Znajdź zawartość

W Muzeum Prado odkryto najstarszą znaną kopię Mony Lizy Leonarda da Vinci. Szacuje się, że powstała w tym samym czasie, co oryginał. Gdy mistrz malował swoją wersję, jeden z jego uczniów pracował nad kopią. Przedstawiciele muzeum przyznali, że przed konserwacją, w czasie której pod warstwami czarnej farby znaleziono coś niespodziewanego, nikt nie zdawał sobie sprawy z wartości obrazu. Na początku sądzono, że to replika namalowana po śmierci renesansowego artysty, tymczasem tak naprawdę powstawała u jego boku i pod jego nadzorem. Dzięki niej można stwierdzić, jak naprawdę wyglądała modelka. Przez stulecia na oryginale jej rysy uległy zatarciu. Powierzchnię portretu pokrył bowiem brud i popękany werniks, których w najbliższym czasie na pewno nie będzie się usuwać. Informując o przełomowym odkryciu na sympozjum zorganizowanym przed 2 tygodniami w londyńskiej National Gallery, konserwatorzy podkreślili, że osoba z kopii wyglądała bardziej świeżo i młodo (jakby miała dwadzieścia kilka lat). Choć sam portret był dobrze namalowany, czarne tło niszczyło cały efekt. Ponieważ wcześniej wydawało się, że kopię stworzono na dębinie, założono, że ma flamandzkie korzenie. Później okazało się, że to nie dąb, ale orzech, często używany przez włoskich malarzy (oryginalną Monę Lizę namalowano na brzezinie). Oryginał i kopia z Prado mają podobne wymiary. Wynoszą one, odpowiednio, 77x53 cm oraz 76x57 cm. Na londyńskiej konferencji konserwatorzy ujawnili, że ciemne tło było późniejszym dodatkiem. Pokazali zdjęcie portretu po usunięciu 90% czarnej farby. Toskański krajobraz zdecydowanie zmienił wygląd kobiety. Miguel Falomir, kurator malarstwa włoskiego w Muzeum Prado, powiedział na konferencji prasowej, że Leonarda da Vinci i kopistę musiały łączyć silne więzi. Kopia powstawała w warsztacie mistrza. Oryginał i kopia stały zapewne obok siebie i razem "ewoluowały". Są identyczne, ale mistrz nie ingerował w proces kopiowania. Możliwe, że uczeń spotkał modelkę, a nawet widział, jak pozowała mistrzowi. Jeszcze w lutym odnowiona kopia zostanie wystawiona w Prado, a w marcu trafi do Luwru.

Wg najnowszej ekspertyzy historyków sztuki, uznawany dotąd za kopię obrazu Rafaela portret kobiety jest najprawdopodobniej oryginałem. Choć w latach 70. sklasyfikowano go jako niemal bezwartościowy i zesłano na wygnanie w piwnicach pałacu w Sassuolo w pobliżu Modeny, naprawdę jest wart ok. 30 mln euro. Specjaliści sądzą, że mamy do czynienia z pierwszym szkicem renesansowego mistrza, który miał stanowić część większego dzieła, a mianowicie wiszącego w madryckim muzeum Prado Madonna della Perla z ok. 1518 r. Zaprojektował go Rafael, ale prace dokończył uczeń malarza Giulio Romano. Mario Scalini, okręgowy dyrektor ds. sztuki w Modenie i okolicach, sporządził od czasu swojego powołania na to stanowisko spis ponad 20 tys. obrazów z magazynów pałacu w Sassuolo. Wtedy też natknął się na dzieło w bogato zdobionej XVII-wiecznej ramie. Scaliniego zastanowiło, czemu ktoś oprawił kopię w cenną pozłacaną ramę. Najwyraźniej ten, kto wybierał ramę, znał prawdziwego autora dzieła i realną wartość obrazu. Co więcej, spis sprzed kilkuset lat wskazywał, że we włoskiej kolekcji znajdował się portret kobiety pędzla Rafaela. W dokumentach nie znaleziono zaś adnotacji, by dzieło zostało potem sprzedane bądź przewiezione, dlatego po odkurzeniu obraz wysyłano do badania we florenckim laboratorium Art-Test. Tamtejsza specjalistka Anna Pelagotti wyjawiła, że analiza w podczerwieni pokazała, iż pod spodem znajdują się 3 warstwy. Oznacza to wstępne projektowanie. Wszystko wyglądało bardziej rafaelowsko niż można to sobie wyobrazić. Rękę mistrza widać było w drobnych szczegółach szkicu. Scalini ma nadzieję, że podczas majowej podróży służbowej do Madrytu uda mu się namówić dyrekcję madryckiego muzeum do wypożyczenia madonny. Wtedy włoscy historycy sztuki mogliby porównać obie prace. Pelagotti podkreśla, że na prośbę Scaliniego prowadzono nieinwazyjne testy, takie jak badanie fragmentów farby. Inni eksperci zaznaczają jednak, że chemiczne analizy nie mogą ujawnić autorstwa, a jedynie pomagają w ustaleniu, że obraz powstał w danym okresie, w tym wypadku w renesansie. Badaniem mierzącego 30 na 40 cm portretu zajmowała się m.in. Lisa Venerosi Pesciolini, jedna z najsławniejszych włoskich konserwatorek sztuki.

