Zaloguj się, aby obserwować tę zawartość
Obserwujący
0
Jedzenie ze wspólnego naczynia zmiękcza przyszłych negocjatorów
dodany przez
KopalniaWiedzy.pl, w Psychologia
-
Podobna zawartość
-
przez KopalniaWiedzy.pl
Sposoby przygotowywania i podawania potraw są od tysiącleci elementem ludzkiej kultury. Znamy kuchnię polską, francuską czy japońską, kuchnie regionalne. Rodzi się więc pytanie, od jak dawna możemy mówić o tradycji kulinarnej. Kiedy zaczęły powstawać pierwsze przepisy, przekazywane z pokolenia na pokolenie? Kto je stworzył? Czy tradycja kulinarna jest cechą wyłącznie Homo sapiens? A może rodzinne przepisy mieli też inne gatunki człowieka? Przeprowadzone w Izraelu badania sugerują, że o tradycjach kulinarnych można mówić już w przypadku neandertalczyków.
Jaskinie Amud i Kebara dzieli zaledwie 70 kilometrów. Pomiędzy 60 a 50 tysięcy lat temu w okresie zimowym jaskinie te zasiedlali neandertalczycy. Pozostawili po sobie wiele śladów: pochówki, kamienne narzędzia, pozostałości ognisk. Jednak tym razem naukowców najbardziej zainteresowały szczątki zwierząt, które zjedli. Obie grupy korzystające z jaskiń żyły w takich samych warunkach, używały takich samych narzędzi i polowały na te same zwierzęta, głownie gazele i daniele. Mimo to naukowcy zauważyli pewne różnice pomiędzy grupami.
Wydaje się, że neandertalczycy z jaskini Kebara częściej polowali na duże zwierzęta i częściej przynosili je do jaskini w całości. Ci z Amud woleli mniejsze ofiary, a większe rzadziej przynosili do jaskini, dzielili je na miejscu.
Kości zwierząt z Amud są znacznie częściej spalone oraz wysoce pofragmentowane. Fragmentacja może wynikać z wydobywania szpiku, celowego kruszenia wyrzuconych kości czy wielokrotnego podawaniu ich działaniu wysokich temperatur. Na kościach z Amud widać też mniej śladów pozostawionych przez mięsożerców. Spalone kości znajdowane są znacznie rzadziej w Kebara. Ślady nacięć na kościach są takie same, wskazują na używanie takich samych narzędzi, jednak na kościach z Amud są one gęściej ułożone i mniej liniowe.
Zdaniem archeologów, wszystkie te czynniki wskazują, że obie grupy w różny sposób obrabiały mięso. Spekulują, że neandertalczycy z Amud mogli suszyć mięso lub poddawać je procesowi kruszenia. Mięso, które zaczyna się rozkładać jest trudniejsze w obróbce, stąd gęściej ułożone ślady nacięć i mniej liniowe nacięcia. Różnice mogą też wynikać z innej organizacji obu grup. W Amud nad podziałem jednej zdobyczy mogło jednocześnie pracować więcej osób.
Wyraźnie widoczne różnice wskazują na różne podejście obu grup neandertalczyków do pożywienia. Różnice te mogły wynikać z tradycji kulinarnych, sposobu organizacji obu grup, a być może wpływ miały jeszcze inne czynniki. Niewątpliwie kwestia ta wymaga jeszcze dalszych badań.
Źródło: Cut from the same cloth? Comparing Neanderthal processing of faunal resources at Amud and Kebara caves (Israel) through cut-marks analyses, https://www.frontiersin.org/journals/environmental-archaeology/articles/10.3389/fearc.2025.1575572/full
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Sutton Hoo to miejsce jednego z najważniejszych odkryć archeologicznych w historii Wielkiej Brytanii. Znaleziono tam nienaruszony anglosaski pochowek na łodzi. Większość specjalistów uważa, że spoczął tam król Anglii Wschodniej Raedwald, najpotężniejszy na początku VII wieku władca na południu Anglii. Wśród odkrytych wyrobów metalurgicznych znajduje się słynny hełm ceremonialny. Dotychczas sądzono, że powstał on na terenie dzisiejszej Szwecji, jednak najnowsze odkrycie podważa ten pogląd.
