Znajdź zawartość

Ze względu na zawartość słodu jęczmiennego chorzy z celiakią (nietolerancją glutenu) nie mogą pić zwykłego piwa. Choć oferta piw niskoglutenowych wydawała się interesująca, najnowsze badania wykazały, że w niektórych nadal występuje wystarczająca ilość hordeiny, czyli glikoproteiny, która wraz z gliadyną stanowi gluten jęczmienia, by wywołać objawy choroby (Journal of Proteome Research). Australijscy naukowcy przetestowali 60 marek piwa. W zwykłym piwie wykryli przewidywalnie wysokie stężenia hordeiny. Trzeba też przyznać, że 8 piw bezglutenowych - produkowanych z sorgo, gryki, ryżu, kukurydzy czy prosa - rzeczywiście nie zawierało glutenu. Gorzej się sprawy miały z alkoholami opatrzonymi naklejką "niskoglutenowe". Okazało się bowiem, że w 2 występują ilości hordeiny porównywalne do stężeń odnotowanych w piwach niemodyfikowanych. Dotąd nie było w środowisku naukowym zgody co do tego, czy podczas procesu warzenia gluten w ogóle przenika do napoju. Zespół dr Michelle L. Colgrave z CSIRO posłużył się więc czułym sprzętem, który miał raz na zawsze rozstrzygnąć ten spór. Piwa badano pod kątem obecności/stężenia 4 rodzajów hordeiny i aweniny - białka glutenowego owsa. Naukowcy z antypodów posłużyli się tandemową spektrometrią masową i dzięki temu mogli określić strukturę analizowanych substancji, w tym wypadku białek prolaminowych mąki jęczmiennej, brzeczki i gotowego piwa (białka prolaminowe tworzą wraz gluteninami gluten). W spektrum mąki zidentyfikowano 39 prolamin: 3 wcześniej scharakteryzowane, 8 znanych wyłącznie z baz danych sekwencji EST (Expressed Sequence Tag), czyli znaczników pochodzących z genów jęczmienia, 19 przewidywanych na postawie genomu oraz 9 dodatkowych. Badania brzeczki i piwa dały takie same rezultaty. Wniosek: gluten bezsprzecznie występuje w uwarzonym napoju. Następnie za pomocą spektrometrii masowej MRM (Multiple Reaction Monitoring) analizowano zawartość hordeiny w zestawie piw jęczmiennych z różnych krajów. Porównano je z piwami niskoglutenowymi, które produkowano z ziarna jęczmienia modyfikowanego genetycznie w taki sposób, by nie gromadziła się w nim albo B-hordeina (Risø 56) albo C-hordeina (Risø 1508). W tych ostatnich nie wykryto nietkniętej C-hordeiny, mimo że jej fragmenty występowały w brzeczce. W reklamowanych jako bezpieczne piwach niejęczmiennych rzeczywiście nie stwierdzono hordeiny.

Osoby z celiakią są szczególnie narażone na osteoporozę, ponieważ ich układ odpornościowy atakuje tkankę kostną (New England Journal of Medicine). O tym, że z celiakią, zwaną też chorobą trzewną, wiąże się ryzyko przedwczesnej osteoporozy, wiedziano już od jakiegoś czasu. Dotąd tłumaczono to zaburzeniami wchłaniania wapnia bądź witaminy D. Naukowcy z Uniwersytetu w Edynburgu wykazali jednak, że organizmy chorych wytwarzają przeciwciała atakujące osteoprotegerynę (OPG) - białko pełniące rolę inhibitora resorpcji kości. Należy ono do rodziny receptorów czynników martwicy nowotworów. Jego niedobór prowadzi do osteoporozy, a nadmiar do osteopetrozy. Dzięki studium Szkotów wyjaśniło się, czemu pacjenci z celiakią nie reagują na leczenie Ca i witaminą D. U 20% badanych osób stwierdzono obecność zaburzających działanie OPG przeciwciał. To duży krok naprzód. Nie tylko odkryliśmy, czemu w celiakii występuje osteoporoza, ale zauważyliśmy też, iż bardzo dobrze reaguje ona na leki zapobiegające usuwaniu tkanki kostnej. Testy na przeciwciała mogą wiele zmienić w życiu chorych, alarmując nas, że istnieje ryzyko osteoporozy i pomagając dla nich znaleźć właściwą formę leczenia – podsumowuje szef projektu badawczego, prof. Stuart Ralston z Instytutu Genetyki i Medycyny Molekularnej.

U osób z celiakią występuje zwiększone ryzyko zachorowania na gruźlicę. Celiakia, czyli choroba trzewna, jest wywoływana przez nietolerancję glutenu. W Polsce choruje na nią jedno na 15 tys. dzieci. Nieżyt żołądkowo-jelitowy oraz zanik kosmków jelitowych są skutkami dostarczania organizmowi glutenu. Glutenem nazywa się łącznie kilka (4) rozpuszczalnych w alkoholu frakcji białek. Należą do nich gliadyna z pszenicy, sekalina znajdująca się w życie, hordeina z jęczmienia, a także owsiana awenina. Szwedzcy naukowcy prześledzili dokumentację szpitalną z lat 1964-2003 i odkryli, że pacjenci z celiakią z większym prawdopodobieństwem zapadali na gruźlicę. Celiakia jest związana z gruźlicą — twierdzi dr Jonas Ludvigsson ze szpitala Orebro University. Ryzyko wystąpienia gruźlicy u pacjentów z chorobą trzewną jest 3-4 razy wyższe, co więcej, jest widoczne nawet po uwzględnieniu wieku i płci — dodaje Ludvigsson w artykule opublikowanym na łamach magazynu Thorax. Zespół Ludvigssona postanowił także zbadać odwrotną zależność: czy osoby z gruźlicą mają większą szansę na zachorowanie na celiakię. Okazało się, że uprzednie stwierdzenie gruźlicy podwaja ryzyko wystąpienia choroby trzewnej. Gruźlicę leczy się antybiotykami, jedyną szansą dla chorych na celiakię jest zaś rygorystyczne przestrzeganie diety bezglutenowej. Naukowcy sugerują, że brakującym elementem, który łączy obie choroby, jest witamina D. Z powodu zaburzonego wchłaniania z jelit, a także wspomnianej wyżej diety osoby z celiakią cierpią na jej niedobory. Zbyt mała ilość witaminy D, która wpływa na reakcję układu odpornościowego, zwiększa natomiast podatność na gruźlicę.