Znajdź zawartość

Przed niemal 700 laty w Europie, Azji i Afryce krwawe żniwo zbierała Czarna Śmierć, największa epidemia w historii ludzkości. Międzynarodowy zespół naukowy z McMaster University, University of Chicago, Instytutu Pasteura i innych organizacji, przez siedem lat prowadził badania nad zidentyfikowaniem różnic genetycznych, które zdecydowały, kto umrze, a kto przeżyje epidemię. W trakcie badań okazało się, że w wyniku wywołanej przez epidemię presji selekcyjnej na nasz genom, ludzie stali się bardziej podatni na choroby autoimmunologiczne. Naukowcy skupili się na badaniu szczątków osób, które zmarły w Londynie przed, w trakcie i po epidemii. Badany okres obejmował 100 lat. Naukowcy pobrali próbki DNA z ponad 500 ciał, w tym z masowych pochówków ofiar zarazy z lat 1348–1349 z East Smithfield. Dodatkowo skorzystano też z DNA osób pochowanych w 5 różnych miejscach w Danii. Naukowcy poszukiwali genetycznych śladów adaptacji do obecności bakterii Yersinia pestis, odpowiedzialnej za epidemię dżumy. Udało się zidentyfikować cztery geny, które uległy zmian. Wszystkie są zaangażowane w produkcję białek broniących organizmu przed patogenami. Uczeni zauważyli że konkretny alel (wersja) genu, decydował o tym, czy dana osoba jest mniej czy bardziej podatna na zachorowanie i zgon. Okazało się, że osoby, z dwoma identycznymi kopiami genu ERAP2 znacznie częściej przeżywały pandemię, niż osoby, u których kopie tego genu były różne. Działo się tak, gdyż te „dobre” kopie umożliwiały znacznie bardziej efektywną neutralizację Y. pestis. Gdy mamy do czynienia z pandemią, która zabija 30–50 procent populacji, występuje silna presja selektywna. Wersje poszczególnych genów decydują o tym, kto przeżyje, a kto umrze. Ci, którzy mają odpowiednie wersje genów, przeżyją i przekażą swoje geny kolejnym pokoleniom, mówi główny współautor badań, genetyk ewolucyjny Hendrik Poinar z McMaster University. Europejczycy, żyjący w czasach Czarnej Śmierci, byli początkowo bardzo podatni na zachorowanie i zgon, ponieważ od dawna nie mieli do czynienia z dżumą. Z czasem, gdy w kolejnych wiekach pojawiały się kolejne fale epidemii, śmiertelność spadała. Naukowcy szacują, że osoby z „dobrym” alelem ERAP2 miały o 40–50 procent większe szanse na przeżycie. To, jak zauważa profesor Luis Barreiro z University of Chicago, jeden z najsilniejszych znalezionych u człowieka dowodów na przewagę uzyskaną w wyniku adaptacji. To pokazuje, że pojedynczy patogen może mieć silny wpływ na ewolucję układu odpornościowego, dodaje uczony. Z czasem nasz układ odpornościowy ewoluował w taki sposób, że to, co pozwalało uchronić ludzi przed średniowieczną zarazą, dzisiaj zwiększa naszą podatność na takie choroby autoimmunologiczne jak choroba Crohna czy reumatoidalne zapalenie stawów. Zrozumienie dynamiki procesów, które ukształtowały nasz układ odpornościowy, jest kluczem do zrozumienia, w jaki sposób pandemie z przeszłości, takie jak dżuma, przyczyniły się do naszej podatności na choroby w czasach współczesnych, mówi Javier Pizarro-Cerda z Yersinia Research Unit w Instytucie Pasteura. « powrót do artykułu

Wiele wskazuje na to, że uraz lub intensywny stres zwiększają ryzyko chorób autoimmunologicznych. Porównując ponad 106 tys. osób z zaburzeniami stresowymi z ponad 1 mln zdrowych ludzi, naukowcy odkryli, że stres wiąże się z o 36% wyższym ryzykiem wystąpienia 41 chorób autoimmunologicznych, w tym łuszczycy, reumatoidalnego zapalenia stawów czy choroby Leśniowskiego-Crohna. "Osoby, u których po urazie bądź pod wpływem innych stresorów, występują silne reakcje emocjonalne, powinny poszukać pomocy medycznej, gdyż istnieje ryzyko przewlekłości tych objawów i dalszego pogorszenia stanu zdrowia, np. rozwoju chorób autoimmunologicznych" - wyjaśnia dr Huan Song z Uniwersytetu Islandzkiego w Reykjavíku. Song dodaje, że w przypadku zaburzeń stresowych sprawdzają się leki i terapia poznawczo-behawioralna. Podając pacjentom z zespołem stresu pourazowego (ang. post-traumatic stress disorder, PTSD) selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, można by więc obniżać ryzyko choroby autoimmunologicznej, zwłaszcza gdyby były one zażywane w pierwszym roku po postawieniu diagnozy. Współautorka artykułu z Journal of the American Medical Association zaznacza, że badanie miało charakter obserwacyjny, na razie nie można więc mówić o wywoływaniu przez stres chorób autoimmunologicznych, tylko o korelacji. W ramach studium zespół Song analizował przypadki pacjentów ze Szwecji, u których w latach 1981-2013 zdiagnozowano zaburzenia powiązane ze stresem, w tym PTSD, ostrą reakcję na stres czy zaburzenia adaptacyjne. Porównywano ich z rodzeństwem oraz zdrowymi przedstawicielami populacji generalnej. Choć nie wiadomo, czemu stres może zwiększać ryzyko chorób autoimmunologicznych, eksperci mają parę pomysłów. Wspominają m.in. o wpływie stresu na tryb życia, np. na ilość snu czy spożycie substancji psychoaktywnych, oraz o bezpośrednich oddziaływaniach na układ nerwowy. « powrót do artykułu