Znajdź zawartość

Poważne zaburzenia w funkcjonowaniu pamięci są powodowane przez narastające uszkodzenia mózgu (demencja, choroba Alzheimera, udary mózgu). Łagodne zaburzenia pamięci uważano do tej pory za normalny element procesu starzenia. Jak się okazuje: niesłusznie. Pogląd nauki na tę sprawę zmieniło studium, które przeprowadził Robert S.Wilson, doktor neuropsychologii z Rush University Medical Center. Trzynastoletnie badanie Rush's Religious Orders Study objęło 350 osób: zakonnic, księży i braci zakonnych. Wszyscy wykonywali co roku szereg testów sprawdzających pamięć i funkcje poznawcze. Po śmierci ich mózgi były poddawane badaniom, określano i rodzaj ilość uszkodzeń powiązanych z demencją, jak ciała Lewy'ego, ślady po udarach, itp. Sprawdzano tempo spadku zdolności poznawczych i powiązanie ich z uszkodzeniami neurologicznymi. Jak się spodziewano, patologiczne uszkodzenia wiązały się z gwałtownie narastającą demencją, ale zaskoczeniem było to, że również stopniowe, łagodne kłopoty z pamięcią były powiązane z proporcjonalnymi uszkodzeniami. Na podstawie testów poznawczych pokazujących łagodne problemy z pamięcią. można było bez trudu przewidzieć rozmiar zmian w mózgu. Osoby u których po śmierci nie znaleziono uszkodzeń, do końca zachowywały pełną sprawność umysłową, pomimo podeszłego wieku. Oznacza to, że starzenie nie oznacza automatycznego osłabienia procesów poznawczych i są one zawsze powodowane przez miany chorobowe. Na przyszłość da to możliwość wcześniejszego diagnozowania i leczenia chorób neurodegeneracyjnych; być może także znalezienia sposobu na odwrócenie łagodnych zmian i niedopuszczenie do ostrych postaci takich chorób jak Alzheimer czy demencja.

Prawdopodobieństwo wystąpienia w starszym wieku zaburzeń pamięci jest u mężczyzn wyższe niż w przypadku kobiet. Po siedemdziesiątce panowie mają mniej sprawną pamięć i procesy rozumowania ponad 1,5 raza częściej niż ich rówieśnice. Średnia długości życia mężczyzny jest krótsza, a najnowsze wyniki badań pokazują, że znajduje to także odzwierciedlenie we wcześniejszym początku obniżonej sprawności intelektualnej. W badaniach wzięło udział 2050 mieszkańców hrabstwa Olmsted w Minnesocie. Mieli oni od 70 do 89 lat. Przeprowadzono z nimi wywiady, rozwiązywali też testy funkcjonowania poznawczego, które pozwalały na ocenę: 1) pamięci, 2) rozwiązywania problemów, 3) osądu, 4) funkcji wykonawczych, 5) rozumienia językowego oraz 6) umiejętności interpretacji bodźców wzrokowych. Osoby biorące udział w eksperymencie wylosowano, nie ma więc mowy o tendencyjnym doborze próby. Zespół doktor Rosebud Roberts z Mayo Clinic w Rochester stwierdził, że w starszym wieku mężczyźni są bardziej zapominalscy i roztargnieni. U 15% ponadwutysięcznej grupy stwierdzono objawy lekkiej deterioracji funkcji poznawczych, u mężczyzn 1,67 razy częściej niż u kobiet. Wynik pozostawał taki sam bez względu na wykształcenie i stan cywilny. Uzyskane rezultaty są sprzeczne z wnioskami wyciągniętymi na podstawie wcześniejszych studiów, z których wynikało, że demencję ma więcej lub co najmniej tyle samo kobiet, co mężczyzn. Roberts proponuje dwa wyjaśnienia. Albo demencja zaczyna się u mężczyzn wcześniej, lecz postępuje potem wolniej. Albo z kolei u kobiet przebiega ona szybciej. Trzeba też pamiętać o tym, że demencja i łagodne obniżenie funkcjonowania poznawczego to dwie różne rzeczy, ale osoby z pogorszonym poziomem funkcjonowania intelektualnego "pogrążają się" w demencji szybciej, w tempie 10-12% rocznie, od zdrowych osób z populacji generalnej. U tych drugich dzieje się to z prędkością tylko 1-2% rocznie – wyjaśnia pani doktor.