Odkrycia, o którym mowa, dokonano na niewielkiej duńskiej wyspie Tåsinge. Poszukiwacz skarbów, korzystając z wykrywacza metali, znalazł tam wzornik, na którym widać motyw bardzo podobny do motywu z hełmu z Sutton Hoo. Na wzorniku takim kładziono cienki kawałek metalu, a następnie za pomocą młotka tłoczono w wzór. Analiza motywu z wzornika z Tåsinge wykazała, że widoczny na nim konny wojownik w znacznie większym stopniu przypomina motyw z hełmu niż wzory na hełmach znalezionych w Szwecji.
Podobieństwa pomiędzy wzornikiem z Danii, a hełmem z Sutton Hoo widoczne są w takich szczegółach jak mankiet na nadgarstku wojownika, włosy mężczyzny, fragment uprzęży o migdałowatym kształcie widoczny na końskiej głowie, cugle czy miecz wyłaniający się spod tarczy. Na podobnych szwedzkich motywach występuje też dzik lub drapieżny ptak, których nie ma ani na hełmie z Sutton Hoo, ani na wzorniku z Danii. To byłaby sensacja, gdyby okazało się, że hełm z Sutton Hoo, który został wykonany dla kogoś bardzo ważnego, prawdopodobnie króla, powstał na Tåsinge. Wskazywałoby to na możliwe związki dzisiejszej Danii z hełmem i z osobą, która go nosiła, mówi Peter Pentz, kurator w Narodowym Muzeum Danii.
To jednak nie wszystko. Na hełmie z Sutton Hoo znajdują się dwa motywy przedstawiające konnego wojownika. Ten drugi nie jest kompletny. Hełm został bowiem znaleziony w częściach i niektóre fragmenty przepadły. Niekompletny motyw wykazuje jeszcze większe podobieństwo do wzornika. Linie stopy jeźdźca się identyczne na hełmie i wzorniku, podobnie jak krawędź tarczy martwego wojownika. Gdy podobieństwo motywów jest tak duże, może to oznaczać, nie tylko wytworzenie przedmiotów w tym samym miejscu, ale nawet przez tę samą osobę, dodaje Pentz. Na pytanie o to, jak bardzo motywy są podobne, odpowiedź mogą dać planowane skany 3D wzornika i fragmentów hełmu.
Jeśli okaże się, że hełm powstał na Tåsinge, może to wskazywać, że dzisiejsza Dania odgrywała w VII wieku większą rolę, niż przypisuje jej większość historyków. W Danii nie znaleziono dotychczas tak wspaniałych pochówków z tego okresu, jak w Anglii i Szwecji, co skłoniło naukowców do stwierdzenia, że region ten nie odgrywał równie ważnej roli. Jednak już wcześniej niektórzy eksperci stwierdzili, że dzisiejsza Dania była ważnym łącznikiem między Anglią a Szwecją. Znalezisko z Tåsinge wzmacnia te hipotezy, ale nie jest ich ostatecznym potwierdzeniem. Niewielki wzornik mógł przecież podróżować ze swoim właścicielem.
Wciąż jest zbyt wcześnie, by wyciągać ostateczne wnioski, jednak odkrycie to wskazuje, że Dania odgrywała już wówczas ważniejszą rolę, niż się przypuszcza. Często uznajemy, że dzisiejsza Dania została zjednoczona w X wieku przez Haralda Sinozębego, jednak już nawet w VII wieku ziemie te mogły być w dużej mierze zjednoczone, a ich władcy dość potężni, dodaje Pentz.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
W duńskim Lejre poszukiwacze skarbów znaleźli niezwykle rzadki fragment hełmu sprzed epoki wikingów. Platerowany złotem zabytek z brązu został ozdobiony granatami i motywami zwierzęcymi. Zdaniem specjalistów, musiał być częścią jednego z najwspanialszych hełmów ze Skandynawii. Złoto, ornamenty oraz granaty pokazują, jak wspaniały był to hełm, mówi Julie Nielsen, dyrektor ds. archeologii w muzeum w Roskilde.
Zabytek został znaleziony w dwóch pasujących do siebie częściach. Razem stanowią większą część elementu umieszczanego nad oczami. Ornament w postaci zwierzęcia z wyróżniającymi się zębami i dużymi oczami reprezentuje styl znany nam z germańskiej epoki żelaza. Fragmenty pochodzą z lat 650–750, dodaje Nielsen.
