Znajdź zawartość

Badaczka z Uniwersytetu Kalifornijskiego opracowała technikę pozwalającą na przekształcenie niemal dowolnych komórek pobranych z ciała dorosłego człowieka do postaci zdolnej do przekształcania się w plemniki lub komórki jajowe. Niezwykłe komórki uzyskano dzięki tzw. indukowanym komórkom pluripotentnym (ang. induced pluripotent stem cells - iPS), podobnym pod względem właściwości do embrionalnych komórek macierzystych, lecz uzyskiwanym z komórek ciała dorosłego człowieka. Dzięki hodowli w roztworze specjalnie dobranych czynników wzrostu udało się przekształcić je do postaci, z której mogą się one rozwijać w tzw. gamety, czyli komórki jajowe lub plemniki. Wcześniejsze badania wykazały, że możliwe jest uzyskanie gamet z embrionalnych komórek macierzystych, lecz dotychczas nikt nie zaprezentował sposobu na wykorzystanie do tego celu iPS. Przełomu dokonał zespół kierowany przez Amander Clark, badaczkę z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Niestety, przeprowadzone studium doprowadziło do odkrycia kilku niepokojących zjawisk. Najważniejszym z nich jest stosunkowo wysoka częstotliwość zaburzeń budowy i liczebności chromosomów, mogące prowadzić do powstawania wad rozwojowych u zarodków uzyskiwanych tą metodą. Pewnym pocieszeniem może być fakt, że część spośród wykrytych wad można wytłumaczyć niedoskonałością metod, dzięki którym uzyskano badane przez panią Clark komórki. Nie ma jednak pewności, czy zastosowanie nowoczesniejszych technik pozwoliłoby na zmniejszenie częstotliwości uszkodzeń. Metoda opracowana przez panią Clark może już niedługo zostać wykorzystana do wytwarzania na masową skalę komórek rozrodczych, co ułatwi prowadzenie badań nad procesem rozrodu oraz bezpłodnością. W nieco dalszej przyszłości, gdy uda się obniżyć częstotliwość mutacji pojawiających się podczas tego procesu, może ona także pozwolić na udoskonalenie stosowanych obecnie metod wspomagania rozrodu.

Nowa metoda usuwania częstej przyczyny męskiej niepłodności pozwala na znaczne zwiększenie prawdopodobieństwa skutecznego zapłodnienia - informują amerykańscy lekarze. Co więcej, proponowana przez nich technika pozwala na zmniejszenie inwazyjności zabiegu oraz groźby ewentualnych powikłań. Jak donoszą badacze, żylaki powrózka nasiennego, czyli patologiczne poszerzenie żył wychodzących z moszny, zdarzają się aż u 10-15% zdrowych (oczywiście, nie licząc tej zmiany) mężczyzn. Konsekwencją zmiany jest często niepłodność lub poważne obniżenie jakości nasienia. Nie jest obecnie znany dokładny mechanizm pogorszenia zdolności do rozrodu, lecz badania wykazują, że przyczyną może być nadmierny przepływ krwi, powodujący niekorzystny dla plemników wzrost temperatury w obrębie moszny. Praktyka kliniczna pokazuje, że usunięcie żylaków znacznie zwiększa prawdopobieństwo powodzenia rozrodu, lecz zabieg ten jest obarczony wadami. Część z nich niwelowana jest przez zastosowanie nowej techniki chirurgicznej, testowanej obecnie przez badaczy z Tufts University School of Medicine. Jak donoszą autorzy, metoda przynosi bardzo obiecujące rezultaty. Dotychczas najczęściej stosowaną metodą usuwania przykrego schorzenia była "tradycyjna" operacja. Zamiast niej, Amerykanie proponują przeprowadzenie prostego zabiegu o minimalnej inwazyjności, polegającego na zamknięciu (embolizacji) wadliwego naczynia z użyciem cewnika. Zastosowanie nowej techniki zakończyło się sukcesem aż u 226 spośród 228 leczonych pacjentów. Embolizacja żyły, prosty zabieg z użyciem cewnika wsuwanego przez pachwinę, może znacznie poprawić żywotność plemników u niepłodnych mężczyzn, tłumaczy istotę zabiegu dr Sebastian Flacke, lekarz biorący udział w badaniach. Dzięki poprawie funkcji plemników, ponad jedna czwarta zdrowych partnerek naszych pacjentów mogła zajść w ciążę. Zabieg przeprowadzany jest pod nadzorem radiologa. Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie w pachwinie, przez które wsuwany jest cewnik. Dzięki prześwietlaniu ciała niewielką dawką promieni Rentgena, możliwa jest stała obserwacja położenia narzędzia i dotarcie do uszkodzonego naczynia. Po usunięciu zmiany i wycofaniu urządzenia z ciała pacjenta nacięcie jest zaszywane. Lekarze informują, że czas rekonwalescencji jest minimalny, a większość pacjentów jest w stanie wrócić do normalnych zajęć już na drugi dzień. Aby potwierdzić skuteczność nowej techniki, badacze śledzili los 228 pacjentów w wieku 18-50 lat. Partnerki wszystkich panów były zdrowe i zdolne do rozrodu, a jedyną przyczyną niepowodzeń była wada anatomiczna u mężczyzn. Wyniki badania pokazują, że po przeprowadzeniu zabiegu jakość nasienia, rozumiana tutaj jako żywotność plemników, znacznie poprawiła się. Co więcej, czterdziestu pięciu panów doczekało się upragnionej wiadomości o ciąży partnerki. Na razie nie wiadomo, czy, i jeśli tak, to za jaki czas, będzie możliwe wykonanie podobnego zabiegu w Polsce.

