Znajdź zawartość

Skwalamina, związek występujący naturalnie u koleni, może być bezpieczną i skuteczną bronią przeciw ludzkim wirusom. Działa na szerokie ich spektrum, od wywołujących dengę czy żółtą febrę wirusów z rodziny Flaviviridae poczynając, a na wirusach zapalenia wątroby typu A, B i C kończąc. Skwalamina przeszła testy kliniczne jako środek stosowany w terapii onkologicznej (jest bowiem inhibitorem proliferacji i migracji komórek śródbłonka, hamuje też angiogenezę, czyli powstawanie naczyń zaopatrujących nowotwór w krew) oraz w różnych chorobach oka, np. zwyrodnieniu plamki żółtej czy retinopatii cukrzycowej. Naukowcy znają już jej właściwości, dlatego mogłaby być stosunkowo szybko przebadana jako nowa klasa czynników przeciwwirusowych. Zarówno w eksperymentach laboratoryjnych, jak i na zwierzętach zademonstrowano jej skuteczność w odniesieniu do flawiwirusów czy HAV, HBV i HCV. Stwierdzenie, że skwalamina oddziałuje na szerokie spektrum wirusów, jest bardzo ekscytujące, zwłaszcza że z toczących się obecnie studiów tyle wiemy o jej zachowaniu u ludzi – cieszy się dr Michael Zasloff z Centrum Medycznego Georgetown University. Badania Amerykanów pozwalają odpowiedzieć na pytanie, jak rekiny i minogi z ich prymitywnymi układami odpornościowymi radzą sobie z różnymi wirusami. Zasloff sądzi, że zawdzięczają to właśnie skwalaminie i spokrewnionym z nią związkom. Skwalamina wydaje się zabezpieczać przed wirusami atakującymi wątrobę i tkanki krwi, a inne podobne substancje, o których wiemy, że występują u rekinów, chronią prawdopodobnie przed wirusowymi zakażeniami dróg oddechowych. Badacz ma nadzieję, że uda się wykorzystać opisane związki do leczenia ludzi. To byłaby rewolucja. Podczas gdy istnieje wiele czynników antybakteryjnych, by pomóc swoim pacjentom, lekarze dysponują zaledwie kilkoma lekami przeciwwirusowymi. W dodatku niewiele z nich wykazuje szerokie spektrum działania. Zasloff odkrył skwalaminę w 1993 r., kiedy był profesorem pediatrii i genetyki na Uniwersytecie Pensylwanii. Szukał wtedy nowych środków przeciwbakteryjnych. Podczas eksperymentów szybko zorientował się, że skwalamina ma właściwości, które można wykorzystać w leczeniu chorób nowotworowych czy oczu. Od 1995 r. skwalamina jest syntetyzowana w laboratorium, dzięki czemu nie wykorzystuje się naturalnych tkanek koleni. Amerykanin ustalił, że cząsteczka skwalaminy przypomina cholesterol i ma dodatni ładunek netto. Gdy dostaje się do komórek (a może wejść tylko do niektórych: komórek naczyń oraz wątroby), usuwa białka o ładunku dodatnim z ujemnie naładowanej wewnętrznej błony komórkowej. Niektóre z przemieszczonych białek są wykorzystywane przez wirusy do namnażania. Bez nich wirus pozostaje nieczynny, a zawierająca go komórka ulega zniszczeniu. Zasloff podkreśla, że skwalamina wydaje się dostosowywać czasowanie swojej aktywności do cykli wirusów. Ustanawia wirusooporność tkanek i narządów w czasie identycznym do czasu zamknięcia się cyklu wirusa. Szybko zahamowuje namnażanie, oczyszczając organizm z wirusów w ciągu zaledwie kilku godzin. Akademicy podkreślają, że nie należy się obawiać, że z czasem wirusy wykształcą oporność, ponieważ skwalamina nie obiera na cel określonych białek patogenów, ale zmniejsza receptywność komórek docelowych. Podczas testów na hodowlach komórkowych skwalamina hamowała zakażenie komórek ludzkich naczyń wirusem dengi oraz komórek ludzkiej wątroby wirusami HAV, HBV i HCV. W badaniach na zwierzętach za pomocą skwalaminy kontrolowano m.in. infekcję żółtą febrą, wirusem wschodniego końskiego zapalenia mózgu i mysim wirusem cytomegalii.