Znajdź zawartość

Opera jest muzyką serca i nie chodzi tu o emocje, jakie wywołuje, lecz o jej dobroczynny wpływ na narząd zaopatrujący nasze ciało w krew (Circulation). Dr Luciano Bernardi i jego zespół z Uniwersytetu w Pawii twierdzą, że muzyka operowa, np. Nessun dorma (Niech nikt nie śpi) Giacomo Pucciniego, w której pełno naprzemiennego stopniowego osłabiania (dimnuendo) i wzmacniania (crescendo) siły brzmienia, może pomóc w rehabilitacji osób po udarach. Co ważne, muzyka jest lekiem tanim i łatwym do zaordynowania. Włosi poprosili 24 zdrowych ochotników o wysłuchanie 5 losowo wybranych nagrań muzyki klasycznej. Podczas eksperymentu monitorowano reakcje ich ciała. Każdy z badanych dysponował słuchawkami. Wszystkim wykonywano EKG, mierzono ciśnienie, parametry oddechowe, przepływ w tętnicach mózgu oraz zwężenie podskórnych naczyń krwionośnych. Naukowcy posłużyli się fragmentami IX symfonii Beethovena, Turandota Pucciniego, kantaty nr 169 Bacha, Va', pensiero z Nabucco Giuseppe Verdiego oraz Libiamo ne lieti calici (Więc pijmy na chwałę miłości) z I aktu opery La Traviata Verdiego. Crescendo wpływało na organizm pobudzająco (podobnie jak szybsze tempo) i prowadziło do zwężenia podskórnych naczyń krwionośnych, wzrostu ciśnienia krwi, tętna i częstości oddechów. Dimnuendo działało odprężająco – serce zwalniało, spadało też ciśnienie – co z kolei przywodziło na myśl zmiany indukowane przez wolne tempo. Kiedy wciskano pauzę, oddech, puls i ciśnienie spadały, niekiedy poniżej wartości wyjściowych, od których rozpoczynano badanie. Pogłośnienie crescendo skutkowało umiarkowanym pobudzeniem, a ściszenie decrescendo relaksacją. Jak widać, za pomocą manipulowania muzyką da się kontrolować i ćwiczyć układ sercowo-naczyniowy. Co ciekawe, arie Verdiego, w których frazy muzyczne trwają 10 sekund, wydają się idealnie synchronizować z naturalnym rytmem sercowo-naczyniowym.

Słuchanie muzyki działa na układ sercowo-naczyniowy podobnie jak śmiech. Może więc warto postąpić na zasadzie łączenia dobrego z dobrym i słuchać utworów ze śmieszną melodią albo oglądać komedie z ciekawą ścieżką dźwiękową? Zespół doktora Michaela Millera z University of Maryland doniósł, że muzyka wprawiająca ochotników w dobry nastrój powodowała też, że komórki stanowiące wyściółkę naczyń krwionośnych rozszerzały się pod wpływem zwiększonego przepływu krwi. Gdy do uszu wolontariuszy docierała zaś muzyka odbierana jako stresująca czy denerwująca, obserwowano odwrotną reakcję. Naczynia się obkurczały, co zmniejszało przepływ krwi. W eksperymencie wzięło udział 10 niepalących osób. W większości byli to mężczyźni (stanowili oni 70% badanych). Średnia wieku oscylowała wokół 36 lat. Obserwowano zmiany w rozszerzalności naczyń krwionośnych w ramieniu w odpowiedzi na nagły wzrost przepływu krwi. Okazało się, że w porównaniu do stanu wyjściowego, średnica tętnicy ramiennej wzrastała pod wpływem wesołej muzyki o 26%, a w odpowiedzi na denerwujące dźwięki następowało zwężenie o 6%.

