Pierwsze takie - jadowite, a nie trujące rzekotki

[KopalniaWiedzy.pl 322]

Naukowcy odkryli, że głowy 2 brazylijskich rzekotek są wyposażone w zabójczą broń - kolce do wstrzykiwania wyjątkowo silnych toksyn.

Podnosząc małą żabkę, która ukrywała się zaroślach, Carlos Jared z Instituto Butantan w São Paulo nie spodziewał się, że może mu się coś stać. Niestety, szybko poczuł promieniujący ból ręki, który utrzymywał się aż 5 godzin. Dużo czasu zajęło mi skojarzenie, że ból ma związek z beztroskim chwytaniem tych zwierząt - opowiada biolog. Okazało się, że podczas prac w Lesie Narodowym Goytacazes Jared sięgnął po rzekotkę Corythomantis greening, z której górnej wargi momentalnie wysunęły się kolce. Zagłębiły się one w skórze, uwalniając do niej toksynę.

Znalezienie płazów, których wydzieliny skóry są groźniejsze niż żararak (Bothrops), było naprawdę zaskakujące - opowiada Edmund Brodie Junior z Uniwersytetu Stanowego Utah.

O ile wydzielina C. greening jest 2-krotnie silniejsza od jadu przedstawicieli rodzaju Bothrops, o tyle w przypadku drugiego z opisanych na łamach Current Biology płazów - Aparasphenodon brunoi - ma już 25 razy większą moc. Wg wyliczeń ekipy, zaledwie jeden jej gram wystarczy, by zabić ponad 300 tys. myszy lub 80 ludzi.

Brodie i Jared wyjaśniają, że u obu gatunków w skórze występują spoczywające w gruczołach jadowych kolce. Gdy rzekotki atakują, skóra kurczy się, przez co z wargi wysuwają się pokryte toksyną kolce (mniej jadowita C. greening może się pochwalić lepiej rozwiniętymi kolcami i pokaźniejszymi gruczołami, które wytwarzają więcej wydzieliny).

Ponieważ C. greening i A. brunoi nie są blisko spokrewnione, naukowcy podejrzewają, że podobna umiejętność mogła wyewoluować równolegle u innych gatunków. W przyszłości Brazylijczyk i Amerykanin chcą lepiej scharakteryzować jad i gruczoły skórne, które go produkują. Dotąd naukowcy ustalili, że skład chemiczny wydzielin obu rzekotek jest bardzo podobny. Wykryto w nich hialuronidazę, czyli enzym obecny w jadach np. węży. Sam w sobie nie jest on toksyczny, ale wspomaga rozchodzenie się toksyn (zmniejsza lepkość ośrodka).

Inne żaby i ropuchy są po prostu trujące (wydzielają substancje, które mają zniechęcić drapieżniki do ich zjadania), lecz C. greening i A. brunoi są jadowite, bo aktywnie wprowadzają toksynę do krwiobiegu wroga.

« powrót do artykułu