Zaloguj się, aby obserwować tę zawartość
Obserwujący
0
Czy to Homo wykonał pierwsze kamienne narzędzia? Intrygujące znalezisko sprzed milionów lat
dodany przez
KopalniaWiedzy.pl, w Humanistyka
-
Podobna zawartość
-
przez KopalniaWiedzy.pl
Analizy DNA potwierdziły, że słynne lwy-ludojady z Tsavo pożerały ludzi i całą gamę innych zwierząt. Przyniosły też zaskakującą informację na temat jednego z gatunków, którym lwy się żywiły. Unikatowe badania wykonano na podstawie tysięcy włosów znalezionych w dziurze w zębie jednego z ludojadów. Włosy wydobyto w 2001 roku, jednak wówczas naukowcy mogli jedynie oglądać je pod mikroskopem. Postęp w dziedzinie analizy DNA umożliwia obecnie zdobycie wyjątkowych informacji na temat diety słynnych lwów.
Lwy z Tsavo jeszcze do niedawna kojarzyły się z parą słynnych ludojadów, dwóch wielkich bezgrzywych samców, które w 1898 roku zabiły około 30 robotników budujących linię kolejową łączącą Kenię z Ugandą. Obecnie populacja lwów z Tsavo jest przedmiotem badań naukowych, gdyż charakteryzuje się wyjątkowymi cechami morfologicznymi i behawioralnymi. Lwy z Tsavo są na przykład pozbawione grzywy, a struktura ich stad jest odmienna od stad lwów z innych regionów.
Dwa słynne ludojady zostały zabite przez zarządcę kolei, inżyniera kierującego budową mostu na rzece Tsavo, Johna H. Pattersona, i z czasem trafiły do Muzeum Historii Naturalnej w Chicago. Teraz na łamach Current Biology możemy poznać wyniki badań DNA ofiar lwów pozyskanego z włosów z zęba jednego z ludojadów. Obecnie do przeprowadzenia takich badań nie potrzebujemy już komórek cebulki włosa. Można je przeprowadzić dysponując samą łodygą włosa, wyjaśnia współautor badań, Ripan S. Malhi, genetyk z University of Illinois at Urbana-Champaign. Udzony wraz z zespołem zidentyfikował włosy człowieka, żyrafy, zebry, oryksa, koba śniadego oraz gnu. I ten ostatni gatunek jest największym zaskoczeniem.
Współautorka badań, biolog ewolucyjna Alida de Flamingh, przypomina, że w gnu nie występowały w pobliżu obozowiska robotników, na których polowały lwy. Ich najbliższe stada znajdowały się 90 kilometrów dalej. To oznacza, że albo lwy przemierzały olbrzymi obszar, albo też gnu występowały historycznie w regionie Tsavo.
W opublikowanym artykule zawarto niewiele informacji. Badacze chcieliby uzyskać ich więcej, jednak zanim przeprowadzą bardziej szczegółowe analizy, chcą się skontaktować z lokalnymi mieszkańcami i instytucjami. Mogą tam żyć rodziny ofiar czy społeczność, w której mieszkali zabici. Być może chcą, albo nie chcą, by prowadzono tego typu analizy. A może już je przeprowadzili, tego nie wiemy, stwierdza Malhi.
Największą zaletą przeprowadzonych badań jest sam fakt, że można je były wykonać. Pokazują one, jak ważne jest zachowanie próbek biologicznych. Patterson, gdy zabijał lwy, nie miał pojęcia, że ponad 100 lat później z ich szczątków będzie można uzyskać tak wiele cennych informacji. Doktor Flamingh ma nadzieję, że inne zespoły badawcze skorzystają z opracowanej właśnie metodologii do lepszego poznania ekologii i historii drapieżników oraz ich ofiar z przeszłości.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Naukowcy uważają, że przodkowie ludzi zaczęli wytwarzać pierwsze kamienne narzędzia już 3,3 milionów lat temu. Dowodem na to mają być znajdowane zgrupowania odłupków, czyli fragmentów celowo odłupanych od kamienia, oraz wygląd tych odłupków. Miały one służyć jako narzędzia do cięcia. Naukowcy z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka i Chulalongkorn University w Bangkoku zauważyli jednak, że gdy małpy używają dwóch kamieni do rozbicia orzecha i kamienie uderzą o siebie, może powstać fragment bardzo przypominający odłupek.
