WBP w Kielcach opracowuje słownik gwary świętokrzyskiej i zachęca czytelników do pomocy

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach opracowuje słownik gwary świętokrzyskiej. Ma być gotowy w przyszłym roku w formie tradycyjnej książki i e-booka. Biblioteka uzyskała na ten cel dofinansowanie w ramach programu EtnoPolska 2021 Narodowego Centrum Kultury.

Jak podkreślono we wpisie Biblioteki na Facebooku, coraz mniej osób potrafi posługiwać się gwarą świętokrzyską, coraz mniej ją rozumie. To naturalny proces dążenia ojczystego języka do jednolitych form i zwartego, zrozumiałego dla wszystkich słownika.

Nasza gwara ma specyficzny rytm, słownictwo, wyznacza też pewien sposób widzenia świata. Gwara świętokrzyska jest bardzo silnie związana z naturą - powiedział PAP-owi Piotr Żak z WBP w Kielcach.

Gwarę można ocalić od zapomnienia, posługując się nią. Biblioteka postara się w tym pomóc. Jednym z elementów projektu "Gwara świętokrzyska - ocalmy ją od zapomnienia" ma być stworzenie wspomnianego na początku słownika. Na początek proponujemy kilkadziesiąt haseł, dotyczących różnych obszarów życia codziennego. Hasła podzielono na 8 kategorii: potrawy/kuchnia, dom, gospodarowanie/prace w polu, życie codzienne, ziołolecznictwo/domowa apteka, strój męski, strój kobiecy i coś tam kojarzę.

Biblioteka zachęca czytelników, by zostali współtwórcami słownika. Dla zainteresowanych udziałem w projekcie utworzono nawet specjalny adres mailowy: gwara@wbp.kielce.pl. Czekamy na słowa, wiersze, wyliczanki, przyśpiewki. Wspólnie dołożymy starań, aby za kilka czy kilkanaście lat gwara świętokrzyska wciąż była żywą, barwną mową, a nie martwym językiem.

Biblioteka publikuje na swoim profilu na Facebooku krótkie kwizy. Dotychczasowe dotyczyły haseł/słów "szczyk, cyk", "kapciuch", "rozsuć (się) czy "tłuc (się)". W ramach cyklu postów "Czy znamy mowę naszych przodków?" zaprezentowano słowa "smarz" i "kobyła", a także modlitwę ludową na odpędzenie chmur i deszczu.

Na tworzeniu słownika działania Biblioteki się nie kończą. Planowane są też wystawy z fragmentami utworów literackich pisanych gwarą, publikacje nagrań z osobami, które się nią posługują i cykl spotkań z językoznawcami.

Pierwsze z nich odbędzie się na początku września. Naszym gościem będzie związana z Kielcami prof. Katarzyna Kłosińska z Uniwersytetu Warszawskiego, przewodnicząca Rady Języka Polskiego, która powie o przenikaniu i się gwary i naszego współczesnego języka, głównie młodzieżowego - zapowiada Żak.

Ze słownikiem można się zapoznać pod tym adresem; kategorie znajdują się z prawej strony na niebieskim tle.

« powrót do artykułu