Fobia z obrzydzenia

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Niektórzy ludzie nie lubią skupisk prawie okrągłych kształtów, np. bąbelków w kremie na kawie czy otworków w gąbce. Wg psychologów z Uniwersytetu Kentu, tryfofobia może być nadmierną reakcją, powiązaną z głęboko zakorzenionym lękiem przed pasożytami i chorobami zakaźnymi.

Autorzy wcześniejszych prób wyjaśnienia tryfofobii powoływali się m.in. na ewolucyjną predyspozycję do reagowania na klastry okrągłych kształtów; takie wzory występują bowiem u groźnych zwierząt z toksynami, np. u węży czy ośmiornic z rodzaju Hapalochlaena.

Zespół Toma Kupfera z Uniwersytetu Kentu wskazuje jednak na korzenie związane z pasożytnictwem i chorobami infekcyjnymi. Brytyjczycy podkreślają, że skupiska okrągłych zmian skórnych występują w wielu chorobach zakaźnych, np. ospie prawdziwej, odrze, różyczce, tyfusie plamistym czy płonicy. Podobne ślady/objawy wywołuje też sporo pasożytów zewnętrznych, np. świerzbowce lub roztocze.

Na grupach wsparcia dla osób z tryfofobią zebrano grupę ponad 300 osób. Ze studentów psycholodzy utworzyli równoliczną grupę kontrolną. Ochotnikom pokazywano 16 zdjęć klastrów. Wszystkie przedstawiały prawdziwe obiekty. Na 8 widniały skupiska zmian związanych z chorobami, np. zbitki kleszczy albo blizny po ospie na dłoni. Na pozostałych fotografiach uwieczniono rzeczy niepowiązane z chorobami, np. otwory nawiercone w ceglanej ścianie.

Obie grupy uznawały, że patrzenie na zdjęcia zmian chorobowych było nieprzyjemne. O ile jednak fotografie otworów niepowiązanych z chorobami były studentom obojętne, o tyle u osób z tryfofobią wywoływały one skrajnie niemiłe wrażenia.

Wg psychologów, uzyskane wyniki sugerują, że u ludzi z tryfofobią występuje nadmiernie zgeneralizowana reakcja, przez którą nawet zwykłe bąbelki w napoju mogą wywołać taką samą awersję jak skupiska kleszczy.

Ponieważ większość badań wskazywała, że funkcją obrzydzenia jest motywowanie ludzi do unikania źródeł potencjalnego zakażenia, naukowcy dywagowali, że w odróżnieniu od większości fobii, które bazują na strachu, w tryfofobii będzie dominować obrzydzenie. W ramach eksperymentu poproszono więc badanych, by opisali uczucia towarzyszące oglądaniu skupisk okrągłych obiektów. Okazało się, że większość pacjentów doświadczała obrzydzenia lub towarzyszących mu symptomów, np. mdłości. Okazało się, że występowały one także przy zdjęciach niezwiązanych z chorobą, np. na widok gąbki. Bardzo nieduży odsetek badanych wspominał zaś o strachu.

Sporo osób z tryfofobią robiło też wzmianki o swędzeniu, pełzaniu po skórze czy "stworzeniach zakażających skórę". Reakcje skórne sugerują, że chorzy mogą postrzegać klastry jako wskazówki świadczące o obecności pasożytów zewnętrznych.

Wg autorów publikacji z pisma Cognition and Emotion, definiując tryfofobię, zamiast o strachu przed otworami lepiej więc mówić o bazującej na obrzydzeniu awersji do skupisk okrągłych obiektów.

« powrót do artykułu