Znajdź zawartość

Jak pisaliśmy jakiś czas temu, Stany Zjednoczone przeżywają nieznaną od dekad inwazję pluskiew. Niestety, te uciążliwe owady są trudne do wytępienia, ponieważ szybo uodparniają się na wszelkie środki chemiczne. Inne podejście proponują więc naukowcy z Ohio State University: połączenie środków higroskopijnych z wykorzystaniem broni biologicznej: typowych dla pluskiew feromonów. Środki higroskopijne, takie jak pył silikonowy, od dawna znane są jako środek przeciw pluskwom. Działają one poprzez wysuszanie ochronnej, woskowej warstwy na skórze owadów, przez co stają się one podatne na odwodnienie i giną. Żel silikonowy ponadto, w przeciwieństwie do pestycydów, jest całkowicie nietoksyczny. Jest tylko jeden mały szkopuł: pluskwy muszą wielokrotnie wejść w kontakt ze środkiem wysuszającym, na przykład przechodząc po nim. Joshua Benoit postanowił pobić pluskwiaki ich własną bronią: feromonami. Związki te, służące wielu gatunkom do komunikacji, są dość dobrze poznane. Oprócz zapachowych śladów seksualnych czy znakujących drogę do źródła pożywienia, istnieją feromony alarmowe, ostrzegające o niebezpieczeństwie. Dwa z nich, wykorzystywane przez pluskwy: (E)-2-heksenal i (E)-2-octenal przetestowano. Pluskwy zostały zamknięte w szalkach Petriego wraz ze środkiem wysuszającym (ziemią okrzemkową lub pyłem z żelu silikonowego), część z nich zawierała również jeden z testowanych feromonów. Okazało się, że czas przeżycia owadów niepokojonych alarmowym zapachem skraca się o niemal dwie trzecie (z trzech dni do jednego w przypadku młodych osobników, z 17 dni do 6,5 dnia w przypadku dorosłych samic). Badanie powtórzone w warunkach naturalnych potwierdziło skuteczność takiego kombinowanego ataku: pluskwy, normalnie kryjące się w szparach i dziurach, już w pięć minut po rozpyleniu alarmowego feromonu wychodziły z kryjówek i niespokojnie biegały „po okolicy", wielokrotnie przechodząc po rozsypanych dehydrantach. Sposób ataku wyklucza łatwe uodpornienie się pluskiew, zaś nietoksyczność i niska cena obu elementów składowych sprawiają, że wydaje się to idealne rozwiązanie, nie tylko w domach, ale także w budynkach gospodarczych, jak kurniki, zwierzęta bowiem również są atakowane przez te szkodniki. Zanim jednak metoda zostanie rozpowszechniona, przeprowadzone będą szerzej zakrojone i długofalowe badania, mające wykluczyć jakiekolwiek negatywne skutki uboczne dla ludzi, zwierząt, czy środowiska naturalnego.

