Znajdź zawartość

W wykopaliskach nekropolii z Chiaramonte Gulfi w prowincji Ragusa we Włoszech pomagają studentom z Uniwersytetu w Bolonii ubiegający się o azyl młodzi imigranci z obozu dla uchodźców. W ramach projektu integracyjnego odkryto nekropolię z III i IV w. Natrafiono na ponad 110 grobów oraz szereg artefaktów. Wg specjalistów, wskazuje to na majętną społeczność. Kooperatywa Nostra Signora di Gulfi, właściciel terenu i menedżer ośrodka dla uchodźców SPRAR/SIPROMI podpisali porozumienie z regionalnym Urzędem Ochrony Zabytków i Uniwersytetem w Bolonii. Na jego podstawie prowadzone są badania historyczne, antropologiczne i genetyczne, których celem jest poznanie historii i stylu życia lokalnej społeczności sprzed 1700 lat. Naukowcy chcą się m.in. dowiedzieć, czym zajmowali się ci ludzie, z czego się utrzymywali, co jedli. Próbują też odtworzyć wygląd twarzy jednej ze znalezionych osób. W regionie tym już wcześniej prowadzono badania i znajdowano zabytki z okresu bizantyjskiego. Jednak datowanie obecnie znalezionych grobów, ozdób i innych artefaktów wskazuje na epokę wcześniejszą, a to oznacza, że region był zamieszkany przez społeczność, o istnieniu której naukowcy dotychczas nie wiedzieli. Dotychczas znaleziono sarkofagi wysokiej jakości oraz liczne wykopane w ziemi jaskinie, zamknięte za pomocą wielkich kamiennych klinów i gliny. « powrót do artykułu

Cmentarze w starożytnych Pompejach były zarówno nekropoliami, jak i miejscami składowania odpadów. Doktorantka Allison Emmerson z University of Cincinnati przeprowadziła badania terenowe, dzięki którym wyjaśniono, czemu w i wokół grobowców znajdują się pryzmy śmieci, w tym zwęglone kości zabitych zwierząt, ceramika czy materiał budowlany. Odpadki leżą nawet w doskonale zachowanych grobowcach, które wyglądają jak w roku 79, ponieważ utrwaliła je cienka powłoka popiołu i lapille, materiału piroklastycznego wyrzucony podczas erupcji Wezuwiusza. Studium Amerykanki obala wcześniej obowiązujące teorie odnośnie do pompejańskich odpadów. Archeolodzy badający Pompeje w XIX w. zakładali, że grobowce wypełnione odpadkami i pokryte graffiti musiały popaść w ruinę i nie zostać odbudowane po wydarzeniu poprzedzającym pamiętny wybuch Wezuwiusza o niemal 2 dekady. W 62 r. miało bowiem miejsce silne trzęsienie ziemi. Zgodnie z przyjętym na wiele lat scenariuszem, groby uległy wtedy zniszczeniu, a mieszkańcy mieli na głowie o wiele pilniejsze sprawy niż ich restaurowanie. Dziewiętnastowieczni eksploratorzy i kontynuatorzy ich prac zgodnie zakładali, że wszystkiemu winne jest katastrofalne trzęsienie, ponieważ wydawało im się nie do pomyślenia, by ktoś mógł uważać nekropolię za dobre miejsce do składowania odpadów. W ciągu ostatniego 15-lecia pojawiały się jednak dowody, że Pompeje stanęły na nogi po trzęsieniu i w 79 r. przeżywały okres "drugiej młodości" jako ważne miasto w jednym z najbogatszych rejonów Cesarstwa Rzymskiego. Skoro tak, to skąd tyle śmieci na cmentarzach? Ludzie nie zaniechali przecież dbania o tereny pochówkowe w większym stopniu niż miało to miejsce w przypadku przestrzeni publicznej. Gdy w 2009 r. Emmerson rozpoczęła prace w Pompejach, zauważyła, że w odróżnieniu od dzisiejszych cmentarzy, które są położone raczej na uboczu, np. na terenach zielonych, tamtejsze groby znajdowały się wzdłuż arterii komunikacyjnych. Wiele wskazuje też na to, że podejście mieszkańców Pompejów do odpadów było zupełnie inne od naszego. Doktorantka natrafiła bowiem na pomieszczenie, w którym cysterna na wodę pitną i przeznaczoną do mycia znajdowała się między dwoma dołami gnilnymi. Oba były w całości wypełnione odpadkami w postaci porozbijanej ceramiki, zwierzęcych kości i resztek innych pokarmów, np. pestek winogron i pozostałości po drylowaniu oliwek. Archeolodzy stwierdzili, że śmiecie swobodnie rozsypywano na podłodze domostw, na ulicach (czasem do dużej wysokości, przez co tworzyły warstwy), na peryferiach oraz wzdłuż murów miejskich. Nie ma dowodów na to, by w Pompejach istniało jakieś centralne wysypisko. Niewykluczone więc, że ludzie żyli w bezpośredniej bliskości wytwarzanych przez siebie odpadków i uważali to za normę. Skoro mieszkańcy uciekali się do cmentarnej reklamy - w stylu "głosuj na mnie" lub "wkrótce odbędą się zawody sportowe" - to czemu nekropolie nie miałyby stanowić jednego z wielu miejsc składowania śmieci? Generalnie, kiedy obywatel Rzymu stawał ze śmiercią twarzą w twarz, bardziej skupiał się na wspomnieniach niż na życiu po życiu. Ludzie chcieli być zapamiętani, a sposobem na to był okazały grobowiec przy uczęszczanej trasie. Innymi słowy, o grobach i cmentarzach nie myślano w kontekście cichej kontemplacji. Grobowce były pokazami czy częścią codziennego życia [...], także jego brudu.

