Cywilizacja doliny Indusu samodzielnie udomowiła ryż

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Uprawa ryżu w cywilizacji doliny Indusu rozpoczęła się znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono. Roślinę tę prawdopodobnie udomowiano w tym samym czasie, co w Chinach. Najnowsze badania potwierdzają też, że przedstawiciele kultury harappańskiej byli pierwszymi ludźmi, którzy wykorzystywali złożone strategie uprawy różnych roślin podczas obu sezonów uprawnych. Latem uprawiali ryż, kaszę jaglaną i fasolę, a zimą pszenicę, jęczmień i rośliny strączkowe.

Do niedawna uważano, że ryż dotarł z Chin do Południowej Azji około roku 2000 przed naszą erą. Najnowsze badania na stanowisku Lahuradewa dowodzą jednak, że udomowiony ryż pojawił się tam nawet 430 lat wcześniej.

Znaleźliśmy dowody na niezależne udomowienie ryżu w Azji Południowej. Prawdopodobnie udomowiono gatunek Oryza nivara. To doprowadziło do pojawienia się mieszanej mokrej i suchej uprawy lokalnej odmiany Oryza staiva indica jeszcze zanim uprawiany na mokro chiński ryż Oryza sativa japonica przybył na te tereny około roku 2000" - mów współautor badań, doktor Jennifer Bates. "Mokra uprawa jest bardziej wydajna i po wprowadzeniu jej z Chin bardzo się rozprzestrzeniła. Nasze badania dowodzą jednak, że istniała tutaj niezależna samowystarczalna kultura uprawy ryżu" - dodaje uczona.

Doktor Cameron Petrie zauważa, że w dolinie Indusu deszcze padają zarówno latem jak i zimą, co mogło zachęcić rolników do zmian roślin uprawnych pomiędzy różniącymi się ilością opadów sezonami. Proces ten zaszedł tutaj szybciej niż w innych wielkich starożytnych cywilizacjach, Egipcie czy Chinach. Większość cywilizacji korzystała albo z praw zimowych - jak Mezopotamia, gdzie uprawiano pszenicę i jęczmień - albo upraw letnich - tutaj przykładem mogą być Chiny uprawiające ryż i kaszę jaglaną. Produkowano nadwyżkę roślin, by tworzyć zapasy żywności na okres poza sezonem uprawy. Jednak obszar zajmowany przez cywilizację Indusu znajduje się na meteorologicznym skrzyżowaniu dróg i znaleźliśmy tutaj dowody na całoroczne uprawy, które rozwinęły się wcześniej niż w innych starożytnych cywilizacjach powstałych w dolinach rzecznych - mówi Petrie.

Archeolodzy poszukiwali śladów roślin uprawnych w wielu starożytnych wioskach położonych w promieniu kilku kilometrów od miasta Rakhigari. To niedawno odkryte miasto cywilizacji doliny Indusu, które mogło liczyć nawet 40 000 mieszkańców. Uczeni znaleźli zimowe pszenicę, jęczeń, rośliny strączkowe i wykę oraz letnie ryż, kaszę jaglaną, fasolę mungo i gahat (Macrotyloma uniflorum). Datowanie znalezionych roślin wskazało, że kasza jaglana i zimowe strączkowe były uprawiane w latach 2890-2630 p.n.e., gahat uprawiano w latach 2580-2460 przed Chrystusem, a ryż w latach 2430-2140.

Znaleziska sugerują też, że rośliny z upraw letnich cieszyły się znacznie większą popularnością niż te z upraw zimowych. Nie wykluczają też, że połączenie całorocznych upraw z lokalnie występującymi sezonowymi powodziami i różnymi wzorcami opadów doprowadziło do zwiększenia dywersyfikacji upraw i pojawienia się lokalnych kultur kulinarnych. Jeśli do tego dodamy istnienie regionalnego handlu i możliwość całorocznej wymiany różnych roślin, możemy przypuszczać, że tak zróżnicowany system mógł chronić przed ryzykami związanymi ze zmianami klimatu. Dzisiejsze wielkie monokultury uprawowe mogłyby się uczyć o różnorodności od ludzi mieszkających przed 4000 lat w dolinie Indusu, stwierdza Petrie.

« powrót do artykułu