Amerykańskie media alarmująco piszą o nagłym wzroście ilości pluskiew w gospodarstwach domowych i hotelach. Te małe, dokuczliwe pasożyty masowo pojawiły się w wielu miastach USA, od Nowego Jorku po Los Angeles. Mówi się już o „inwazji" i „epidemii". Naukowcy, tacy jak Alexis Barbarin - entomolog na Uniwersytecie Stanowym Pensylwanii, naturalnie oponują przeciwko takim sformułowaniom, jak epidemia. Pluskwowate nie stanowią śmiertelnego, ani nawet poważnego zagrożenia zdrowotnego, więc nie można mówić o epidemii. Zapytani jednak, czy rozprzestrzenienie się tych pasożytów osiągnęło epidemiczne rozmiary, niechętnie przyznają, że chociaż jeszcze nie - już niedługo będzie można w ten sposób je określić, jeśli będą się namnażać w takim tempie. Przez ostatnie pół wieku pluskwy nie stanowiły zagrożenia, większość ludzi zapewne zapomniała w ogóle o ich istnieniu, dlatego ich pojawienie się w takiej skali jest zaskoczeniem. Część naukowców sugeruje, że powodem może być spadające w ostatnich latach - z powodu wzrastającej świadomości ekologicznej - użycie chemicznych środków owadobójczych. Pojawiają się nawet głosy o przywróceniu do użytku środka DDT, zakazanego z powodu swojej toksyczności w roku 1972. Inni uczeni protestują jednak, argumentując, że pluskwowate i tak szybko uodporniły się na DDT, podobnie ma się sprawa z pyretroitami, które zastąpiły DDT. Powszechną odporność na popularne, chemiczne środki owadobójcze odnotowano u pluskiew już w 1946 roku. Ekologicznie modne są ostatnio biologiczne metody zwalczania szkodników, z wykorzystaniem ich naturalnych wrogów. Tu jednak entomologowie szybko hamują entuzjastów przypominając, że największym naturalnym wrogiem pluskiew są... karaczany. Wygląda więc na to, że trzeba jednak będzie sięgnąć po chemiczne środki, wcześniej jednak potrzebne są dodatkowe badania na powodami tej inwazji i metodami jej zwalczania. Naukowcy zauważają również, że poważną przeszkodą w profilaktyce rozprzestrzeniania się tych pasożytów jest niewiedza ludzi. Amerykanie powszechnie kojarzą pluskwy z biedą, brakiem higieny i złym utrzymywaniem gospodarstwa domowego. Tymczasem - jak się podkreśla - nie jest to prawda. „Plusky nie interesują się zawartością kieszeni" - mówi Alexis Barbarin. Można je spotkać tak samo w bogatych domach, znajdywano je nawet w luksusowych hotelach. Tymczasem lekceważenie problemu przez jednych i traktowanie pojawienia się w domu pasożytów jako stygmatu przez innych zniechęca do raportowania ich obecności i przeszkadza w ocenie zagrożenia i jego eliminowaniu. Większemu namnażaniu się pluskiew tymczasem sprzyja coraz większe zagęszczenie miast i łatwość przenoszenia się do sąsiedztwa. W erze łatwych i szybkich podróży lotniczych równie łatwo jest przywieźć z egzotycznej wycieczki nieproszonych gości.

Są niewielkie, lecz potrafią uprzykrzyć życie człowieka. W nocy żywią się naszą krwią, w dzień zaś ukrywają się w zakamarkach pościeli i materaców, na których śpimy. Mowa, oczywiście, o pluskwach domowych. Walka z nimi nie jest prosta, lecz, jak pokazują badania przeprowadzone przez naukowców z Ohio State University, połączenie dotychczasowych metod zwalczania tych insektów oraz środków zaburzających komunikację pomiędzy nimi zwiększa szanse na ich wyeliminowanie z naszych domów. Działanie stosowanych obecnie środków przeciw pluskwom opiera się na ich zdolności do ścierania naturalnej powłoki tłuszczowej chroniącej ciała owadów przed wysuszeniem. Metoda ta jest dość skuteczna, lecz tylko pod jednym warunkiem: zwierzę musi przejść po ziarenkach rozpylonego środka, stworzonego najczęściej na bazie krzemionki. Niestety, substancja ta ma tendencję do pylenia, przez co stosowanie jej w zbyt dużych ilościach nie jest możliwe, co utrudnia dostarczenie skutecznej dawki substancji. Zdaniem badaczy z Ohio State University, problem niedostatecznej skuteczności krzemionki można rozwiązać dzięki naśladowaniu naturalnych metod komunikacji tych drobnych zwierząt. W tym celu zastosowano dwie substancje, (E)-2-heksenal oraz (E)-2-oktenal - syntetyczne związki identyczne z feromonami służącymi pluskwom jako sygnał wysyłany w razie zagrożenia. Założenie eksperymentu było bardzo proste: jeżeli "przestraszy" się pluskwy opowiednimi chemikaliami, wpadną one w panikę i zaczną biegać dookoła, zwiększając prawdopodobieństwo otarcia się o kryształki krzemionki. Jak się okazało, był to strzał w dziesiątkę. Jak wykazały testy laboratoryjne eksperymentalnej mieszanki, jej zastosowanie prowadziło do skrócenia czasu przeżycia pluskiew aż o 75% w stosunku do osobników nieeksponowanych na którykolwiek ze środków. Co ważne, środek zachowuje swoją skuteczność zarówno w stosunku do młodych, jak i dojrzałych owadów. Obecnie ciężko przewidzieć, czy i kiedy nowa metoda walki z pluskwami zostanie dopuszczona do użycia. Jeżeli jednak do tego dojdzie, możemy wejść w posiadanie skutecznego i, co równie ważne, bardzo taniego sposobu pozwalającego na usunięcie niechcianych gości z naszej pościeli.