Dla szympansów pośladki tak samo ważne jak dla ludzi twarze

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Zdolność szybkiego wzajemnego rozpoznawania jest bardzo istotna dla zwierząt społecznych. Ludzie robią to na podstawie twarzy. Choć dla szympansów twarz też jest ważna, najnowsze badanie neuropsycholog Mariski Kret z Uniwersytetu w Lejdzie pokazuje, że naczelne te rozpoznają swoich pobratymców głównie po pośladkach.

Holenderka chciała sprawdzić, czy szympansy przetwarzają wygląd pośladków tak samo skutecznie jak my twarze. Okazało się, że tak.

Bezwłose pośladki komunikują u szympansów szereg użytecznych informacji o tożsamości, atrakcyjności i stanie zdrowia właściciela. W comiesięcznym okresie płodnym (okołoowulacyjnym) okolice odbytu i pochwy samic powiększają się i stają się różowe.

Autorzy publikacji z pisma PLoS ONE odkryli, że o ile u ludzi występuje efekt inwersji twarzy (normalnie twarz jest rozpoznawana szybciej od innych obiektów; zjawisko to zanika jednak podczas prezentacji do góry nogami), o tyle u szympansów fenomen ten dotyczy pośladków.

Podczas eksperymentów ludzie i szympansy oglądali zdjęcia twarzy i pośladków w pozycji zwykłej i odwróconej. Kontrolnie pojawiały się też zdjęcia stóp.

W pierwszym i drugim eksperymencie brali udział studenci. Prezentowano im zdjęcia pośladków, twarzy i stóp 3 kobiet i 3 szympansic. Szympansice pochodziły z Rezerwatu Naczelnych Kumamoto. Zdjęcia okolic pochwowo-odbytniczych kobiet wykonano pod tym samym kątem (przedtem panie w wieku 28-29 lat poproszono o usunięcie owłosienia łonowego). W 2. eksperymencie uwzględniono dodatkową kategorię (samochody), a fotografie nie były kolorowe, lecz czarno-białe. W 3. i 4. eksperymencie wzięło udział 5 szympansów z Instytutu Badań Prymatologicznych Uniwersytetu w Kioto. Samice miały od 12 do 36 lat, a samiec 12 lat. W obu eksperymentach wykorzystano te same materiały, co w czasie testów z udziałem ludzi.

Generalnie na ekranie dotykowym należało wskazać obiekt z pary, który odpowiadał wcześniej zaprezentowanemu (w 1. eksperymencie po prezentacji twarzy szympansa A wyświetlano np. inne zdjęcie twarzy szympansa A oraz fizjonomię szympansa B lub C).

W przypadku ludzi efekt inwersji pojawiał się wyłącznie w odniesieniu do ludzkich twarzy. Eksperymenty 1. i 2. pokazały, że tylko ludzka twarz - bez względu na to, czy kolorowa, czy czarno-biała - jest rozpoznawana jako całość. U szympansów efekt inwersji występował zaś w odniesieniu do pośladków (tylko wtedy, gdy były one kolorowe).

Bardzo często widzimy twarze i prawie zawsze stykamy się z nimi w pozycji z oczami na górze, więc nasz mózg stworzył skrót, z powodu którego obrazy z tej kategorii są rozpoznawane skuteczniej i szybciej - wyjaśnia Kret. W przypadku pośladków to nie ma znaczenia. Rozpoznajemy je w podobnym czasie bez względu na pozycję, w jakiej są prezentowane.

W toku ewolucji nasze twarze stały się [specjalnie] bardziej kontrastowe; pojawiły się czerwone usta, brwi i gładka skóra, która sprawia, że wszystko lepiej widać.

Kret i Masaki Tomonaga wyjaśniają, że u kobiet ukrywanie okresów płodnych sprawia, że mogą one być atrakcyjne dla mężczyzn przez cały czas. Ułatwia to także tworzenie bliskich więzi i łączenie w pary.

Kret dodaje, że nie bez powodu twarze i pośladki samic naczelnych są bezwłose. Oczy naczelnych są bowiem świetnie dostosowane do odróżniania odcieni czerwieni. Dzięki temu bardziej widoczne są zarówno rumieniec gniewu/zakłopotania, jak i pobudzenie seksualne.

 

 

« powrót do artykułu