Eksperci z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego (UCSD) stworzyli oprogramowanie komputerowe, które pozwala wykonać kopię klucza na podstawie jego fotografii. Stworzyliśmy program do kopiowania kluczy po to, by pokazać ludziom, że nie są one bezpieczne - mówi profesor Stefan Savage, opiekunem grupy studentów, którzy napisali program "Sneakey". Kopiowanie kluczy na podstawie zdjęcia jest możliwe dzięki olbrzymiemu postępowi w fotografii cyfrowej i optyce. Podczas pokazu naukowcy wykonali zdjęcie kluczy za pomocą aparatu wbudowanego w telefon komórkowy. Na jego podstawie byli w stanie zrobić dokładną kopię kluczy. Inne ze zdjęć wykonano teleobiektywem z dachu budynku. Fotografowano klucze leżące na stoliku w odległości 60 metrów. Profesor Savage mówi, że praca jego studentów zapewne zaskoczy ślusarzy i producentów zamków. Co prawda nie od dzisiaj wiadomo, że niektórzy wysokiej klasy specjaliści potrafią wykonać kopię klucza z jego zdjęcia. Jednak dopiero odpowiednie oprogramowanie i postęp w fotografii cyfrowej sprawiły, że ktoś, kto nie ma dużego doświadczenia w kopiowaniu kluczy może je wykonać równie łatwo, jakby miał oryginał w ręku. Zdaniem profesora, większość osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że fotografia może pomóc włamywaczom. Zauważa on, że w fotograficznych serwisach społecznościowych, takich jak Flickr, znajdziemy wiele zdjęć kluczy. Podczas gdy np. numery kart kredytowych czy dane na prawie jazdy są zaciemniane przez użytkowników, którzy umieszczają ich zdjęcia w Internecie, to nie zdają sobie oni sprawy z tego, że to samo powinni robić z kluczami - mówi Savage. Większość drzwi do amerykańskich domów ma wmontowane zamki, do których klucze mają 5-6 nacięć. Oprogramowanie z UCSD przetwarza fotografie kluczy i mierzy głębokość nacięć. Radzi sobie z tym zadaniem praktycznie bez względu na to, pod jakim kątem wykonano zdjęcie. Informacja o głębokości nacięć, skojarzona z danymi dotyczącymi producenta i typu klucza wystarczy, by wykonać jego kopię. Największym wyzwaniem było sprawienie, by program działał niezależnie od tego, pod jakim kątem zostało wykonane zdjęcie kluczy. Jednak udało się to osiągnąć i jest on na tyle prosty, że jedyne co musi zrobić operator komputera, jest wskazanie na fotografii klucza kilku punktów referencyjnych, od których oprogramowanie rozpocznie obliczenia. Naukowcy nie udostępnili swojego oprogramowania, ostrzegają jednak, że każdy, kto zna program MatLab i wie, w jaki sposób działają komputerowe systemy rozpoznawania przedmiotów, może samodzielnie stworzyć swój program do kopiowania kluczy.

