Radosne zdarzenia także mogą złamać serce

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Szczęśliwe zdarzenia również mogą wyzwalać zespół takotsubo (TTS), czyli ostrą niewydolność serca bez podłoża miażdżycowego. Dotąd schorzenie to było znane m.in. jako zespół złamanego serca, ale jak widać, jego kliniczne spektrum jest szersze.

Nazwa pochodzi od służącego niegdyś do łowienia ośmiornic naczynia tako-tsubo (jap. tako - ośmiornica, tsubo - naczynie), które miało charakterystyczny kształt: wąską szyjkę i szerokie dno. W zespole złamanego serca występują przejściowe i odwracalne zaburzenia kurczliwości lewej komory (obejmują one segmenty środkowe i/lub koniuszkowe), przez co jej dół ulega rozdęciu, a góra pozostaje wąska.

Odkąd Hikaru Sato opisał go po raz pierwszy w 1990 r., dowody sugerowały, że wyzwalaczami są epizody ciężkiego emocjonalnego stresu, np. żałoba, gniew czy strach. Analiza największej jak dotąd grupy pacjentów z TTS pokazała jednak, że u części osób syndrom wywołały szczęśliwe/radosne zdarzenia. Ich przypadki zostały przez naukowców nazwane "zespołem szczęśliwego serca".

W 2011 r. doktorzy Christian Templin i Jelena Ghardi założyli w Szpitalu Uniwersyteckim w Zurychu Międzynarodowy Rejestr Takotsubo. Na potrzeby opisywanego badania przeanalizowali dane pierwszych 1750 pacjentów, zarejestrowanych dzięki uprzejmości 25 współpracujących ośrodków z 9 krajów.

Szwajcarzy znaleźli 485 pacjentów z emocjonalnym wyzwalaczem TTS. Wśród nich u 20 (4,1%) zespół był wywołany radosnym zdarzeniem, np. przyjęciem urodzinowym, ślubem, zwycięstwem ulubionej drużyny rugby czy narodzinami wnuka. Czterysta sześćdziesiąt pięć przypadków (95,6%) powiązano ze smutnymi lub stresującymi zdarzeniami: śmiercią małżonka, dziecka bądź rodzica, uczestnictwem w pogrzebie, wypadkiem, problemami w związku czy zmartwieniami dot. chorób. Jeden z otyłych pacjentów utknął wcześniej w wannie.

Większość - 95% - stanowiły kobiety. Średnia wieku pacjentów w grupie złamanego serca wynosiła 65 lat, a w grupie szczęśliwego serca 71. W ten sposób Templin i Ghardi zdobyli dowody na potwierdzenie tezy, że zespół występuje najczęściej u kobiet w wieku pomenopauzalnym.

Co ciekawe, objawy kliniczne pacjentów z zespołem szczęśliwego i złamanego serca były podobne i obejmowały m.in. bóle w klatce (89,5 vs. 90,2%). Parametry elektrokardiograficzne, wyniki laboratoryjne i stan rok po zdarzeniu również okazały się podobne. Analizy post hoc wykazały jednak, że u ludzi ze szczęśliwym sercem rozdęcie częściej dotyczyło segmentów środkowych (35 vs. 16%).

Sądzimy, że TTS to klasyczny przykład mechanizmu sprzężenia zwrotnego, obejmującego bodźce psychologiczne i fizyczne, mózg oraz układ sercowo-naczyniowy. Niewykluczone, że choć całkowicie różne, zarówno radosne, jak i smutne zdarzenia dzielą końcowe szlaki w ośrodkowym układzie nerwowym [...], co ostatecznie prowadzi do zespołu takotsubo - opowiada Templin.

Naukowcy nadal badają zależności między sercem a mózgiem. Za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) śledzą aktywność obszarów znanych z udziału w funkcjach emocjonalnych, behawioralnych czy pamięciowych, np. ciała migdałowatego i kory przedczołowej.

« powrót do artykułu