf także powinien ostatecznie skutkować zanikiem wszystkich form poza jedną. Muszą zatem istnieć jakieś [dodatkowe] korzyści, które pozwalają przetrwać niezwykłym cechom – twierdzi Benjamin Fitzpatrick z University of Tennessee. Amerykanie przeprowadzili więc pewien ciekawy eksperyment. Przez 6 dni "zaludniali" obszar testowy modelowymi salamandrami. Albo liczba płazów w paski była 9-krotnie większa od liczby osobników gładkich, albo realizowano odwrotny scenariusz. W dniu testowym wyrównywano liczbę zwierząt każdego rodzaju. Okazało się, że modrosójki błękitne (Cyanocitta cristata) atakowały modele o wyglądzie, który przeważał w mijającym okresie. Sądzimy, że różne formy kolorystyczne reprezentują inne metody maskowania się na dnie lasu. Tropienie czegoś ukrytego wymaga zarówno skupienia, jak i praktyki. Drapieżniki koncentrują się więc na znalezieniu pasiastych salamander i mogą w ogóle nie zauważać tych jednolicie ubarwionych.

Astrocyty, największe komórki gleju, który tworzy zrąb dla neuronów, a także chroni je i odżywia, zmieniają po zetknięciu z limfocytami T kształt i podejmują z nimi walkę (PLoS One). W normalnych okolicznościach astrocyty, zaangażowane w tworzenie bariery krew-mózg, przekaźnictwo nerwowe, fagocytozę czy regenerację, przypominają gwiazdę. Kiedy jednak komórki układu odpornościowego atakują zarażone jakimś wirusem astrocyty, ich drobne wypustki wycofują się, by uformować jedną dużą, skierowaną na limfocyt. Badacze z Board of Governors Gene Therapeutics Research Institute w Centrum Medycznym Cedars-Sinai przypuszczają, że komórka gwiaździsta przystępuje do samoobrony, pochłaniając limfocyt T. Dalsze badania procesów komórkowych i molekularnych prowadzących do tych zmian mogą wpłynąć na nasze rozumienie i leczenie infekcji i nowotworów mózgu, a także chorób neurodegeneracyjnych – wyjaśnia dr Pedro Lowenstein, dyrektor Instytutu. Neurolodzy sądzą, że ich doniesienia wpłyną na leczenie, m.in.: AIDS, zakażenia wirusem gorączki zachodniego Nilu czy chorób autoimmunologicznych. Zdobycie jak najszerszej wiedzy na ten temat jest bardzo istotne, ponieważ omawiane zjawiska dotyczą ośrodkowego układu nerwowego, a więc mózgu i rdzenia (astrocyty, czyli glej gwiaździsty, występują bowiem tylko tutaj).