William Hakvaag, dyrektor muzeum wojny z północnej Norwegii, twierdzi, że znalazł rysunki autorstwa Adolfa Hitlera, które powstały w czasie drugiej wojny światowej. Były one ponoć ukryte w obrazie podpisanym A. Hitler, zakupionym przez Skandynawa na aukcji w Niemczech. Znalazły się wśród nich kolorowe szkice postaci z Królewny Śnieżki Disneya z 1937 roku (z sygnaturą A.H.) oraz niepodpisany rysunek Pinokia, narysowany na podstawie bajki tej samej wytwórni z 1940 r. Chociaż nie ma dowodów na to, że muzealnik natrafił na dzieła führera, wiadomo, że przywódca III Rzeszy dysponował własną kopią Królewny Śnieżki i że oglądał ją wielokrotnie w prywatnej sali kinowej. Hakvaag jest całkowicie przekonany, że ma rację. Wykonał kilka testów, które wykazały, że rysunki powstały mniej więcej w rok po wybuchu wojny. Uważa też, że gdyby ktoś przeprowadzał fałszerstwo, nie chowałby szkiców z tyłu obrazu, gdzie z dużym prawdopodobieństwem nikt by ich nigdy nie znalazł. Zależałoby mu za to na uzyskaniu możliwie największego rozgłosu. Dyrektor muzeum podkreśla też, że sygnatury ze wszystkich dzieł pasują do znanych próbek pisma Hitlera. Mało się o tym mówi, ale przed dojściem do władzy w 1933 roku Hitler próbował swych sił jako artysta. Rysunki można obejrzeć na witrynie internetowej Telegraph.

Najnowsze badania genetyczne wskazują, że nasz sukces ewolucyjny był, przynajmniej częściowo, zależny od zdolności trawienia pokarmów zawierających skrobię, np. ziemniaków. W porównaniu do innych naczelnych, u ludzi występuje więcej kopii genów niezbędnych do rozkładania bogatej w kalorie skrobi – donoszą naukowcy na łamach artykułu opublikowanego w piśmie Nature Genetics. Wg antropologów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Cruz, te dodatkowe kalorie mogły się okazać metodą na wykarmienie większego mózgu człowieka. Wcześniej przypuszczano, że pokarmem, który wypromował nasz gatunek, było mięso. Członkowie zespołu doktora Daniela Dominy'ego twierdzą jednak, że to niemożliwe. Jeśli nawet przyjrzymy się współczesnym grupom zbieraczy, mięso stanowi niewielką część diety. [...] Trudno więc sobie wyobrazić, by 2 do 4 mln lat temu istoty o niewielkim mózgu, które dopiero stanęły na dwóch nogach, mogły skutecznie, nawet żywiąc się odpadkami, zdobyć mięso. Amerykanie odkryli za to, że ludzie zostali przez naturę wyposażeni w dodatkową kopię genu AMY1. Odpowiada on za produkcję enzymu śliny, amylazy. Ona zaś odgrywa ważną rolę w trawieniu skrobi. Zespół przyglądał się grupom ludzi, którzy przestrzegali różnych diet. Stwierdzili, że ci z grup spożywających dużo skrobi, mieli więcej kopii genu AMY1 niż przedstawiciele grup konsumujących mniej tego wielocukru. Jakuci, którzy tradycyjnie jedzą dużo ryb, mieli np. mniej kopii genu niż Japończycy, których menu uwzględnia skrobię, m.in. w postaci ryżu. Naukowcy przypuszczają, że hominidy zaczęły poszukiwać nowych rodzajów pożywienia. Nie wystarczały im zjadane przez naczelne dojrzałe owoce. To wtedy natrafiły na cebule i bulwy, zawierające substancje zapasowe, głównie skrobię. Wcześniej w tym roku badacze odkryli, że u zwierząt żywiących się bulwami tkanka tłuszczowa ma podobny skład chemiczny do tej znajdowanej w ludzkich skamielinach. Dr Dominy podkreśla, że kiedy człowiek nauczył się obchodzić z ogniem, mógł ugotować produkty skrobiowe, co ułatwiało ich jedzenie. W tym samym czasie powstała dodatkowa kopia genu AMY1. Dzięki temu wzrosła liczebność populacji i można było opanować nowe terytoria.