Różne mózgi, te same możliwości

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Zdolności poznawcze krukowatych i papugowatych są tak samo złożone i zróżnicowane jak u małp (naczelnych) - twierdzą prof. Onur Güntürkün z Ruhr-Universität Bochum i Thomas Bugnyar z Uniwersytetu w Wiedniu. Ptaki te są np. zdolne do empatii, rozpoznają się w lustrze i potrafią logicznie myśleć. Naukowcy wspominają też o odraczaniu nagrody, menatalnych podróżach w czasie, metapoznaniu czy teorii umysłu, a więc systemie pojęć umożliwiającym wyciąganie wniosków o stanie umysłu innych istot.

U ssaków zdolności poznawcze są kontrolowane przez korę nową. U ptaków neocortex nie występuje, a złożone zadania poznawcze realizuje płaszcz mózgu. Należy też zauważyć, że mózg ptaków jest dużo mniejszy od mózgu małp. Jakim sposobem ptaki mogą więc osiągać takie same wyniki poznawcze jak małpy? Czy to możliwe, że w toku ewolucji u ptaków i ssaków niezależnie rozwinęły się bardzo różne mechanizmy mózgowe dla złożonych procesów poznawczych? - pyta Güntürkün.

By odpowiedzieć na to pytanie, panowie przeanalizowali wyniki licznych badań neuroanatomicznych. Zauważyli, że choć generalnie budowa mózgów obu grup zwierząt rzeczywiście była całkiem inna, przy badaniu szczegółów pojawiły się już podobieństwa, np. dotyczące konektomu kresomózgowia czy ukrytego "blaszkowania" w obszarach czuciowych ptasiego płaszcza, które można zestawić z mikroobwodami kanonicznymi ssaków. Poza tym i tu, i tu występuje kontrolująca zbliżone funkcje wykonawcze część przedczołowa.

Nie wiadomo, w jaki sposób te podobieństwa wyewoluowały. Czy ostatni wspólny przodek przekazał neuronalne postawy ptakom i ssakom, czy raczej (i ku temu skłaniają się biolodzy) grupy zwierząt rozwinęły je niezależnie od siebie, stawiając czoła podobnym wyzwaniom. Güntürkün i Bugnyar uważają, że może to oznaczać, że do zwiększenia wydajności poznawczej konieczne są pewne wzorce połączeń ("okablowania").

Jedno jest jasne: dla złożonego poznania nie jest konieczna wielowarstwowa ssacza kora. Całkowita waga mózgu także nie ma tu znaczenia.

« powrót do artykułu