Archeolodzy z Uniwersytetów w Bristolu, Manchesterze i Oksfordzie twierdzą, że w nekropolii królów Macedonii w Werginie w północno-wschodniej Grecji nie pochowano przyrodniego brata Aleksandra Macedońskiego Filipa III Arridajosa (Arrhidaeusa), a ojca obu mężczyzn Filipa II. Grobowiec odkryto podczas wykopalisk Wielkiego Tumulusu w 1977 r. Znaleziono wtedy ceremonialne wyposażenie wojskowe, przedmioty z brązu, srebrną zastawę, złote wieńce, a także szczątki mężczyzny i kobiety. Mężczyznę pochowano w złotej trumnie w głównej komorze, a kobietę w mniejszej trumnie w pośledniejszej komorze. Obie osoby skremowano. W pobliżu zidentyfikowano pozostałości stosu pogrzebowego. Dr Jonathan Musgrave z Centrum Anatomii Porównawczej i Klinicznej Uniwersytetu Bristolskiego opowiada, że dowody z oględzin szczątków nie pokrywają się z relacjami historycznymi na temat życia, śmierci i pochówku Filipa III Arridajosa. Na męskiej czaszce widnieją ślady wygojonego złamania prawej kości policzkowej i wyraźna asymetria ściany prawej zatoki szczękowej. Wiadomo zaś, że Filip II stracił prawe oko podczas oblężenia Methoni w 355-354 r. p.n.e. Kolor i linie złamania kości sugerują, że ciało skremowano, gdy na kościach znajdowały się jeszcze tkanki, a nie po ich rozkładzie wskutek pochówku. Filipa III Arridajosa zamordowano jesienią 317 r. p.n.e. Niektórzy sugerują, że jego szczątki ekshumowano i ponownie pogrzebano 4-17 miesięcy później. Obecność stosu sugeruje jednak, że ciała skremowano w Werginie. Ponieważ wierzenia greckie nie zezwalały na kontakt z rozkładającym się ciałem, Arridajos nie mógł być ekshumowany, przeniesiony ani tym bardziej spalony potem "na świeżo". Źródła historyczne dotyczące śmierci i uwięzienia wskazywały, że brat przyrodni Aleksandra Macedońskiego został pochowany z żoną Eurydyką i jej matką Kynną. Jak jednak pamiętamy, w grobowcu znaleziono tylko dwa ciała. Szczątki kobiety należały do osoby w wieku 20-30 lat, podczas gdy Eurydyka powinna mieć w momencie śmierci nie więcej niż 19 lat.