Odegrało w przeszłości niezwykle ważną rolę. To tam miał założyć swą siedzibę pierwszy król Danii, legendarny Skjold. W okolicy znajdują się neolityczne dolmeny. W epoce brązu lokalni możni znaczyli są obecność kolejnymi kurhanami. W okolicy nie znaleziono dotychczas żadnych siedzib z okresu neolitu czy epoki brązu, jednak historycy nie wątpią, że musieli tam mieszkać ludzie. Około 500 roku w Lejre doszło do dużej zmiany. Pojawiają się wielkie budowle, świadczące o bogactwie, być może o obecności tutaj władzy królewskiej. Największa z nich ma imponujące 650 metrów kwadratowych. Być może to one były wzorcem dla Heorota, dworu królów duńskich opisanych w Beowulfie.
Znaleziony niedawno fragment wspaniałego hełmu wpisuje się w krajobraz wielkości Lejre. Julie Nielsen uważa, że hełm należał albo do króla, albo do osoby z najwyższej warstwy społecznej. Czerwony granat to symbol potęgi, bogaty ornament opowiada historię o potędze osoby, która hełm posiadała i nosiła, stwierdza uczona. Jej zdaniem nie był to hełm używany w walce. W germańskiej późnej epoce żelaza w Lejre nie toczono walk. Było to centrum skupiające elitę polityczną i religijną. Na wschodzie i zachodzie – w Anglii i Szwecji – znajdujemy fragmenty podobnych hełmów. To pokazuje, że Lejre znajdowało się na przecięciu szlaków, było miejscem gdzie krzyżowały się drogi, a handel odgrywał tutaj niezwykle istotną rolę, mówi Nielsen.
Szwedzcy i duńscy uczeni porównują znaczenie Lejre ze szwedzką Gamla Uppsala, która stanowiła siedzibę legendarnej szwedzkiej dynastii Ynglingów. John Ljungkvist z Uniwersytetu w Uppsali, który szczegółowo zbadał fragment hełmu podkreśla jego wyjątkową konstrukcję. W innych hełmach element ten składa się z trzech osobnych części. Tutaj mamy jedną część. Dotychczas nie natrafiliśmy na nic podobnego. To produkt szczególnie wysokiej jakości. Dorównuje słynnemu hełmowi z Sutton Hoo.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Na zachodzie Jutlandii detektorysta Bror Viggo Kristensen znalazł niezwykle rzadką pieczęć. Dzięki widniejącej nań inskrypcji zidentyfikowano ją jako pieczęć arcybiskupa Esgera Juula. Łączy ona arcybiskupa z zakonem franciszkanów, a jej bliższe badania mogą zdradzić, skąd duchowny pochodził. Smaczku całej historii dodaje fakt, że arcybiskup zmarł 17 stycznia 1325 roku, zatem dzisiaj przypada 700. rocznica jego śmierci.
Esger Juul prawdopodobnie w 1306 roku objął biskupstwo w Aarhus, a 15 czerwca 1310 roku został arcybiskupem Lund, stając tym samym na czele duńskiego kościoła. Zmarł 15 lat później.
Centralnym motywem pieczęci jest postać św. Franciszka w sutannie z wzniesionymi rękami. Po obu stronach świętego widzimy fleurs-de-lys, stylizowane lilie, jakie dobrze znamy z herbu Burbonów. Takie lilie widnieją też na innych pieczęciach Juula. Owalna pieczęć ma na górze kółko, wskazujące, że duchowny nosił ją na łańcuszku na szyi. Wokół św. Franciszka widnieje napis „S' ESGERI FILII NICHOLAI IUUL DE DACIA” (Pieczęć Esgera syna Nielsa Juula z Danii).
Wiemy, że, jeszcze zanim został arcybiskupem, Esger intensywnie podróżował zarówno po Danii, jak i za granicę. Wyjeżdżał między innymi do Rzymu jako przedstawiciel króla Erika Menveda w sporze ze swoim poprzednikiem, arcybiskupem Jensem Grandem. Był najwyraźniej dobrym negocjatorem, skoro papież przyznał rację królowi. Jako arcybiskup Lund sam wchodził w spory z królem, ich rozwiązywanie też wymagało podróży. Napis na pieczęci wskazuje, że była ona używana podczas podróży zagranicznych. W kraju duchowny nie musiałby używać pieczęci z informacją, że pochodzi z Danii.
Najbardziej interesujące są dwa fakty związane z pieczęcią. Pierwszy, to obecność na niej św. Franciszka. Wskazuje to, że Juul był albo szczególnie związany z zakonem franciszkanów, albo sam był franciszkaninem. Dotychczas historycy o tym nie wiedzieli.
