Czaszka zmieniła pogląd na wczesną ewolucję ssaków

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Zespół dr. Davida Krausego, paleontologa ze Stony Brook University, opisał niemal kompletną czaszkę ssaka, który 66-70 mln lat temu zamieszkiwał Madagaskar. Vintana sertichi przypominał współczesne świszcze (Marmota monax). Odkrycie kompletnie zmienia pogląd na drzewo ewolucyjne ssaków.

Nie wiemy prawie nic na temat ewolucji wczesnych ssaków na południowych kontynentach. Odkrycie z bardzo słabo próbkowanych czasów i okolic uwypukla, jak skąpa jest nasza wiedza. Żaden z paleontologów nawet nie zbliżył się w swych przewidywaniach do niezwykłego zestawu cech anatomicznych prezentowanych przez czaszkę V. sertichi - opowiada Krause.

V. sertichi należy do podrzędu Gondwanatheria, grupy wczesnych ssaków, znanych dotąd jedynie z izolowanych zębów i fragmentów żuchwy. W czasach, gdy większość ssaków osiągała wielkość myszy, V. sertichi ważył ok. 9 kg, a jego czaszka mierzyła ok. 13 cm.

Vintana oznacza "szczęście" i odnosi się do okoliczności, w jakich Joseph Sertich, były student Krausego, a obecnie kurator w Muzeum Natury i Nauki w Denver, odkrył skamieniałość w 2010 r. Amerykanin pobrał wycinek piaskowca wypełnionego fosyliami ryb. Podczas tomografii komputerowej okazało się, że w środku znajduje się coś niezmiernie rzadkiego - niemal kompletna czaszka nieznanego wcześniej prehistorycznego ssaka. Okaz ten jest zaledwie 3. ssaczą czaszką z kredy z całej półkuli południowej (dwie inne pochodzą z Argentyny).

Gdy tylko zorientowaliśmy się, co spogląda na nas z ekranu, byliśmy zdumieni - zaznacza Joe Groenke, który jako pierwszy zobaczył skany i później przez parę miesięcy wykuwał czaszkę z macierzy skalnej.

Krause i inni przeprowadzili badania porównawcze czaszki. Korzystali przede wszystkim z mikrotomografii i skaningowego mikroskopu elektronowego. Różne cechy zębów, oczodołów, jamy nosowej, mózgoczaszki i ucha wewnętrznego wskazują, że V. sertichi był zwinnym roślinożercą o dużych oczach z dobrze rozwiniętym słuchem i powonieniem.

Analizy filogenetyczne pokazały, że V. sertichi i inne Gondwanatheria były blisko spokrewnione z wieloguzkowcami (Multituberculata) - ssakami, które odniosły największy sukces w epoce dinozaurów na kontynentach północnych. Ekipa Krausego jako pierwsza znalazła dowody na zasadność grupowania wieloguzkówców, Gondwanatheria i haramiidów (Haramiyida). Wcześniej anatomia czaszki Gondwanatheria była bowiem całkowicie nieznana.

 

 

« powrót do artykułu