Już 2000 lat temu mieszkańcy Ameryki Południowej padali ofiarą krętka bladego

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Badacze z Bazylei odkryli materiał genetyczny krętka bladego (Treponema pallidum) w kościach ludzi, którzy przed 2000 lat zmarli na terenie dzisiejszej Brazylii. To najstarszy znany przykład występowania tego patogenu. Odkrycie rzuca nowe światło na historię treponematoz (kiła, malinica, bejel, pinta). Do dzisiaj nie znamy pochodzenia tych chorób, jednak w ostatnich latach pojawiły się dowody [1] [2], każące odrzucić żywione przez wieki przekonanie, że kiłę przynieśli do Europy marynarze Kolumba. Uważano tak, gdyż pierwsza znana epidemia tej choroby wybuchła w 1495 roku wśród oblegających Neapol wojsk Karola VIII.

Międzynarodowa grupa badawcza, kierowana przez profesor Verenę Schünemann z Uniwersytetu w Bazylei, w skład której wchodzą naukowcy z Bazylei, Politechniki Federalnej w Zurychu oraz Uniwersytetów w Wiedniu i São Paulo, badała szczątki czterech osób zmarłych przed 2000 lat na wybrzeżu w regionie Santa Caterina. Na niektórych kościach widoczne były zmiany sugerujące, że osoby te cierpiały na choroby podobne do syfilisu.

Uczeni pobrali próbki i wyizolowali DNA patogenu. Okazało się, że jest on najbliżej spokrewniony z Treponema pallidum endemicum, podgatunkiem krętka bladego wywołującym bejel. Co interesujące, obecnie bejel nie występuje na półkuli zachodniej. W ostatnich dziesięcioleciach choroba występowała od Mauretanii przez Czad, Arabię Saudyjską po Iran i Pakistan oraz od Namibii po Zimbabwe, zatem głównie w środowiskach suchych i gorących. Malinica dotyka regionów wilgotnych i gorących, tropikalnych obszarów Afryki i Ameryki Południowej. Najbardziej rozpowszechniona treponematoza – kiła (syfilis) – jest obecna na całym świecie, również w krajach wysoko rozwiniętych, z dobrym dostępem do opieki zdrowotnej.

Spośród tych chorób tylko kiła roznoszona jest drogą płciową, pozostałymi ludzie zarażają się przez kontakt ze skórą chorego. Diagnozowanie historycznych treponematoz jest trudne. Co prawda choroby pozostawiają ślady na kościach, ale dotyczy to tylko 5–30 procent zaawansowanych przypadków.

Nasze badania pokazały, że kiła endemiczna (bejel) występowała przed 2000 lat w suchych regionach Brazylii, mówi profesor Schünemann. Odkrycie to dotyczy endemicznej treponematozy, a nie jej formy roznoszonej drogą płciową. To oznacza, że wciąż nie wiemy, skąd pochodzi kiła, dodaje jeden ze współautorów badań, Kerttu Majander.

Przeprowadzone właśnie badania pozwoliły też na stwierdzenie, że bakterie z rodziny Treponema palladium pojawiły się pomiędzy 14 000 a 2550 lat temu. Historia patogenu jest zatem znacznie dłuższa, niż sądzono.

« powrót do artykułu