Spostrzeżenie to oznacza, że przynajmniej część odłupków to fragmenty powstałe przypadkiem. Nie możemy zatem mówić tutaj o celowym wytwarzaniu narzędzi. Nie oznacza to, że wszystko, co uznajemy za najwcześniejsze narzędzia, narzędziami nie jest, ale z pewnością badacze powinni uwzględniać możliwość o przypadkowym pochodzeniu fragmentu skały, o której sądzą, że była narzędziem. Jednym z uczonych, którzy poinformowali o swoim odkryciu na łamach Science Advances jest Tomos Proffitt, który już przed laty informował, że kapucynki przypadkowo tworzą artefakty wyglądające jak odłupki.
Tym razem Proffitt i jego koledzy przyglądali się makakom krabożernym w Tajlandii. Małpy rozbijają orzechy za pomocą kamieni, w wyniku czego pozostaje wiele odłupanych fragmentów. Naukowcy porównali te fragmenty ze znaleziskami ze stanowisk archeologicznych w Tanzanii, Kenii i Etiopii uważanymi za odłupki. Okazało się, że to, co pozostało po działalności makaków jest bardzo podobne do znalezisk z Afryki i mogłoby zostać uznane za wczesne narzędzia wykonane ludzką ręką. Gdybyśmy wzięli takie składowisko kawałków skał pozostawione przez makaki i zostawili je gdzieś we wschodniej Afryce, wszyscy uznaliby to za narzędzia wczesnych homininów, mówi prymatolog i archeolog Lydia Lunch z Instytutu Maxa Plancka.
Badania te mają daleko idące konsekwencje. Każą bowiem zadać pytanie zarówno o to, kiedy ludzie zaczęli tworzyć pierwsze narzędzia, jak i o to, kiedy zaczęli zasiedlać Amerykę Południową, stwierdziła paleoantropolog Jessica Thompson z Yale University, która nie była zaangażowana w badania. Trzeba tutaj przypomnieć, że niedawno w Brazylii zaobserwowano kapucynki, które uderzały kamieniem o kamień, co skutkowało odłupywaniem się fragmentów. Niektórzy naukowcy zaczęli na tej podstawie kwestionować dowody wskazujące, że ludzie pojawili się w Ameryce Południowej już 50 000 lat temu.
Nie wszyscy naukowcy zgadzają się z tym, że nowe badania podważają wioski z wcześniejszych prac. Uważają, że dowodem na wytwarzanie odłupków nie są same odłupki, a rdzenie z których pochodzą lub kamienie, które służyły do uderzania w rdzenie.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Jedna z najstarszych kultur epoki kamienia – kultura aszelska – przetrwała dziesiątki tysięcy lat dłużej, niż się obecnie uważa. Nowe odkrycia, dokonane przez naukowców z University of kent i Czeskiej Akademii Nauk wskazują, że kultura ta aż przez ponad 100 000 lat współistniała z bardziej zaawansowanymi technologiami neandertalczyków i ludzi współczesnych.
Doktorzy Alastair Key i David Roberts z Wielkiej Brytanii oraz doktor Ivan Jarič z Czech dokonali swojego odkrycia badając kamienne narzędzia z różnych części świata. Wykorzystując techniki statystyczne, których dotychczas nie używano w pracach archeologicznych, zrekonstruowali koniec epoki kultury aszelskiej.
Obecnie przyjmuje się, że do zaniknięcia kultury aszelskiej doszło około 200 000 lat temu. Wówczas miało dojść do szybkiego zastąpienia kultury aszelskiej, kojarzonej z Homo heidelbergensis, przez bardziej zaawansowane techniki wytwarzania narzędzi kultury lewaluaskiej, której nosicielami byli neandertalczycy i wcześni H. sapiens. Jednak nowe badania kreślą inny obraz, na którym kultura aszelska przez bardzo długi czas współistnieje z późniejszymi kulturami.
