Mikroewolucja: jeśli trend się utrzyma, większość urodzonych za 80 lat będzie mieć przetrwałą tętnicę pośrodkową

[KopalniaWiedzy.pl 358]

Zwiększona częstość występowania przetrwałej tętnicy pośrodkowej (ang. persistent median artery, PMA) to, wg naukowców, dowód na zmiany mikroewolucyjne zachodzące w ludzkim organizmie. Artykuł na ten temat ukazał się w Journal of Anatomy.

Tętnica pośrodkowa działa w pierwszym trymestrze ciąży; zaczyna zanikać (ulega atrofii), gdy wykształcają się tętnice promieniowa i łokciowa. Większość dorosłych jej nie ma, ale od końca XIX w. wzrasta liczba osób z przetrwałą tętnicą pośrodkową.

Studium australijskich naukowców opierało się na metaanalizie i samodzielnie zebranych danych; sekcje przeprowadzono na 2 australijskich uczelniach. Uczeni analizowali 78 kończyn górnych. Zmarli mieli od 51 do 101 lat (zgony nastąpiły w latach 2015-16). Okazało się, że częstość występowania tętnicy pośrodkowej wynosiła 33,3%.

Od XVIII w. anatomowie badają częstość występowania tej tętnicy u dorosłych. Nasze badanie pokazało, że widać tu wzrosty. [Z analizy danych z literatury przedmiotu wynika, że] u osób urodzonych w połowie lat 80. XIX w. częstość występowania wynosiła ok. 10%, w porównaniu do ok. 30% [...] pod koniec XX w. To znaczący wzrost w dość krótkim w kategoriach ewolucyjnych czasie - wyjaśnia dr Teghan Lucas z Flinders University.

Ten wzrost może być skutkiem mutacji genów zaangażowanych w rozwój [przemiany] tętnicy pośrodkowej bądź problemów zdrowotnych matek w czasie ciąży (niewykluczone też, że i tego, i tego). Jeśli trend się utrzyma, większość ludzi urodzonych w 2100 roku będzie mieć [przetrwałą] tętnicę pośrodkową.

Jak wyjaśniają Australijczycy, mechanizm regresji tętnicy pośrodkowej jest inicjowany i regulowany przez specyficzne geny. Utrzymanie się tętnicy [...] wskazuje na zaburzenia ich ekspresji. [...]. Alternatywnie matka może podlegać pewnym wpływom środowiskowym, np. infekcji, przed zainicjowaniem procesu atrofii.

Obecność tętnicy pośrodkowej, która przechodzi przez kanał nadgarstka, może powodować ucisk na nerw pośrodkowy, przyczyniając się do rozwoju zespołu cieśni nadgarstka. Jednak prof. Maciej Henneberg, który jest związany zarówno z Uniwersytetem Adelajdy, jak i Instytutem Medycyny Ewolucyjnej Uniwersytetu w Zurychu, wyjaśnia, że tętnica pośrodkowa daje też pewne korzyści, gdyż zwiększa ogólne ukrwienie (przydaje się to, gdy dochodzi np. do uszkodzenia tętnicy promieniowej czy łokciowej) i może znaleźć zastosowanie w operacjach rekonstrukcyjnych przeprowadzanych w innych częściach ciała.

[Przetrwała] tętnica pośrodkowa to idealny przykład na to, jak nadal ewoluujemy, ponieważ u ludzi urodzonych niedawno występuje ona częściej niż w poprzednich pokoleniach. Zebraliśmy wszelkie dane opublikowane w literaturze anatomicznej i kontynuowaliśmy sekcje kończyn górnych przekazanych do badań [...]. Odkryliśmy, że ok. 1/3 Australijczyków ma w przedramieniu tętnicę pośrodkową.

Dr Lucas, prof. Henneberg i dr Jaliya Kumaratilake dysponowali 37 prawymi kończynami; wśród nich było 11 (29,7%) kończyn z przetrwałą tętnicą pośrodkową. Na 41 kończyn lewych przypadło 15 (36,6%) z PMA. Stwierdzono także, że tam, gdzie naukowcy dysponowali całymi zwłokami, 30,4% (7) osób miało tętnice pośrodkowe w obu kończynach górnych, a 21,7% (5) tylko w jednej.

Do innych zmian zachodzących z czasem w ludzkiej anatomii można zaliczyć coraz częstszy brak zębów mądrości.

 

« powrót do artykułu