Wykraczając poza chromosomy X i Y

[KopalniaWiedzy.pl 322]

Dotąd większość badań nad determinacją płci koncentrowała się na genach kodujących białka. Ostatnio jednak naukowcy z Cold Spring Harbor Laboratory (CSHL) odkryli, że pewien zestaw genów kodujących miRNA również odgrywa kluczową rolę w różnicowaniu męskich i żeńskich tkanek u muszek owocowych.

MiRNA to krótkie nici RNA, które regulują ekspresję jednego lub kilku kodujących białka genów.

Jak piszą naukowcy na łamach pisma Genetics, przegląd miRNA doprowadził do wyodrębnienia miRNA, których ekspresja na poszczególnych etapach rozwoju jest różna w męskich i żeńskich tkankach. Odchylenie ekspresji ze względu na płeć generalnie zwiększa się ze złożonością i dymorfizmem płciowym tkanek, z najbardziej uderzającymi różnicami obserwowanymi w gonadach.

Prof. Delphine Fagegaltier i Greg Hannon zidentyfikowali u samców i samic unikatowe populacje miRNA. Odkryliśmy, że różnice w miRNA są ważne dla kształtowania struktur odróżniających płci [jeśli chodzi o budowę zewnętrzną, samice muszek są o 25% większe, jaśniejsze i mają więcej segmentów brzusznych]. De facto miRNA regulują białka działające jak determinanty płci w czasie rozwoju.

Zespół stwierdził także, że miRNA są istotne dla determinacji płci nawet po osiągnięciu przez zwierzę dorosłości. Wysyłają sygnały, które pozwalają komórkom germinalnym [...] się rozwinąć i w ten sposób zapewniają płodność. Usunięcie dojrzałym muszkom jednego miRNA powoduje bezpłodność. Co więcej, muszki ze zmodyfikowanym poziomem let-7 prezentują fenotypy obu płci naraz. Dochodzi u nich do ekspresji genów determinacji płci normalnie zarezerwowanych dla płci przeciwnej. [...] Utraciwszy to miRNA, owady stawały się samcami i samicami w tym samym czasie - wyjaśnia Fagegaltier.

Ze względu na swoją użyteczność, niektóre z badanych miRNA, np. let-7, zostały zachowane w toku ewolucji. Ich wersje występują zarówno u ludzi, jak i u innych zwierząt. To zapewne tylko czubek góry lodowej. Prawdopodobnie istnieje o wiele więcej miRNA regulujących tożsamość płciową na poziomie komórkowym i tkankowym. Nadal musimy się sporo dowiedzieć o tych różnicach u ludzi, włączając w to zagadnienia powiązane i ich ewentualnym przyczynkiem do wad wrodzonych i chorób.

« powrót do artykułu