Aszelska technologia wytwarzania kamiennych narzędzi to, obok kultury olduwajskiej, najstarsza tradycja kulturowa w historii człowieka. Prawdopodobnie narodziła się ona przed 1,75 milionem lat na wschodzie Afryki i rozprzestrzeniła w Afryce, Europie i Azji. Z jej technik wytwarzania narzędzi korzystały różne gatunki człowieka. Koniec tej kultury miał nastąpić pomiędzy 300 000 a 150 000 lat temu. Jednak Key, Roberts i Jarič odkryli, że w różnych częściach świata kultura aszelska odeszła w zapomnienie w różnych okresach. Ich zdaniem w Afryce Subsaharyjskiej zaniknęła już nawet 170 000 lat temu, podczas gdy w Azji jej kres nastąpił 57 000 lat temu.
Naukowcy wykorzystali na potrzeby swoich badań dane z różnych stanowisk archeologicznych na całym świecie oraz technikę statystyczną zwaną optymalną estymacją liniową. Już wcześniej użyli jej do stwierdzenia, że kultury olduwajska i aszelska wytwarzały kamienne narzędzia o dziesiątki tysięcy lat wcześniej, niż sądzono. Teraz zaś za pomocą tej techniki wyliczyli, jak długo kultura aszelska przetrwała po dacie najmłodszego znanego nam stanowiska tej kultury. W ten sposób technika statystyczna stała się modelem dla nieodkrytych jeszcze danych archeologicznych.
Najmłodsze odkrycia archeologiczne zawsze będą niekompletne. Wiemy, że najmłodsze stanowiska kultury aszelskiej raczej nie reprezentują jej ostatnich przedstawicieli. Techniki statystyczne pozwalają nam na odtworzenie brakujących części archeologicznych danych. Pozwalają nam też przewidywać, czego możemy się spodziewać podczas badań archeologicznych w przyszłości, mówi doktor Kent. A dr Roberts dodaje: ta technika została opracowana przeze mnie i moich kolegów na potrzeby obliczania okresów wymierania różnych gatunków, gdyż ostatnie doniesienie o spotkaniu danego zwierzęcia raczej nie określają momentu, w którym dany gatunek całkowicie wyginął. Teraz zastosowaliśmy ją w innym kontekście.
Badania zostały opisane w artykule Modelling the end of the Acheulean at global and continental levels suggests widespread persistence into the Middle Palaeolithic, który ukazał się na łamach Nature: Humanities and Social Sciences Communications.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Przed 78 000 lat H. sapiens zamieszkujący Afrykę wykopali płytki grób i złożyli w nim zwłoki 3-letniego dziecka. Niewykluczone, że jego głowa spoczęła na poduszce. Teraz naukowcy opisali pochówek, który jest najstarszym znanym nam pochówkiem człowieka na terenie Afryki.
Grób został znaleziony w 2013 roku pod nawisem skalnym w jaskini Panga ya Saidi u południowo-wschodnich wybrzeży Kenii. Archeolodzy zauważyli w ścianie jednego z wykonanych przez siebie wykopów nietypowo ułożone warstwy. Gdy zaczęli je badać, z osadów wypadła mała kość i szybko zmieniła się w pył. Specjaliści zdali sobie sprawę, że trafili na niezwykle delikatne skamieniałości.
Prace wykopaliskowe zajęły im kolejne 4 lata, podczas których powoli odsłaniali kolejne warstwy osadów i wykonywali odlewy kości. Znalezione dwa zęby, których analizy dokonano w Muzeum Narodowym Kenii bezsprzecznie wykazały, że mamy do czynienia z pochówkiem ludzkiego dziecka.
Wykopaliska przeprowadzono wzorcowo i nie ma tutaj żadnych wątpliwości, że mamy tutaj do czynienia z pochówkiem, mówi Paul Pettitt, archeolog z Durham University, który specjalizuje się w starych praktykach grzebalnych i nie był zaangażowany w opisywane badania. Pokazuje nam to, że tradycja pochówku zmarłych mogła wyrosnąć ze zwyczajów wspólnych dla H. sapiens w Afryce.
Wydobyte szczątki wysłano do Narodowego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka w Burgos w Hiszpanii. Tamtejsi specjaliści nie byli w stanie określić przyczyny śmierci dziecka, jednak wykazali, że zostało ono celowo złożone w pozycji płodowej. Przekręcone ramię wskazuje, że dziecko zostało prawdopodobnie ściśle zawinięte w rodzaj całunu, a pozycja czaszki sugeruje, iż głowę złożono na poduszce.
