Skamieniały poród

[KopalniaWiedzy.pl 353]

W prowincji Anhui we wschodnich Chinach paleontolodzy odkryli najstarszą skamieniałość 3 płodów mezozoicznego gada morskiego (jest ona o ok. 10 mln lat starsza od poprzedniego rekordzisty). Fosylizacji uległy embriony czaohuzaura (Chaohusaurus), a jeden z nich znajduje się w pozycji porodowej, z czaszką dopiero co wyłonioną z miednicy matki.

 

Autorzy artykułu z PLoS ONE sugerują, że ułożenie płodu głową do przodu silnie wskazuje na lądową ewolucję żyworodności u najstarszego morskiego gada mezozoiku (wcześniej sądzono, że żyworodność w tej grupie zwierząt była przystosowaniem wodnym).

Takie ułożenie jest nietypowe, zważywszy, że dla większości morskich owodniowców, w tym waleni, krów morskich czy ichthyopterygii, charakterystyczne jest ułożenie pośladkowe, które wydaje się zapobiegać uduszeniu. Akademicy zastrzegają jednak, że choć w tej grupie gros młodych rodzi się tyłem do przodu, to przypadki porodów główkowych zdarzają się od czasu do czasu m.in. u wali białych (Delphinapterus leucas) czy węży Pelamis platura. Choć to wyjątki, stanowią dowód na poparcie tezy, że poród główkowy w wodzie jest możliwy, nawet u zwierząt oddychających powietrzem atmosferycznym. Dooogonowa orientacja czaszek czaohuzaurów niekoniecznie sugeruje poród lądowy, szczególnie jeśli samica zmarła, rodząc pod wodą.

 

W częściowo zachowanym szkielecie widać ogon matki, który wystaje w prawą stronę. Pośrodku widnieją jej miednica i tylna płetwa, a po lewej żebra. Obserwując skamielinę, można z łatwością dostrzec 2 czaszki młodych: jedna (na zdjęciu zaznaczona na pomarańczowo) znajduje się wewnątrz rodzącej, druga (żółta) już się wydostała na zewnątrz. Kości trzeciego płodu (czerwone) są rozrzucone pod ogonem samicy. Obie wyartykułowane czaszki są ułożone w kierunku czubka matczynego ogona (podobnie jak czaszka rozczłonkowana). Poród główkowy wydaje się w takich okolicznościach bardzo prawdopodobny, zwłaszcza że nie ma miejsca, by zmienić ułożenie.

 

Zespół z USA (pracom przewodniczył dr Ryosuke Motani z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis), Uniwersytetu Pekińskiego i Muzeum Geologicznego Anhui natknął się na skamieniałość przypadkowo, badając w laboratorium okaz drapieżnej ryby. Wycięliśmy ten fragment skały ze względu na rybę zwaną Saurichthys, którą częściowo odsłonięto w terenie. Później zorientowaliśmy się, że w tym samym bloku znajdują się też młode czaohuzaury.

 

Zawsze zakładaliśmy, częściowo z powodu wspomnianej różnicy [dla zwierząt lądowych typowy jest poród główkowy, a u morskich owodniowców pośladkowy], że żyworodność u gadów morskich wyewoluowała po zasiedleniu przez nie mórz. Nowa skamieniałość pokazuje jednak, że najprymitywniejszy gad morski rodził główkowo. To silna sugestia, że odziedziczył żyworodność po swoich lądowych przodkach - podsumowuje dr Motani.