Znajdź zawartość

Wygląd Mona Lizy Leonarda da Vinci od lat fascynuje i zastanawia nie tylko miłośników sztuki, ale i lekarzy z całego świata. Zwracają oni uwagę m.in. na charakterystyczne zabarwienie skóry renesansowej modelki czy grubość jej szyi. Jeszcze niedawno, bo we wrześniu zeszłego roku, powołując się na zażółcenie cery, wole, brak brwi i asymetryczny uśmiech, który miałby być przejawem osłabienia mięśni i opóźnienia psychoruchowego, Mandeep Mehra i Hilary Campbell twierdzili, że Lisa Gherardini cierpiała na ciężką niedoczynność tarczycy. Dr Michael Yafi, endokrynolog pediatryczny z Uniwersytetu Teksańskiego w Houston, nie zgadza się jednak z tą opinią. Czułem się osobiście odpowiedzialny za obronę Mona Lizy [...]. W ciągu kilku ubiegłych stuleci inspirowała ona tysiące ludzi. Nie mogłem pozwolić, by opinia publiczna sądziła, że miała niedoczynność tarczycy, kiedy wg mnie, cechowała ją eutyreoza, czyli prawidłowa funkcja hormonalna tarczycy. Zdecydowałem się więc wydać jej świeżą XXI-wieczną opinię medyczną. W opinii opublikowanej na łamach Hormones-International Journal of Endocrinology and Metabolism Yafi dowodzi, że historia sztuki dysponuje bogatą dokumentacją chorób tarczycy i że wygląd Mona Lizy nie pasuje do innych niezliczonych wizerunków wola. Artyści często przedstawiają to, co widzą w społeczeństwie. Rzeźby ze starożytnych cywilizacji andyjskiej i egipskiej oddawały wole endemiczne, związane z lokalnym niedoborem jodu w środowisku [...]. Sztuka starożytnych Greków także prezentuje ten objaw. Podobnie jak wiele dzieł poetyckich, w tym utworów Szekspira. Gdyby Gherardini [rzeczywiście] miała wole wywołane niedoborem jodu [w rodzimej Toskanii], byłoby ono poważniejsze i silniej wyrażone w obrazie [...]; artysta tej klasy, co da Vinci nie miałby problemu z właściwym przedstawieniem symptomu. Yafi dodaje też, że da Vinci często przedstawiał kobiety bez brwi, nie można więc tego przypisywać właśnie niedoczynności tarczycy. Ponadto zażółcenie skóry rozwija się po długim okresie choroby. Długofalowa niedoczynność tarczycy wywołuje z kolei zaburzenia płodności, tymczasem Gherardini urodziła pięcioro dzieci (jedno na parę miesięcy przed zostaniem modelką renesansowego mistrza). Przebarwienie można po prostu przypisać wiekowi dzieła sztuki, a także werniksowi zastosowanemu przez malarza. Poza tym obraz został skradziony i był ukrywany przez prawie 3 lata. Dodatkowo w akcie sabotażu polano go kiedyś kwasem. Koniec końców Yafi kwestionuje przypisanie asymetrycznego uśmiechy Lizy osłabieniu mięśni. Miopatia w przebiegu niedoczynności tarczycy [...] manifestuje się w mięśniach położonych bliżej linii pośrodkowej ciała. Przeważnie jest ciężka, co oznacza, że Gherardini nie byłaby w stanie pozować z prostymi plecami. Poza tym wielu ludzi ma asymetryczny uśmiech i niekoniecznie oznacza to niedoczynność tarczycy. Dr Yafi jest aktywnym członkiem artystycznej społeczności Houston. Jego druga opinia medyczna, tym razem na temat "Krzyku" Edvarda Muncha, ukazała się właśnie w Hektoen International, A Journal of Medical Humanities. « powrót do artykułu