Grupa współpracujących ze sobą kanadyjskich i francuskich naukowców informuje o dokonaniu ważnego odkrycia dotyczącego kobiecej fizjologii. Badaczom udało się ustalić genetyczne podłoże procesu owulacji. Odkrycie jest efektem kooperacji pomiędzy ekspertami z Uniwersytetu w Montrealu oraz Uniwersytetu im. Ludwika Pasteura w Strasburgu. Ustalili oni, że za proces jajeczkowania jest odpowiedzialny gen Lrh1. Jak tłumaczy pracujący dla kanadyjskiej uczelni dr Bruce D. Murphy, Lrh1 jest kluczowy dla regulacji owulacji. Dotychczas jego udział w kobiecej płodności nie był jasny, lecz odkryliśmy, że gen reguluje liczne mechanizmy związane z owulacją, które mogą wpływać na proces zapłodnienia. Aby zbadać rolę genu, badacze skorzystali z bardzo popularnej metody - zastosowali model zwierzęcy. Na potrzeby eksperymentu przygotowano genetycznie zmodyfikowane myszy, w których gen Lrh1 był wybiórczo blokowany w jajniku. Zauważono, że jego inaktywacja skutecznie powstrzymuje jajeczkowanie. Dr Murphy uważa, że zdobytą wiedzę można zastosować w celu kontroli urodzeń - "wyłączenie" genu mogłoby skutecznie zablokować uwalnianie komórki jajowej z jajnika, co pozwoliłoby na zapobieganie ciąży. Co ważne, wiele wskazuje na to, że tak zaprojektowana metoda antykoncepcji byłaby pozbawiona większości efektów ubocznych związanych ze stosowaniem obecnych pigułek opartych o hormony steroidowe. Działanie tych ostatnich wykracza często daleko poza wpływ na kobiecy układ rozrodczy. Naukowiec proponuje także manipulowanie aktywnością Lrh1 w dokładnie odwrotnym celu. Jego zdaniem aktywacja genu mogłaby ułatwić wielu parom spełnienie marzenia o własnym dziecku. Jest to niezwykle istotne, gdyż niepowodzenia rozrodu dotykają aż piętnastu procent par w krajach rozwiniętych. Być może odpowiednia stymulacja owulacji na poziomie pojedynczych genów przyniosłaby rozwiązanie tego problemu. Wyniki badań międzynarodowego zespołu publikuje czasopismo Genes & Development.