Jak historia wspomagała rozprzestrzenianie lekoopornej gruźlicy

[KopalniaWiedzy.pl 332]

Wg naukowców, upadek Związku Radzieckiego pomógł w rozprzestrzenianiu wielolekoopornych prątków gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis).

By odkryć biogeograficzną strukturę i historię ewolucyjną najpowszechniejszej formy takich bakterii, tzw. linii czy grupy pekińskiej, Thierry Wirth z École pratique des hautes études (EPHE) badał próbki pobrane od 4987 chorych na gruźlicę z 99 krajów. W 110 reprezentatywnych przypadkach zsekwencjonowano cały genom. Zabieg pozwolił odtworzyć drzewo filogenetyczne.

Przyglądając się wzorcowi rozgałęziania i długości poszczególnych odnóg, a także biorąc pod uwagę różne czynniki, takie jak tempo mutowania, autorzy publikacji z pisma Nature Genetics odtworzyli wielkość globalnej populacji patogenu na przestrzeni ostatnich 600 lat.

Analiza danych pokazała, że rozmiar populacji nielekoopornej postaci utrzymywał się na mniej więcej stałym poziomie przez kilkaset lat. Później, od wczesnych lat 20. do połowy lat 40. XIX w., miał miejsce ostry wzrost. Naukowcy wiążą to zjawisko z rewolucją przemysłową, która sprawiła, że duże grupy ludzi zaczęły ze sobą mieszkać w niehigienicznych warunkach. Wszystko to pomagało w rozprzestrzenianiu patogenu.

Kolejny ostry wzrost pokrywał się z pierwszą wojną światową. Jeśli ludzie są osłabieni, zmęczeni lub głodni, organizm podupada, a podatność na zachorowanie rośnie. Circa w latach 60. XX w. populacja zmniejszyła się po wprowadzeniu antybiotyków na gruźlicę, jednak niedługo potem pojawiły się geny lekooporności. W latach 90. trend spadkowy się odwrócił. Odnosząc się do tego, akademicy wskazują na epidemię HIV i rozpad Związku Radzieckiego, który doświadczał problemów z prątkami gruźlicy typu MDR (od ang. multidrug-resistant). Ludzie mieli utrudniony dostęp do długich i kosztownych kuracji, a więzienia stanowiły siedliska antybiotykooporności. Po upadku sowieckiego systemu opieki zdrowotnej w środkowej Azji i Rosji zaczęły się rozprzestrzeniać dwa wielolekooporne klony z grupy pekińskiej.

Jak podsumowują naukowcy, szczepy M. tuberculosis z linii pekińskiej występują na całym świecie i wiążą się z silnym rozprzestrzenieniem gruźlicy typu MDR w Eurazji. Zespół wykazał, że pochodząca z Dalekiego Wschodu linia rozeszła się po świecie w kilku falach. Jak wcześniej wspomniano, odkryto sukcesywne wzrosty wielkości populacji na przestrzeni ostatnich dwóch wieków.

Gruźlicza sytuacja epidemiologiczna jest w Europie zróżnicowana. O ile w krajach Europy Zachodniej należy ją uznać za bardzo dobrą, o tyle na wschodzie już za złą. Polska należy do krajów o średniej zapadalności.

« powrót do artykułu