Znajdź zawartość

W Meksyku zlokalizowano 3 nowe miejsca lęgowe jednego z najrzadszych ptaków świata – spizeli szarolicej (Spizella wortheni). Ponieważ znajdują się one w stanach Nuevo León i Coahuila de Zaragoza, potwierdza się, że gatunek potrzebuje do zakładania gniazd pustynnych krzewów. To bardzo ważna informacja, ponieważ pozwoli opracować lepsze plany ochrony zagrożonego gatunku. Choć pozostało zaledwie kilkaset – góra 500 - S. wortheni, dotąd niewiele wiedziano o tym, jak i gdzie ptak się rozmnaża. Po raz pierwszy spizelę szarolicą opisał w 1884 r. Rieber. W pobliżu Silver City w Nowym Meksyku (USA) naukowiec schwytał wtedy pojedynczego osobnika i nazwał go od Charlesa K. Worthena, amerykańskiego przyrodnika i kolekcjonera ptaków dla muzeów historii naturalnej. W 1994 r. niewielki ptak został wpisany do Czerwonej Księgi zagrożonych gatunków Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN). Od pamiętnego 16 czerwca 1884 r. w Stanach nie złapano już ani jednej spizeli, dlatego stwierdzono, że na tym terenie zwierzę już wyginęło. Formalnie przyjmuje się, że występuje ono na większej części Wyżyny Meksykańskiej, ale jak podaje dr Ricardo Canales-del Castillo z Universidad Autónoma de Nuevo León, tak naprawdę spizelę spotyka się wyłącznie w kilku miejscach w północno-wschodnim Meksyku. Teren występowania ma powierzchnię zaledwie 25 km kwadratowych, a większość historycznych lęgowisk przejęto pod uprawy. Poza tym, choć zimą widuje się czasem stada S. wortheni, niewiele wiadomo o tym, gdzie ptaki żyją i rozmnażają się latem. Dlatego też dr Castillo i jego zespół udali się na poszukiwanie ich kryjówek. Wbrew pozorom, nie było to łatwe, gdyż spizele nie migrują, ale po zakończeniu sezonu lęgowego natychmiast opuszczają gniazdowiska. By projekt się udał, biolodzy musieli więc przyłapać ptaki w momencie składania jaj i wychowywania potomstwa. Z zapisów historycznych wynikało, że spizele lubią się rozmnażać w dolinach porośniętych buszem i łąkami, gdzie żyje sporo nieświszczuków (piesków preriowych). Pozostało więc poszukać takich miejsc... Meksykanie skupili się szczególnie na rejonach wokół doliny La Soledad w Galeanie (uchodzą one za "zagłębie" piesków preriowych). Dzięki ich wysiłkom udało się znaleźć gniazda w dwóch miejscach w stanie Nuevo León, m.in. w San Rafael, oraz w San Jose del Alamito w stanie Coahuila – również na terenie doliny La Soledad. Biolodzy naliczyli 51 spizeli, a to połowa 100-120 osobników, które, wg IUCN, żyją na wolności.

Które ze zwierząt posiadają najbardziej rozwinięty system komunikacji? Czy chodzi o delfiny? A może o walenie lub małpy? Niekoniecznie. Zdaniem naukowca z Northern Arizona University najdoskonalszy system porozumiewania wykształciły w toku ewolucji... nieświszczuki Gunnisona, jeden z gatunków należących do grupy znanej lepiej jako pieski preriowe. Zamieszkujące na terenie południowych stanów USA nieświszczuki Gunnisona są od ponad 30 lat obiektem zainteresowań prof. Cona Slobodchikoffa. W swoim najnowszym eksperymencie badacz nagrywał dźwięki wydawane przez te gryzonie i poszukiwał w nich powtarzających się schematów, które mogłyby świadczyć o zakodowanych w nich komunikatach. Po stworzeniu ogromnej kolekcji nagrań prof. Slobodchikoff zaobserwował, że "język" stosowany przez pieski preriowe jest znacznie bardziej złożony, niż u jakiegokolwiek innego gatunku (wyłączając człowieka). Okazało się bowiem, że dzięki odpowiednim komunikatom - zrozumiałym tylko dla osobników z danej kolonii, liczącej zwykle kilkaset piesków - pojedyncze zwierzę może np. nie tylko ostrzec swoich towarzyszy o zbliżającym się drapieżniku, ale także o kierunku, z którego należy się spodziewać ataku, a nawet o... kolorze jego ciała. Aby potwierdzić swoje odkrycie, prof. Slobodchikoff odtwarzał nagrane wcześniej sygnały w pobliżu gniazd nieświszczuków. Jak się okazało, zwierzęta błyskawicznie reagowały na nawoływania i zachowywały się w sposób odpowiadający ich treści, np. poprzez stawanie na tylnych łapach w celu obserwacji otoczenia w przypadku ostrzeżenia przed kojotami lub leżenie płasko w celu ukrycia się przed skradającym się w trawie borsukiem. Na podstawie dalszych badań ustalono, że każdy nieświszczuk Gunnisona posiada - podobnie jak każdy człowiek - unikalną barwę głosu, lecz nie utrudnia to w żaden sposób komunikacji wewnątrz stada. Ciekawe jednak, czy osobnik, którego głos odtwarzał prof. Slobodchikoff, nie straci pozycji w stadzie przez niską wiarygodność jego ostrzeżeń...