Rośliny odróżniają roślinożerców rodzimych i egzotycznych

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Rośliny emitują inne zapachy w reakcji na pojawienie się różnych roślinożerców.

Naukowcy z Radboud University i Uniwersytetu w Neuchâtel testowali wpływ na kapustę właściwą (Brassica rapa) 12 typów roślinożerców, w tym gatunków wyspecjalizowanych w jednym pokarmie i polifagicznych, rodzimych i egzotycznych, a także ssących bądź gryzących/żujących. W tej szeroko zdefiniowanej grupie znalazły się zarówno mszyca kapuścianka, jak i ślimaki nagie. Za pomocą chromatografu gazowego sprzężonego ze spektrometrem masowym naukowcy stwierdzili, że zapachy emitowane przez rośliny są różne w zależności od atakującego.

By zidentyfikować złożone zestawy lotnych substancji, pojawiające się w odpowiedzi na różne grupy roślinożerców, posłużyliśmy się sprytnymi modelami statystycznymi i wyliczeniami - wyjaśnia prof. Nicole van Dam z Radboud University.

[Na początku] debatowaliśmy, czy gąsienice 2 gatunków motyli - światłówki naziemnicy (Spodoptera exigua) i błyszczki ni (Trichoplusia ni) - należy uznać za gatunki egzotyczne, czy naturalizowane. Obserwuje się je [bowiem co prawda] w Holandii, zwłaszcza w szklarniach, ale nie zimują tu one na zewnątrz. Wonie wydzielane przez dzikie kapusty po żerowaniu przez larwy nie pozostawiały jednak żadnych wątpliwości: [dla nich] gatunki te zdecydowanie były egzotyczne. Nasze modele statystyczne mogą być zatem wykorzystywane do rozstrzygania statusu roślinożercy w oparciu o indukowany bukiet zapachowy.

Van Dam dodaje, że robi na niej wrażenie, gdy uświadomi sobie, że choć rośliny nie mają układu nerwowego, oczu czy uszu [...], potrafią stwierdzić, kto je atakuje. [...] Niesamowite jest zwłaszcza to, że odróżniają roślinożerców rodzimych i egzotycznych. Naukowcy podkreślają, że gatunki egzotyczne i rodzime nie są definiowane przez jakiś pojedynczy związek, ale przez stosunek wytwarzanych substancji lotnych.

Biolodzy tłumaczą, że atakowane rośliny wzywają posiłki. Zapachy wabią np. pasożytnicze błonkówki, które składają jaja w gąsienicach i je zabijają. To oznacza mniej motyli i żarłocznych gąsienic w następnym pokoleniu.

Zbadawszy wpływ 12 rodzajów roślinożerców na B. rapa, naukowcy odkryli, że kapusty stale dostosowują zapachy emitowane wskutek ataku do cech danego roślinożercy. To im pomaga przyciągać naturalnych wrogów swojego wroga.

Do Europy, m.in. wskutek globalizacji i zmiany klimatu, dotarło wiele egzotycznych gatunków roślinożerców. Choć mogłoby się wydawać, że powoduje to chaos wśród gatunków rodzimych, wcale się tak nie dzieje. Van Dam i zespół wykazali bowiem, że nawet jeśli egzotyczni roślinożercy żerują podobnie jak "miejscowi", wywołują inne profile zapachowe.

« powrót do artykułu