Hiszpanie wykorzystali też technikę, pozwalającą na określenie, kiedy ostatni raz badane osady były wystawione na działanie światła. Okazało się, że było to 78 000 lat temu. Tym samym jest to najstarszy znany pochówek człowieka na terenie Afryki. Emmanuel Ndiema, archeolog Muzeum Narodowego Kenii i jeden z autorów badań, nadał dziecku imię Mtoto. Jego szczątki zostały przewiezione z powrotem do Muzeum.
Michael Petraglia, archeolog z Instytutu Historii Człowieka im. Maxa Plancka, który brał udział w badaniach Mtoto, mówi, że to prawdopodobnie w Afryce zrodziły się złożone zachowania symboliczne, jak używanie biżuterii czy malowanie ciała. Logicznym jest więc przypuszczenie, że i na Czarnym Lądzie pojawiły się pierwsze pochówki. Nie jest jednak jasne, podkreśla Petraglia, czy neandertalczycy zaczęli chować swoich zmarłych niezależnie od tego, co robili H. sapiens czy też zwyczaj grzebania zmarłych sięga korzeniami do wspólnego przodka H. neanderthalensis i H. sapiens.
Petraglia zauważa, że niemal połowa z bardzo starych pochówków to pochówki dzieci. Niewykluczone, że śmierć w młodym wieku była postrzegana jako szczególnie tragiczne wydarzenie, które społeczność chciała upamiętnić. Tutaj mamy dziecko, którego nogi zostały przysunięte do klatki piersiowej, złożone w małym grobie. To tak, jakby spoczywało w macicy, stwierdza Petraglia.
Louise Humphrey, antropolog z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie mówi, że musimy znaleźć więcej pochówków z tego regionu, by móc powiedzieć coś więcej o zwyczajach grzebalnych. Jednak troska, z jaką pochowano dziecko w Panga ya Saidi wskazuje, iż pochówek był wyrazem bólu po osobistej stracie.
O odkryciu poinformowano w artykule Earliest known human burial in Africa.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Kamienne narzędzia najstarszych dobrze udokumentowanych kultur – olduwajskiej i aszelskiej – są prawdopodobnie o dziesiątki tysięcy lat starsze niż sądzono. Takie wnioski płyną z badań zespołu kierowanego przez doktora Ivana Jaricia z Centrum Biologii Czeskiej Akademii nauk oraz doktorów Alastaira Keya i Davida Robertsa z Wydziału Antropologii University of Kent.
Naukowcy użyli metod modelowania statystycznego do zbadania wieku narzędzi wytwarzanych przez obie kultury. Na ich podstawie oszacowali, że przedstawiciele kultury olduwajskiej zaczęli wytwarzać narzędzia z kamienia 2,644–2,617 miliona lat temu, czyli od 36 000 do 63 000 lat wcześniej niż sądzono. Z kolei narzędzia kultury aszelskiej są o co najmniej 55 000 lat starsze niż dotychczas przypuszczano, a powstały one 1,823–1,815 miliona lat temu.
Nasze badania dostarczają najdokładniejszych szacunków na temat wieku najstarszych tego typu narzędzi, mówi doktor Key. A Roberts dodaje, że technika modelowania optymalnej oceny liniowej (optimal linear estimation – OLE) została opracowana przeze mnie i kolegę na potrzeby datowania epizodów wymierania. Okazało się, że jest to wartościowa metoda badania wymierania gatunków i oceny czasu istnienia ostatnich ich przedstawicieli. Postanowiliśmy więc wykorzystać ją do określania momentu pierwszego pojawienia się artefaktów. Mamy nadzieję, że będzie ona szerzej stosowana w archeologii.
Najnowsze badania nie tylko wskazują, kiedy powstały badane narzędzia, ale również kiedy mogły powstać nieodkryte jeszcze narzędzia starsze od nich. Szczegóły pracy zostały opisane w artykule Statistical inference of earlier origins for the first flaked stone technologies" opublikowanym na łamach Journal of Human Evolution.
« powrót do artykułu
-
-
Ostatnio przeglądający 0 użytkowników
Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.