Znajdź zawartość

W kopalni „Bełchatów” znaleziono szczątki krokodyla sprzed 17 milionów lat. Zwierzę, znalezione w osadach jeziornych Pola „Szczerców” jest najdalej na północ wysuniętym okazem krokodyla z ostatnich 23 milionów lat. Krokodyl żył w miocenie. Klimat wczesnego i środkowego miocenu sprzyjał rozwojowi bujnej roślinności i rozprzestrzenianiu się ciepłolubnych gatunków zwierząt. Krokodyl z Bełchatowa został opisany w czesko-polskiej pracy Crocodylian remains from the Miocene of the Fore-Carpathian Basin and its foreland—including the world’s northernmost Neogene crocodylian. W artykule, który ukazał się w „Acta Paleontologica Polonica”, autorzy badań zaprezentowali tam kilka znalezisk z terenów Czech i Polski. Na szczególną uwagę zasługuje jednak znalezisko płytki skórnej (osteoderm) z osadów jeziornych Pola „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”. Jej wiek jest szacowany na około 17 mln lat. Szczegółowa analiza źródeł wykazała, że zarówno w neogenie, jak i w czwartorzędzie nie stwierdzono dotychczas stanowiska krokodyla położonego dalej na północ. Okaz ze Szczercowa stanowi więc światowy rekord, jako najdalej na północ zanotowane stanowisko krokodyla w ciągu ostatnich 23 mln lat, mówi doktor Marcin Górka z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Na podstawie zachowanych szczątków trudno określić przynależność rodzajową opisanych krokodyli, jednak najprawdopodobniej należą one do wymarłego rodzaju Diplocynodon, spokrewnionego ze współczesnymi aligatorami. Źródło: Crocodylian remains from the Miocene of the Fore-Carpathian Basin and its foreland—including the world’s northernmost Neogene crocodylian, https://www.app.pan.pl/archive/published/app70/app011942024.pdf « powrót do artykułu

Rzeki i jeziora zajmują zaledwie 1% powierzchni Ziemi, ale są domem dla 30% gatunków ziemskich kręgowców. Należą jednocześnie do jednych z najbardziej zagrożonych ekosystemów. Naukowcy z Instytutu Ekologii Wód Słodkich i Rybołówstwa Śródlądowego im. Leibnitza przeprowadzili badania dotyczące spadku liczebności dużych gatunków słodkowodnych. Okazało się, że w latach 1970–2012 liczebność światowej populacji słodkowodnej megafauny kręgowców zmniejszyła się o 88%. To dwukrotnie większy spadek niż w przypadku gatunków lądowych i morskich. Najbardziej narażone są duże ryby. Słodkowodna megafauna to żyjące w wodach słodkich zwierzęta, których waga przekracza 30 kilogramów. Należą do nich np. delfiny, bobry, krokodyle, żółwie czy jesiotrowate. Naukowcy zebrali wszelkie możliwe dane dotyczące 126 gatunków światowej megafauny oraz określili historyczny i obecny zasięg dla 44 gatunków Europy i USA. Uzyskane wyniki są alarmujące, mówi Sonja Jähing, jedna z głównych autorów studium. W latach 1970–2012 liczebność słodkowodnej megafauny zmniejszyła się o 88%. Do największych spadków doszło w krainie orientalnej (obejmującej południe Azji, od granicy Pakistanu z Iranem poprzez Indie, Azję Południwo-Wschodnią, Archipelag Malajski i południe Chin), gdzie zanotowano 99-procentowy spadek oraz w krainie paleoarktycznej (spadek o 97%), która obejmuje obrzymi obszar od Azorów, Wysp Kanaryjskich, Wysp Zielonego Przylądka, poprzez Afrykę powyżej zwrotnika Raka, północną część półwyspu Arabskiego, całą Europę, Rosję i kraje byłego ZSRR, Iran, Afganistan, część Pakistanu, Mongolię, środkowe i północne Chiny, obie Koree i Japonię. Najbardziej zmniejszyła się liczebność wielkich ryb, jak jesiotrowate, łososiowate i sumokształtne. Tutaj zanotowano spadki o 94%. Następne na liście najbardziej zagrożonych są gady (spadki o 72%). Główną przyczyną spadki liczebności światowej megafauny jest nadmierna ich eksploatacja przez człowieka. Zwierzęta te są zabijane dla mięsa, skór, ludzie wybierają tez ich jaja. Ponadto za spadek liczebności dużych gatunków ryb można też obwiniać coraz mniejszą liczbę swobodnie płynących rzek. Budowane przez człowieka zapory uniemożliwiają rybom dotarcie do miejsc rozrodu i żerowania. Pomimo tego, że wielkie światowe rzeki już są mocno pofragmentowane, to ludzie planują wybudowanie na nich kolejnych 3700 dużych zapór. Ponad 800 z nich powstanie w miejscach największej bioróżnorodności megafauny, w tym w basenach Amazonki, Kongo, Mekongu i Gangesu, ostrzega główny autor badań Fengzhi He. Na szczęście mamy też przykłady udanych działań na rzecz ochrony słodkowodnej megafuny. W USA populacja 13 takich gatunków, w tym jesiotra zielonego i bobra kanadyjskiego jest stabilna lub nawet rośnie. W Azji po raz pierwszy od 20 lat zanotowano wzrost populacji oreczki krótkogłowej zamieszkującej basen Mekongu. E W wielu regionach Europy udało się przywrócić populację bobra, a obecnie trwają wysiłki na rzecz reintrodukcji jesiotra zachodniego i jesiotra bałtyckiego w europejskich rzekach. Zagrożona wyginięciem jest ponad połowa gatunków słodkowodnej megafauny objętej niniejszym badaniem. « powrót do artykułu