Pszczoły ewoluują i są silniejsze

[KopalniaWiedzy.pl 357]

W ciągu ostatniej dekady pszczoły, od których zależy 1/3 produkcji żywności, doświadczały gwałtownego tajemniczego zjawiska zwanego masowym ginięciem pszczoły miodnej (Colony Collapse Disorder, CCD). Jedną z przyczyn zanikania kolonii pszczół jest prawdopodobnie inwazja pajęczaka Varroa destructor, który żywi się krwią pszczelich larw.

W najnowszym numerze Nature Communications międzynarodowy zespół naukowców informuje, że populacja dzikich pszczół w okolicach Ithaca w stanie Nowy Jork jest silna jak nigdy wcześniej. Dzieje się tak pomimo tego, że Varroa destructor atakuje tamtejsze kolonie od połowy lat 90. Otrzymały mocny cios, ale się odrodziły. Wydaje się, że populacja rozwinęła genetyczną odporność - mówi profesor Alexander Mikheyev z Okinawa Institute of Science and Technology Graduate University (OIST).

Naukowcy z OIST i Cornell University przeprowadzili badania genetyczne pszczół złowionych w 1977 roku i porównali je z pszczołami z roku 2010. Tego typu badania są niezwykle rzadko prowadzone, gdyż niewiele osób odławia i przechowuje pszczoły, a jeszcze mniej potrafi zrobić to tak, by zachował się materiał genetyczny wystarczająco dobrej jakości. Na szczęście profesor Tom Seeley pisał pracę doktorską o pszczołach, a złowione osobniki przekazywał do Cornell University Insect Collection. Dzięki temu po raz pierwszy można było obserwować zmiany u pszczół przed i po inwazji pajęczaka. Dzięki tym próbkom mogliśmy porównać to, jak sobie wyobrażamy zmiany ewolucyjne z tym, jak rzeczywiście one zachodzą - stwierdził Mikheyev. Naukowcy byli w stanie zauważyć zmiany ewolucyjne, które zaszły w ciągu zaledwie kilku dekad.

Okazało się, że doszło m.in. do znacznych zmian w obrębie mitochondriów. Jedną z najbardziej interesujących była zmiana w genie związanym z receptorem dopaminowym odpowiedzialnym za kontrolę uczenia awersyjnego. Z innych badań wiemy, że ten receptor jest prawdopodobnie odpowiedzialny za iskanie się pszczół, podczas którego zwierzęta wynajdują pasożyty i je zjadają. Naukowcy znaleźli też wiele zmian w genach odpowiedzialnych za rozwój. Pasożytnicze pajęczaki żerują na larwach, naukowcy przypuszczają więc, że zmiany mają służyć zakłóceniu tego procesu. Zauważono również zmiany fizyczne. Dzisiejsze pszczoły są mniejsze i mają inny kształt skrzydeł.

Naukowcy podkreślają, że zaobserwowanych zmian nie można przypisać pojedynczemu czynnikowi, zauważają jednak, że wiele z nich jest na tyle złożonych, że z pewnością nie są przypadkowymi mutacjami ani nie zostały spowodowane wprowadzeniem genów od innych gatunków pszczół. Mamy tutaj do czynienia ze zmianami, takimi jak te w genie receptora dopaminy, które mogą prowadzić do pojawienia się bardziej odpornych pszczół. Badania sugerują, że bardzo ważne jest utrzymanie dużej różnorodności genetycznej pszczół hodowlanych, co w przyszłości pozwoli pokonać problemy, stwierdza Mikheyev.

« powrót do artykułu