Grzyb z cisa kluczem do pozyskania tańszego leku przeciwnowotworowego

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Badanie pożytecznych grzybów (endofitów) z cisów może pozwolić na produkcję tańszego leku przeciwnowotworowego paklitakselu.

Paklitaksel pozyskiwano z kory cisów zachodnich, ale ponieważ leczenie jednego pacjenta wymagało wycięcia co najmniej sześciu 100-letnich drzew, usilnie pracowano nad metodami syntezy cytostatyku w laboratorium. Na razie z ograniczonymi sukcesami.

Prof. Manish Raizada z Uniwersytetu w Guelph podkreśla, że może pewnego dnia firmom farmaceutycznym uda się okiełznać pożyteczne grzyby, tak by paklitaksel wytwarzać taniej i być w stanie sprostać zapotrzebowaniu.

Kanadyjczycy opowiadają, że tajemnicą pozostawało, czemu paklitaksel produkują zarówno cisy, jak i żyjące w nich grzyby (to w końcu redundantny proces, zużywający energię i składniki odżywcze). Odpowiedź leży w sposobie, w jaki cisy tworzą nowe gałęzie.

Cisy silnie rozgałęziają się z pączków ukrytych pod korą. Skutkuje to uporczywymi pęknięciami i głębokimi kieszeniami powietrznymi, które wpuszczają patogeny (m.in. wywołujące butwienie drewna grzyby) do wiązek przewodzących.

Paklitaksel chroni przed patogennymi grzybami, ale jest także, niestety, toksyczny dla młodych pączków cisa. Kanadyjczycy stwierdzili, że występujące w układzie naczyniowym drzewa pożyteczne grzyby (Paraconiothyrium SSM001) zachowują się jak komórki zwierzęcego układu odpornościowego, gromadzą się bowiem w miejscu pęknięcia kory. Paklitaksel jest przechowywany w wewnątrzkomórkowych ciałach hydrofobowych, ale patogenne grzyby powodują jego uwalnianie na drodze egzocytozy. Ciała mogą się łączyć, by stworzyć wysyconą fungicydem zewnątrzkomórkową barierę. Dzięki temu w walce z wrogiem nie ucierpią wrażliwe pączki.

Ciała hydrofobowe gromadzą się, by utworzyć ścianę i zasklepić ranę. To naprawdę piękne [...].

Autorzy publikacji z Current Biology przypominają, że cisy są spokrewnione z miłorzębem czy wolemią szlachetną (Wallemi nobilis), które podobnie się rozgałęziają, a w układzie naczyniowym mają podobne gatunki grzybów.

Raizada chce się dowiedzieć, jakie geny i szlaki chemiczne są zaangażowane w produkcję paklitakselu u drzew i grzybów. Kanadyjczyk wspomina także, że odkrycia jego zespołu można by wykorzystać do ochrony roślin uprawnych czy lasów.

« powrót do artykułu