Więcej CO2 w atmosferze niekonicznie zwiększy pokrywę roślinną Ziemi

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Przeciwnicy walki z globalnym ociepleniem uważają, że ludzkość nie powinna ograniczać emisji dwutlenku węgla do atmosfery chociażby dlatego, że więcej CO₂ jest korzystne dla roślin, zatem możemy spodziewać się zwiększenia pokrywy roślinnej i większych plonów roślin uprawnych. Argument ten jest prawdziwy, ale bałamutny, gdyż nie oddaje całego problemu.

Dwutlenek węgla jest niezbędny do fotosyntezy, mówi Richard Norby z Oak Ridge National Laboratory. Jeśli w laboratorium wyizolujemy liść i poddamy go działaniu zwiększonego poziomu CO₂, jego fotosynteza zwiększy się. To dobrze znany mechanizm, dodaje. Jednak, jak zauważa uczony, zjawiska zachodzące w laboratoriach rzadko mają bezpośrednie przełożenie na znacznie bardziej złożone systemy działające poza laboratoriami. Wzrost roślin zależy od wielu czynników, nie tylko od obecności dwutlenku węgla. Jednym z głównych składników kontrolujących wzrost roślin jest dostępność azotu. Jeśli ilość azotu jest ograniczona, korzyści ze zwiększonej ilości CO₂ również są ograniczone, stwierdza Norby.

Od dziesięcioleci naukowcy prowadzą badania polowe nad wpływem „nawożenia CO₂” wybranych połaci lasu. W takich eksperymentach wybiera się określony obszar lasu i sztucznie zwiększa się tam ilość dwutlenku węgla. Okazuje się, że gdy ilość tego gazu zostanie zwiększona dwukrotnie w stosunku do epoki preindustrialnej, produktywność lasu rośnie o około 23%. Warto jednak zauważyć, że podczas jednego z takich długotrwałych eksperymentów z czasem doszło do zmniejszenia wzrostu produktywności, gdyż w glebie nie było wystarczającej ilości azotu. Nie możemy zakładać, że efekt „nawożenia CO₂” będzie trwał w nieskończoność, wyjaśnia Norby.

Naukowcy zwracają też uwagę, że sam wzrost temperatury i wywołane tym susze czy fale upałów, mają negatywny wpływ na roślinność. Jednocześnie mogą występować zjawiska pozytywne i negatywne. Ważna jest ich suma, podkreśla Norby. Dlatego też, mimo iż argument o wpływie wzrostu CO₂ na rośliny jest prawdziwy, to nie oddaje złożoności sytuacji.

Profesor Frances Moore z University of California, Davies, badała wraz ze swoim zespołem wpływ zwiększonej ilości dwutlenku węgla na rośliny uprawne. W przypadku większości z nich zwiększenie CO₂ wiąże się z większymi plonami. Przy CO₂ dwukrotnie wyższym niż w czasach sprzed rewolucji przemysłowej plony pszenicy zwiększają się o około 11,5%, a plony kukurydzy o około 8,5%. Ponadto niedobory azotu i innych składników odżywczych nie powinny być problemem, gdyż pola uprawne można nawozić. Moore i jej grupa zauważyli jednak, że wzrost produktywności jest coraz bardziej ograniczony. Im więcej dwutlenku węgla, tym mniej korzyści, a coraz więcej problemów. Przy wzroście temperatury o 1 – 2 stopnie występują takie zjawiska jak spadek wilgotności gleby, bezpośrednie niszczenie roślin przez wysoką temperaturę oraz zakłócanie procesów reprodukcyjnych przez temperaturę.

Kolejnym problemem związanym z roślinami uprawnymi i dwutlenkiem węgla jest spadek wartości odżywczych. Wiemy na pewno, że rośliny hodowane w warunkach zwiększonej ilości CO₂ mają mniej składników odżywczych, zauważa Samuel Myers z Uniwersytetu Harvarda. Zboża tracą proteiny, a inne rośliny tracą znaczące ilości żelaza i cynku, dodaje. Myers i jego zespół zbadali, co się stanie, gdy poziom CO₂ w atmosferze osiągnie około 550 części na milion. Prognozuje się, że taka koncentracja będzie miała miejsce około roku 2050. Z badań wynika, że utrata składników odżywczych przez rośliny uprawne spowoduje, że niedobory protein pojawią się u dodatkowych 150 milionów ludzi, a niedobory cynku dotkną dodatkowych 150-200 milionów ludzi. Ponadto około 1,4 miliarda kobiet w wieku rozrodczym i dzieci, które już teraz żyją w krajach o wysokim odsetku anemii, utracą ze swojej diety około 3,8% żelaza.

Naukowcy wciąż nie wiedzą, dlaczego wzrost stężenia atmosferycznego CO₂ wiąże się ze zmniejszeniem wartości odżywczych roślin. Wiemy jednak, że większe stężenie dwutlenku węgla zmniejsza ilość składników odżywczych w uprawach na całym świecie, mówi Myers. Problem z argumentem przeciwników walki z globalnym ociepleniem jest więc taki, że zasadniczo argument jest prawdziwy, jednak działa on tylko wówczas, jeśli z całego złożonego systemu zależności wybierzemy jeden czynnik. Jest to jednak argumentacja myląca, gdyż system nie opiera się wyłącznie na tym jednym czynniku.

« powrót do artykułu