Niedźwiedź jaskiniowy: tak żył i taki był

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Liczne skamieniałości, głównie z Alp, które obejmują osobniki z wszystkich grup wiekowych, pozwoliły szczegółowo odtworzyć biologię i tryb życia niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus). Kristof Veitschegger z Uniwersytetu w Zurychu zaprezentował ustalenia zespołu na dorocznej konferencji Stowarzyszenia Paleontologii Kręgowców w Albercie.

Samce niedźwiedzia jaskiniowego ważyły 400-500 kg, a samice 225-250 kg. Masywne rozcierające zęby trzonowe oraz wyniki analizy izotopów azotu z kości wskazują, że U. spelaeus był głównie roślinożerny, a jego podstawowy pokarm stanowiły liście.

Od czasu do czasu niedźwiedzie jaskiniowe i ludzie się spotykali, ale większość naukowców uważa, że U. spelaeus nie padły ofiarą ludzkich polowań, ale masywnych zmian klimatycznych, do których doszło po wycofaniu lodowców z Europy.

Zbierając dane nt. relatywnej wielkości mózgu współczesnych i wymarłych niedźwiedzi, Veitschegger odkrył, że U. spelaeus miał bardzo mały mózg w stosunku do swoich gabarytów. Miarą potencjalnych możliwości intelektualnych danego organizmu jest współczynnik encefalizacji (ang. encephalization quotient, EQ); pokazuje on, ile razy mniejszy bądź większy jest przeciętny mózg przedstawiciela danego gatunku od mózgu, którego można by się spodziewać na podstawie gabarytów. I tak u najbliższego żyjącego krewnego U. spelaeus - niedźwiedzia brunatnego - EQ wynosi 0,83, a u biruanga (niedźwiedzia) malajskiego aż 1,31. U niedźwiedzia jaskiniowego współczynnik encefalizacji sięgał zaś zaledwie 0,60.

Wg Veitscheggera, oznacza to, że podczas ewolucji wzrost rozmiarów nie korelował ze zmianami wielkości mózgu (mózg nie nadążał za ciałem). Mogło jednak być też tak, że relatywnie mały mózg odzwierciedlał niskoenergetyczną dietę (inne niedźwiedzie jedzą o wiele więcej białka zwierzęcego) i zmienne środowisko, które wymagało dłuższych okresów hibernacji.

Szwajcar dodaje, że po długiej ciąży niedźwiedzice jaskiniowe rodziły prawdopodobnie liczne młode. Analiza mikroskopowej struktury kości kończyn wskazuje, że U. spelaeus rosły szybciej, ale dojrzałość płciową osiągały później niż inne niedźwiedzie.

« powrót do artykułu