Znajdź zawartość

Wśród psychologów od dziesięcioleci uznawana jest teoria, że studiowanie określonej informacji w różnych sytuacjach skutkuje lepszym zapamiętaniem. Inaczej mówiąc, kiedy na przykład uczymy się imion kolejnych królów Polski: raz powtarzając je w bibliotece, raz w kawiarni, innym razem w domu - lepiej je zapamiętujemy i łatwiej je sobie przypominamy. Uzasadnieniem było domniemanie, że powiązanie informacji z różnymi kontekstami daje umysłowi więcej „punktów zaczepienia". Uczeni z kilku amerykańskich i chińskich uniwersytetów postanowili rzucić wyzwanie tej teorii i sprawdzić jej prawdziwość. Od dawna do badań nad działaniem naszej pamięci używano funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) pozwalającego w czasie rzeczywistym obserwować aktywność całego mózgu. Russel Poldrack, dyrektor Imaging Research Center (IRC) na University of Texas, zastosował udoskonaloną wersję tej techniki, pozwalającą znacznie głębiej zajrzeć w funkcjonowanie mózgu i zrozumieć powiązanie pomiędzy mózgiem a umysłem. W eksperymentach, przeprowadzonych na pekińskim uniwersytecie demonstrowano badanym osobom zestawy zdjęć lub słów w różnych kolejnościach i proszono ich o przypomnienie sobie po upływie trzydziestu minut do godziny. Cały proces zapamiętywania i przypominania obserwowano przy pomocy fMRI. W oparciu o teorię „różnorodności kodowania" uczeni sądzili, że efekty zapamiętywania będą lepsze, kiedy podczas kolejnych odsłon mózg osób badanych będzie pobudzany na różne sposoby. Zamiast tego, ku zdziwieniu autorów studium, okazało się, że zapamiętywanie jest lepsze wtedy, kiedy podczas kolejnych odsłon nauki struktury mózgu wykazują podobny wzór aktywności. Gui Xue, współautor badań zastrzega, że nie oznacza to obalenia starej teorii. Zbliżone schematy aktywności mózgu mogą być bowiem wyzwolone w różnych sytuacjach przez nawet niewielkie bodźce: dźwięk, zapach, wspomnienie, podobna fantazja na jawie, itp. Oznacza to jednak, że teoria „różnorodności kodowania" nie opisuje w pełni pracy mózgu podczas zapamiętywania. Przed naukowcami staje zadanie pogodzenia wyników dawnych i obecnych badań i zrozumienia, jak przekładają się one na funkcjonowanie naszej pamięci. Autorami studium są Russel Poldrack i Jeanette Mumford (University of Texas, Austin); Gui Xue (University of Southern California oraz Beijing Normal University); Qi Dong (Beijing Normal University); Zhong-Lin Lu (University of Southern California); Chuansheng Chen (University of California, Irvine).

Najnowsze badania pomagają lepiej zrozumieć funkcjonowanie naszych umysłów. Do utrwalania nowej wiedzy potrzebne są nam marzenia senne, przewidywanie przyszłości angażuje pamięć, na starość nasz mózg może mieć kłopoty z rozróżnianiem wydarzeń przeszłych od obecnych - To najciekawsze doniesienia ze 118. dorocznej konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (American Psychological Association). Znaczenie snu, a zwłaszcza fazy REM (intensywnych marzeń sennych) dla poprawnego funkcjonowania umysłu jest bardzo dobrze udokumentowane. Eksperymenty Sary C. Mednick (doktor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego) pokazują jak istotne są marzenia senne dla naszej pamięci. Badane osoby z samego rana poddano testowi skojarzeń (do trzech podanych wyrazów mieli dopasować czwarte słowo). Potem test, z tymi samymi zadaniami powtórzono po południu, ale podzielono badanych na trzy grupy: pierwsza odpoczywała, druga zdrzemnęła się, ale bez fazy REM, trzecia zażyła pełnego snu, łącznie z fazą marzeń sennych. U pierwszych dwóch grup wyniki powtórzonego testu były identyczne i takie same, jak podczas porannej sesji. U grupy trzeciej zaobserwowano poprawienie wyników o 40%. Wniosek: marzenia senne są istotne dla poprawnego funkcjonowania pamięci. Badaniem funkcjonowania mózgu podczas przewidywania przyszłości oraz wyobrażeń zajmował się Daniel L. Schacter, wykładowca Uniwersytetu Harvardzkiego. Przy pomocy metod obrazowania mózgu sprawdzano aktywność poszczególnych jego obszarów podczas antycypowania przyszłości. Okazało się, że środkowy płat skroniowy, tradycyjnie wiązany z funkcjonowaniem pamięci, aktywizował się w taki sam sposób podczas myślenia o czasie przyszłym. Wynik ma zdaniem autorów badania duży wpływ na sposób pojmowania pamięci. Przewidywanie przyszłości wiązałoby się zatem z przywoływaniem i rekombinacją zawartości pamięci. Studium Micheli Gallagher, wykładowczyni neurologii z Uniwersytetu Johna Hopkinsa rzuca nowe światło na zaburzenia pamięci związane ze starzeniem. Przeprowadzając badania na starzejących się szczurach, oraz osobach z łagodnymi pamięciowymi zaburzeniami poznawczymi (przy pomocy obrazowania pracy mózgu) odkryła on szczególną aktywność pewnej grupy neuronów środkowego płata skroniowego (w rejonie hipokampu). Normalnie odpowiedzialne one są za kodowanie nowych informacji, ale u osób starszych, z łagodnymi zaburzeniami pamięci nie pracują prawidłowo. Zdaniem uczonej, mózgi tych osób mają kłopot z odróżnianiem zdarzeń przeszłych od aktualnych. Odkrycie to, jej zdaniem, daje nadzieję na nowe sposoby leczenia chorób neurodegeneracyjnych.