Wszystko wskazuje na to, że nie tylko picie czerwonego wina, ale i jedzenie świeżych winogron czy sporządzonego z nich proszku korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy. W wyniku działania naturalnych przeciwutleniaczy spada ciśnienie krwi, co jednak najważniejsze – znikają objawy uszkodzenia mięśnia sercowego (Journal of Gerontology: Biological Sciences). Badacze z University of Michigan przez 18 tygodni prowadzili eksperyment na szczurach. Wyhodowano je w taki sposób, by dieta z dużą zawartością soli wywoływała u nich nadciśnienie. Proszek z mieszanki zielonych, czerwonych i czarnych winogron dodawano do karmy. Zwierzęta podzielono na dwie grupy: różniły się one pod względem ilości spożywanej soli. Naukowcy zdecydowali się na winogrona w suchej postaci, ponieważ w ten sposób mogli stwierdzić z dużą dokładnością, ile owoców spożywały gryzonie. Biolodzy porównywali grupy z pokarmem obfitującym i ubogim w sól. Przyglądali się też wynikom grupy kontrolnej, która nie dostawała suplementu. Po 4,5 miesiąca okazało się, że szczury jedzące dużo soli i "zażywające" proszek miały niższe ciśnienie krwi, mniejszą liczbę oznak uszkodzenia oraz stanu zapalnego mięśnia sercowego niż zwierzęta na diecie solnej, które nie miały dostępu do winogron. Części zwierząt z grupy kontrolnej podawano lek na nadciśnienie – hydrazynę. Mimo nadmiaru soli w karmie ciśnienie spadało, ale nie dochodziło już, niestety, do odbudowania mięśnia sercowego. Studium zespołu Mitchella Seymoura zostało częściowo sfinansowane przez kalifornijskich hodowców winogron.

O tym, że śmiech to zdrowie, słyszy się od dawna. W pewnych krajach powstały nawet grupy śmiechoterapii. Okazało się, że dużo w tym prawdy, ponieważ codzienna dawka śmiechu (ok. 15 minut) pozwala spalić rocznie do 2,2 kg tłuszczu. Śmiejąc się do rozpuku, zużywamy tyle samo energii, co przy przejściu 800 metrów. Pracuje wiele mięśni, wzrasta tętno. Uczestnicy naszego studium zużywali o 10-20% więcej energii podczas epizodów śmiechu niż w czasie odpoczynku — poinformował Daily Mail dr Maciej Buchowski z Vanderbilt University w Nashville. Wiadomo było, że śmiech korzystnie wpływa na kondycję układów sercowo-naczyniowego i odpornościowego, ale po raz pierwszy wykazano, że pozwala także zmniejszyć wagę ciała. Amerykanie oceniali zużycie kalorii u 34 osób w wieku od 18 do 34 lat w czasie oglądania telewizji (m.in. programu przyrodniczego i satyrycznego). Jednoznacznie wykazano, że podczas oglądania śmiesznych treści znacznie wzrastało zużycie energii (International Journal of Obesity).

Od wieków zachwala się ranne wstawanie, tymczasem japońskie studium wykazało, że osoby witające dzień razem ze słońcem są de facto bardziej narażone na choroby serca. W badaniach wzięło udział kilka uniwersytetów i szpitali z Kioto. Dzięki temu ujawniono związek między godziną porannego wstawania a kondycją układu sercowo-naczyniowego danej osoby. Wstawanie wcześnie, by udać się do pracy lub pogimnastykować się, może nie być korzystne dla zdrowia, ale stwarzać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym nadciśnienia i udarów. Jednocześnie okazało się, że osoby opuszczające wcześniej pielesze łóżka były zazwyczaj starsze. W studium uwzględniono 3.017 zdrowych dorosłych w wieku od 23 do 90 lat. Ujawnione w czerwcu br. wyniki badań akademików z University of Pennsylvania potwierdziły z kolei, że chroniczny niedobór snu wpływa na serce stresująco, co zwiększa jednostkowe ryzyko chorób serca i śmierci.

Mamy złą wiadomość dla miłośników tzw. bawarki, czyli herbaty z mlekiem. "Czysta" czarna lub zielona herbata zawiera dobroczynne przeciwuleniacze — flawonoidy. Poprawiają one krążenie, pomagają zapobiegać chorobom serca, chronią też przed niektórymi postaciami nowotworów. Okazuje się jednak, że dodanie mleka niweluje ich działanie... Zgodnie z wynikami opublikowanymi w piśmie European Heart Journal, czarna herbata usprawnia działanie układu sercowo-naczyniowego, lecz białka mleka (najbardziej podejrzana jest kazeina) odwracają korzystne działanie jednego z flawonoidów, katechiny. Powodują bowiem spadek ich stężenia. W badaniu wzięło udział 16 pań, które przeszły już menopauzę. Podawano im 500 ml czarnej herbaty, czarną herbatę z dodatkiem 10% odtłuszczonego mleka lub napar (grupa kontrolna) z ekstraporcją przegotowanej wody. Napój przygotowywano z zaparzanych przez 3 minuty 5 gramów liści herbaty Darjeeling. Na cztery tygodnie przed i przez miesiąc po badaniu wolontariuszki powstrzymywały się od picia herbaty. Podczas eksperymentu piły ją 3 razy dziennie. Zdrowe naczynia krwionośne są zdolne do "rozciągania się" pod wpływem wzrostu przepływu krwi. Naukowcy analizowali zmiany średnicy tętnicy ramieniowej w odpowiedzi na zwiększenie przepływu krwi przed i po wypiciu herbaty (fachowo nazywa się to wazodylatacją indukowaną przepływem, ang. flow mediated dilation, FMD). W porównaniu do wody czarna herbata znacznie poprawiała FMD, podczas gdy dodatek mleka całkowicie znosił efekt wypicia naparu.

