Arapaima to co najmniej 5 gatunków

[KopalniaWiedzy.pl 353]

W Amazonii odkryto nowe gatunki arapaimy. Znalezienie tak wielkiego zwierzęcia każe zadać sobie pytanie, na ile dobrze znamy tamtejszą faunę i jakie zagrożenia związane są z nieświadomym niszczeniem habitatów nieznanych jeszcze gatunków.

Arapaima to największa słodkowodna ryba Ameryki Południowej. Długość jej ciała może dochodzić do 2,5 metra, a waga do 200 kilogramów. Od 160 lat wszyscy mówili, że istnieje tylko jeden gatunek arapaimy. Wiemy teraz, że jest ich więcej, w tym niektóre dotychczas nieznane. W przypadku każdego nowego gatunku musimy teraz przeprowadzić analizę dotyczącą najskuteczniejszych sposobów jego ochrony - mówi odkrywca nowych gatunków, doktor Donald Stewart z SUNY College of Environmental Science and Forestry.

Arapaima to od dwóch wieków jedna z najważniejszych ryb Amazoniii. Ma ona dużą wartość ekonomiczną, kulturową i naukową, ale dotychczas nie przyglądano się jej zróżnicowaniu - mówi Stewart.

Już w połowie XIX wieku uznano istnienie 4 gatunków arapaimy. Jednak w 1868 roku Albert Gunther z Brytyjskiego Muzeum Historii Naturalnej, opublikował pracę, w której stwierdził, że wszystkie ryby to w rzeczywistości jeden gatunek, Arapaima gigas. Z czasem taka opinia stała się obowiązującą.

Mogą ją zmienić dopiero badania Stewarta, który studiował arapaimy z Gujany i Brazylii. Jeśli chcesz zajmować się biologią ochrony środowiska, musisz być pewien, że badania taksonomiczne zostały przeprowadzone prawidłowo. Jeśli na każdym z obszarów badań występują inne gatunki, to nie możesz wyników z jednego obszaru używać do zarządzania populacją na innym obszarze - wyjaśnia uczony.

Stewart rozpoczął swoje prace od przejrzenia XIX-wiecznej literatury naukowej i zbadania okazów z paryskiego Narodowego Muzeum Historii Naturalnej. Stwierdził, że opisane w XIX wieku cztery gatunki arapaimy są od siebie różne. Nie mogą być zatem tym samym gatunkiem. Na początku bieżącego roku naukowiec wybrał się na badania terenowe i opisał szczegółowo jeden z gatunków oraz bardziej ogólnie trzy pozostałe. Teraz, po badaniach egzemplarza z Instituto Nacional de Pesquisas de Amazonia (Narodowy Instytut Rybołówstwa Amazonii) w brazylijskim Manaus, uczony doszedł do wniosku, że istnieje co najmniej 5 gatunków arapaimy.

Badane zwierzę zostało złowione w 2001 roku u zbiegu rzek Solimoes i Purus w stanie Amazonas. Od pozostałych czterech gatunków różni je szereg cech, w tym ubarwienie czy obecność płaszcza chroniącego częściowo płetwę grzbietową. Nowy gatunek został nazwany Arapaima leptosoma. Nierozpoznanie, że mamy do czynienia z wieloma gatunkami ma dalekosiężne konsekwencje. Pojawia się na przykład coraz więcej hodowli arapaimy. Ryby są łapane i hodowane w stawach, skąd czasem uciekają. Gatunek, który na swoim terenie jest zagrożony może stać się gatunkiem inwazyjnym w innym habitacie. Uważam, że nie powinniśmy przenosić dużych drapieżnych ryb, dopóki nie poznamy dobrze wszystkich gatunków i ich naturalnego rozprzestrzenienia - mówi Stewart.

Uczony zauważa też, że od co najmniej 100 lat arapaima jest rabunkowo odławiana. Arapaimy już niemal nie występuje w wielu miejscach, gdzie niegdyś występowała w olbrzymiej liczbie. Wpływ nadmiernego odławiania na różnorodność gatunków nie jest prawdopodobnie dobry - mówi doktor Leandro Castello, brazylijski ekspert specjalizujący się w badaniu arapaimy.

Stewart informuje, że odkryty przez niego gatunek jest pokazywany w akwartim na Ukrainie, gdzie został opisany jako Arapaima gigas. To oznacza, że został on już wywieziony poza Amerykę Południową.