Drugi zaś to miejsce jej znalezienia. Detektorysta trafił na nią w parafii Dejbjerg, między Ringkjøbing i Skjern. Pieczęć może wskazywać, że właśnie stamtąd pochodził. Wiemy, że w latach 1310-1312 duchowny podarował kościołowi w Ribe wszystkie swoje posiadłości w okręgu Skast położonym około 100 kilometrów na południe od miejsca znalezienia pieczęci.
Nie wiemy dokładnie, skąd pochodziła rodzina Esgera Juula. Jednak obecność pieczęci sugeruje, że mogły to być te okolice. W tej części zachodniej Jutlandii wiele się działo w ciągu duńskiej historii. Byłoby interesujące, gdyby udało się połączyć Esgera Juula z tym obszarem, mówi archeolog Michelle Wølch Staffe.
« powrót do artykułu -
przez KopalniaWiedzy.pl
Podczas prac nad rozbudową drogi E45 archeolodzy z Vejle Museums znaleźli niezwykły dar wotywny z epoki żelaza. Składa się on m.in. ze 119 kopii i włóczni, 8 mieczy, niezidentyfikowane jeszcze obiekty z brązu, a prawdziwą ozdobą jest unikatowa kolczuga. Znalezisko jest wstępnie datowane na około 500 rok.
Odkrycia dokonano w pozostałościach dwóch domów na północny-zachód od Hedensted, pomiędzy Vejle a Horsens. Tak bogaty skład, zawierający niezwykle cenną kolczugę, wskazuje, że mieszkał tutaj potężny lokalny władca. Sposób zgromadzenia broni i innych przedmiotów wskazuje, że był to dar dla bogów.
Archeolodzy pracujący przy poszerzeniu drogi mówią, że już od wstępnych prac rozpoznawczych wiedzieli, że będą to wyjątkowe wykopaliska, ale to, co znaleźli przeszło ich najśmielsze oczekiwania.
Oprócz licznej broni znaleziono też fragmenty co najmniej dwóch pierścieni z brązu noszonych na szyi. Są one bardzo podobne pierścieni, które widzimy na brakteatach ze skarbu z Vindelev i innych przedstawieniach władców epoki żelaza.
Wspólnym motywem w nordyckich – ale będących imitacjami rzymskich produktów – złotych medalionach i brakteatach było przedstawienie osoby z noszonym na szyi pierścieniem, na który składano przysięgę. Był on symbolem władzy i potęgi. Pierścienie z Hedensted są bardzo podobne do tych z przedstawień. Wraz z kolczugą, mieczem czy końską uprzężą należały one do lokalnego władcy i wraz z innym wyposażeniem bojowym zostały uroczyście poświęcone. Eksperci zauważyli nawet, że osoba z brakteatów z Vindelev ma na sobie strój z niezwykłym wzorem, który może przedstawiać kolczugę podobną do tej, którą właśnie odkryto. Dotychczas na terenie południowej Skandynawii znaleziono pojedyncze kolczugi z epoki żelaza. Ta znaleziona obecnie jest pierwszą znajdującą się w kontekście powiązanym z osadą, a nie w kontekście grobowym czy depozytu w bagnie.
Niezwykły jest też sam sposób złożenia daru. Broń znajduje się w dwóch różnych domach. W jednym z nich depozyt złożono podczas rozbiórki, kiedy to usunięto pale wspierające dach, a broń włożono do dołu po jednym z pali. W drugim z budynków ofiarę złożono podczas jego wznoszenia. Broń została ułożona wokół pala podtrzymującego dach, a następnie całość zasypano ziemią. Wszystko wskazuje na to, że dar miał związek z siedzibą władcy. Dalsze analizy powinny wykazać, czy broń i wyposażenie należały do miejscowych wojowników, czy też były łupem wojennym. Składanie łupów w darze to fenomen dobrze znany ze Skandynawii epoki żelaza.
Obecnie wiemy, że w miejscu prowadzonych wykopalisk osadnictwo rozwijało się od początku naszej ery do około 450 roku. Na początku V wieku miejsce to zyskało na znaczeniu. Mieszkało tutaj kilka znaczących osobistości, które miały na tyle duże wpływy społeczne i ekonomiczne, że mogły organizować drużyny biorące udział w wyprawach wojennych.
« powrót do artykułu
-
-
Ostatnio przeglądający 0 użytkowników
Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.