Regularne drzemki korzystnie wpływają na serce. Po 6 latach badań na niemal 24 tys. dorosłych Greków okazało się, że ci, którzy sypiają popołudniami, zmniejszają ryzyko zgonu z powodu chorób serca o ponad jedną trzecią. Osoby ucinające sobie minimum półgodzinne drzemki co najmniej 3 razy w tygodniu umierały na serce o 37% rzadziej niż osoby czuwające w ciągu dnia. Jeszcze silniejszy związek zaobserwowano u czynnych zawodowo mężczyzn (w porównaniu do bezrobotnych panów). W czasie snu usuwają oni prawdopodobnie skutki stresu wywoływanego pracą, który niekorzystnie wpływa na ich układ sercowo-naczyniowy — tłumaczą badacze z Uniwersytetów Ateńskiego i Harvarda. Nie można było wyciągnąć analogicznych wniosków w stosunku do pracujących kobiet, ponieważ zebrano zbyt małą ich grupę. Androniki Naska cieszy się z odkrycia swojego zespołu. To bardzo ważne, ponieważ sjesta jest powszechnym zwyczajem w wielu częściach świata, np. w basenie Morza Śródziemnego czy Ameryce Środkowej. Sypiający popołudniami od czasu do czasu również rzadziej miewają problemy z sercem niż ci, którzy nigdy tego nie robią. Różnica jest jednak nieznaczna. W czasie trwania studium zmarło 792 wolontariuszy. Sto trzydzieści trzy osoby zmarły z powodu chorób serca. Prawie połowa (w wieku od 20 do 86 lat) sypiała w dzień. Wszyscy byli zdrowi w momencie rozpoczęcia badań. W odróżnieniu od wcześniejszych eksperymentów, które dały mieszane rezultaty odnośnie do wpływu drzemek na kondycję serca, grecki projekt bazował także na zmarłych z powodu problemów kardiologicznych (a nie tylko na tych, którzy przeżyli i byli bardziej skłonni do przestrzegania zwyczajów dot. sjesty).

Badacze odkryli znaczące różnice dotyczące serc kobiet i mężczyzn. Projekt Canadian GENESIS sfinansowały dwie instytucje: Canadian Institutes of Health Research i Heart and Stroke Foundation of Canada. A oto kilka wymienianych przez naukowców faktów:Mężczyźni i kobiety inaczej reagują na pewne leki.Panie dość często nie doświadczają podczas zawału rozsadzającego bólu w klatce piersiowej, o którym wspominają panowie, towarzyszą mu raczej nudności i uczucie zmęczenia.Nastoletni chłopcy częściej cierpią na wysokie ciśnienie krwi niż dziewczynki. To samo zjawisko można zaobserwować wśród dorosłych. Kobiety "doganiają" mężczyzn w tym zakresie dopiero po menopauzie.U płci pięknej angiogram jest mniej skutecznym sposobem wykrywania choroby serca niż u mężczyzn. Szefowa studium, Louise Pilote z Canadian Institutes of Health Research, uważa, że trzeba nadal badać różnice międzypłciowe w zakresie chorób układu sercowo-naczyniowego. Uczula też kobiety na potencjalne objawy zawału. W przyszłości będziemy być może wybierać lek w oparciu o płeć pacjenta. Angiogram nie musi być dobrym narzędziem diagnostycznym choroby wieńcowej u kobiet. W oddzielnym badaniu z 2005 roku wykazano, że panie nie doceniają powagi problemu, w porównaniu do mężczyzn z identycznymi objawami choroby serca (American Journal of Medicine).